SEB - A . B r ü c k n e r , Słownik etym ologiczny, K raków 1927. M ącz - J. M ą c z y ń s k i , Lexicon latino-polonicum, K rólew iec 1564. SE S - F. S ł a w s k i , Słow nik etym ologiczny, K raków od 1957 r.
S1XVI - Słownik polszczyzn y X V I wieku, red. M . R. M ayenowa, t. I-XV1II, Wroclaw 1966-1990. Sstp - Słow nik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1-1X, W rocław 1953-1989.
Bibliografia
B a s a j M. , S i a t k o w s k i J., Przegląd w yrazów uważanych h> literaturze naukowej za hohemizmy, „R ozpraw y K om isji Językowej Ł T N ” 1964-1966, 10-12; „Studia z F ilologii Polskiej i Słowiańskiej" 1967-1980, 6-19.
B e l c a r z o w a E., O tzw . glosach iv Biblii L eopolity, [w:] Studia h istorycznojęzykow e i dialek
tologie zne, red. M . K ucała i J. Reichan, K raków 1992, s. 4 3 -5 3 .
B e l c a r z o w a E ., N iektóre osobliwości leksykalne Biblii tzw . L eopolity, W rocław 1989. B i e ń k o w s k a D ., Frazeologia h> przekładzie P sałterza J. W ujka (1594), „R ozpraw y K om isji
Językowej Ł T N ” 1997, s. 5-4 2 .
B i e ń k o w s k a D ., O przeobrażeniach polskiego stylu biblijnego, „Stylistyka” 1993, 2, s. 101-109. B i e ń k o w s k a D ., S ty l ję z y k o w y przekładu N owego Testamentu Jakuba W ujka (na m ateriale
czterech ewangelii), Ł ódź .1992.
B i e ń k o w s k a D ., S zeregi w yrazow e w przekładzie Biblii L eopolity (z problem ów kształtow ania
się synonim ii staropolskiej), „R ozpraw y Kom isji Językowej Ł T N ” 1994, 39, s. 5 -17.
B i e ń k o w s k a D. , U m i ń s k a - T y t o ń E., Warianty sufiksalne w staropolskich i renesansowych
przekładach psa łterza , „Poradnik Językowy” 1994, z. 5 -6 , s. 4 1 -4 8 .
B r ü c k n e r A ., P sałterze polskie do połow y X V I wieku, „R ozpraw y W ydziału F ilologiczn ego A kadem ii U m iejętności w K rakow ie” 1902, 34, s. 274-318.
B r ü c k n e r A ., Literatura religijna tv Polsce średniowiecznej, t. II, Pism o św. i apokryfy, W arszawa 1903, t. 3. Legendy i m odlitewniki, W arszawa 1904.
B r z e g o w y T ., „M iasto B oże" tv psalmach, K raków 1989.
C y b u l s k i M ., A naliza sta tystyczn a słownictwa piętnastow iecznej części P sałterza floriańskiego, „R ozpraw y Kom isji Językowej Ł T N ” 1994, 39, s. 19-34.
C y b u l s k i M ., B ohem izm y leksykalne w piętnastow iecznej części P sałterza floriańskiego, „A cta U niversitatis L odzicnsis” F olia Linguistica 1990, 23, s. 51-64.
C y b u l s k i M ., G eneza glos P sałterza floriańskiego, „R ozpraw y K om isji Językowej Ł T N ” 1985, 31, s. 5-1 7 .
C y b u l s k i M ., J ę zy k piętnastow iecznej części P sałterza floriańskiego. O rtografia, fo n e tyk a ,
flek sja , Ł ódź 1988.
C y b u l s k i M ., J ę zy k piętnastow iecznej części P sałterza floriańskiego. Składnia zdania pojedyn
czego, Ł ód ź 1993.
C y b u l s k i M ., M o d litw y W acława a P sałterz, [w:] T ekst sakralny. T ekst inspirowany liturgią, red. G . Habrajska, Ł ódź 1997, s. 107-113.
