uroczy-ste spotkanie z okazji jubileuszu 45-lecia pracy prof. dr. hab. Ry-szarda Tokarskiego z Instytutu Filologii Polskiej UMCS.
Archiwum autorów
• Rektor UMCS prof. Stanisław Michałow-ski wręcza prof. Ryszardowi TokarMichałow-skiemu list gratulacyjny
wybitnych badaczy, którzy przybyli nie tylko z Lublina, ale i z całej Pol-ski, a nawet spoza granic kraju, aby osobiście złożyć gratulacje Wybitne-mu UczoneWybitne-mu. Mieliśmy przyjemność gościć także Członków Rodziny Pro-fesora: panią Marię Tokarską, panią Magdalenę Tokarską oraz Kubę Czar-nackiego. Zaproszenie przyjęli rów-nież liczni Współpracownicy, Przyja-ciele i Uczniowie Jubilata.
Na uroczystość przybyli: Rektor UMCS prof. Stanisław Michałowski, Dziekan Wydziału Humanistyczne-go prof. Robert Litwiński, Prodzie-kan WH prof. Małgorzata Karwa-towska, Prodziekan WH prof. Irmina Wawrzyczek; Dyrektorzy Instytutów Wydziału Humanistycznego: prof.
Arkadiusz Bagłajewski (z Instytu-tu Filologii Polskiej, z którym prof.
Ryszard Tokarski jest związany od początku kariery uniwersyteckiej), prof. Robert Bubczyk, prof. Maria Falska, prof. Adam Głaz, prof. Ma-ria Juda, prof. Siergiej Kowalow, prof.
Zbigniew Mazur, prof. Małgorzata Nossowska, prof. Marek Sioma oraz Dyrektor Centrum Języka i Kultu-ry Polskiej dla Polonii i Cudzoziem-ców prof. Anna Dunin-Dudkowska i Wicedyrektor Centrum prof. Aga-ta Małyska. Gościem spotkania był też Dyrektor Wydawnictwa UMCS prof. Grzegorz Żuk.
Instytut Filologii Polskiej reprezen-towali nie tylko Prodziekan Małgorza-ta Karwatowska, Dyrektor Arkadiusz Bagłajewski i Wicedyrektor Dorota Piekarczyk, ale także Kierownicy Za-kładów (profesorowie: Aleksandra Chomiuk, Stanisława Niebrzegowska--Bartmińska, Andrzej Niewiadomski, Anna Pajdzińska, Halina Pelc) oraz liczne grono Pracowników (w tym Pracowników emerytowanych: Jan Mazur, Halina Wiśniewska, Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, Barbara Tarczyńska). Przybyli również
Go-Instytutu Filologii Polskiej dr hab.
Arkadiusz Bagłajewski nawiązał do szerokich obszarów zainteresowań naukowych Jubilata i Jego działal-ności na rzecz Instytutu, podkreśla-jąc szczególne zaangażowanie w każ-dą z tych sfer.
Ważną częścią uroczystości było wręczenie prof. R. Tokarskiemu de-dykowanej Mu księgi jubileuszowej, na którą złożyły się prace autorów re-prezentujących różne dyscypliny na-ukowe. Wielu z nich przybyło osobi-ście, by złożyć gratulacje i życzenia Jubilatowi. W swoich wystąpieniach Goście podkreślali, jak wiele zawdzię-czają Profesorowi i jak istotny jest wkład Ryszarda Tokarskiego w roz-wój współczesnej lingwistyki.
