Wpływ wiedzy na zachowania przedsiębiorcze

Proces zachowań przedsiębiorczych, przedstawiany jako imperatywnie maksymalne twórcze podejście, przebiega w zależności od predyspozycji indywidualnych zachowań człowieka, który wykorzystuje wiedzę w celach gospodarczych, do wdrażania nowych produktów, technologii oraz procesów zarządczych w efekcie dążąc do osiągnięcia jak największych zysków. Należy wyraźnie podkreślić, że kształtowanie zachowań przedsiębiorczych zależy od obowiązujących norm etycznych, przepisów prawnych oraz czynników osobowościowo-społecznych. Wszystko to wpływa na postawy przedsiębiorców, które mogą mieć charakter pozytywny lub negatywny w zależności od ich ukierunkowania na określony sposób działania. Respondentom zadano pytanie: Które z wymienionych zachowań Pan/Pani uważa za istotne dla przedsiębiorcy? W kafeterii wymieniono 9 cech spośród których można było wybrać trzy. Na pierwszym miejscu średnio w całej próbie znalazły się dwa zachowania: pewność siebie (wybrało tę cechę 59% ankietowanych) i umiejętność organizowania (60%). Te cechy dominują

136

w odpowiedziach z grupy uczniów (pewność siebie 74% wskazań) i osób kształcących się (62%) W grupie przedsiębiorców natomiast najwyższy wskaźnik wyboru miała cecha umiejętność organizowania się (60%) i szerokie postrzeganie problemów (40%), na trzeciej pozycji zaś umiejętność łatwego nawiązywania kontaktów (38%). Najmniejszy odsetek ankietowanych wskazało na „ufność we własną intuicję” – średnio 11% (tabela 26).

Tabela 26.

Opiniarespondentów dotycząca istotnych zachowań dla przedsiębiorcy [%] Które z niżej przedstawionych zachowań uważa Pan/Pani za istotne dla przedsiębiorcy?

Wyszczególnienie Uczniowie ^Osoby

dokształcające się ^{Przedsiębiorcy}

Średnio w próbie Pewność siebie 73,79 62,00 26,00 59,11 Szerokie postrzeganie problemów ^{26,21 30,00 40,00 30,54} Umiejętność znajdowania

zależności między problemami ^{28,16 14,00 20,00 22,66}

Umiejętność słuchania i

wykorzystywania zdania innych osób

36,89 38,00 32,00 35,96

Umiejętność organizowania 60,19 60,00 60,00 60,10

Umiejętność łatwego

nawiązywania kontaktu ^{35,92 30,00 38,00 34,98}

Dbanie o własny wizerunek 11,65 20,00 18,00 15,27

Ufność we własną intuicję 11,65 8,00 12,00 10,84

Zdolność do działania w

warunkach niepełnej informacji ^{15,53 12,00 22,00 16,26}

*Procent nie sumuje się, do 100, ponieważ można było udzielić więcej niż 1 odpowiedź

Źródło: opracowanie na podstawie przeprowadzonych badań własnych.

Uczestnicy badań fokusowych w zakresie istotnych zachowań przedsiębiorcy wskazali umiejętność komunikacji z innymi, a w szczególności wykazaniem się zdolnością słuchania innych i analizowania uzyskanych informacji.

Kolejnym badanym problemem był stosunek respondentów do innych osób. Pytanie zostało sformułowane następująco: Czy dostrzega Pan/Pani wpływ własnego postępowania na zachowania innych osób? W kafeterii odpowiedzi wyodrębniono cztery sytuacje: (1) dostrzegam i staram się om pomagać, (2) dostrzegam i staram się ich nie urazić, (3) dostrzegam, ale inni mnie nie interesują, (4) nie zwracam na to uwagi, mnie to

137

nie interesuje. Odpowiedzi można podzielić na pozytywne postrzeganie własnego zachowania przedsiębiorczego (pierwsze dwie sugerowane odpowiedzi) i negatywne (dwie kolejne). Pozytywnie ocenia swoje zachowanie zdecydowana większość (80%) ogółu badanych z największym odchyleniem w grupie przedsiębiorców (72%). Szczególnie pozytywnym zjawiskiem dla rozwoju przedsiębiorczości w Mieście i Gminie Pisz jest układ odpowiedzi uczniów – 77% odpowiedzi pozytywnych (tabela 27).

Tabela 27.

Opinia respondentów dotycząca wpływu własnego zachowania przedsiębiorczego na inne osoby [%]

Czy dostrzega Pan/Pani wpływ własnego postępowania na zachowania innych osób?

Wyszczególnienie Uczniowie ^Osoby

dokształcające się ^{Przedsiębiorcy}

Średnio w próbie

Dostrzegam i staram się im

pomagać ^{47,57 60,00 38,00 48,28}

Dostrzegam i staram się ich

nie urazić ^{29,13 34,00 34,00 31,53}

Dostrzegam, ale inni mnie

nie interesują ^{12,62 6,00 28,00 10,34}

Nie zwracam na to uwagi 10,68 4,00 14,00 9,85

Źródło: opracowanie na podstawie przeprowadzonych badań własnych.

Z zachowaniem przedsiębiorczym nierozerwalnie związana jest postawa kreatywna, która charakteryzuje się twórczym nastawieniem do rozwiązywania problemów, tworzeniem nowych pomysłów. Jednym z warunków twórczego myślenia jest umiejętne wykorzystanie wiedzy proceduralnej, zwłaszcza wiedzy na temat sposobu myślenia, stylu rozwiązywania problemów, dokonywania oceny i selekcji przy wykorzystaniu wiedzy z rożnych dziedzin oraz wykorzystaniu wyobraźni.

