Wykorzystywanie nasobnych kamer video w mieszkaniach

Na wyjątkową uwagę zasługują policyjne procedury, związane z zastosowaniem nasobnych kamer video w mieszkaniach i domach prywatnych. W świetle zapisów Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, 1948 (art.12),²⁵⁷ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, 1953 (art.8)²⁵⁸ oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatel-skich i Politycznych, 1966 (art.17)²⁵⁹ życie prywatne, rodzinne i domowe każdego obywatela podlega szczególnej ochronie prawnej. Niemnej jednak rozwiązania prawne i procedury policyjne w Wielkiej Brytanii są w tym względzie mniej restrykcyjne, niż w Stanach Zjednoczonych Ameryki i Europie.

Brytyjscy policjanci, zajmujący się problemem przemocy domowej w 2006 roku, w ramach programu o nazwie „Domestic Violence Enforcement Campaign“ nosili nasobne kamery video i nagrywali incydenty, do jakich dochodziło w mieszkaniach lub domach prywatnych. Według raportu brytyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych zabezpieczono materiał dowodowy dobrej jakości, pokazując bezpośredni wpływ emocjonalny danego incydentu na ofiary przemocy domowej, zniszczenia w domu, agresywne zachowanie i język osób oskarżonych o przemoc domową, itp.²⁶⁰

„College of Policing“, centralny ośrodek szkoleniowo-edukacyjny dla jednostek policji w Anglii i Walii rekomenduje, aby w normalnych okolicznościach nie używać nasobnych kamer video w mieszkaniach i domach prywatnych. Jednakże, gdy użytkownik tego sprzętu jest obecny w mieszkaniu podczas incydentu i jest tam z poważnego policyjnego powodu, to ma prawo nagrywać przy użyciu kamery tak samo, jak nagrywałby każdy inny incydent.

Jeżeli osoby, przebywające w mieszkaniu sprzeciwią się nagrywaniu w chwili, gdy zdarzenie ma miejsce lub gdy istnieje podejrzenie o popełnienie czynu o naturze kryminalnej, policjanci powinni kontynuować rejestrację video wyjaśniając, dlaczego to robią:

• doszło do incydentu, który wymaga interwencji policji;

• obecność funkcjonariusza jest konieczna, aby zapobiec awanturze lub chronić zdrowie innych osób;

257 Zgromadzenie Ogólne ONZ, Rezolucja nr 217 A z dnia 10.12.1948 roku.

258 Council of Europe Treaty Series nr 005 z dnia 03.09.1953 roku.

259 Zgromadzenie Ogólne ONZ, Rezolucja nr 2200A (XXI) z dnia 16.12.1996 roku.

260 Home Office, Lessons learned from the Domestic Violence Enforcement Campaigns 2006, Londyn 2006.

• w interesie wszystkich stron leży, aby zabezpieczyć najlepszy możliwy materiał dowodowy, świadczący o popełnieniu przestępstwa, a nagranie video jest bardziej precyzyjne i lepszej jakości, niż notatka policyjna;

• kontynuacja nagrania video zabezpieczy interes stron konfliktu i pozwoli na dokładną, autentyczną rejestrację oświadczeń, złożonych przez każdą ze stron;

• incydent może się powtórzyć w najbliższej przyszłości;

• kontynuacja nagrywania będzie chronić policjantów przez możliwymi zarzutami i skargami którejś ze stron pod ich adresem.²⁶¹²⁶²

Materiał dowodowy tego typu może być traktowany jako pierwsze zeznanie ofiary, może być pomocny podczas oskarżenia, jeśli ofiara nie jest gotowa, aby zeznawać, zmienia swoją wersję incydentu lub w inny sposób nie wspiera oskarżyciela w trakcie procesu.²⁶³²⁶⁴

Ponadto nagranie video może uzasadnić decyzję o aresztowaniu sprawcy, a w wypadku, gdy ofiara lub świadkowie nie są chętni, aby złożyć zeznania – może być użyteczne, aby zdecydować czy procedować dalej, bez wsparcia ofiary czy świadków.²⁶⁵ Policyjne nagrania video mogą służyć do rejestracji wypadków przemocy domowej takich, jak podejrzenie pobicia, zniszczenie mienia lub incydenty, które odnoszą się do działania pod kontrolą i przymusem. Materiał video stanowi obiektywny i dokładny dowód walki lub innego rodzaju zajścia na miejscu zdarzenia oraz – jak wspomniano wcześniej - prezentuje stan emocjonalny ofiary i innych członków rodziny albo pozostałych świadków.