Profesor Ryszard Tokarski, zali-czany do grona najwybitniejszych współczesnych polskich lingwistów, od początku swej naukowej drogi związany jest z Instytutem Filolo-gii Polskiej UMCS w Lublinie. W jej trakcie przeszedł wszystkie szczeble kariery akademickiej: od tytułu za-wodowego magistra i stanowiska asystenta stażysty po ukończeniu studiów w 1972 r., poprzez dokto-rat w 1979 r. i habilitację w roku 1988, do tytułu profesora w 1996 r.
i stanowiska profesora zwyczajnego w roku 2001. Jest uczonym wysoko cenionym i docenianym zarówno w środowisku lubelskim, jak i poza nim. Wyrazem uznania ze strony śro-dowiska akademickiego UMCS było uhonorowanie Profesora nagrodą in-dywidualną I stopnia za całokształt dorobku, przyznaną przez Rektora UMCS. Przez środowisko ogólnopol-skie był zaś wielokrotnie wybierany do gremiów Polskiej Akademii Nauk:
od wielu lat jest członkiem Komite-tu Językoznawstwa PAN, obecnie – Komisji Teorii Języka. W roku 2016 został wybrany do grona członków korespondentów Polskiej Akademii Umiejętności.
W trakcie długich lat działalności zawodowej zajmował prof. R.
Tokar-ski ważne dla społeczności akademi-ckiej stanowiska: od 1992 r., czyli od momentu jego powstania, nieprze-rwanie kierował Zakładem Leksyko-logii i Pragmatyki UMCS, w latach 1990–1993 był zastępcą dyrektora, a w latach 2006–2009 – dyrekto-rem Instytutu Filologii Polskiej UMCS.
Poza macierzystą Uczelnią piastował funkcję Dziekana Wydziału Huma-nistycznego, a następnie Rektora Wyższej Szkoły Humanistyczno-Przy-rodniczej w Sandomierzu (Studium Generale Sandomiriense), co wiąza-ło się z okowiąza-ło dziesięcioletnim dzie-leniem aktywności zawodowej mię-dzy Lublin i Sandomierz.
Szczególną rolę w życiu zawodo-wym Profesora odgrywa dydaktyka akademicka. Pod Jego opieką na-ukową powstało kilkaset prac ma-gisterskich, a także dziewięć roz-praw doktorskich; czworo spośród Jego uczniów uzyskało stopień dok-tora habilitowanego. Jako wybitny uczony i specjalista był też wielo-krotnie powoływany do roli recen-zenta prac i projektów naukowych.
Mimo że Profesor na stałe zawo-dowo związany jest z Instytutem Filologii Polskiej UMCS, dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem ze studentami, a często i młodszymi pracownikami naukowymi z Rado-mia (z Kolegium Nauczycielskiego), Sztokholmu (w trakcie cyklu wykła-dów na Uniwersytecie Sztokholm-ki), Zbysław Muszyński (Wydział
Fi-lozofii i Socjologii), Małgorzata Rze-szutko (CJKP).
Swą obecnością zaszczyciło nas też wielu Gości z innych ośrodków naukowych: recenzent księgi jubile-uszowej prof. Stanisław Gajda (Uni-wersytet Opolski), prorektor Uniwer-sytetu Pedagogicznego w Krakowie prof. Bogusław Skowronek, a także profesorowie: Mariola Jakubowicz (PAN), Tomasz Korpysz (UKSW), Bea-ta Kuryłowicz (Uniwersytet w Białym-stoku), Jadwiga Linde-Usiekniewicz (UW), Ewa Masłowska (PAN), Laszlo Kálmán Nagy (Uniwersytet Debre-czyński), Mariusz Rutkowski (UWM), Jacek Warchala (UŚ) oraz mgr Bar-bara Maciąg z Mazowieckiego Sa-morządowego Centrum Doskonale-nia Nauczycieli w Radomiu.
Organizatorami uroczystości byli Pracownicy Zakładu Leksykologii i Pragmatyki UMCS, którym prof.
Ryszard Tokarski kierował nieprze-rwanie od momentu powstania – dr hab. Dorota Filar i dr hab. Piotr Krzyżanowski, którzy są również re-daktorami naukowymi księgi jubile-uszowej Barwy słów. Studia lingwi-styczno-kulturowe, dedykowanej prof.
R. Tokarskiemu. Współorganizato-rami byli także pozostali współpra-cownicy z Zakładu: dr Katarzyna Sa-dowska-Dobrowolska i mgr Elwira Bolek, a także uczestniczka studiów doktoranckich w IFP – mgr Agniesz-ka Romaneczko. Bezcennej pomocy w działaniach organizacyjnych udzie-liła też Prodziekan WH prof. Małgo-rzata Karwatowska.
