g a n iz a e ji, t j w r “ ^ n w ^ n c le tw o rz e n ia się te j 0r
-s t o w -s t , r e ż im
, p o m ię ły
je d n o m y ś ln a w H is ip a n iitaszy.
™ " 1*
^
d e m o lfra tycznego. Te, z p ó fró d “ MCil d°°baM‘
w i u tw d -w ą s k ie a rm ie n io s ły z a g ła d ę h itle r y z m o -w i ; ., ^ Z Je d n°c z o n y c h , k tó r y c h z w y -ja rz m a lu d y E u ro p y , te n a ro d y w n - a s z y z m o w i i o s w o b a d z a ły z nQri « h^ r a w ę z n ie b e z p ie c z e ń s tw a , z a g r a ż a i c ^ T / 2^ 6’ d o k ła d ’n ie d a w a ł y sobie
dTeSjącego z istniewia w ,to w S r^ k: r r świata’
wszystkich, miłujących pokój narodów ! “ R(M n t o w a i y on=“ 2mu na świecie. Szczególnie m o c ^ p ^ a l w r ™ * <*tatniej reduty f a-
• etą, zajął przewodniczący obecnego zebrania ń ° nych debata<* nad tą rezo- ster spraw zagranicznych Australii, dr H erbert’ V e“ ^ i n 'iC ja 't 0 r rezolucP’ m ini'
Sprawa Hiszpanii wypłynęła nn m , j
d a T s k ^ k t Ó r y m Potwierdzone zostały deklaracje z S 7 " °gÓlnym zsromadzeniu damskie, i na którym ,to zebraniu delegaci* Francisco i deklaracje pocz-s w y m w y pocz-s tą p ie n ie m , p rz e pocz-s trz e g a ją c p rz e d X UWagf? « t e g o ś w ia ta m a św la to w e g o p rze z to Je ro w a n ?s tm m ia C ym d niebeaPieCZeAstw e m z a k łó c e -D e le g a c a P o ls k a p o in fo r m o w a ła d o k ła d n ie r
Z
rT
f " ' W H is z p a n ii n e rz e c z y w H is z p a n ii d z w r ó c iła się z ao 7 ^ ( 0 P a n u ją c y m s ta -u tr z y r n y w a li s to s -u n k i d y p lo m a ty c z n e z r d CZł°'n W ° N Z ’ ^ 7 S szcze n a r ó d n ia^
R ó w no cześn ie d e le g a c ja p o l | aT v f " j F ra n C ° d ° na^ c h ™ iastow ogo 7 ? “ “ * i z a p e w n iła go i f p J i d z " ^ * w s p ó ł c z u j s k i o d z y s k a s w ą w o ln o ś ć . W te n spo*óh d o i ! d m o m e n t- k ie d y n a ró d h !szpań“ f " * Sie d o p o w i t a p m e z i - * » ! “ y m w « W « e m p t “ ‘
t T T r P“” cy * n S Ł T * * ^ "o — * »».-«»i
nego‘ zblde k ‘ eS° Rada Bezpieczeństwa !, " “ '“ Iy 2)!!dn“ M
-B e f p i e e ż S w . 8” “ “ 11’
, * * *
p rz y c z 2 SP6cja to a p o d k o m is ja s tw ie r d z iła
™
^ Celu 2 ła n a ^ d y d ° W yW OłMia P o w a S S ^ ^ u° ^ » t * * * > w H iszpana Przeprowadzone p r z ^ p ^ k V ° k 0 j < m i św iata- y*) Mowę d r Suche, Panującej w Hiszpanii.
- £ 5 S l ~ “ “ m Posiedzeniu ONZ , 4 maja 1949 „
ZAGADNIENIE HISZPANII FRANKISTOWSKIEJ
___________ _______________ _________ ___ ____________________ 415
P o d k o m is ja p o s ta n o w iła z w ró c ić się do o g ó ln e g o z e b ra n ia O N Z o p o le c e n ie s w y m c z ło n k o m n a ty c h m ia s to w e g o z e rw a n ia s to s u n k ó w d y p lo m a ty c z n y c h z rz ą d e m gen.
