W Powszechnym Spisie Rolnym 2010 zebrano informacje m. in. o trwałych i obrotowych środkach produkcji w gospodarstwach prowadzących działalność rolniczą, tj. o wykorzystywanych w produkcji podstawowych środkach transportowych.
Według PSR 2010 w województwie dolnośląskim spośród 107,3 tys. spisanych gospodarstw rolnych 84,0 tys.
prowadziło działalność rolniczą, w tym 60,4 tys. gospodarstw (tj. 72%) o powierzchni powyżej 1 ha UR. W ciągniki wyposażonych było 38,2 tys. gospodarstw, tj. 45,5% gospodarstw prowadzących działalność rolniczą. Ponad 52%
gospodarstw posiadających ciągniki znajdowało się w grupie obszarowej 3-15 ha UR, w tym 25,6 % w grupie obszarowej 5-10 ha.
Udział gospodarstw z ciągnikami w ogólnej liczbie gospodarstw prowadzących działalność rolniczą był zróżnicowany w zależności od powierzchni użytkowanych gruntów i wzrastał od 11,5% w najmniejszych gospodarstwach (do 1 ha włącznie) do 90,3% w gospodarstwach największych (powyżej 100 ha UR), przy czym malał w grupie 50-100 ha do 88,4%.
Tabl. 28. Liczba i struktura ciągników
Grupy obszarowe użytków rolnych
2002 2010
w sztukach w odsetkach w sztukach w odsetkach 2002=100
Ogółem... 58991 100,0 58428 100,0 99,0
do 1 ha włącznie... 3621 6,1 3064 5,3 84,6
1 - 5... 12184 20,6 12117 20,7 99,5
5-10... 13087 22,2 12288 21,0 93,9
10-15... 8593 14,6 8025 13,7 93,4
15-20... 4871 8,3 4557 7,8 93,6
20-50... 8884 15,1 9545 16,3 107,4
50-100... 2972 5,0 3682 6,3 123,9
100 ha i więcej... 4779 8,1 5150 8,8 107,8
Zachodzące zmiany w latach 2002 - 2010 w strukturze użytkowania gruntów i powierzchni zasiewów oraz w kierunkach specjalizacji gospodarstw, a także proces modernizacji rolnictwa wpłynęły na stan i poziom wyposażenia gospodarstw w środki produkcji. W 2010 r. w gospodarstwach rolnych spisano 58,4 tys. ciągników rolniczych, tj. o 0,6 tys. szt. (o 1,0%) mniej niż w 2002 r. (w kraju o 9,5% więcej). W gospodarstwach indywidualnych było 55,8 tys. ciągników i stanowiły one 95,5% ogólnej liczby ciągników, w tym o powierzchni powyżej 1 ha spisano 52,8 tys. szt. (tj. 94,6% ciągników w gospodarstwach indywidualnych ogółem).
W relacji do 2002 r. w grupie gospodarstw o powierzchni do 20 ha UR wyposażenie w ciągniki było mniejsze (w tym w grupie do 1 ha UR - o 15,4%), natomiast w grupach obszarowych gospodarstw powyżej 20 ha odnotowano wzrost ilości ciągników, w tym największą dynamikę zmian odnotowano w grupie obszarowej 50-100 ha UR - wzrost 0 23,9%.
W 2010 r. 94,8% (w kraju 96,3%) ciągników było wykorzystywane w gospodarstwach o powierzchni powyżej 1 ha UR.
Zarówno w poprzednim spisie, jak i obecnym najwięcej ciągników spisano w grupie gospodarstw 0 powierzchni 5-10 ha (w 2010 r. stanowiły 21,0%, w 2002 r. - 22,2%).
Wyniki spisu wskazują, podobnie jak w kraju, że w grupach gospodarstw do 15 ha UR liczba ciągników w zasadzie wzrastała proporcjonalnie do wzrostu powierzchni użytków rolnych, i tak w grupie gospodarstw poniżej
1 ha spisano 5,3% ogólnej liczby ciągników, 1-2 ha - 5,6%, 2-3 ha - 5,4%, 3-5 ha - 9,8%, 5-7 ha - 8,6%, 7-10 ha - 12,4%, 10-15 ha UR - 13,7% ogółu ciągników. Przy dalszym wzroście areału powyżej 20 ha UR tendencje ulegają zmianie - liczba spisanych ciągników wahała się od 8,7% w grupie 20-30 ha UR do 1,1% powyżej 1000 ha UR ogólnej liczby ciągników w gospodarstwach, przy wzroście przeciętnej liczby ciągników w gospodarstwie.