C y b u l s k i М ., O roli wzoru czeskiego h> kształtow aniu się polskiego słow nictw a psałterzow ego iv X V wieku, „R ozpraw y Kom isji Językowej Ł T N ” 1992, 37, s. 17-31.
C y b u l s k i M ., S taropolskie p rzek ła d y psałterza, „R ozpraw y Kom isji Językowej Ł T N ” 1996, 4 1, z. 2.
D ą b r o w s k i E., W ulgata w dziejach biblistyki i w dziejach kultury europejskiej, [w:] Sobór
D rukarze dawnej P olski o d X V do X V II I wieku, red. A. K aw ecka-G ryczow a, t. I, M ałop olska,
cz. 1: W iek X V -X V I , W rocław 1983.
E h r l i c h E., O liryce biblijnej, „Z nak” 1977, nr 274-276.
F i l i p i a k М ., ,,A rka P rzy m ie rza " i „ N am iot Spotkania" - najstarsza św iątyn ia S tarego
Testam entu, „Poznańskie Studia T eologiczne” 1972, s. 211-220.
F r a n k o w s k i J., E gzegeza współczesna. Uwagi do poszczególnych psalm ów , [w:] P sałterz
D awidów: w przekładzie ks. Jakuba Wujka z 1594 roku, Warszawa 1993.
F r a n k o w s k i J., M etafora w Biblii, „Znak” 1981, nr 323, s. 253-267. G ę b a r o w i c z М ., P sałterz floriań ski i je g o geneza, W roclaw 1965.
G ó r s k i K ., Zagadnienia słownictwa reform acji polskiej, [w:] Odrodzenie w P olsce, t. III,
H istoria ję z y k a , cz. 2, W arszawa 1957, s. 233-270.
G r z e g o r c z y k o w a R ., Pokora, pych a i pojęcia pokrewne, [w:] N a zw y wartości. Studia
leksykalno-sem antyczne, red. J. Bartmiński i M . M azurkiewicz-Brzozowska, Lublin 1993,
s. 2 2 -3 9 .
G u i r a u d P., Zagadnienia i m etody sta ty s ty k i językozn aw czej, W arszawa 1966.
J o d ł o w s k i S., Staropolskie Biblie i P sałterze ja k o źródła do historii polsk iej składni, „Prace F ilologiczn e” 1931, 15, s. 232-240.
J o u g a n A ., Słownik kościelny łacińsko-polski, Poznań 1958.
K a m i ń s k a M ., C harakterystyka ilościowa słownictwa w I części P sałterza floriańskiego, „R ozpraw y K om isji Językowej Ł T N ” 1994, 39, s. 4 3 -5 5 .
K a m i ń s k a M ., P sałterz floriański. M onografia języ k o w a , cz. 1, O rtografia. Fonetyka. Fleksja
imion, Ł ódź 1981.
K a m i ń s k a M ., P sałterz floriański. M onografia język o w a , cz. 2, Fleksja liczebników, zaim ków,
czasowników , Ł ódź 1991.
K a m i ń s k a М ., O różnicach leksykalnych m iędzy Psałterzem floriańskim a P sałterzem
puławskim , „R ozpraw y K om isji Językowej Ł T N ” 1995, 40, s. 153-167.
K a m i ń s k a M. , C y b u l s k i M ., Indeks łacińsko-polski do P sałterza floriańskiego, W arszawa 1995.
K a m i ń s k a M. , C y b u l s k i M. , K o w a l s k a D ., Słownik polsko-laciński do średniowiecznych
p sa łterzy polskich. W yra zy autosem antyczne, Łódź 2000.
K a r p l u k ó w n a M ., S taropolskie tłumaczenia Biblii ja k o źródło dla p rzyszłeg o Słownika
p o lsk iej terminologii religijnej, [w:] Biblia a kultura Europy, t. I, Ł ódź 1992, s. 95-1 0 3 .