la n c o . ownocize n ie d e le g a c ja p o ls k a p rz e d s ta w iła o g ó ln e m u z g ro m a d z e n iu O N Z re z o lu c ję w z y w a ją c ą d o w szczę cia n a ty c h m ia s to w e j a k c ji, z m ie rz a ją c e j d o z lik w id o w a n ia re ż im u gen. F ra n c o . N a d zgłoszoną prze z d e le g a c ję p o ls k ą re z o lu c ją w y w ią zała się o ż y w io n a d y s k u s ja , w tr a k c ie k t ó r e j d e le g a c ja S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h ' b ro -
lą c a ra c z e j in te re s ó w rz ą d ó w gen. F ra n c o , n iż in te re s ó w n a ro d u h is z p a ń s k ie g o s a ra ła się stęp ie o s trz e d y s k u to w a n e j re z o lu c ji. M im o w ło ż o n y c h p rze z n ią w y s ił
k ó w , re z o lu c ja u c h w a lo n a w drnlu 12 g ru d n ia 1946 r. n ie s tr a c iła n ic ze swego i z m ie n ia , a k c e n tu ją c e g o m ocn o p o s ta n o w ie n ia , fo r m u łu ją c e s to s u n e k do re ż im u fra n k is to w s k ie g o . N a jis to tn ie js z e p u n k t y r e z o lu c ji są n a s tę p u ją c e -
i) re ż im gen J . r a n c o z a p o c z ą tk o w a n y zo sta ł i u tr z y m y w a ł się d z ię k i w y d a tn e j p o m o c y rz ą d ó w H itle r a i M usisoh nie go i z u w a g i na sw ą s t r u k t u r ę i s w ó j c h a r a k te r
je s t rz ą d e m fa s z y s to w s k im . J C Ild rd K re r
, 2’ 7 CZaSie d rU g ie j WOj’n y ś w ia to w e i F ra n c o , m im o p ro te s tó w a lia n tó w o k a z y w a ł w y .a z n ą po m oc rz ą d o m fa s z y s to w s k im w la ta c h 1941 — 45. „ B łę k it n a d y w iz ja p ie c h o ty “ , h is z p a ń s k i o c h o tn ic z y le g io n , o ra z o c h o tn ic z e e s k a d ry w a lc z y ły ze Z w ia z w v m ^ ie,Cklm n f w s c h o d n im fro n c ie . W le c ie 1940 ro k u , w b r e w m ię d z y n a ro d o -
y m u ad o m z a ję ła H is z p a n ia T a n g e r i u tr z y m y w a ła p o w a ż n e s iły w h is z p a ń s k im M a ro c c o , n a s k u te k czego s iły a lia n c k ie , z n a jd u ją c e się w p ó łn o c n e j A f r y c e z o s ta ły
u n ie ru c h o m io n e . J y ’ zosxaly
3) is tn ie ją o c z y w is te d o w o d y , że F ra n c o w e s p ó ł z H itle r e m i M u s s o lin im , p ro w a - a n a n t ó y r ° SOb Z ak< m S pirow any z ty m i k r a ja m i, k tó r e w a lc z y ły p ó s tro n ie
W czasie tr w a n ia d y s k u s ji n a d re z o lu c ją oka zan e z o s ta ły p rze z R a dę B e z p ie c z e ń s tw a bezsporne d o k u m e n ty , u d a w a d n ia ją e e p o p e łn ie n ie p rze z H is z p a n ię w y ż e j om ó
w io n y c h p rz e s tę p s tw . D a le j, re z o lu c ja g ło s i: „R z ą d g e n e ra ła F ra n c o z o s ta je w y k lu c z o n y z u c z e s tn ic tw a w ja k ic h k o lw ie k n a ra d a c h czy k o n fe re n c ja c h , .in ic jo w a n y c h p i zez O N Z , o ra z o d s u n ię ty od w s z e lk ie j w s p ó łp ra c y z c z ło n k a m i O N Z ...“
