ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jest
takie współdziałanie osoby bliskiej
przedsiębiorcy, które
generuje stałe, dodatkowe dochody z tej działalnościniezależnie od tego czy dokonuje tego
odpłatnie, czy też nieodpłatnie. Brak
przychodu z działalności pozarolniczej osoby
współpracującej z osobą prowadzącą taką
działalność nie wyłącza tej osoby
współpracującej z obowiązkowego
ubezpieczenia społecznego.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r.
II UK 134/08
Cechami konstytutywnymi pojęcia "współpraca przy działalności gospodarczej", o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) są występujące łącznie:
istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,
bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,
stabilność i zorganizowanie oraz
znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe – OBOWIĄZKOWO
Ubezpieczenie chorobowe – DOBROWOLNIE
Ubezpieczenie wypadkowe - OBOWIĄZKOWO
osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu społecznemu
obowiązkowemu od dnia rozpoczęcia
wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem
okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Składka w całości opłacana przez ubezpieczonego.
W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że działalnością gospodarczą jest działalność wskazująca zawodowy, czyli stały charakter, w tym powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie regułom zysku i opłacalności (lub zasadzie racjonalnego gospodarowania) oraz uczestnictwo w działalności gospodarczej (por. uchwałę Sądu Najwyższego z
dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 117/91, OSNCP 1992 Nr 5, poz. 65 oraz z dnia 23 lutego 2005 r., III CZP 88/04, OSNC Nr 1, poz. 5, a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15
września 2005 r., FSK 2643/04, LEX nr 153881).
Możliwe jest ustalenie zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, mimo niewykreślenia jej z ewidencji działalności gospodarczej - i w konsekwencji - uchylenie obowiązku ubezpieczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2014 r., I UK 252/13, oraz z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 94/08).
Nie stanowi działalności gospodarczej działalność
wykonywana okresowo i sporadycznie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 marca 1991 r., II SA 898/90,
ONSA 1992, nr 3-4, poz. 58 oraz z dnia 17 września 1997 r., II
SA/Wa 1089/96, Pr. Gosp. 1998, nr 1, s. 32), a także jeśli nie jest ona prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku)
rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi
kosztami. Określenie celu zarobkowego ma wymiar subiektywny i mieści się w sferze zamiaru danego podmiotu.
Zatem wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności określonych we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG), a także czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych
(czynności przygotowawczych), polegających między innymi na załatwianiu spraw urzędowych, poszukiwaniu klientów, posiadaniu lokalu i narzędzi służących do jej prowadzenia, towarów do
sprzedaży w ramach działalności handlowej.
Art. 6 ust. 1 pkt 22 – zmiana wprowadzona 1 stycznia 2015 r.
Tytułem jest bycie członkiem rady nadzorczej spółki wynagradzanym z tytułu pełnienia tej funkcji.
Członek rady nadzorczej podlega jedynie ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
Członkowie rad nadzorczych spełniający warunki do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i
rentowymi z innych tytułów podlegają
ubezpieczeniom również z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.
Ubezpieczeniu podlegają osoby fizyczne będące osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania
zawodowego dorosłych, na które zostały
skierowane przez powiatowy urząd pracy, zwanymi dalej „bezrobotnymi”;
Zakres ubezpieczenia społecznego:
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe – OBOWIĄZKOWO
Ubezpieczenie chorobowe – BRAK (art. 11 USUS)
Ubezpieczenie wypadkowe – WYŁĄCZENI (art. 12 ust. 2 USUS)
Zakres czasowy - od dnia nabycia prawa do zasiłku, świadczenia integracyjnego lub stypendium do
dnia utraty prawa do nich
osoby przebywające na urlopie macierzyńskim
osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, jeżeli nie mają
ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.
osoby pozostające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w
wysokości zasiłku macierzyńskiego podlegają ubezpieczeniu od dnia spełnienia warunków, o których mowa w art. 9 ust. 6 USUS, do dnia
zaprzestania spełniania tych warunków
W omawianym przypadku składki ubezpieczeniowe opłaca się z Budżetu Państwa (art. 16ust. 8 USUS).
Art. 6a u.s.u.s.
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby
sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej
zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;
osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1-3 lub art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, i które zaprzestały tej współpracy;
osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.
Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 1 u.s.u.s., Zakład
wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń
społecznych.
Proszę pamiętać!
Tytuł ubezpieczenia społecznego jest pochodną stosunku prawnego lub faktu, z którym
ustawodawcza łączy powstanie takiego tytułu
Kwestionowanie zgłoszonego tytułu do ubezpieczenia społecznego to postawienie zarzutu m.in. co do
ważności stosunku prawnego.
Warto powtórzyć!
„Przedawnia się” więc jedynie obowiązek
składkowy (obowiązek płatniczy, którego treścią jest uiszczenie przez płatnika sumy pieniężnej na pokrycie wymagalnych zobowiązań składkowych).
Nie ulega natomiast „przedawnieniu”
stwierdzenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, bo nie przewiduje tego ani ustawa o systemie
ubezpieczeń społecznych ani inne akty prawne z dziedziny ubezpieczeń społecznych.
(wyrok z 14 lutego 2017 r., II UK 708/15)
Najczęściej zarzut nieważności stosunku prawnego stanowiącego tytuł do ubezpieczenia społecznego opiera się na:
Pozorności umowy – art. 83 k.c.
Art. 83 § 1 k.c. - Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.
Uznaniu, że umowa zmierza do obejścia prawa – art. 58 k.c.
Uznaniu, że umowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego – art.
58
Art. 58 k.c.
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w
szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Umowa pozorna czy czynność prawna zmierzająca do obejścia prawa?
Czynność prawna nie może jednocześnie zmierzać do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c.) oraz być dokonana dla pozoru (art. 83 § 1 k.c.), zaś jeżeli umowa jest przez strony faktycznie wykonywana, nie można mówić o jej pozorności, powyższe jednak nie tylko nie wyklucza możliwości badania, czy zawarcie umowy nie zmierzało do obejścia prawa, ale jest w pełni uprawnione, gdy się zważy ustalone w sprawie okoliczności.
Czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego?
Określenie przez strony umowy zlecenia rażąco niskiego wynagrodzenia (50 zł miesięcznie), niemającego przymiotu wynagrodzenia godziwego, narusza zasady współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.), zasadę równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, zasadę solidaryzmu ubezpieczeń społecznych, zasadę ochrony interesów i niepokrzywdzenia innych ubezpieczonych, zasadę nieuprawnionego nieuszczuplania środków funduszu ubezpieczeń społecznych oraz elementarne zasady uczciwego obrotu prawnego i nie powoduje objęcia ubezpieczeniem społecznym. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2014 r. II UK 374/13)
Umowa pozorna czy czynność prawna zmierzająca do obejścia prawa?
Umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba określona jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę wtedy, gdy pracownik podjął pracę i rzeczywiście ją wykonywał, a pracodawca pracę tę przyjmował. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2015 r. , I UK 367/14)