K l e m e n s i e w i c z Z. , L e h r - S p ł a w i ń s k i T. , U r b a ń c z y k S., G ram atyka historyczna
ję z y k a polskiego, W arszawa 1981.
K l i c h E ., P olska terminologia chrześcijańska, Poznań 1927.
K o s s o w s k a M ., Z dziejów polskiego stylu psałterzowego, „Język Polski” 1962, 42, s. 135-148, 194-212.
K o s s o w s k a M ., Biblia iv jęz yk u polskim , t. I, Poznań 1968.
К o z i a r a S., O Psałterzu z roku 1594 w przekładzie ks. J. W ujka - uwagi jubileuszow e, „Język Polski” 1994, 74, s. 161-168.
K o z i a r a S., Pojęcia wartościujące w polskich przekładach P sałterza, K raków 1993. K o w a l e w s k i M ., M a ły słownik teologiczny, Poznań 1980.
K u r a s z k i e w i c z W ., Badanie autorstwa tekstów anonimowych m etodą s ta ty s ty k i język o w e j, [w:] i d e m , P olski ję z y k literacki. Studia nad historią i strukturą, W arszawa 1986, s. 671-679. K u r a s z k i e w i c z W ., O bfitość słownictwa w kilku dużych tekstach polskich, [w:] i d e m ,
P olski ję z y k literacki. Studia nad historią i strukturą, W arszawa 1986, s. 715-729.
K u r a s z k i e w i c z W ., Pochodzenie polskiego ję z y k a literackiego и> św ietle wyników dialektologii
historycznej, W rocław 1953.
K u r a s z k i e w i c z W., P sałterz puław ski nie pochodzi z drugiej p o ło w y X V wieku, „Poradnik Językow y” 1955, 3, s. 107-112.
K u r a s z k i e w i c z W ., S ta tystyczn e badania słownictwa polskich tekstów X V I wieku [w:] i d e m , P olski ję z y k literacki. Studia nad historią i strukturą, W arszawa 1986, s. 679-693. K u r y ł o w i c z J., Synonimika i kon tekst w zeszycie próbnym Słownika p o lszc zy zn y X V I w.
[w:] i d e m , Stu dia językozn aw cze, W arszawa 1987, s. 500-505.
K w i l e c k a I., W stęp historycznoliteracki, [w:] Brulion przekładu pierw szych trzech ksiąg
B iblii pióra T om asza ze Z brudzew a. Z rękopisu opracow ała i w ydała 1. K w ilecka,
W rocław 1971.
K w i l e c k a I., Średniowieczna Biblia czeska a staropolskie p rzekłady biblijne (zarys problem atyki
badaw czej), „A cta Universitatis Lodziensis” 1990, F o lia Linguistica 23, s. 73-82.
K w i l e c k a 1., Z badań nad staropolskim słownictwem biblijnym, „Studia z F ilologii Polskiej i Słow iańskiej” 1985, 23, s. 4 9 -6 0 .
K w i l e c k a I., Z e studiów nad staropolskim i przekładam i Biblii. Problem tłumaczenia realiów
biblijnych. 1. Ś w iat zw ierzęcy w S tarym Testamencie, „Studia z Filologii Polskiej i S łow iań
skiej” 1971, 10, s. 59-89.
К w i 1 e с к а I., O swobodnych średniowiecznych przekładach biblijnych (na p rzyk ła d zie tłumaczeń
francuskich, czeskich i polskich), „Język Polski” 1978, 58, s. 87-98.
K w i l e c k a 1., Średniowieczna Biblia francuska a najstarsze zachodniosłowiańskie p rzek ła d y
biblijne, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 1979, 18, s. 209-231.