U c h w a ła ta z a p o c z ą tk o w a ła s y s te m a ty c z n e b o jk o to w a n ie r z fjd u gen. F ra n c o W w y k o n a n iu p o s ta n o w ie ń u c h w a ły , w d n iu 24 s ty c z n ia 1947 r., R ada E k o n o m ic z n a i S o c ja ln a O N Z o d m ó w iła w z ię c ia u d z ia łu w p ra c a c h M ię d z y n a ro d o w e j K o m is ji P ra w a K a rn e g o , p o n ie w a ż w s k ła d te j K o m is ji w c h o d z ili ró w n ie ż p r z e d s ta w i
c ie le H is z p a n ii. W m a ju 1947, d w u d z ie s to m a s ie d m io m a g ło s a m i n a tr z y p rz e g ło sow an e z o s ta ło s k re ś le n ie H is z p a n ii z lis t y c z ło n k ó w M ię d z y n a ro d o w e j O r g a n iz a c ji o tm e tw a C y w iln e g o . W lu t y m 1947 M ię d z y n a ro d o w a K o m is ja T r a n s p o r tu i K o m u - n i1 acjij w y k lu c z y ła g is z p a n ię z g ro n a s w y c h c z ło n k ó w . W lip c u 1947 na M ię d z y n a ro d o w e j K o n fe r e n c ji T e le k o m u n ik a c y jn e j je d n o g ło ś n ie o b a lo n y z o s ta ł w n io s e k A r g e n ty n y , z a m ie rz a ją c y w p ro w a d z ić H is z p a n ię n a tę k o n fe re n c ję . W p a ź d z ie rn ik u 1947 H is z p a n ia z o s ta je w y k lu c z o n a ze Ś w ia to w e j O rg a n iz a c ji M e te o ro lo g ic z n e j M ię d z y n a ro d o w a K o n w e n c ja z g r u d n ia 1928 r o k u , p o d p is a n a w G e n e w ie i d o ty c z ą "
ca w z a je m n e g o u d z ie la n ia d a n y c h s ta ty s ty c z n y c h z ż y c ia gospodarczego u c h w a ła O gó lne go Z g ro m a d z e n ia OlNZ z lis to p a d a 1948 r. .przestała o b o w ią z y w a ć w s to s u n k u d o H is z p a n ii. A le w r ó ć m y jeszcze d o g ru d n ia 1946 r . k ie d y to O g ó ln e Z g ro m a d z e n ie O N Z p o w z ię ło u c h w a łę , p o le c a ją c ą w s z y s tk im c z ło n k o m O N Z n a ty c h m ia s to w e o d w o ła n ie s w y c h .p rz e d s ta w ic ie li d y p lo m a ty c z n y c h , a k r e d y to w a n y c h w M a d ry c ie . N a jw a ż n ie js z y m o m e n t z a w a r ty w p o w y ż s z e j u c h w a le s ta n o w i s tw ie rd z e n ie , k tó r e d o s ło w n ie
416 KRONIKA POLITYCZNA
b rani: „...Pragnąc zapewnić wszystkim miłującym pokój narodom _ ■ ■
^
*— w ~
TB“'
ny położenia narodu hiszpański ego jeśli w ^ środków dla
arna-Bezpieczeństwa w yżej podanych obow iązków . ° nałożenie na Radę Powyższa rezolucja wyraża w pierwszym rzędzie wielka sympatie niM7 * nionego narodu hiszpańskiego oraz podkreśla, że jeśli u c L t Z l i f UC1S'
k o j o w i t l a " 7 ¡ T n ? ? ’ t0 " i€ T m °Wy ° tym ’ * by faszyzm^zagrażljący^po- Obwieszczenie tej rezolucji T S o w ^ a ^ ^ ^ zi®m fikiej' pomocy narodowi hiszpańskiemu w jego w a L z rtó mem L n v
ONZ wyrażają pewność że jeśli sytuacja w H i L ! - ' U C ° 1 Członkowie nie, to Rada Bezpieczeństwa niewątpliwie uzna ™ 1!! UleSnie radykalnej zmia- szyćh i bardziej zdecydowanych środków. omeczne zastosowanie
mocniej-Milnęło prawie dwa i pół roku od chw ili .