Przeciętnie na 1 gospodarstwo rolne ogółem przypadało 0,5 ciągnika (w kraju 0,6). Ogółem na 1 gospodarstwo prowadzące działalność rolniczą i posiadające ciągniki przypadało 1,5 ciągnika (w kraju 1,4 szt.) i wartość ta zwiększała się wraz ze wzrostem powierzchni UR od 1,1 w poszczególnych grupach obszarowych do 5 ha UR oraz 2,7 - w grupie 50-100 ha UR do 4,7 - w grupie powyżej 100 ha UR (w tym 14,7
w gospodarstwach powyżej 1000 ha UR).
Wykr. 16. Liczba ciągników przypadająca na 100 gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą według grup obszarowych UR w 2010 r.
"—I—...—I ... —I—————I——--- 1 I ---- 1————,--- ——
Ogółem do 1 ha 1 -5 5- 10 10- 15 15-20 20-50 50- 100 100 ha
i więcej
Przy spadku liczby ciągników (o 1,0%) i mniejszej liczbie gospodarstw (o 24,1%) oraz zmniejszonej powierzchni użytków rolnych (o 10,6%), również średnia powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 ciągnik, podobnie jak w kraju, zmniejszyła się w porównaniu do 2002 r. i wyniosła 16,6 ha UR wobec 17,8 ha w 2002 r. (w kraju 10,6 ha wobec 12,6 ha w 2002 r.)
Z ogólnej liczby spisanych ciągników 93,4% stanowiło wyłączną własność użytkownika gospodarstwa rolnego, a pozostałe 6,6% ciągników było wspólną własnością kilku gospodarstw.
W strukturze ciągników dominowały pojazdy o niskiej i średniej mocy. Podobnie jak w 2002 r., gospodarstwa mniejsze obszarowo stanowiące zdecydowaną większość w ogólnej liczbie gospodarstw, wyposażone były w ciągniki o mniejszej mocy. Ciągniki o dużych mocach wykorzystywane były głównie w gospodarstwach większych obszarowo.
W analizowanym okresie 2002 - 2010 nie odnotowano bardzo znaczących zmian w strukturze gospodarstw z ciągnikami pod względem mocy ciągników.
Wykr. 17. Struktura liczby ciągników według mocy silnika w 2010 r.
1,9%
do 15 KW
15-25
25-40
40-60
60-100
WH 100 KW I więcej
Uwagi analityczne Powszechny Spis Rolny 2Ö1Ö
Obserwuje się dość duże zróżnicowanie wśród gospodarstw rolnych w poszczególnych grupach obszarowych pod względem liczby posiadanych ciągników i ich mocy. Najwięcej ciągników o mocy silnika do 25 KW posiadały gospodarstwa z grupy obszarowej 3-10 ha (tj. 39,3% ogólnej liczby ciągników w tej grupie), natomiast od 25 do 40 KW - w grupie 5-15 ha (tj. 41,9%), również w tej grupie 5 -15 ha najwięcej było ciągników o średniej mocy 40-60 KW (tj. 38,2%). Najwyższy odsetek ciągników o dużej mocy - powyżej 60 KW spisano w gospodarstwach powyżej 20 ha UR (tj. 71,5% tej grupy), w tym w gospodarstwach powyżej 100 ha UR - 3,3 tys. szt. (29,0%)
Ciągniki o mocy do 25 KW stanowiły 23,6%, a od 25 do 40 KW - 29,3% (razem ich udział w ogólnej liczbie ciągników w relacji do 2002 r. zwiększył się, podobnie jak w kraju, o 6,3 p. proc. Udział ciągników o średniej mocy (40-60 KW) zmniejszył sie z 36,2% w 2002 r. do 27,4% w 2010 r. (w kraju z 27,6% do 19,6%). Ciągniki o dużej mocy - powyżej 60 KW i więcej w 2010 r. stanowiły 19,7%, tj. o 2,5 p.proc. więcej niż w 2002 r., a w kraju ich udział wyniósł
11,9%.