Spotkanie rozpoczęły kolejne wy-stąpienia Władz Uczelni, Wydziału i Instytutu. Rektor prof. dr hab. Stani-sław Michałowski, wspo minając swoje kontakty z Jubilatem, podziękował Mu za wieloletnią pracę naukowo-dydaktyczną i złożył w imieniu ca-łej społeczności uni wersyteckiej gratulacje i życzenia. Dziekan Wy-działu Humanistycznego dr hab. Ro-bert Litwiński, prof. nadzw. wyraził
skim), słowackiego Preszowa (w trak-cie serii wykładów na Uniwersyte(w trak-cie Preszowskim, realizując Wyszehradz-ki Grant International Visegrad Fund:
Visegrad University Studies), a na-wet podkrasnostawskiej Siennicy Różanej, gdzie odbywały się spot-kania Wakacyjnej Akademii Repor-tażu im. Ryszarda Kapuścińskiego.
W rodzinnym Radomiu wygłasza wykłady dla nauczycieli – uczest-ników zajęć Letniego Uniwersytetu Nauczycieli Humanistów czy też dla uczniów ukochanego IV LO im. Dra Tytusa Chałubińskiego, którego jest absolwentem.
Drogę rozwoju naukowego Jubi-lata wyznaczają kolejno publikowa-ne tomy monografii i liczpublikowa-ne rozpra-wy zamieszczane w czasopismach i opracowaniach zbiorowych. Za-równo te będące efektem własnych studiów Autora (np. Struktura pola znaczeniowego (studium językoznaw-cze); Znaczenie słowa i jego mody-fikacje w tekście; Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie), jak i te, które stanowią pokłosie
orga-nizowanych konferencji i semina-riów, redagowane wspólnie z inny-mi badaczaz inny-mi z Instytutu Filologii Polskiej (np. O definicjach i definio-waniu – wspólnie z Jerzym Bartmiń-skim; Kreowanie świata w tekstach – wspólnie z Andrzejem Marią Lewi-ckim; Profilowanie w języku i w tek-ście – wspólnie z Jerzym Bartmiń-skim; Semantyka tekstu artystycznego – wspólnie z Anną Pajdzińską; Kre-owanie światów w języku mediów – wspólnie z Pawłem Nowakiem;
Relatywizm w języku i kulturze – wspólnie z Anną Pajdzińską) zosta-ły dostrzeżone, byzosta-ły wielokrotnie ko-mentowane i omawiane, wreszcie nagradzane; miały znaczący wpływ na rozwój badań z zakresu seman-tyki leksykalnej, semanseman-tyki tekstu artystycznego, pragmatyki języko-wej. Szczególne miejsce w dorobku prof. R. Tokarskiego zajmuje książ-ka Światy za słowami. Wykłady z se-mantyki leksykalnej. Jest to summa doświadczeń pracy badawczej i dy-daktycznej Jubilata, bardzo wysoko oceniona przez środowisko
akade-mickie – zyskała nagrodę główną Rektora Uniwersytetu Warszawskie-go w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych w Konkursie na Najlepszą Publikację Akademicką Academia 2014.
Dziś, jako jeden ze współtwórców lubelskiej szkoły lingwistycznej, sku-pia wokół siebie grono współpra-cowników i uczniów, a Jego bada-nia są źródłem inspiracji dla wielu środowisk współczesnych lingwistów polskich i zagranicznych, ponieważ włączają się w najbardziej twórcze nurty współczesnej lingwistyki pol-skiej i światowej. Jego naukowa re-fleksja obejmuje wielowymiarowe związki języka i kultury, a zarazem jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytania dotyczące samej istoty języ-ka i jego twórcy – człowiejęzy-ka. Wśród zagadnień, które stanowią punkty kluczowe w pracach Ryszarda To-karskiego, są problemy tak donio-słe jak wartości, świat ludzkich pojęć wyrażany w języku, refleksja o ję-zyku jako części rzeczywistości kul-turowej i życia społecznego.