linię postępowania w stosunku do Hiszpanii W a r t o T d a T s o “ lu Cj 1 wytyczai;ią,ce:i warunki, postulowane w rezolucji zostały 1 &Prawę z te®°, czy
mego trudu w o b s e r w l a ^ H ^ ' * *
gen. Franco utrzymuje się nadal w swojej sile r ’• • rzeba’ ze rząd konstytucji, siła jego bardziej wzrosła w dalszym 2 o e ' o e z m i e no” «l 0 NZ i w d.,szym c i, m b r o w l f S L ' ~ £ £ £ *
* r “ *•
to w g n ije w kajdanach, z a lu d n ia ją „ię z ie n a w A lc a la *
traci,nvch"“ c b W ,S" ' “ a ” S“ “ t e * * * * * t m a f t « k o u ^ I stan b h N,aC ares de ° ca’ M i'randa de Ebro, w M a ro k k u , w Al.gericas w h L T d I - T ° ny W 1936 r ' ° bowi^ j e i nadal. Sądy wojskowe dla cy
J ludnośa skazują na śmierć setki prawdziwych patriotów.
c y w U n i8 danyCh SłUŻby BeaptecZeństwa: na 8.271 skazanych przez zwykłe sądy cywilne za przestępstwa pospolite było skazanych za „zbrodnie“ polityczne 127 4?f
° Sob, w tym 20.501 kobiet. Ponadto pod śledztwem znajdowało się Tkoło 2^0 ooi o s i p o h c i f - T I - ' 1947 d° 5 SieiTnia 1948 został° umordowanych przez S h 1 S W a r u ą C y W k l ą 517 ° SÓb’ skazanych na śmierć przez sądy wojenne 7 osób, skazanych na śmierć i oczekujących egekucjl 22 osoby, żądanych wyroków śmierci w procesach jeszcze nie ukończonych - 21 osób, itd ąaanych w >nokóu
Pozwolono Franco bezkarnie wyrażać groźby pod adresem niektórych członków ONZ 1 nawet stosować sankcje gospodarcze przeciwko tym, którzy sami w z b Z
ZAGADNIENIE HISZPANII FRANKISTOWSKIEJ 417
niali się u-chwaiać stosowanie ich przeciwko Franco. Rząd gen. Franco ośmiela się udzielać schronienia takim zdrajcom, jak Leon Degrelle (zdrajca belgijski), oraz in nym ęuisslingcwcom.
Setki hitlerowców znalazło bezpieczny przytułek i znajduje go nadal pod opie
kuńczymi skrzydłami generała Franco. Hiszpania jest bazą wszeJ.iich podziemnych organizacji niemieckich, których członkowie zaopatrywani są w paszporty hiszpań
skie.
Pod rządami Franco istnieje ostra cenzura słowa, cenzura film ów i zakaz odby
wania praktyk religijnych — poza religią katolicką. ,
A rtyku ł 6 tzw. Hiszpańskiej Konstytucji głosi, iż oficjalną religią jest religią ka
tolicka i że poza religią katolicką wypełnianie innych praktyk religijnych jest za
bronione.
Jednakże naród hiszpański nie przerywa w alki z nałożonym na niego jarzmem przez rządy gen. Franco. Wzmaga się aktywność podziemia, notowane są coraz liczniejsze akty sabotażu, wzrasta fala strajków — ostatnio odczuć Się dały po
ważne zaburzenia na tle strajków w Madrycie, Barcelonie i w kopalniach Toledo.
Naród hiszpański, prowadząc ciężką walkę z panującym krwawym terrorem, liczył na okazanie mu pomocy ze strony tych, którzy w pamiętnej rezolucji w 1946 roku jednogłośnie potępili metody Franco.
ONZ nie może pozwolić na taki stan rzeczy. Powzięte zostały pewne zobowiąza
nia w stosunku do cierpiącego narodu hiszpańskiego. Omówieniem wykonania tych zobowiązań winno zająć się obecne zebranie.
Ówczesna rezolucja ONZ, polecająca zjednoczonym narodom zerwanie stosun
ków dyplomatycznych z rządem gen. Franco, była wstępnym krokiem, prowadzą
cym do wyeliminowania Hiszpanii z kręgu normalnie współżyjących ze sobą na
rodów. Realizacja jej miała na celu osłabienie w konsekwencji reżimu gen. Fran
co i stworzenie warunków, ułatwiających narodowi uciśnionemu obalenie znie
nawidzonych rządów.
Aczkolwiek deklaracja ta spotkała się wówczas z powszechnym aplauzem, nie
stety, uchwały deklaracji w praktyce nie zostały w 100 procentach przez wszystkich członków wykonane
Na dzisiejszym zebraniu znajdują się ci członkowie ONZ, którzy uch ylili się od wypełnienia podjętych zobowiązań utrzymania właściwej lin ii w stosunku do Hisz
panii.