Biorąc pod uwagę zróżnicowanie terytorialne, najwięcej ciągników posiadały gospodarstwa rolne powiatów:
wrocławskiego, trzebnickiego, kłodzkiego, oleśnickiego i ząbkowickiego (podobnie jak w 2002 r ). W tych powiatach w 2010 r. 11,7 tys. gospodarstw dysponowało 18,2 tys. ciągników, tj. 31,2% ciągników w województwie. Najmniej ciągników spisano w miastach na prawach powiatu (Jelenia Góra, Legnica, Wrocław) oraz w powiatach:
jeleniogórskim, kamiennogórskim i wałbrzyskim.
Jak wynika z danych PSR 2010, wyposażenie gospodarstw w ciągniki wykazuje również duże zróżnicowanie wśród województw. Najwięcej ciągników spisano w województwach mazowieckim (213,2 tys. szt.), lubelskim (173,4 tys. szt.) oraz wielkopolskim (152,9 tys. szt ). Województwo dolnośląskie (58,4 tys. szt.) zajmowało 10. lokatę w kraju, a pod względem liczby gospodarstw rolnych 9. miejsce (mazowieckie - 2., lubelskie - 4., wielkopolskie - 7.), przy udziale użytków rolnych w ogólnej powierzchni w kraju wynoszącym 6,2% (w mazowieckim - 13,0%, lubelskim - 9,1% i wielkopolskim - 11,5%). Największy udział gospodarstw z ciągnikami w ogólnej liczbie gospodarstw prowadzących działalność gospodarczą wystąpił w województwach podlaskim (65,9%) i kujawsko-pomorskim (65,3%), przy jednocześnie notowanej najwyższej liczbie ciągników przypadających na 100 gospodarstw (odpowiednio ok. 110 szt. i 114 szt.). W województwie dolnośląskim na 100 gospodarstw przypadało ok. 69 ciągników (w kraju ok. 77), najmniej w województwie podkarpackim - ok. 49 szt.
Modernizacja gospodarstw dotyczy między innymi zakupu i instalacji nowych maszyn. Po 2004 r. użytkownicy gospodarstw w województwie dolnośląskim zakupili 7,4 tys. ciągników, w tym 1,9 tys. fabrycznie nowych. Ponad 18%
ciągników zakupiły gospodarstwa o powierzchni powyżej 100 ha, a spośród nich prawie 90% stanowiły ciągniki o mocy powyżej 60 KW. Największy odsetek zakupionych ciągników po 2004 r. odnotowano w grupie obszarowej 20 - 50 ha, tj. 22,6%. Ciągniki fabrycznie nowe zakupiły w zdecydowanej większości duże gospodarstwa- powyżej 20 ha UR, tj. 82,3%. Najwięcej ciągników zakupiono w powiecie wrocławskim (674, w tym 187 szt. fabrycznie nowych), następnie w powiatach legnickim (odpowiednio 461, 110 szt.) i świdnickim (449, 118 szt.).
Wykr. 18. Ciągniki zakupione po 2004 r. według grup obszarowych UR
Ogółem fabrycznie nowe
2.2%
|Q do 1 ha włącznie BI 1 - 5 ha
#5-10
BB io-i5
0*15-20
Bi 20 - 50
SU
50 -100fll 100 ha i więcej
0,9%
W 2010 roku w 2,1 tys. gospodarstw rolnych spisano 2,9 tys., samochodów ciężarowych, w tym 2,7 tys.
w gospodarstwach indywidualnych. W ogólnej liczbie spisanych samochodów, samochody ciężarowe do 2 t ładowności stanowiły 36,8%. Najwięcej samochodów ciężarowych użytkowanych było w gospodarstwach 0 powierzchni 5-10 ha UR i powyżej 100 ha UR - łącznie 31,3% spisanych samochodów ciężarowych ogółem.
Samochody ciężarowe do 2 t ładowności, stanowiły 36,8% samochodów ciężarowych ogółem. Przeciętnie na 100 gospodarstw prowadzących działalność gospodarczą przypadało ok. 3 szt. samochodów ciężarowych. Najwięcej samochodów było w podregionie wrocławskim, w tym w powiatach :wrocławskim, trzebnickim, średzkim i oleśnickim (łącznie 35,5% w województwie).
