I. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE
2. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE
2.1. GRANICE STREF OCHRONY KONSERWATORSKIEJ
Formą ochrony dóbr kultury jest m.in. wyznaczenie na terenie miasta stref ochrony konserwatorskiej. Są to strefy wyznaczone w zależności od stopnia zachowania istniejącej historycznej kompozycji urbanistycznej i substancji zabytkowej miasta. W strefie obowiązuje
szereg rygorów i obostrzeń wynikających z obowiązujących przepisów prawa. Dotyczy to w szczególności prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i budowlanych, zmian
przeznaczenia budynków, umieszczania na budynkach urządzeń technicznych, tablic i reklam. Wobec obiektów zabytkowych należy przestrzegać nadzorów i uzgodnień z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
Na terenie miasta Strefą Ochrony Konserwatorskiej B objęto m.in. teren Parku Miejskiego w Grabowie nad Prosną wraz ze znajdującym się na jego terenie dworkiem szlacheckim,
gdzie obecnie mieści się siedziba Urzędu Miasta i Gminy.
2.2.OBIEKTY ZABYTKOWE NA TERENIE MIASTA
Pomimo wielowiekowej tradycji w mieście nie pozostało zbyt wiele zabytków. Miasto zostało lokowane na prawie niemieckim przez króla Władysława Jagiełłę w 1416 roku. W okresie zaborowym miasto Grabów nad Prosną wraz z lewobrzeżnymi terenami Prosny przeszło pod władzę pruską, natomiast prawobrzeżne tereny Prosny zostały objęte władztwem rosyjskim, aż do odzyskania niepodległości w 1918 r. Do najciekawszych obiektów kultury materialnej na terenie miasta należą:
Zespół Kościoła Parafialnego p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny i Św. Mikołaja przy ul. Grodzkiej (kościół 1662 – 1664, odbudowany po pożarze i wichurze z 1870 r., plebania z 1840 r. przebudowana w końcu XIX w.);
Unikalny drewniany krzyż z rzeźbami Pawła Brylińskiego z 1858 r., ustawiony
ponownie w 1985 r. przy wejściu na plac kościoła parafialnego przy ul. Grodzkiej (12 ludowych figur przedstawia wydarzenia biblijne, wysokość krzyża około 10 m);
Zespół Klasztorny oo Franciszkanów przy ul. Klasztornej, kościół pw. Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej (1658, odbudowany 1723 – 1725), klasztor, obecnie pomieszczenia Centrum Kultury i mieszkania (wzniesiony po 1642, odbudowany 1723 – 1726);
Kościół Ewangelicki przy ul. Kaliskiej (1887 r.);
Zespół dworski przy ul. Kolejowej, dwór, obecnie Urząd Miasta i Gminy (XVIII/XIX w.), oficyna mieszkalna (1723 – 1726);
Stanica graniczna, ob. budynek mieszkalny przy ul. Grodzkiej, ok. 1900 r.;
Zespół zakonny Sióstr Salezjanek przy ul. Ostrzeszowskiej, ok. 1900 r.;
Budynek dawnej szkoły ewangelickiej przy ul. Kaliskiej 22, obecnie Oddział Zespołu Szkół Nr 3 w Ostrzeszowie.
2.3. WŁASNOŚĆ GRUNTÓW
W granicach administracyjnych miasta największy udział procentowy stanowią użytki rolne (61,24%), zaś na lasy i grunty leśne przypada 1,94%. Szczegółowe dane dotyczące struktury użytkowania gruntów przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów w mieście Grabów nad Prosną.
Grupy użytków gruntów
w mieście Grabów nad Prosną Powierzchnia
Udział % w całości powierzchni
gruntów
Użytki rolne, w tym: 158 61,24
- grunty orne 86 33,33
- sady 0 0
- łąki trwałe 36 13,95
- pastwiska trwałe 26 10,08
Lasy i grunty leśne 5 1,94
Tereny zabudowane i zurbanizowane 91 35,27
Wody 3 1,16
Nieużytki 1 0,39
Powierzchnia ogólna gruntów miasta 258 100
*Źródło danych: Sprawozdanie R-02 dot. użytkowania gruntów w mieście Grabów nad Prosną
Teren miasta Grabów nad Prosną stanowi 0,22% ogólnej powierzchni powiatu ostrzeszowskiego. Strukturę własności gruntów w mieście ujęto w tabeli nr 2.
Tabela 2. Struktura własnościowa gruntów miasta Grabów nad Prosną.