W styczniu 1946, a więc w miesiąc po uchwaleniu rezolucji, New York Times do-:
niósł w swym r e p o r t a ż u o uroczystym wjeźdzde ambasadora Argentyny do M adry
tu. Ambasador witany był okrzykami: „Śmierć ONZ-etowi“ .
W oołowie 1046 r. republiki: Domińlca, Boliwia, Costarica, El Salwador, Hondu
ras Peru i Argentyna — odnowiły swe stosunki dyplomatyczne z Hiszpanią. W dal
szym rzędzie Arabia, Paragwaj i F ilip in y podpisały układy o przyjaźni i wzajem
nej pomocy z rządem gen. Franco.
Podane wyżej fakty naruszenia obowiązujących postanowień stanowią niewielkie przekroczenie w stosunku do powodujących groźne skutki posunięć Stanów Zjed
noczonych i Wielkiej Brytanii. Posunięcia te natury politycznej, ekonomicznej i m i
litarnej obciążają zwłaszcza Stany Zjednoczone.
Im p e ria lis ty c z n a polityka, prowadzona przez amerykańskich monopolistów, pa
nuje dziiiś nad całym życiem gospodarczym Hiszpanii. Trusty amerykańskie, za
M y ś l W s p ó łc z e s n a — 10.
418 KRONIKA POLITYCZNA
skwapliwą zgodą gen. Franco, zagarnęły w swe zachłanne ręce wszystkie kluczo
we przemysły, dzięki przejęciu majątku państw osi i wyeliminowaniu konkurencji ze strony Francji i Belgii.
Talk więc np. cała nafta jest w rękach amerykańskich. Utworzono sieć oddzia
łów, spółek amerykańskich, jak The Gulf O il Corporation, The Vacuim Oil Corpo
ration, Texas - Company, Atlantic Oil, Georgia Oil i wiele innych. Największe hiszpańskie przedsiębiorstwo naftowe ,,Camp-sa“ całkowicie znajduje się w rękach amerykańskicn. Drugie co do wielkości przedsiębiorstwo Compania E-spanola de Petroleos, kontrolowane jest przez Vacum Oil Company.
Porty hiszpańskie eksploatowane są przez amerykanów w sposób, przypominają
cy metody kolonialne z przed kilkudziesięciu lat.
W podobny sposób eksploatowana lub kontrolowana jest energia elektryczna, ko
munikacja, telefony i radio.
Jak słychać, lada chwila przejęte mają być przez amerykanów małe koleje hisz
pańskie. Odnośne pertraktacje toczą -Się już od 18-'tu miesięcy. W 1948 r. odbyła się konferencja prasowa, na której prezes Westinghouse Electric Corporation oświad
czył, iż rozważana jest możliwość zelektryfikowania przez to towarzystwo sieci (ko
lejowej w Hiszpanii.
Jeszcze większą aktywność wykazały Stany Zjednoczone w stałym i -systematycz
nym opanowywaniu terenów dla celów strategicznych. Zostało wybudowane przez amerykanów 70 wielkich lotnisk w punktach strategicznych, przystosowanych do obsługi ciężkich transoceanicznych bombowców. Wybudowano 70 lotnisk w k ra ju, którego cywilne linie powietrzne obsługuj-e wszystkiego 27 samolotów. Na lot
niskach zmontowano cały system urządzeń radiowych, sygnałów, instalacji do noc
nych lotów itp. Ostatnio z inicjatyw y amerykańskiej m isji wojskowej dokonywano próbnych lotów samolotów bez obsługi.
W ostatnich miesiącach zauważyć się daje intensywne wizytowanie Hiszpanii przez wybitne osobistości ze świata politycznego i wojskowego Stanów Zjednoczo
nych, celem zawiązania ściślejszych stosunków z rządem gen. Franco. Prezes to
warzystwa Coca - Co-la, James Farl-ey, jak głosi prasa amerykańska, wymieniany jest jako kandydat na ambasadora Stanów Zjednoczonych w Hiszpanii. W wypo
wiedzi swej zaakcentował on, że o-bjęeie stanowiska uważa za równoznaczne do włą
czenia Hiszpanii w plan Marshalla. New York Post z 20 października 1948 r. podaje, iż szef wywiadu amerykańskiego, admirał Hillekoeter -bawił w Hiszpanii. New' Y ork Times z 9 października 1947 donosi o przeprowadzonej -półtoragodzinnej roz
mowie generała Franco z amerykańskimi mężami s-tanu, Judd‘em i Smith‘em. The New York Herald z 12 kwietnia 1948 r. podaje o 76 minutowej rozmowie Franco z osobistym wysłannikiem -prezydenta Tru-mana do Watykanu, Myron C. Tayloriem.