Do podstawowych środków transportu w rolnictwie zaliczane są również przyczepy ciągnikowe. W 2010 r.
spisano ogółem 47,5 tys. przyczep, w tym 41,3 tys. przyczep ciągnikowych. W gospodarstwach indywidualnych znajdowało się 45,2 tys. przyczep, w tym 39,1 tys. przyczep ciągnikowych. Największy odsetek przyczep ciągnikowych odnotowano w grupie obszarowej 5-10 ha, tj. 21,1% ogółu spisanych przyczep ciągnikowych.
Najwięcej przyczep spisano w powiecie wrocławskim (4799), a następnie w powiatach świdnickim (3067) 1 strzelińskim (3057).
Maszyny i urządzenia rolnicze
W Powszechnym Spisie Rolnym w 2010 r. w gospodarstwach prowadzących działalność rolniczą spisano ponad 20 typów maszyn i urządzeń. Liczba gospodarstw dysponujących maszynami i urządzeniami rolniczymi oraz ich udział w ogólnej liczbie gospodarstw był znacznie zróżnicowany w zależności od maszyny i grupy obszarowej użytków rolnych.
W 2010 r. 33,1 tys., czyli niespełna 40% spisanych gospodarstw prowadzących działalność rolniczą wyposażonych było w maszyny i urządzenia rolnicze (w kraju 47,6%). Najwięcej gospodarstw posiadało rozsiewacze nawozów i wapna - 23,7 tys., agregaty uprawowe - 21,5 tys., połowę opryskiwacze ciągnikowe - 19,9 tys., kopaczki do ziemniaków -11,8 tys., kosiarki ciągnikowe -11,2 tys., sadzarki do ziemniaków - 10,8 tys. i rozrzutniki obornika - 10,2 tys. Udział tych gospodarstw w ogólnej liczbie gospodarstw prowadzących działalność rolniczą wynosił odpowiednio: 28,2%, 25,5%, 23,7%, 14,0%, 13,3%, 12,8% i 12,2%. Korzystanie z tego rodzaju maszyn i urządzeń jest związane głównie z powszechnym stosowaniem zabiegów agrotechnicznych. Odsetek gospodarstw posia
dających wymienione maszyny i urządzenia był najwyższy wśród gospodarstw w grupie obszarowej 5 -10 ha UR.
Specjalistyczne maszyny, jak kombajny buraczane, ziemniaczane, zbożowe czy silosokombajny i opryskiwacze wykorzystywane są w określonym kierunku produkcji, co się przekłada na znacznie mniejszą liczbę gospodarstw rolnych posiadających te maszyny. I tak, gospodarstwa posiadające kombajny zbożowe stanowiły 9,2%
gospodarstw prowadzących działalność rolniczą, kombajny ziemniaczane - 3,7%, kombajny buraczane - 2,0%, silosokombajny - tylko 0,3%.
Gospodarstwa indywidualne posiadały ponad 96% prawie każdego typu spisanych maszyn i urządzeń (z wyjątkiem silosokombajnów - 88%).
W porównaniu do 2002 r., w gospodarstwach rolnych zwiększyła się liczba kombajnów do zbioru zbóż i rzepaku - o 13,0% oraz kombajnów do zbioru ziemniaków - o 8,4%, przy spadku areału uprawy zbóż o 8,2%, a ziemniaków o 35,1%, ale znaczącym wzroście powierzchni uprawy rzepaku i rzepiku o 135,7%. Tendencja spadkowa powierzchni uprawy buraków cukrowych wpłynęła m. in. na znaczną redukcję kombajnów do zbioru tych ziemiopłodów - o 45,1,%. Zmniejszyła się również bardzo znacznie liczba silosokombajnów o 42,6%. Odnotowano także spadek wyposażenia gospodarstw w połowę i sadownicze opryskiwacze - odpowiednio o 1,1% i 5,7%.
Odsetek gospodarstw posiadających kombajny zbożowe był najwyższy wśród dużych gospodarstw, tj. w grupach obszarowych 20 - 30 ha UR i 30-50 ha UR (łącznie stanowiły 32,3%). W kombajny, podobnie jak w kraju, najlepiej wyposażone były gospodarstwa o powierzchni 30 - 50 ha UR, tj.15,7% ogólnej ich liczby i ok. 60 szt. na 100 gospodarstw, Ogółem na 100 gospodarstw prowadzących działalność rolniczą przypadało 9,7 kombajnów zbożowych (w kraju - 8). Przeciętnie na 100 ha powierzchni zasiewów zbóż i rzepaku przypadało 1,3 kombajnów do zbioru tych upraw (w kraju -1,8 szt.).