Wyszczególnienie Powierzchnia
w ha Udział % Grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu
Państwa 1 0,39
Grunty wchodzące w skład zasobów nieruchomości Skarbu Państwa z wyłączeniem gruntów przekazanych w trwały zarząd
9 3,49
Pozostałe grunty Skarbu Państwa 11 4,26
Grunty Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym
państwowych osób prawnych 8 3,1
Grunty Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym
pozostałych osób 5 1,94
Grunty wchodzące w skład gminnego zasobu nieruchomości
z wyłączeniem gruntów przekazanych w trwały zarząd. 19 7,35 Grunty gmin i związków międzygminnych przekazanych
w trwały zarząd gminnym jednostkom organizacyjnym 2 0,78 Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym osób
fizycznych 2 0,78
Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym
pozostałych osób 1 0,39
Grunty osób fizycznych wchodzące w skład gospodarstw
rolnych 114 44,18
Grunty osób fizycznych nie wchodzące w skład gospodarstw
rolnych 63 24,42
Grunty kościołów i związków wyznaniowych 9 3,49
Grunty powiatów przekazane w trwały zarząd oraz grunty,
których właściciele nie są znani. 1 0,39
Grunty wojewódzkie przekazane w trwały zarząd oraz grunty,
których właściciele nie są znani. 7 2,71
Grunty spółek prawa handlowego 6 2,33
Powierzchnia geodezyjna 258 100 %
*Źródło: Dane Urzędu Miasta i Gminy w Grabowie nad Prosną
Na obszarze miasta Grabów nad Prosną nie występuje jednorodna zabudowa o funkcji jednorodzinnej. Na terenach użytkowanych rolniczo dominuje zabudowa zagrodowa jako podstawowy sposób zabudowy oraz zabudowa mieszkalna jednorodzinna jako zabudowa uzupełniająca przemieszana z zabudową mieszkaniową. W ścisłym centrum miasta występuje zabudowa mieszkaniowa o charakterze ulicowym.
2.4. STAN INFRASTRUKTURY MIESZKANIOWEJ
Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 r. w mieście Grabów nad Prosną istniało 558 mieszkań o łącznej powierzchni 59 027 m2, z czego 547 (o powierzchni
58 319 m2) było stale zamieszkałych. Szczegółowe dane dotyczące stanu infrastruktury mieszkaniowej na terenie miasta Grabów nad Prosną ujęto w tabelach nr 3 – 7.
Tabela 3. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg okresu ich powstania.
Okres budowy Liczba mieszkań Powierzchnia użytkowa (m2)
przed 1918 103 8420
1918 - 1944 84 6359
1945 - 1970 100 8973
1971 – 1978 73 8359
1979 - 1988 129 16629
1989 - 2002 69 10287
*Podstawa – Dane GUS NSP 2002
Jak widać z wykresu nr 1 udział substancji mieszkaniowej powstałej przed 1918 r. wynosi 14%. Na uwagę zasługuje największy udział mieszkań zbudowanych w latach 1979 – 1988, który wynosi 29%. Pozostałe kategorie dotyczące okresów powstawania mieszkań są zbliżone i zawierają się w przedziale 11 – 17%.
Wykres nr 1. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg okresu ich powstania (m2)
14%
11%
15%
14%
29%
17%
przed 1918 1918 - 1944 1945 - 1970 1971 – 1978 1979 - 1988 1989 - 2002
Sytuacja mieszkaniowa ludności jest zadowalająca, zarówno jeśli chodzi o liczbę izb w przeliczeniu na 1 mieszkańca, jak i przypadającą na osobę powierzchnię użytkową.
Tabela 4. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg ilości izb Liczba izb w mieszkaniu Liczba mieszkań
1 izba 6
2 izby 30
3 izby 94
4 izby 100
5 i więcej izb 317
*Podstawa: Dane GUS NSP 2002
Tabela 5. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg powierzchni Powierzchnia mieszkania [m2] Liczba mieszkań
do 30 11
30 – 39 19
40 – 49 41
50 – 59 44
60 - 79 66
80 – 99 69
100 – 119 102
120 i więcej 195
*Podstawa: Dane GUS NSP 2002
Tabela 6. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg powierzchni przypadającej na 1 osobę
Mieszkania wg powierzchni
przypadającej na 1 osobę Liczba mieszkań
Do 7 m2 6
7 – 9,9 m2 12
10 – 14,9 m2 51
15 – 19,9 m2 68
20 – 29,9 m2 140
Pow. 30 m2 270
*Podstawa: Dane GUS NSP 2002
Systematycznej poprawie z roku na rok ulega stan wyposażenia mieszkań w podstawową infrastrukturę techniczną. Dotyczy to zarówno starań władz miasta (budowa wodociągów i rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej), jak i dążenia właścicieli mieszkań do podnoszenia ich standardu.
Tabela 7. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg wyposażenia:
Wyposażenie mieszkania Liczba mieszkań
mieszkania ogółem 547
wodociąg z sieci 520
wodociąg lokalny 20
wodociąg razem 540
bez wodociągu 7
ustęp spłukiwany 512
łazienka 502
ciepła woda 481
CO zbiorowe 9
CO indywidualne 411
piece 126
gaz z sieci 244 odbiorców
gaz z butli 508
*Podstawa: Dane GUS NSP 2002