Właściwy rozwój i charakter -stosunków, łączących Stany Zjednoczone z Hisz
panią, trudno jest w obecnej chw ili określić. Wydaje s-ię jednak -nie ulegać żadnej wątpliwości, że istnieje tajne porozumienie pomiędzy Franco, a amerykańskim szefem sztabu. Te przypuszczeni potwierdzają niektóre fakty i wypowiedzi, jak n-p. wygłoszona w dniu 12 października 1948 r. iprzez gen. Franco mowa, w której deklaruje całkowitą pomoc w ewentualnej wojnie ze Związkiem Radzieckim. Za
chowanie się obecnego tu na zebraniu przedstawiciela Stanów Zjednoczonych, usiłującego przez zakulisowe intrygi spowodować anulowanie -rezolucji z 1946 r. —' wydaje się podejrzenia te -potwierdzać.
ZAGADNIENIE HISZPANII FRANK1STOWSKIEJ 419
Na początku bieżącego roku utworzona została stała misja wojskowa w Wiesba- denie — głównej kwaterze sił lotniczych amerykańskich w Europie. W skład tej misji wchodzą: gen. Saenz De Buruega, podsekretarz stanu w ministerstwie lo t
nictwa, płk. Sartorius i syn gen. Kindelanda. Misja ta stanowi punkt przekazowy rozkazów Stanów Zjednoczonych do sił zbrojnych w Hiszpanii.
Specjalne zainteresowanie budzą również zaobserwowane fakty istnienia poufa
łej zażyłości między oficerami hiszpańskimi, a oficerami amerykańskiej flo ty po~
Wietrznej i morskiej. Spośród oficerów amerykańskich, którzy niedawno odwie
dzili Hiszpanię, wymienić należy generała Randolpha Russella, attaché lotniczego w Moskwie, Harolda Mevetila, wojskowego attaché w Moskwie i innych.
Wymienieni goście skrupulatnie wizytowali urządzenia lotnicze i wojskowe i w Hiszpanii w towarzystwie J. O. Millera, amerykańskiego attaché w Madrycie.
Jako jawny dowód wciągania Hiszpanii w system strategicznych posunięć Sta
nów Zjednoczonych, służy okoliczność nawiązywania coraz ściślejszych stosunków handlowych między zachodnimi Niemcami a Hiszpanią. Stosunki te objawiły się zwłaszcza w zakresie eksportu takich surowców strategicznych jak rtęć, której 150 ton zostało wyeksportowanych na początku bieżącego roku z Barcelony do zachod
nich Niemiec na statkach pod flagą norweską.
Zanotować należy również znaczne ożywienie w bezpośrednich stosunkach gospo
darczych między Hiszpanią à Stanami Zjednoczonymi. W 1948 r. nawiązane zo
stały z powrotem normalne stosunki finansowe ze Stanami Zjednoczonymi; zatrzy
mane w czasie wojny 59 m ilj. dolarów zostały z powrotem odmrożone. Wzrastają pozycje we wzajemnych obrotach w eksporcie i imporcie. Inne zresztą kraje, zwią
zane z amerykańską polityką zagraniczną, nie pozostają w tyle. Tak więc np.
w październiku 1946 r. zawarta została umowa handlowa między Hiszpanią i A r
gentyną, w tym samym miesiącu — umowa z Holandią, w listopadzie — z Włocha
mi, w maju 1948 — z Francją, oraz szereg umów z Wielką Brytanią. Te ostatnie obejmowały nawet wojenny sprzęt brytyjski.