Uwagi analityczne Powszechny Spis Rolny 2010
Wykr. 19. Gospodarstwa rolne posiadające kombajny zbożowe oraz liczba kombajnów zbożowych według grup obszarowych UR w 2010 r.
3000
-2500
2000
-1500
1000
500-0
do 1 ha 1 -5 5- 10 10- 15 15-20 20-50 50- 100 100 ha i więcej
W 2010 r. ziemniaki uprawiało 25,2 tys. gospodarstw, buraki cukrowe - 2,7 tys., a kombajny posiadało odpowiednio 3,1 tys. i 1,7 tys. gospodarstw. Najwięcej gospodarstw z kombajnami ziemniaczanymi odnotowano w grupach obszarowych 5-10 ha i 5-15 ha, a gospodarstw z kombajnami buraczanymi - w grupach obszarowych 10-15 ha i 30-50 ha. Udziały kombajnów ziemniaczanych i buraczanych w tych grupach obszarowych również były najwyższe i w ogólnej liczbie każdego rodzaju maszyn wyniosły odpowiednio 17,6% i 17,6% oraz 19,1% i 17,5%.
Średnio na 100 gospodarstw prowadzących działalność rolniczą przypadały ok. 4 kombajny ziemniaczane i 2 buraczane (w kraju odpowiednio - ok. 4 i 1,5), w tym najwięcej kombajnów było w grupie obszarowej 30-50 ha odpowiednio - 20 szt. i - 15 szt. W 2010 r. przeciętnie na 100 ha powierzchni uprawy ziemniaków przypadało 13,7 szt. kombajnów ziemniaczanych (w kraju -19,9 szt.), a na 100 ha uprawy buraków - 9 kombajnów buraczanych.
W 2010 r. 267 gospodarstw posiadało 296 silosokombajnów. Zdecydowana większość tych maszyn znajdowała się w grupach powyżej 20 ha UR, tj. 68,9% ogółu silosokombajnów, w tym najwięcej gospodarstw z silosokombajnami spisano w grupie powyżej 100 ha UR (21,0%). Na 100 gospodarstw z działalnością rolniczą przeciętnie w województwie przypadało zaledwie 0,4 szt., a w kraju też niespełna 1 silosokombajn. Wskaźnik ten osiągnął w województwie najwyższą wartość w grupie powyżej 100 ha UR - ok. 6 szt.
Polowe opryskiwacze ciągnikowe - w ilości 20,8 tys. (stosowane w ochronie roślin oraz do nawożenia, nawadniania i innych celów) znajdowały się w 19,9 tys. gospodarstw. Najwyższy odsetek opryskiwaczy odnotowano w grupie obszarowej 5 -10 ha UR (26,0%).
szt.
14000
Wykr. 20. Ciągniki, połowę opryskiwacze ciągnikowe i agregaty uprawowe według grup obszarowych UR w 2010 r.
12117 12288 12000
10000
8000 6000 4000 2000
0
do 1 ha 1 -5 5- 10 10-15 15-20 20-50 50- 100 100 i więcej
H$§ ciągniki Q| połowę opryskiwacze ciągnikowe agregaty uprawowe
W 2010 r. 21,5 tys. gospodarstw wyposażonych było w 33,5 tys. agregatów uprawowych. W grupach obszarowych od 3 do 15 ha UR spisano 48,4% agregatów, w tym najwięcej znajdowało się w grupie gospodarstw o powierzchni 5-10 ha UR (23,5%). Przeciętnie w województwie na 100 gospodarstw z działalnością rolniczą przypadało prawie 40 agregatów uprawowych (w kraju - 41). Wraz ze wzrostem powierzchni UR systematycznie wzrastała liczba agregatów przypadająca na 100 gospodarstw z ok. 8 szt. w grupie do 1 ha włącznie do 169 szt.
w grupie powyżej 100 ha i więcej.
Gospodarstwa wyposażone w kosiarki ciągnikowe, rozsiewaczc nawozów i wapna oraz rozrzutniki obornika stanowiły odpowiednio 14,2%, 30,9% i 12,5% gospodarstw prowadzących działalność rolniczą.