Pro-Archiwum autorów
• Moment wręczenia księgi przez pracowników Zakładu Leksykologii i Pragmatyki. Księgę wręczają dr hab. Dorota Filar i dr hab. Piotr Krzy-żanowski oraz dr Katarzyna Sadowska-Dobrowolska i mgr Elwira Bolek
nych dyscyplin naukowych: filozofii, psychologii, socjologii, antropologii kulturowej, kulturoznawstwa, teorii i historii literatury. Znajduje to od-bicie w problematyce podejmowa-nych badań. Granty, które były reali-zowane pod Jego kierownictwem, to Przemoc w języku mediów (grant Ko-mitetu Badań Naukowych) i Alterna-tywne sposoby kształtowania obrazu świata w systemie językowym i teks-tach (grant w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki).
Interdyscyplinarne konteksty badań lingwistycznych wyraźnie wpłynęły na kształt cyklu seminariów „Świa-ty za słowami”, którego Ryszard To-karski był inicjatorem, współtwórcą i współorganizatorem.
W trakcie uroczystego spotka-nia jubileuszowego sylwetkę Jubi-lata przedstawili współpracownicy z Zakładu Leksykologii i Pragma-tyki UMCS – dr hab. Dorota Filar i dr hab. Piotr Krzyżanowski. Uzu-pełnieniem tej części uroczystości było przedstawienie wiersza Seman-tyka dedykowanego prof. R. Tokar-skiemu, a napisanego
i zaprezento-Punktem kulminacyjnym uroczy-stości było wręczenie prof. Ryszar-dowi Tokarskiemu dedykowanej Mu księgi jubileuszowej Barwy słów. Stu-dia lingwistyczno-kulturowe. W li-czącym niemal tysiąc stron tomie zamieszczone zostały prace 53 auto-rów reprezentujących krajowe i za-graniczne ośrodki naukowe oraz ma-cierzysty Instytut Filologii Polskiej UMCS. W zróżnicowanej tematyce opublikowanych artykułów znala-zło odbicie bogactwo zaintereso-wań naukowych Jubilata oraz ot-wartość Jego naukowej refleksji.
Przyjaciele, współpracownicy i ucz-niowie, składając swe prace do tomu, dali wyraz uznaniu dla Jego pozy-cji w środowisku naukowym oraz – zgodnie z tradycją akademicką – przyłączyli się w ten sposób do gratulacji i życzeń kierowanych do Profesora.
Oprócz wystąpień oficjalnych: gra-tulacji i życzeń osób reprezentują-cych różne, krajowe i zagraniczne ośrodki naukowe, usłyszeliśmy wie-le ciepłych słów od przyjaciół, znajo-mych, współpracowników Profesora,
cyjne przesłane na ręce organizato-rów uroczystości przez osoby, które nie mogły wziąć udziału w spotka-niu jubileuszowym.
Jubilat podziękował przybyłym gościom za udział w uroczystości.
Wspominał osoby, które napotkał na drodze swojej kariery naukowej.
Mówił o swoim wyobrażeniu języ-koznawstwa i semantyki, dziedzin, którymi zajmował się w życiu zawo-dowym, ale też nawiązywał do za-interesowań pozanaukowych i życia rodzinnego.
Na zakończenie uroczystości każdy z obecnych mógł w bezpośredniej, prywatnej rozmowie wyrazić swój szacunek i życzliwość wobec Jubilata.
Szanowny i Drogi Panie Profeso-rze, serdecznie dziękujemy za wiele lat wspólnej pracy w kierowanym przez Pana Zakładzie Leksykologii i Pragmatyki. Gratulujemy piękne-go jubileuszu i świetnych osiągnięć naukowych. Życzymy dalszych suk-cesów i realizacji wszelkich marzeń.
Ad multos annos!
Dorota Filar, Piotr Krzyżanowski Instytut Filologii Polskiej