W maju 1948 r. New York Times doniósł, iż eksport do Stanów Zjednoczonych w pierwszym kwartale 1948 r. podwoił się w stosunku do tego okresu z 1947 r. W ma
ju bieżącego roku, ja k podaje prasa amerykańska, wszczęte zostały negocjacje z bankiem dla Eksportu i Importu w Waszyngtonie, dotyczące udzielenia większej pożyczki dla Hiszpanii celem sfinansowania wzajemnej wymiany towarowej. Przed tym jeszcze, w lutym 1949 r., Chase National Bank udzielił rządowi Franco, za
Ogólna wartość posiadanych przez Stany Zjednoczone w Hiszpanii aktywów, zgodą Departamentu Stanu — 25 milionów dolarów.
według danych szacunkowych z 1945 r., waha się w granicach od 100. do 200 mil.
dolarów.
Wszystkie wyżej podane fakty i liczby, dotyczące wzrostu gospodarczych i m ilita r
nych stosunków między Hiszpanią gen. Franco, a niektórym i członkami ONZ, przed
stawione zostały ogólnemu zgromadzeniu, aby znaleźć odpowiedź na pytanie, które ciśnie się na usta wielu z nas. Pytanie to brzmi. Dlaczego panujące w Hiszpanii sto
sunki, szalejący terror i prześladowania, nie odwodzą tzw. krajów demokratycz
nych od nawiązywania ścisłych stosunków gospodarczych i »wojskowych? Odpo
wiedź jest jasna. Polityka Stanów Zjednoczonych nie powoduje isię ani warunkami umowy, wynikającej z rezolucji, ani względami pomocy dla narodu hiszpańskiego.
420 KRONIKA POLITYCZNA
Obecny wzrost siły Hiszpanii gen. Franco, wzrost jej zbrojeń, przypomina nam obraz polityki, prowadzonej w latach 1935—30 przez Wielką Brytanię i Francję w stosunku do Niemiec hitlerowskich.
Oba te kraje umacniały potęgę Hitlera, pomagały mu w zbrojeniach na rądzie.
morzu i w powietrzu, w tym celu, aby cale Niemcy zamienić w jeden wielki, obóz.
Obóz ten same później zmuszone były w ciężkich walkach łamać i niszczyć, przy
czyniając się do tylu cierpień ludów Europy.
Rozważania na temat ro li strategicznej, jaką- Stany Zjednoczone wyznaczają Hiszpanii, w przyszłej wojnie, są tu nie na miejscu. Rozważane jest obecnie za
gadnienie samej Hiszpanii i reżimu gen. Franco, który nie zlikwidowany stanowi zarzewie, które może być łatwo rozdmuchane w płomienie nowej wojny.
Polityka Stanów Zjednoczonych w stosunku do Hiszpanii gen. Franco jest niczym innym ja k wojną nerwów, prowadzoną z Narodami Zjednoczonymi. Już poprzed
nio, podczas trzeciej sesji ONZ w Paryżu, propaganda amerykańska starała się rozbić jednomyślność Narodów Zjednoczonych i wpływać na złamanie postawy tydh członków ONZ, którzy opowiadali się przeciwko jakiejkolw iek współpracy z gen. Franco.
Polityka rehabilitacji reżimu gen. Franco, prowadzona była przez Stany Zjednoczone na wszystkich szczeblach z całą energią i konsekwencją. Pamiętamy wszyscy powódź artykułów oficjalnie w prasie podawanych, pamiętamy wszyscy półoficjalne wypowiedzi gen. Marshalla w Paryżu i innych czołowych przedstawi
cieli Stanów Zjednoczonych, mające ma celu na wszelaki sposób wybielanie gen.
Franco. W najróżnorodniejszych wariantach .przedstawiany był on jako prawdziwy Europejczyk, człowiek o w ielkiej kulturze, pionier cyw ilizacji w Hiszpanii i w kon
k lu z ji zawsze akcentowana była konieczność przyjęcia go na łono ONZ.
Te wszystkie próbne balony, ta cała wojna nerwów, prowadzona przez różnych przedstawicieli Stanów Zjednoczonych, miała na celu tylko jedno: dopuszczenie Franco z powrotem do ONZ nawiązanie normalnych stosunków dyplomatycznych, handlowych itd. ze wszystkimi członkami ONZ.