Zużycie nawozów
W Powszechnym Spisie Rolnym 2010 pytano również o stosowanie nawozów mineralnych oraz organicznych pochodzenia zwierzęcego. Wyniki spisu wykazały, że w roku gospodarczym 2009/10 53,2 tys. gospodarstw rolnych (tj. 63,4% gospodarstw prowadzących działalność rolniczą) stosowało nawozy mineralne, wapniowe i organiczne, w tym 46,0 tys. gospodarstw powyżej 1 ha UR (tj.76,2% ogółu gospodarstw prowadzących działalność rolniczą powyżej 1 ha UR).
Udział gospodarstw stosujących nawożenie mineralne, wapniowe i organiczne pochodzenia zwierzęcego w ogólnej liczbie gospodarstw prowadzących działalność rolniczą wynosił odpowiednio: 58,6%, 8,0% i 23,4%
(w kraju: 66,2%, 9,6% i 25,5%).
Tabl. 29. Gospodarstwa stosujące nawozy w roku 2009/10
Wyszczególnienie
indywidualne... 52,8 48,8 43,5 3,7 3,6 33,9 6,5 19,6
Najwięcej gospodarstw stosowało nawozy azotowe i wieloskładnikowe, które stanowiły odpowiednio 89,2%
i 69,5% gospodarstw stosujących nawozy mineralne oraz 52,2% i 40,7% gospodarstw prowadzących działalność rolniczą. W 2010 r. nawożenie organiczne zastosowało 19,6 tys. gospodarstw, tj. 36,9% gospodarstw stosujących nawożenie mineralne, wapniowe i organiczne.
Największy odsetek gospodarstw stosujących nawożenie wystąpił w grupie obszarowej 5-10 ha:
• nawożenie mineralne - 21,0%,
• nawożenie organiczne - 22,6%,
• nawożenie wapniowe - 18,1%.
Wśród gospodarstw stosujących nawożenie mineralne największy i najmniejszy udział gospodarstw stosujących:
• nawozy azotowe odnotowano w grupach 5-10 ha oraz 100 ha i więcej - odpowiednio 22,1% i 2,4%,
• nawozy fosforowe - w grupach 5-10 ha oraz 50 - 100 ha - odpowiednio 21,6% i 3,9%,
• nawozy potasowe - w grupach 5-10 ha oraz do 1 ha włącznie - odpowiednio 19,7% i 6,4%,
• nawozy wieloskładnikowe - w grupach 5-10 ha oraz 100 ha i więcej - odpowiednio 21,4% i 2,4%.
Jak wynika z danych PSR 2010, zużycie nawozów mineralnych w roku gospodarczym 2009/10 wyniosło 135,7 tys. t (NPK) w czystym składniku i było to o 10,3% mniej w porównaniu do poprzedniego roku gospodarczego, przy czym zużycie nawozów azotowych wyniosło 78,4 tys. t, fosforowych - 26,8 tys. t i potasowych - 30,5 tys. I Stanowiło to odpowiednio 57,8%, 19,7% i 22,5% nawozów mineralnych ogółem.
W gospodarstwach indywidualnych zużycie nawozów wyniosło 100,6 kg, a w przeliczeniu na 1 ha UR w dobrej kulturze zużycie nawozów osiągnęło poziomi38,5 kg czystego składnika NPK.
Uwagi analityczne Powszechny Spis Rolny 2010
Wraz ze wzrostem użytkowanych gruntów zwiększało się zużycie nawozów na jednostkę powierzchni.
Intensywne nawożenie stosowano w gospodarstwach dużych o powierzchni powyżej 50 ha UR, i tak w grupie 50-100 ha UR wyniosło 176,5 kg, a w grupie 100 ha i więcej UR -189,1 kg. W grupie gospodarstw o powierzchni 10-50 ha nawożenie przekraczało 100 kg NPK, przy czym w grupie gospodarstw 15-20 ha wynosiło 143,5 kg/ha, a w grupie 30-50 ha - tylko 101,1 kg/ha. W mniejszych gospodarstwach obszarowo nawożenie kształtowało się w granicach od ok. 60 kg/ha w gospodarstwach do 1 ha włącznie do ok. 95 kg/ha w grupie 5-10 ha UR.