Istotnym czynnikiem mającym wpływ na kształtowanie przedsiębiorczych zachowań jest osobowość związana z cechami takimi jak: otwartość, niezależność i wytrwałość. Osoba przedsiębiorcza cechująca się otwartością, wykorzystuje wszelkie źródła wiedzy, potencjalnie przydatne w dążeniu do celu lub rozwiązania problem. Wyróżnia się niezależnością w wykorzystaniu posiadanej wiedzy w procesie twórczym tworzenia rzeczywiście nowego, oryginalnego pomysłu. Charakteryzuje się wytrwałością, dzięki czemu może przezwyciężyć liczne przeszkody i przekonać ludzi do wartości

138

swojego dzieła. W badaniu zapytano respondentów czy są dociekliwi (wnikliwi, ciekawscy) w poznawaniu i rozumieniu podejmowanych (rozwiązywanych) problemów oraz czy są otwarci na różne rozwiązania. Na pytanie: Czy Pan/Pani jest osobą dociekliwą? zdecydowana większość (77,23%) odpowiedziała pozytywnie. W układzie badanych grup wystąpiła istotna różnica odpowiedzi między uczniami a przedsiębiorcami, o 10 punktów procentowych na korzyść uczniów (tabela 28). Być może wynika to z faktu, że wiele rozwiązań zastosowanych w procesach produkcyjnych, materiałach i wyrobach jest trudno poznawalna, na przykład objęta tajemnicą firmy, stąd przedsiębiorcy rezygnują z zagłębiania się w szczegóły. Dociekliwość uczniów zaś jest wymagana przez nauczycieli.

Tabela 28.

Samoocena dociekliwości respondentów [%] Czy Pan/Pani jest osobą dociekliwą?

Wyszczególnienie Uczniowie Osoby dokształcające się Przedsiębiorcy Średnio w próbie

Tak 83,33 68,00 74,00 77,23

Nie 16,67 32,00 26,00 22,77

Razem 100,00 100,00 100,00 100,00

Źródło: opracowanie na podstawie przeprowadzonych badań własnych.

Dociekliwość jest charakterystyczna dla ludzi posiadający wysoki poziom inteligencji wewnętrznej, których cechuje wysoki poziom samoświadomości, holistyczne podejście do analizowanych problemów, silna potrzeba zadawania pytań typu: dlaczego?, i co wtedy?, co dalej? oraz poszukiwania odpowiedzi, aż do rozwiązania analizowanego zagadnienia, czy projektowanego obrazu. Tacy ludzie są mniej zależni od otoczenia, posiadają umiejętność wychodzenia poza utarte szlaki. Można przyjąć, że przyjęte cechy stanowią aspekt inteligencji wewnętrznej, umiejętności wewnętrznego zaangażowania się do pracy twórczej, wejścia w stan napięcia twórczego, wykorzystując wiedzę podświadomości.

Uściślenie odpowiedzi dotyczących dociekliwości zawierało kolejne pytanie: w jaki sposób Pan/Pani rozpatruje przedmiot/problem związany z dociekaniem? Było to pytanie zamknięte, z możliwością wyboru trzech opcji: (1) dostrzegam zagadnienia, których nie znam, (2) analizuję problem samodzielnie, (3) wykorzystuję doświadczenia innych.

139

Na pytanie to odpowiedziało 83% ogółu badanych. Oznacza to, ze co szósty badany uznał, że w czymś innym przejawia się jego dociekliwość. Uzyskane odpowiedzi ułożyły się wręcz podręcznikowo: po jednej trzeciej ogółu badanych wybrało drugą i trzecią odpowiedź, przy czym wśród przedsiębiorców przeważało wskazanie, że analizują problem samodzielnie (42%) ogółu badanych, zaś w grupie uczniów, że wykorzystują doświadczenia innych (35%). Szczegółowe dane zawiera tabela 29.

Tabela 29.

Opinia respondentów dotycząca sposobu dociekań [%] W czym się przejawia Pana/Pani dociekliwość?

Wyszczególnienie Uczniowie ^Osoby

dokształcające się ^{Przedsiębiorcy}

Średnio w próbie

Dostrzegam zagadnienia,

których nie znam ^{23,30 12,00 14,00 18,23}

Analizuję problem

samodzielnie ^{26,21 34,00 42,00 32,02}

Wykorzystuję doświadczenia

innych ^{34,95 38,00 24,00 33,00}

Źródło: opracowanie na podstawie przeprowadzonych badań własnych.

Respondenci badań fokusowych z całą stanowczością oświadczyli, iż uważają się

za osoby ,,dogłębnie” analizujące problem, przy czym korzystają

z własnego doświadczenia oraz cenią opinie osób wyróżniających się wiedzą racjonalną i inteligencją.

Podsumowując dotychczasowe rozważania, stwierdzić należy, iż poprzez zrozumienie istoty osobowości można z całą pewnością uchwycić sens i znaczenie przedsiębiorczości indywidualnej. Przedsiębiorczość jednostki odnosi się także do świadomości własnej kreatywności, która wiąże się z twórczym myśleniem i jest cechą każdej jednostki ludzkiej w rozwoju wiedzy.