Nagrania video mogą także stanowić dowód zachowania sprawcy i języka, jakim się posługuje, świadczyć o jego przestępczym zachowaniu takim, jak dalsze znęcanie się nad ofiarą, potwierdzić, że były problemy, aby powstrzymać jego wrogie działania. W takich przypadkach może to w znaczący sposób wzmocnić argumentację oskarżyciela, wskazując na prawdziwy rozmiar winy sprawcy przemocy domowej.²⁶⁶

Zebrano także pozytywne opinie brytyjskich prokuratorów, jeśli idzie o materiał dowodowy w postaci nagrań video w sprawach sądowych, dotyczących przemocy domowej.

Zdaniem oskarżycieli policyjny materiał video to przekonujacy dowód, który pokazuje                                                                                                                          

261 College of Policing, op.cit., s. 14, 15.

262 Ibidem., s. 18, 19.

263 Home Office, op.cit., s. 12.

264 M.Goodall, op.cit. s. 15.

265 College of Policing, op.cit., s. 20.

266 Ibidem, s. 20.

agresywne zachowanie osoby oskarżonej oraz położenie i stan ofiar podczas całego zdarzenia.²⁶⁷

W Stanach Zjednoczonych Ameryki podobne podejście prawne jest sporadyczne i stosowane tylko przez nieliczne jednostki policji. Komenda Miejska Policji w San Diego w regulaminach i materiałach szkoleniowych wskazuje na fakt, że ofiary przemocy domowej często odwołują wcześniejsze oświadczenia, w wielu przypadkach już następnego dnia rano.

Niektóre z ofiar posuwają się do tego, aby zeznawać, że to policjant sfabrykował ich oświadczenie. Ofiary mogą także blokować kontakt swoich dzieci ze śledczymi, z sądem, aby nie można było uzyskać od nich żadnych informacji. Z tych powodów, zgodnie z procedurą Nr 1.49 z dnia 08.07.2015 roku w San Diego należy nagrywać ofiary przemocy domowej, gdy doszło do wypadków duszenia, ataku z użyciem niebezpiecznego narzędzia oraz innych incydentów, które wymagają hospitalizacji.

Policjanci powinni także rejestrować oświadczenia dzieci – ofiar przemocy domowej, ponieważ są one świadkami w tego typu sprawach.²⁶⁸

Należy jednak pamiętać, że Departament Sprawiedliwości USA określa zaledwie kilka sytuacji, w których policjanci mogą używać kamer video w mieszkaniach lub domach prywatnych - jeżeli dysponują nakazem przeszukania, odpowiadają na telefoniczne wezwanie o pomoc lub otrzymali zgodę właściciela nieruchomości.²⁶⁹ Jest to reguła, obowiązująca w zdecydowanej większości amerykańskich jednostek policji.

„Police Executive Research Forum“ oraz „American Civil Liberties Union” zgadzają się ze stanowiskiem Departamentu Sprawiedliwości USA dodając, że w normalnych okolicznościach, podczas rutynowych działań funkcjonariusze przed wejściem na nieruchomość prywatną powinni zapytać właściciela o zgodę na uruchomienie sprzętu.²⁷⁰²⁷¹

Podobne rozwiązania proceduralne są stosowane we Francji i Hiszpanii, gdzie wstęp do mieszkania lub na posesję prywatną z urządzeniami do rejestracji obrazu i dźwięku jest

267 Ibidem., s. 32.

268 M.D.Fan, op.cit., s. 441.

269 V.Hung, S.Babin, J.Coberly, op.cit.

270 J.Stanley, op.cit., s. 6.

271 A.Mateescu, A.Rosenblat, D.Boyd, op.cit., s. 40.

możliwy tylko z nakazem przeszukania lub po uzyskaniu wcześniejszej aprobaty właściciela.²⁷²