K y a s V., P ropozycja wydania staroczeskich w zorców staropolskich za b ytk ó w biblijnych,
„Spraw ozdania z Prac N aukow ych W ydziału N auk Społecznych P A N ” 1958, 3, s. 4 6 -5 5 . L a n g k a m m e r H . O FM , Słownik biblijny, K atow ice 1990.
L i s o w s k i T., ,,C erkiew " i „kościół" ja k o 'ecclesia' i 'templum Christ ianorum ' w poLszczyinie
XVI-w iecznej, [w:] J ęzyk i chrześcijaństwo, Lublin, 1993, s. 131-144.
L i s o w s k i T. , M i g d a ł J., L eksem y osobliwe w miejscach słownikowo różnych P sałterza
flo ria ń sk ieg o i pu ła w sk ieg o , [w:] S tu dia h isto ryczn o język o w e 1, red. M . K u ca ła i Z. Krążyńska, s. 101-112.
L a c h S., C z y w yrazy 'ani i 'anaw są różnoznaczne c zy jednoznaczne?, [w:] K sięga psalm ów.
W stęp, p rzek ła d z oryginału, kom entarz, ekskursy, Poznań 1990, s. 596-597.
Ł a c h S., Biblijna terminologia na oznaczenie ofiar, [w:] Księga Kapłańska. W stęp, p rze k ła d
z oryginału, ekskursy, Poznań 1970.
Ł a c h S., O braz człow ieka sprawiedliwego w Psałterzu, [w:] Biblia - księga życia ludu Bożego, s. 4 3 -5 4 .
Ł a c h S., P olska terminologia na oznaczenie hebrajskich nazw ofiar, „R oczniki T eologiczn o- K anoniczne" 1970, 17, s. 5-11.
Ł a c h S., R ozw ój ofiar u> religii starotestam entow ej, „Sprawy Biblijne” 1970, z. 24.
Ł a c h S., Terminy w psalm ach na oznaczenie m odlitw y, [w:] Księga psalm ów . W stęp, p rzek ła d
z oryginału, kom entarz, ekskursy, Poznań 1990, s. 591-594.
Ł o ś J., P o czą tk i piśm iennictwa polskiego (przegląd za b ytk ó w język o w ych ), L w ów -W arsza- w a-K rak ów 1992.
M a k u c h o w s k a М ., O statusie ję z y k a religijnego, [w:] S ystem atyzacja pojęć w stylistyce, red. S. Gajda, O pole 1992, s. 167-170.
M a k u c h o w s k a M ., S ty l religijny, [w:] Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, O pole 1996, s. 449-473.
M e l l e r K ., Jakuba Lubelczyka P sałterz D aw ida z r. 1558, Poznań 1992.
M i n i k o w s k a T ., C z y pokora zn aczy ‘uniżoność, uległość'?, „A cta U niversitatis N icolai Copernici” 1985, Językoznawstw o 27, s. 105-139.
M o s z y ń s k a D ., M orfologia zapożczeń łacińskich i greckich h> staropolszczyźnie, W rocław 1975.
N a d o l s k i B., D ookoła prac przekładow ych w X V I wieku, „Pam iętnik Literacki” 1952, 43, s. 475-487.
N i t s c h К.., R obak (i gadzina), [w:] Studia z historii polskiego słownictwa, K raków 1948, s. 116-129.
O s t r o w s k a E., W alka o piękne słowo psałterzow e, [w:] с a d e m, Z dziejów ję z y k a poLtkiego
i jeg o piękna, K raków 1978, s. 290-336.
O s t r o w s k a E., R zeczow niki z p rzyrostkiem -ość w X V I wieku, [w:] O drodzenie w Polsce, t. III, cz. 2, W arszawa 1960, s. 303-503.
P i e k a r s k i K ., K siążka tv Polsce X V i X V I wieku, [w:] Kultura staropolska, K raków 1932. P l u k i s I., Biblioteka Konrada Górskiego и» zbiorach T ow arzystw a N aukowego w Toruniu, [w:]
K onrada G órskiego św iat literatury, teatru i ję z y k a , red. W. Sawrycki i J. Speina, Toruń
1996, s. 21-26.