W województwie wśród powiatów notuje się duże zróżnicowanie intensywności produkcji roślinnej, co wiąże się z różnicami w zużyciu nawozów. Intensywna produkcja i największe nawożenie prowadzone są w powiatach oławskim, świdnickim i dzierżoniowskim (odpowiednio 259,9 kg/ha, 202,9 kg/ha i 201,4 kg/ha), najmniejsze w powiecie kamiennogórskim (20,7 kg/ha).
Rys. 17. Zużycie nawozów mineralnych na 1 ha UR w dobrej kulturze według powiatów w 2010 r.
Porównując województwa, to z uwagi na również duże regionalne zróżnicowanie intensywności produkcji roślinnej notowano znaczne różnice zużycia nawozów mineralnych. Województwo dolnośląskie należało do grupy województw (tj: opolskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, dolnośląskie, pomorskie i zachodniopomorskie) o największym nawożeniu mineralnym i wynosiło ono w tej grupie od 184,7 kg do 134,3 kg NPK na 1 ha UR w dobrej kulturze. Najmniejsze zużycie nawozów mineralnych odnotowano natomiast w województwach małopolskim (62,2 kg) oraz podkarpackim (67,6 kg).
Pod zbiory w 2010 r. w 6,7 tys. gospodarstwach zużyto 68,2 tys. ton nawozów wapniowych, w tym w 6,5 tys. gospodarstw indywidualnych zużycie wyniosło 47,5 tys. ton.
W przeliczeniu na 1 ha UR w dobrej kulturze zużycie wyniosło 75,2 kg/ha UR. Przeciętnie w kraju zużycie nawozów wapniowych kształtowało się na bardzo niskim poziomie i wynosiło 40,5 kg/ha UR w dobrej kulturze.
Wykr. 21. Zużycie nawozów mineralnych (NPK) na 1 ha UR w dobrej kulturze według grup obszarowych UR w 2010 r.
kg/ha
- -- 1-- --- I-- --- 1 -- 1-- I I 1--- 1 I I-- I
do 1 ha 1 -2 2-3 3-5 5- 10 10- 15 15-20 15-20 20-30 30-50 50-100 100 ha i więcej
Zużycie nawozów wapniowych jest również bardzo zróżnicowane regionalnie. Województwo dolnośląskie plasuje się na 2. miejscu, po województwie opolskim (zużycie - 104,3 kg/ha UR), natomiast na ostatnim miejscu z bardzo niskim poziomem wapnowania znalazło się województwo świętokrzyskie (zużycie - 10,4 kg/ha UR).
Wyniki spisu wykazały, że 19,6 tys. gospodarstw rolnych stosowało nawozy organiczne pochodzenia zwierzęcego, przy czym dominowały jednostki stosujące nawożenie obornikiem - 98,6%, gnojówkę stosowało
15,3%, a gnojowicę - 6,1% gospodarstw (w kraju odpowiednio 99,2%, 23,5% i 7,1%).
Najwyższy odsetek gospodarstw stosujących nawożenie organiczne odnotowano w grupach obszarowych 5-15 ha UR, co stanowiło 36,5% ogółu tych gospodarstw (tj. łącznie ponad 78% gospodarstw prowadzących działalność rolniczą w tych grupach), a najmniejszy wśród gospodarstw dużych - 1,6% ogółu (odpowiednio 30%
z działalnością rolniczą).
Najczęściej nawożenie gnojówką i gnojownicą stosowały gospodarstwa z grupy obszarowej 5-10 ha UR (odpowiednio 22,2% i 23,4%).
Środki ochrony roślin i nawadnianie
Jak wynika z danych PSR 2010, środki ochrony roślin stosowało 43,7 tys. gospodarstw rolnych, tj. 52,0%
gospodarstw prowadzących działalność rolniczą. Najwyższy odsetek gospodarstw stosujących środki ochrony roślin odnotowano w grupie obszarowej 5-10 ha UR (24%), a najniższy w grupie do 1 ha włącznie (0,7%).
Według wyników spisu zaledwie 0,4 tys. gospodarstw powyżej 1 ha UR stosowało nawadnianie, a powierzchnia upraw nawadnianych przynajmniej raz w roku wynosiła 1182 ha. Najwięcej gospodarstw wykorzystywało do nawadniania wodę gruntową, a następnie powierzchniową spoza gospodarstwa.
Uwagi analityczne Powszechny Spis Rolny 2010