Strategia miasta w ujęciu sieciowym. Perspektywa zachowań przedsiębiorczych
3. Współczynnik aktywizacji miast
Zaproponowany współczynnik aktywizacji miast jest syntetyczną miarą stopnia sprzyjania przedsiębiorczości, jak i rozwijania działania miast w obszarze
22 S. Hung, Mobilising Networks to Achieve Strategic Difference, „Long Range Planning” 2002, Vol. 35, s. 591-613.
23 C. Lechner, M. Dowling, I. Welpe, Firm Networks and Firm Development: The Role of
współpracy lokalnej i globalnej kształtowanej między innymi przez relational mix network model.
We wrześniu 2013 r. na platformie mamstartup.pl24 zostały przeprowadzone badania mające odpowiedzieć na pytanie, jakie jest najbardziej startupowe polskie miasto25. Miasto startupowe to miasto, które charakteryzuje się między innymi następującymi cechami: odpowiednią liczbą wydarzeń branżowych, funkcjonowaniem instytucji wspierających, powstawaniem w danym mieście startupów. W badaniu ankietowym wzięło udział 327 respondentów, którzy wskazali następujące miasta: Poznań, Kraków, Gdańsk, Wrocław i Warszawę26.
Wykres 1. Wyniki ankiety na najbardziej startupowe polskie miasto (struktura wskazań respondentów – w %)
Źródło: www.dropbox.com/s/4xe6gfpphvbzwki/raport-jakie-jest-najbardziej-startupowe-polskie-miasto.pdf [31.05.2015].
Miasta te były uwzględniane również w licznych analizach dotyczących start-upów prowadzonych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, ponieważ uważane są za główne ośrodki środowiska startupowego w Polsce. W grudniu 2014 r. w opublikowanej przez PARP analizie Where are the polish startups?, dotyczącej wzrostu liczby wydarzeń startupowych, uwzględniono dane dla Kra-kowa, Warszawy, Trójmiasta, Wrocławia, Poznania oraz Katowic27. Na podstawie powyższych przykładów oraz własnych obserwacji i badań autorzy uważają, że głównymi ośrodkami startupowymi w Polsce jest pięć miast: Katowice, Kraków, Poznań, Warszawa i Wrocław. I te miasta wybrano jako obiekty dalszych analiz.
24 Jedną z licznych platform zrzeszających osoby zainteresowane tematyką przedsiębiorczości – startupów – jest portal internetowy mamstarup.pl. Należy on do koalicji serwisów antygrupa.pl, na których poruszane są treści związane z technologią, biznesem i marketingiem.
25 http://mamstartup.pl/najnowsze/4597/dlaczego-najbardziej-startupowe-polskie-miasto-to [31.05.2015].
26 www.dropbox.com/s/4xe6gfpphvbzwki/raport-jakie-jest-najbardziej-startupowe-polskie-miasto.pdf [31.05.2015].
119
Strategia miasta w ujęciu sieciowym. Perspektywa zachowań przedsiębiorczych
W pierwszym etapie tych badań przeprowadzono analizę kluczowych słów używanych wtedy, gdy w tych miastach opisywano kontekst strategii. Były to wyrażenia: Strategia Europa 2010-2020, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2030, Program Rozwoju Przedsiębiorstw 2020, Katowice 2020, Wrocław w perspektywie 2020 plus, Strategia Rozwoju Krakowa, Strategia Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030, Strategia Rozwoju m.st. Warszawy do roku 2020. Celem analizy było wskazanie kluczowych elementów strategii poru-szanych z perspektywy tych miast (na stronach miejskich). Analiza wyłoniła sformułowania, które w tych tekstach powtarzają się najczęściej. Na podstawie analizy wskazano 18 elementów kontekstu strategii, które powinny być przez miasta realizowane.
W kolejnym kroku dokonana została szczegółowa analiza sprawdzająca, czy Katowice, Kraków, Poznań, Warszawa i Wrocław uwzględniają w swoich strategiach rozwoju te elementy. Do wsparcia analizy wykorzystano narzędzie tagcrowd.pl, dzięki któremu wygenerowano – na podstawie tekstów poszczegól-nych strategii – wyrażenia najczęściej występujące, a więc takie, które w opinii autorów powinny być dla miasta kluczowe. Czynnik został uznany za ważny, jeżeli został na niego położony szczególny nacisk w strategii rozwoju oraz jeśli jest przedmiotem realizacji w danym mieście.