P odręczna encyklopedia biblijna, red. E. D ąbrow ski, t. I—II, Poznań 1959.
P ra k tyczn y słow n ik biblijny. Opracow anie zbiorow e katolickich i protestanckich teologów , red.
A . Grabner-Haider. Przekład i opracowanie 'Г. M ieszkow ski, P. Pachciarek, W arszawa 1994. P r o c h a s k a A ., M odlitewnik czy godzinki staropolskie?, „Pamiętnik Literacki” 1915, 13, s. 50-51. R e c z e k J., B ohem izm y leksykalne w ję z y k u po h k im do końca X V wieku. W ybrane zagadnienia,
W rocław 1968.
R e c z e k S., Staropolskie w yrazy p rzeb ytek , p rz yb y tek i podobne, „Język P olski” 1967, 47, s. 113-128.
R e c z e k S., Uwagi o staropolskim ję z y k u literackim o d średniowiecza do renesansu (na podstaw ie przekładów P sałterza), „Kwartalnik O polski” 1955, 1, s. 135-155.
R o s p o n d S., J ę zy k renesansu a średniowiecza na podstaw ie literatury psałterzow o-biblijnej, [w:] O drodzenie w Polsce, t. III, cz. 2, W arszawa 1960, s. 61-181.
R o s p o n d S., Studia nad język iem polskim X V I wieku, W rocław 1949.
S e l i m s k i L., S taropolskie zgloba > zloba, „Slavia O ccidentalis” 1977, 34, s. 101-107. S ł a w s k i F., Polskie skrom ny, „Język P olski” 1946, 26, s. 71-76.
Słownik literatury staropolskiej, red. T . M ichałow ska, W rocław 1990.
Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, red. M . Plezia, t. I—VII, W arszawa 1959-1989.
S ł u s z k i e w i c z E ., Sm ok, „Język Polski” 1958, 38, s. 211-214.
S m e r e k a W, B iblistyka polska (w iek X V I-X V III), [w:] D zieje teologii k atolickiej w Polsce, t. II, cz. 1, Lublin 1975, s. 232-243.
S p ó l n i k A ., N a zw y polskich roślin do X V III wieku, W rocław 1990.
S t a c h o w i a k L., M odlitw a w Piśmie św iętym , „A teneum K apłańskie” 1963, 66, s. 2 9 9-309. S t a s z e w s k a Z ., J ę zyk M odlitw Wacława. O rtografia, fo n etyk a , flek sja , Ł ódź 1997. S t r u t y ń s k i ]., Polskie nazw y p ta k ó w krajow ych, W rocław 1972.
S z l o s e r J., O zanikaniu w yrazów staropolskich (na p rzykładzie wybranych rzeczow ników ), „Studia Polonistyczne” 1978, 6, s. 161-165.
S z w c j k o w s k a H ., K siążka drukowana X V -X V III w. Z a rys historyczny, W rocław 1983. S z y d ł o w s k a - C e g l o w a B., S taropolskie nazewnictwo instrumentów m uzycznych, W rocław
1977.
T a s z y c k i W ., C zas i m iejsce pow stania P sałterza puławskiego, „Poradnik Językow y” 1954, s. 8-1 7 .
T o k a r s k i R., M echanizm y polisem ii: m etafora i m etonim ia, [w:] S tylistyczn a akom odacja
system u gram atycznego, red. T. Skubalanka, W rocław 1988, s. 55-72.
T r o n i n a A., Psalmy „eucharystyczne": todah, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1988, 41, s. 286-299. T r o n i n a A ., Teologia psalm ów , Lublin 1995.
U r b a ń c z y k S., P olskie skrom ny, „Język Polski” 1946, 26, s. 5-11.