Odegranie ro li opiekuna i protektora Franco wzięły na siebie Stany Zjed
noczone, chcąc potraktować osobę jego jako trampolinę do swych agresywnych planów wojennych. Stany Zjednoczone chcą zaopatrzyć w dyplom moralności tego międzynarodowego kryminalistę. Za cenę udzielenia Ameryce potrzebnych jej lo t
nisk i portów wojennych w Hiszpanii — Franco domaga się wejścia do ONZ i po
wrotu do normalnych stosunków z krajam i Europy.
Wszyscy ci, którzy albo w sposób jawny lub skryty wypowiadali się za zmianą ustosunkowania się do Franco — proszeni są o wyjaśnienie tego cudownego prze
kształcenia się się Franco w demokratę.
Wszystkie poprzednie rezolucje i wypowiedzi członków ONZ ustalały jednomyśl
nie, że rząd gen. Franco doszedł do władzy jedynie dzięki pomocy, okazanej mu przez Hitlera ; Mussoliniego, których b ył wiernym sprzymierzeńcem.
Wszyscy członkowie ONZ przyrzekli solennie okazać pomoc narodowi hiszpań
skiemu w odzyskaniu przez niego wolności i równocześnie wykluczyć Franco z ONZ.
W normalnych warunkach raporty podkomisji Rady Bezpieczeństwa powinny być dostateczne do zamknięcia dyskusji na te tematy..
ZAGADNIENIE HISZPANII FRANKISTOWSKIEJ
421 Pragnę obecnie rozpatrzyć dwa zasadnicze aspekty zagadnienia Hiszpanii i zadać dwa zasadnicze pytania: 1) 'Czy .oblicze faszystowskiej Hiszpanii Franco zatarło się?
2) Dlaczego ONZ nic nie przedsięwzięło celem obalenia reżimu Franco i umożliwie
nia narodowi hiszpańskiemu zaprowadzenia w Hiszpanii rządów demokratycznych?
Jeśli chodzi o pytanie pierwsze, to w poprzdniej części przemówienia wyliczone zostały dokładnie te prześladowania, które znosi naród hiszpański ze strony reżimu
gen. Franco. - , I : ) i Tl
Jeśli chodzi o pytanie drugie, to przedstawione zostały Zgromadzeniu dowody, które jasno wykazały, że niektórzy członkowie ONZ jawnie pogwałcili postano
wienia rezolubji, bądź posyłając swych przedstawicieli dyplomatycznych do Hisz
panii, bądź nawiązując z nią stosunki handlowe, bądź udzielając pożyczek. W ten sposób oddziaływali wyraźnie na uznawanie rządów gen. Franco i na umacnianie jego pozycji.
W tych warunkach nie można oczekiwać żadnych rezultatów, które zapowiadała uchwalona rezolucja.
Odpowiedź na oba pytania jest krótka i prosta: Franco się nie zmienił, pozostał wierny faszyzmowi. iStruktura i charakter jego państwa: zostały nienaruszone.
Groźba pożogi wojennej Istnieje nadal. Naród hiszpański jest nadal gnębiony.
Uchwały ONZ pozostały niezmienione. Zaszły natomiast przemiany u niektórych członków ONZ, in n i zaś odkryli swe właściwe oblicze, demaskując się jako przy
jaciele i sojusznicy gen. Franco.
Gdyby wszystkie przyjęte postanowienia zostały ściśle honorowane, o gen. Fran
co można by było dziś mówić, jako o byłym dyktatorze Hiszpanii.
Pozwolę sobie zakończyć moje oświadczenie stwierdzeniem, że decyzja którą po
weźmie ONZ, będzie niezwykle ważną dla dalszych losów samej ONZ. W obecnej chw ili przebieg zebrania śledzi z uwagą cały świat i powzięte decyzje ¡posiadać bę
dą niezmiernie doniosły w pływ na wszystkie narody świata.
Narody świata nie mogą być oszukane zręcznymi trickam i krasomówczymi na temat demokracji i wolności. Całą Organizacja Narodów Zjednoczonych, cały jej honor — wystawione są na próbę. Najmniejszy zwrot, najmniejsze odchylenie od
Narody świata nie mogą być oszukane zręcznymi trickam i krasomówczymi na temat demokracji i wolności. Całą Organizacja Narodów Zjednoczonych, cały jej honor — wystawione są na próbę. Najmniejszy zwrot, najmniejsze odchylenie od