W następnym kroku dla każdego z miast obliczono współczynnik akty-wizacji, który stanowił relację sumy punktów uzyskanych przez analizowane miasto w poszczególnych kategoriach do ogólnej liczby czynników. Obliczony w ten sposób współczynnik aktywizacji określa, w jakim stopniu (uwzględniając wszelkie czynniki rozwoju) miasto jest przyjazne środowisku startupowemu. Umożliwiło to dokonanie analizy porównawczej i określenie, jak kształtuje się to środowisko na tle pozostałych miast.
Najwyższy współczynnik aktywizacji pośród analizowanych miast (0,83) uzyskała Warszawa. Na nieznacznie niższym poziomie kształtuje się on dla Wrocławia i Poznania (0,78). W następnej kolejności w rankingu znajdują się Katowice (0,72) oraz Kraków (0,67). Współczynnik ten kształtuje się na wysokim poziomie dla każdego z analizowanych miast, co oznacza, że główne ośrodki w Polsce tworzą środowiska przyjazne dla rozwoju przedsiębiorczości oraz startupów. Wśród czynników znajdują się takie, na które każde z miast zwraca szczególną uwagę w swojej strategii. Należą do nich: rozwój ośrodków miejskich i kształcenia ustawicznego, otwartość, dbałość o zasoby, wsparcie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, działania zachęcające do lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych na terenie danego miasta, wzrost różnorodności usług i innowacje w sektorze usług, rewitalizacja miasta, rozbudowa infrastruktury miejskiej. Wśród wymienionych czynników znajdują się elementy kluczowe dla możliwości powstawania, funkcjonowania i rozwoju startupów.
Tabela 2. Zestawienie współczynnika aktywizacji dla wybranych miast w Polsce
Obszar Cecha strategiczna miasta Katowice Kraków Poz nań Warszawa Wroc ław
Otwartość
otoczenia wolność eksperymentowania w rozwiązaniach biznesowych – zapewnienie elastyczności, unikanie stagnacji – – x x x tworzenie partnerstwa współpracy x – x – x proaktywność miejska, otwartość miejska x x x x x
Edukacja rozwój ośrodków akademickich x x x x x rozwój kształcenia ustawicznego x x x x x kształcenie w zakresie
nowych technologii – – x x –
Środowisko zwiększanie obszarów zieleni x x x x – rozwiązania w zakresie
oszczędności energii – – – x –
dbałość o zasoby x x x x x
Przedsiębior-czość wsparcie dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości x x x x x programy wspierające wzrost
zatrudnienia – x – – x
działania w zakresie
lokowania BIZ x x x x x
Usługi innowacje w sektorze usług x x x x x rozwój usług
wysokospecjalistycznych – – x x –
wzrost różnorodności usług x x – – x
Infrastruk-tura rewitalizacja miastarozbudowa infrastruktury x x x x x
drogowej, miejskiej x x x x x
integracja infrastruktury x – – x x
Suma 13 z 18 12 z 18 14 z 18 15 z 18 14 z 18 Współczynnik aktywizacji 0,72 0,67 0,78 0,83 0,78
Źródło: opracowanie własne.
Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że Wrocław, Warszawa, Kraków, Katowice i Poznań mają zbliżony poziom rozwoju aktywizacji. Ponadto miasta te realizują działania w obszarach kluczowych dla rozwoju Polski czy Europy (wpisują się one w Strategię Europa 2010-2020, Długookresową Strate-gię Rozwoju Kraju 2030 oraz Program Rozwoju Przedsiębiorstw 2020). Miasta uwzględniają te czynniki ze względu na chęć rozwoju, dostosowywania się do europejskich realiów gospodarczych oraz podniesienia poziomu konkurencyjności.
121
Strategia miasta w ujęciu sieciowym. Perspektywa zachowań przedsiębiorczych
Wynika to również z tego, że rywalizują pomiędzy sobą w zakresie pozyskiwa-nia mieszkańców, turystów, inwestycji, napływu kapitału, co wymusza na nich realizowanie kompleksowych strategii, uwzględniających wszelkie aktywności. Na podstawie przeprowadzonej analizy wyszczególnić można również obszary charakterystyczne dla danego miasta, które różnicują cele strategiczne każdego z nich. Wynikają one z położenia terytorialnego, uwarunkowań historycznych, lokalizacji ośrodków biznesowych. Szczególnie widać to na przykładzie Katowic, które skupiają się w swojej działalności na przemyśle, ale prowadzą działania w zakresie rozszerzenia działalności usługowej; Krakowa – nacisk na aspekty historyczne oraz kulturalne – czy Wrocławia, który skupia się na rozwijaniu i nawiązywaniu nowych relacji z partnerami zachodnimi.