U r b a ń c z y k S., Z dawnych stosunków język o w ych polsko-czeskich, cz. 1, Biblia królow ej Z o fii
a staroczeskie p rzek ła d y Pism a świętego, K raków 1946.
W i e l g u s S., Badania nad Biblią w średniowieczu, Lublin 1990.
W o j t a k М ., O początkach stylu religijnego w polszczyin ie, „Stylistyka” 1992, 1, s. 9 0 -9 7 . W o ź n i a k E., Cechy charakterystyczne polskiego tłumaczenia Psałterza krakowskiego, „Rozprawy
Komisji Językowej Ł T N ” 1996, 41, s. 77-96.
W o ź n i a k E., C harakterystyka ilościowa słownictwa P sałterza krakow skiego, „R ozpraw y K om isji Językowej Ł T N ” 1997, 42, s. 229-250.
W o ź n i a k E ., Fleksja nazw własnych w Psałterzu krakow skim (na tle innych staropolskich
p rzekładów K sięgi psalm ów ), „R ozpraw y K om isji Językowej Ł T N ” 1994, 39, 109-146.
W o ż n i a k E ., O niektórych cechach ję z y k a P sałterza krakow skiego (1532), [w:] W kręgu Pism
P apieża i innych biblijnych, Ł ódź 1997, s. 125-132.
W o ż n i a k E., P sałterzow e ,.argum enty" W ujka na tle porów naw czym , [w:] Ludzie i idee.
Pułtuskie Kolegium Jezuickie, red. J. Z. Lichański, W arszaw a-Pułtusk (brw).
W o ź n i a k E., Z badań n ad polskim słownictwem psałterzow ym . N a zw y zw ierzą t i roślin
w Psałterzu krakow skim , [w:] Biblia tv kulturze, Słupsk 1996, s. 253-272.
W prowadzenie w m yśl i wezwanie ksiąg biblijnych, red. J. Frankow ski, t. V II, Pieśni Izraela,
W arszawa 1988.
W r ó b e l II., Z w ią zk i staroczesko-staropolskie w terminologii botanicznej, „Z eszyty N au kow e W yższej Szkoły Pedagogicznej w K atow icach" 1962, Prace K atedry Języka Polskiego 2, s. 105-137.
W stęp do S tarego Testamentu, red. ks. L. Stachow iak, Poznań 1990.
W y d r a W ., W ładysław z Gielniowa. Z dziejów średniowiecznej p o e zji polskiej, Poznań 1992. Z i e r h o f f e r K ., Uwagi o historii i geografii nazw łydki, szpaka, pluskw y i ścieżk i w język a ch
Publikacja ta jest skróconą wersją rozprawy doktorskiej napisanej w Katedrze Historii Języka Polskiego Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof, dr hab. Danuty Bieńkowskiej. Dysertację recenzowali i opiniowali do druku prof, dr hab. Maria Kamińska i prof, dr hab. Zenon Leszczyński. Do starań nad wydaniem pracy o Psałterzu krakowskim zachęcał autorkę również Pan Profesor Franciszek Sławski - zarówno w prywatnym liście, jak i na łamach „Języka Polskiego” (LXXX, z. 3-4, s. 283-284).
W ostatnich latach dawało się odczuć wzmożone zainteresowanie dawnymi i współczesnymi przekładami biblijnymi w różnych środowiskach naukowych, a także zauważyć znaczne ożywienie studiów nad językiem Biblii. Nasze opracowanie odzwierciedla stan badań i wiedzy o translacjach biblijnych i polszczyźnie psałterzowej z roku 1977, czyli roku ukończenia dysertacji. Zaktualizowałam jedynie dane bibliograficzne pozycji, które udostępniono mi w postaci maszynopisu, a które ukazały się ju ż drukiem.
W 1999 r. wydano w Krakowie reprint Psałterza krakowskiego. Stanowił on dar środowiska akademickiego w Toruniu dla Papieża Jana Pawła II w czasie Jego wizyty na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika.