LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA MIASTA GRABÓW NAD PROSNĄ NA LATA

(1)

LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA MIASTA GRABÓW NAD PROSNĄ

NA LATA 2008 - 2013

GRABÓW NAD PROSNĄ 2008 R.

(2)

SPIS TREŚCI

WSTĘP ... 4

I. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE ... 6

1. POŁOŻENIE I POWIERZCHNIA ... 6

2. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE ... 7

2.1. GRANICE STREF OCHRONY KONSERWATORSKIEJ... 7

2.2.OBIEKTY ZABYTKOWE NA TERENIE MIASTA ... 7

2.3. WŁASNOŚĆ GRUNTÓW ... 8

2.4. STAN INFRASTRUKTURY MIESZKANIOWEJ ... 9

3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ... 12

4. SYSTEM KOMUNIKACJI... 14

5. GOSPODARKA ... 16

6. SFERA SPOŁECZNA ... 16

6.1.TRENDY DEMOGRAFICZNE, RUCH NATURALNY LUDNOŚCI, STRUKTURA WIEKOWA... 16

6.2. POZIOM WYKSZTAŁCENIA LUDNOŚCI ... 19

6.3. POZIOM BEZROBOCIA ... 21

6.4. POMOC SPOŁECZNA ... 22

7. STAN PODSTAWOWYCH USŁUG SPOŁECZNYCH... 23

7.1. OCHRONA ZDROWIA ... 23

7.2 SYSTEM OŚWIATY ... 23

7.3. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE... 24

7.4. KULTURA... 24

7.5. SPORT ... 25

II. ANALIZA SWOT ... 26

1. UWAGI OGÓLNE... 26

2. TABELE ANALIZY SWOT ... 27

3. WNIOSKI PŁYNĄCE Z ANALIZY SWOT... 29

III. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNO – SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO UE, REGIONU I MIASTA ... 29

1. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ... 29

2. REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO.. 30

3. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU ... 31

(3)

4. DOKUMENTY STRATEGICZNE NA POZIOMIE GMINNYM ... 32

5. POLITYKI HORYZONTALNE UE ... 33

6. UWARUNKOWANIA PRAWNE REALIZACJI PROJEKTÓW... 35

7. WYKAZANIE ZGODNOŚCI LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI DLA MIASTA GRABÓW NAD PROSNĄ Z PODSTAWOWYMI DOKUMENTAMI UE I KRAJU... 36

IV. OBSZARY REWITALIZOWANE... 38

1. PODOKRES PROGRAMOWANIA... 38

2. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANYCH OBSZARÓW... 38

2.1. STREFA REWITALIZOWANA „A” - CENTRUM MIASTA... 39

2.1.1. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANEGO OBSZARU – WYZNACZENIE GRANIC ... 39

2.1.2. UZASADNIENIE WYBORU DLA REWITALIZOWANEGO OBSZARU ... 39

2.1.3. PROJEKTY I ZADANIA INWESTYCYJNE ... 39

2.1.4. ODDZIAŁYWANIE DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH... 39

2.2. STREFA REWITALIZOWANA „B” – CENTRUM MIASTA... 40

2.3. STREFA REWITALIZOWANA „C” – PÓŁNOCNA CZĘŚĆ MIASTA... 41

3. ZAKRES PRAC I KOLEJNOŚĆ REALIZACJI DZIAŁAŃ ... 42

4. KONTEKST SPOŁECZNY LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ... 46

V. PLANOWANE DZIAŁANIA NA OBSZARZE REWITALIZOWANYM ... 49

VI. PLAN FINANSOWY PROGRAMU REWITALIZACJI NA LATA 2008 - 2013 ... 58

VII. SYSTEM WDRAŻANIA ... 60

VIII. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ ... 61

1. SYSTEM MONITOROWANIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI... 61

2. SPOSOBY OCENY LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ... 61

3. SPOSOBY INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM PUBLICZNYM, PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ... 61

4. PUBLIC RELATIONS LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ... 62

(4)

WSTĘP

Rewitalizacja definiowana jest jako proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych dzielnicach miast przyczyniających się do poprawy

jakości życia mieszkańców, stanu środowiska naturalnego i kulturowego, przywrócenia ładu przestrzennego oraz ożywienia gospodarczego i odbudowy więzi społecznych.

Celem rewitalizacji jest nie tylko ożywienie gospodarcze i społeczne, ale także zwiększenie potencjału turystycznego tych obszarów poprzez wsparcie kompleksowych projektów działań technicznych takich jak: remonty, modernizacja infrastruktury podstawowej oraz renowacja zabudowy, w tym szczególnie obiektów o wartościach architektonicznych i znaczeniu

historycznym. Projekty rewitalizacji miast będą wdrażane w powiązaniu z projektami z zakresu ożywienia gospodarczego oraz rozwiązywania problemów społecznych.

Miasto Grabów nad Prosną odznacza się wielowiekową metryką. W jego złożonej strukturze urbanistycznej występują części o wyeksploatowanej zabudowie, zużytej infrastrukturze technicznej (komunalnej), a jednocześnie posiadające cenne obiekty zabytkowej architektury (rezydencjonalnej i sakralnej) będącej dziedzictwem kulturowym.

Są to dziś tereny często użytkowane ekstensywnie, niestosownie do walorów ich lokalizacji.

Rewitalizacja zakłada wspieranie działań zmierzających do odnowienia takich obszarów, skierowanych na poprawę warunków codziennego życia mieszkańców, skutkujących ich aktywizacją społeczno-gospodarczą, przy jednoczesnym zachowaniu (przywróceniu) wartości kulturowych i historycznych. Wsparcie obejmie unowocześnianie zagospodarowania infrastrukturalnego oraz renowację obiektów, w tym renowację wspólnych części wielorodzinnych budynków mieszkalnych (w zakresie odnowy części głównej struktury budynku, instalacji technicznych, innych działań mających na celu oszczędność energetyczną).

W dziedzinie mieszkalnictwa wspierana będzie renowacja i zmiana wykorzystania istniejących budynków stanowiących własność władz publicznych lub własność podmiotów działających w celach niezarobkowych dla udostępnienia nowoczesnych, socjalnych mieszkań dobrej jakości, w pierwszej kolejności dla zaspokojenia potrzeb grup społecznych o niższych dochodach, osób o szczególnych potrzebach.

Przygotowany Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Grabów nad Prosną czerpie z dotychczasowych doświadczeń instytucji wdrażających i beneficjentów uzyskujących

wsparcie w ramach zakończonego w okresie 2004 – 2006 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego Działania 3.3. Zdegradowane Obszary Miejskie, Poprzemysłowe i Powojskowe oraz jest dokumentem, o którym mowa w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata 2007 – 2013. Ponadto przyjęte w ramach

(5)

Grabów nad Prosną na lata 2007 – 2013 i Strategią Rozwoju Gminy Grabów nad Prosną na lata 2007 - 2013. Lokalny Program Rewitalizacji wpisuje się również w podstawowy dokument strategiczny województwa wielkopolskiego, jakim jest przyjęta w grudniu 2005 r.

Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku.

Uczestnictwo Polski w strukturach Unii Europejskiej daje samorządom gminnym niepowtarzalną szansę na pozyskanie i wykorzystanie środków pomocowych, które mogą zostać przeznaczone na przywrócenie miastom ich blasku oraz pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego.

Realizacja Lokalnych Programów Rewitalizacji przyczyni się również do przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego w zagrożonych patologiami społecznymi obszarach miasta poprzez szybszy wzrost gospodarczy i wzrost zatrudnienia. Podniesie się również jakość życia mieszkańców miasta. Wzrost dochodów, poprawa poziomu bezpieczeństwa publicznego, likwidacja dyskomfortu estetycznego, poprawa jakości ruchu kołowego to tylko niektóre z elementów, dzięki którym społeczność lokalna zacznie korzystać z owoców obecnego ożywienia gospodarczego.

(6)

I. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE

1. POŁOŻENIE I POWIERZCHNIA

Miasto Grabów nad Prosną położone jest w południowej części województwa wielkopolskiego w powiecie ostrzeszowskim. Dzięki sieci dróg wojewódzkich miasto posiada

dogodne połączenia komunikacyjne z Kaliszem, Ostrowem Wielkopolskim, Ostrzeszowem i Wieruszowem. Przez miasto przepływa rzeka Prosna – lewy dopływ Warty.

Usytuowanie miasta przedstawia poniższa mapka.

Mapa 1. Usytuowanie miasta Grabów nad Prosną

Miasto Grabów nad Prosną zajmuje powierzchnię ok. 2,58 km² i zamieszkuje je 1963 mieszkańców (dane GUS na koniec 2007 r.). Średnia gęstość zaludnienia wynosiła w 2007 r.

761 os/km².

(7)

2. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE

2.1. GRANICE STREF OCHRONY KONSERWATORSKIEJ

Formą ochrony dóbr kultury jest m.in. wyznaczenie na terenie miasta stref ochrony konserwatorskiej. Są to strefy wyznaczone w zależności od stopnia zachowania istniejącej historycznej kompozycji urbanistycznej i substancji zabytkowej miasta. W strefie obowiązuje

szereg rygorów i obostrzeń wynikających z obowiązujących przepisów prawa. Dotyczy to w szczególności prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i budowlanych, zmian

przeznaczenia budynków, umieszczania na budynkach urządzeń technicznych, tablic i reklam. Wobec obiektów zabytkowych należy przestrzegać nadzorów i uzgodnień z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

Na terenie miasta Strefą Ochrony Konserwatorskiej B objęto m.in. teren Parku Miejskiego w Grabowie nad Prosną wraz ze znajdującym się na jego terenie dworkiem szlacheckim,

gdzie obecnie mieści się siedziba Urzędu Miasta i Gminy.

2.2.OBIEKTY ZABYTKOWE NA TERENIE MIASTA

Pomimo wielowiekowej tradycji w mieście nie pozostało zbyt wiele zabytków. Miasto zostało lokowane na prawie niemieckim przez króla Władysława Jagiełłę w 1416 roku. W okresie zaborowym miasto Grabów nad Prosną wraz z lewobrzeżnymi terenami Prosny przeszło pod władzę pruską, natomiast prawobrzeżne tereny Prosny zostały objęte władztwem rosyjskim, aż do odzyskania niepodległości w 1918 r. Do najciekawszych obiektów kultury materialnej na terenie miasta należą:

 Zespół Kościoła Parafialnego p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny i Św. Mikołaja przy ul. Grodzkiej (kościół 1662 – 1664, odbudowany po pożarze i wichurze z 1870 r., plebania z 1840 r. przebudowana w końcu XIX w.);

 Unikalny drewniany krzyż z rzeźbami Pawła Brylińskiego z 1858 r., ustawiony

ponownie w 1985 r. przy wejściu na plac kościoła parafialnego przy ul. Grodzkiej (12 ludowych figur przedstawia wydarzenia biblijne, wysokość krzyża około 10 m);

 Zespół Klasztorny oo Franciszkanów przy ul. Klasztornej, kościół pw. Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej (1658, odbudowany 1723 – 1725), klasztor, obecnie pomieszczenia Centrum Kultury i mieszkania (wzniesiony po 1642, odbudowany 1723 – 1726);

(8)

 Kościół Ewangelicki przy ul. Kaliskiej (1887 r.);

 Zespół dworski przy ul. Kolejowej, dwór, obecnie Urząd Miasta i Gminy (XVIII/XIX w.), oficyna mieszkalna (1723 – 1726);

 Stanica graniczna, ob. budynek mieszkalny przy ul. Grodzkiej, ok. 1900 r.;

 Zespół zakonny Sióstr Salezjanek przy ul. Ostrzeszowskiej, ok. 1900 r.;

 Budynek dawnej szkoły ewangelickiej przy ul. Kaliskiej 22, obecnie Oddział Zespołu Szkół Nr 3 w Ostrzeszowie.

2.3. WŁASNOŚĆ GRUNTÓW

W granicach administracyjnych miasta największy udział procentowy stanowią użytki rolne (61,24%), zaś na lasy i grunty leśne przypada 1,94%. Szczegółowe dane dotyczące struktury użytkowania gruntów przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów w mieście Grabów nad Prosną.

Grupy użytków gruntów

w mieście Grabów nad Prosną Powierzchnia

Udział % w całości powierzchni

gruntów

Użytki rolne, w tym: 158 61,24

- grunty orne 86 33,33

- sady 0 0

- łąki trwałe 36 13,95

- pastwiska trwałe 26 10,08

Lasy i grunty leśne 5 1,94

Tereny zabudowane i zurbanizowane 91 35,27

Wody 3 1,16

Nieużytki 1 0,39

Powierzchnia ogólna gruntów miasta 258 100

*Źródło danych: Sprawozdanie R-02 dot. użytkowania gruntów w mieście Grabów nad Prosną

Teren miasta Grabów nad Prosną stanowi 0,22% ogólnej powierzchni powiatu ostrzeszowskiego. Strukturę własności gruntów w mieście ujęto w tabeli nr 2.

(9)

Tabela 2. Struktura własnościowa gruntów miasta Grabów nad Prosną.

Wyszczególnienie Powierzchnia

w ha Udział % Grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu

Państwa 1 0,39

Grunty wchodzące w skład zasobów nieruchomości Skarbu Państwa z wyłączeniem gruntów przekazanych w trwały zarząd

9 3,49

Pozostałe grunty Skarbu Państwa 11 4,26

Grunty Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym

państwowych osób prawnych 8 3,1

Grunty Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym

pozostałych osób 5 1,94

Grunty wchodzące w skład gminnego zasobu nieruchomości

z wyłączeniem gruntów przekazanych w trwały zarząd. 19 7,35 Grunty gmin i związków międzygminnych przekazanych

w trwały zarząd gminnym jednostkom organizacyjnym 2 0,78 Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym osób

fizycznych 2 0,78

Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym

pozostałych osób 1 0,39

Grunty osób fizycznych wchodzące w skład gospodarstw

rolnych 114 44,18

Grunty osób fizycznych nie wchodzące w skład gospodarstw

rolnych 63 24,42

Grunty kościołów i związków wyznaniowych 9 3,49

Grunty powiatów przekazane w trwały zarząd oraz grunty,

których właściciele nie są znani. 1 0,39

Grunty wojewódzkie przekazane w trwały zarząd oraz grunty,

których właściciele nie są znani. 7 2,71

Grunty spółek prawa handlowego 6 2,33

Powierzchnia geodezyjna 258 100 %

*Źródło: Dane Urzędu Miasta i Gminy w Grabowie nad Prosną

Na obszarze miasta Grabów nad Prosną nie występuje jednorodna zabudowa o funkcji jednorodzinnej. Na terenach użytkowanych rolniczo dominuje zabudowa zagrodowa jako podstawowy sposób zabudowy oraz zabudowa mieszkalna jednorodzinna jako zabudowa uzupełniająca przemieszana z zabudową mieszkaniową. W ścisłym centrum miasta występuje zabudowa mieszkaniowa o charakterze ulicowym.

2.4. STAN INFRASTRUKTURY MIESZKANIOWEJ

Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 r. w mieście Grabów nad Prosną istniało 558 mieszkań o łącznej powierzchni 59 027 m², z czego 547 (o powierzchni

(10)

58 319 m²) było stale zamieszkałych. Szczegółowe dane dotyczące stanu infrastruktury mieszkaniowej na terenie miasta Grabów nad Prosną ujęto w tabelach nr 3 – 7.

Tabela 3. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg okresu ich powstania.

Okres budowy Liczba mieszkań Powierzchnia użytkowa (m²)

przed 1918 103 8420

1918 - 1944 84 6359

1945 - 1970 100 8973

1971 – 1978 73 8359

1979 - 1988 129 16629

1989 - 2002 69 10287

*Podstawa – Dane GUS NSP 2002

Jak widać z wykresu nr 1 udział substancji mieszkaniowej powstałej przed 1918 r. wynosi 14%. Na uwagę zasługuje największy udział mieszkań zbudowanych w latach 1979 – 1988, który wynosi 29%. Pozostałe kategorie dotyczące okresów powstawania mieszkań są zbliżone i zawierają się w przedziale 11 – 17%.

Wykres nr 1. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg okresu ich powstania (m2)

14%

11%

15%

14%

29%

17%

przed 1918 1918 - 1944 1945 - 1970 1971 – 1978 1979 - 1988 1989 - 2002

Sytuacja mieszkaniowa ludności jest zadowalająca, zarówno jeśli chodzi o liczbę izb w przeliczeniu na 1 mieszkańca, jak i przypadającą na osobę powierzchnię użytkową.

(11)

Tabela 4. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg ilości izb Liczba izb w mieszkaniu Liczba mieszkań

1 izba 6

2 izby 30

3 izby 94

4 izby 100

5 i więcej izb 317

*Podstawa: Dane GUS NSP 2002

Tabela 5. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg powierzchni Powierzchnia mieszkania [m²] Liczba mieszkań

do 30 11

30 – 39 19

40 – 49 41

50 – 59 44

60 - 79 66

80 – 99 69

100 – 119 102

120 i więcej 195

Tabela 6. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg powierzchni przypadającej na 1 osobę

Mieszkania wg powierzchni

przypadającej na 1 osobę Liczba mieszkań

Do 7 m² 6

7 – 9,9 m² 12

10 – 14,9 m² 51

15 – 19,9 m² 68

20 – 29,9 m² 140

Pow. 30 m² 270

Systematycznej poprawie z roku na rok ulega stan wyposażenia mieszkań w podstawową infrastrukturę techniczną. Dotyczy to zarówno starań władz miasta (budowa wodociągów i rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej), jak i dążenia właścicieli mieszkań do podnoszenia ich standardu.

(12)

Tabela 7. Mieszkania w mieście Grabów nad Prosną wg wyposażenia:

Wyposażenie mieszkania Liczba mieszkań

mieszkania ogółem 547

wodociąg z sieci 520

wodociąg lokalny 20

wodociąg razem 540

bez wodociągu 7

ustęp spłukiwany 512

łazienka 502

ciepła woda 481

CO zbiorowe 9

CO indywidualne 411

piece 126

gaz z sieci 244 odbiorców

gaz z butli 508

3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

Miejska infrastruktura techniczna jest dobrze rozwinięta. W ostatnich latach podjęto szereg działań dotyczących zarówno jej rozbudowy, jak i remontów i konserwacji. Budynki i tereny inwestycyjne uzbrojone są w podstawowe media.

Sieci wodociągowe

Łączna długość sieci wodociągowej na terenie miasta wynosiła w 2006 r. 12,7 km. Sieć obsługiwała 486 przyłączy i korzystało z niej 1905 mieszkańców. Rocznie wodociągi komunalne dostarczały mieszkańcom miasta 109,2 dam³ wody.

Kanalizacja i oczyszczania ścieków

Na terenie miasta działa mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia ścieków komunalnych.

Prowadzi do niej ok. 6,4 km sieci kanalizacji sanitarnej obsługującej 169 przyłączy.

Z kanalizacji sanitarnej korzystało w 2006 r. 1433 mieszkańców. Rocznie oczyszczano ok.

88 dam³ ścieków.

(13)

Gospodarka odpadami

Usuwanie odpadów stałych z terenu miasta odbywa się w sposób zorganizowany.

Właściciele nieruchomości mają zawarte umowy z wyspecjalizowanymi podmiotami zajmującymi się usuwaniem odpadów. Są to: Remondis Sanitech Poznań sp. z o. o. oraz Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO w Ostrowie. Część odpadów zbierana jest w sposób selektywny i przekazywana do recyklingu, część zaś wywożona na składowisko odpadów stałych w Mnichach w powiecie międzychodzkim. Śmieci wywożone są przez MZO Ostrów Wlkp. na składowisko w miejscowości Daniszyn w gminie Ostrów Wielkopolski.

Gazownictwo

Na terenie miasta Grabów nad Prosną obecnie istnieje nowo wybudowana sieć gazowa dosyłowa średniego ciśnienia na odcinku od stacji redukcyjnej I° zlokalizowanej we wsi Grabów Pustkowie oraz sieć rozdzielcza średniego ciśnienia dla miasta Grabowa nad Prosną. Na terenach, gdzie gaz sieciowy nie jest dostępny, mieszkańcy korzystają z gazu gromadzonego w butlach.

Ciepłownictwo

Na obszarze miasta istnieje kilka systemów zbiorowego zaopatrzenia w ciepło. Jednakże ponad połowa mieszkań ogrzewana jest w indywidualny sposób przez ich użytkowników.

Stosowane są różne rozwiązania z przewagą wykorzystania węgla w różnych postaciach.

Energetyka

Sieć energetyczna na terenie miasta jest dobrze rozwinięta i stanowi jednolity system krajowy. Istniejąca sieć posiada rezerwy mocy i możliwości rozbudowy, co stwarza dogodne warunki, zarówno dla rozwoju przedsiębiorczości, jak i budownictwa mieszkaniowego.

Telekomunikacja

Na terenie całego miasta dostępna jest telefonia przewodowa i potrzeby mieszkańców w tym zakresie mogą być zrealizowane. Jedynym kryterium jest bariera kosztowa (bądź brak ekonomicznej opłacalności) po stronie indywidualnych odbiorców. Ponadto teren miasta pozostaje w całości w zasięgu operujących na polskim rynku operatorów telefonii komórkowej.

(14)

4. SYSTEM KOMUNIKACJI

W Grabowie nad Prosną zbiegają się drogi wojewódzkie prowadzące do Kalisza, Błaszek, Mikstatu i Wieruszowa. Są to szlaki komunikacyjne o nr 447, 449 i 450. Dzięki temu zapewnione są dobre połączenia miasta z okolicą. Minusem jednak układu komunikacyjnego jest duże natężenie ruchu pojazdów ciężarowych i dostawczych. Poza dyskomfortem dla mieszkańców objawiającym się hałasem, utrudnieniami komunikacyjnymi i zanieczyszczeniem powietrza strumień ciężkich pojazdów negatywnie wpływa na stan nawierzchni dróg. W samym mieście komunikacja odbywa się ulicami, mającymi najczęściej status dróg gminnych. Usługi w zakresie przewozu pasażerów na terenie gminy wykonywane są przez oddział przedsiębiorstwa PKS w Ostrzeszowie. Działają również przewoźnicy prywatni. Ponadto przez teren gminy przebiega nieeksploatowana linia kolejowa relacji Ostrzeszów - Wygoda Tokarska – Godziętowy – Bukownica – Grabów - Namysłaki.

Spis ulic w mieście Grabów nad Prosną

 11 listopada;

 15 sierpnia;

 21 stycznia;

 Adama Asnyka;

 Biegańskiego;

 Ciesielskiego;

 Cmentarna;

 Marii Dąbrowskiej

 Dworcowa;

 Dr. Wł. Godlewskiego;

 Grodzka;

 Kaliska;

 Kardynała K. Ledóchowskiego;

 Kard. Stefana Wyszyńskiego;

 Kępińska;

 Klasztorna;

 Kolejowa;

 Hugona Kołłątaja;

 Marii Konopnickiej;

 Tadeusza Kościuszki;

 Łąkowa;

 Adama Mickiewicza;

 Młyńska;

 Elizy Orzeszkowej;

 Ostrowska;

 Ostrzeszowska;

 Parkowa;

 Plac Wolności;

 Plac Powstańców Wielkopolskich;

 Przemysłowa;

 Rataja;

 Władysława Reymonta;

 Rybacka;

 Rynek Władysława Jagiełły;

 Henryka Sienkiewicza;

 Skwer Jana Pawła II – Papieża Polaka;

 Juliusza Słowackiego;

 Stanisława Staszica;

 Szkolna;

(15)

 Wodna;

 Fryderyka Chopina;

 3-go Maja;

 Piotra Skargi;

 Ignacego Paderewskiego;

 Gen. Władysława Sikorskiego.

(16)

5. GOSPODARKA

Według danych GUS na terenie miasta Grabów nad Prosną na dzień 31.12.2006 r.

zarejestrowanych było 261 podmiotów gospodarczych. Szczegółowe dane dotyczące liczby podmiotów i zmian na przestrzeni lat 2000 – 2006 przedstawiono w tabeli nr 8.

Tabela 8. Podmioty gospodarcze zarejestrowane na terenie miasta Grabów nad Prosną.

ROK 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Ilość zarejestrowanych

pomiotów gospodarczych 266 250 254 261 251 251 261 Zmiana w stosunku do

roku poprzedniego % - -6,02% 1,6% 2,76% -3,83% 0,00% 3,98%

*Podstawa: dane GUS

W Grabowie nad Prosną występuje różnorodność branż gospodarczych. Dominuje przemysł spożywczy i kamieniarstwo. Najbardziej znanym (w skali ogólnopolskiej) podmiotem jest Wielkopolska Wytwórnia Żywności PROFI S.A – znany w kraju i za granicą producent pasztetów. Drugą z rozwiniętych branż w mieście jest produkcja i montaż rusztowań budowlanych. Zajmują się tym firmy GFM (Grabowska Firma Montażowa) Rusztowania i Plettac.

6. SFERA SPOŁECZNA

6.1. TRENDY DEMOGRAFICZNE, RUCH NATURALNY LUDNOŚCI, STRUKTURA WIEKOWA

Wskaźniki demograficzne mają zasadniczy wpływ na jakość życia, szanse rozwojowe i tempo wzrostu poziomu życia w mieście. Takie parametry jak: wykształcenie mieszkańców,

gęstość zaludnienia, dodatni poziom przyrostu naturalnego, dodatnie saldo migracji, zachowanie równowagi pomiędzy płciami, właściwe proporcje pomiędzy grupami ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym decydują o przyszłości miasta.

W tabeli nr 8 przedstawiono dane dotyczące populacji miasta w latach 1995 – 2006.

(17)

Tabela 9. Liczba ludności miasta Grabów nad Prosną w latach 1999 - 2006 Rok Liczba

ludności Urodzenia Zgony Przyrost naturalny

Saldo migracji

1999 2043 26 29 -3 -36

2000 2035 27 28 -1 7

2001 2029 23 23 0 -1

2002 2014 24 45 -21 -16

2003 1982 10 56 -46 7

2004 1965 27 33 -6 -7

2005 1946 31 23 8 -10

2006 1954 19 27 -8 14

* Podstawa – Dane GUS

Z powyższego zestawienia wynika, że liczba ludności w mieście Grabów nad Prosną wykazuje tendencję malejącą. Graficzny obraz zestawiania przedstawia wykres nr 2.

Wykres nr 2. Liczba ludności w mieście Grabów nad Prosną w latach 1999-2006

1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000 2020 2040 2060

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

lata

liczba osób

Zmniejszająca się liczba mieszkańców miasta spowodowana jest zarówno ujemnym saldem zgonów i urodzeń, jak również ujemnym w długim okresie czasu saldem migracji.

(18)

Wykres nr 3. Ruch naturalny ludności w mieście Grabów nad Prosną w latach 1999-2006

-60 -40 -20 0 20 40 60 80

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

lata

liczba osób Urodzenia

Zgony Saldo migracji

Struktura wiekowa

W tabeli nr 10 przedstawiano populację miasta w rozbiciu na grupy wiekowe uwzględniając płeć (2006 r.).

Tabela 10. Struktura wiekowa ludności w mieście Grabów nad Prosną.

Grupa wiekowa Ogółem Mężczyźni Kobiety

0-4 lata 118 59 59

5-9 lat 117 51 66

10-14 lat 121 67 54

15-19 lat 162 92 70

20-24 lata 157 88 69

25-29 lat 180 88 92

30-34 lata 170 91 79

35-39 lat 118 56 62

40-44 lata 139 61 78

45-49 lat 133 69 64

50-54 lata 156 67 89

55-59 lat 137 66 71

60-64 lata 99 46 53

65-69 lat 71 34 37

pow. 70 76 26 50

Razem 1954 961 993

*Podstawa: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r.

(19)

Najliczniejszą grupą w mieście są osoby pomiędzy 25 i 29 rokiem życia. Wysoki jest również odsetek grupy wiekowej 30 – 34 lat.

Strukturę ludności według wieku mającą wpływ na kształtowanie się struktur społeczno – ekonomicznych przedstawiono w tabeli nr 11.

Tabela 11. Ludność miasta Grabów nad Prosną w podziale na struktury społeczno – ekonomiczne.

Grupa wiekowa osób %

Wiek przedprodukcyjny:

- kobiety - mężczyźni

448 223 225

22,92 11,41 11,51 Wiek produkcyjny:

1306 630 676

66,84 32,24 34,60 Wiek poprodukcyjny:

200 140 60

10,24 7,16 3,08

Ogółem 1954 100

*Podstawa: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002

Największą grupę ludności stanowią osoby w wieku produkcyjnym. Jednak, jak wynika z tabeli dotyczącej struktury wiekowej, a najbliższych latach zacznie przybywać osób w wieku poprodukcyjnym.

6.2. POZIOM WYKSZTAŁCENIA LUDNOŚCI

Bardzo korzystnie przedstawiają się wskaźniki dotyczące wykształcenia mieszkańców. Około 10% ogółu legitymuje się wykształceniem wyższym, 44% osób posiada wykształcenie średnie. Osób z wykształceniem co najwyżej podstawowym jest natomiast 27%.

Szczegółowe dane dotyczące wykształcenia mieszkańców ujęto w tabeli nr 12, a ich graficzny obraz w wykresach nr 4 i 5.

Tabela 12. Wykształcenie ludności w mieście Grabów nad Prosną

Rodzaj wykształcenia Ogółem Mężczyźni Kobiety

Wyższe 162 70 92

Policealne 73 24 49

Średnie 681 314 367

Zasadnicze zawodowe 318 212 106

Podstawowe ukończone 432 176 256

Podstawowe nieukończone i bez

wykształcenia 30 18 12

* Podstawa: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r.

(20)

Wykres Nr 4. Wykształcenie ludności w mieście Grabów nad Prosną

10% 4%

19% 40%

25%

2% ^Wyższe

Poli cealne

Średnie

Zasadnicze zawodowe

Podstawowe ukończone

Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia

Analiza wykształcenia w zależności od płci wskazuje, że osobami zdecydowanie lepiej wykształconymi są kobiety. Dotyczy to osób z wykształceniem wyższym i policealnym.

Wykres Nr 5. Wykształcenie ludności w mieście Grabów nad Prosną z uwzględnieniem płci

0 200 400 600 800

Wyższe Policealne Średnie Zasadnicze zaw odow e Podstaw ow e ukończone Podstaw ow e nieukończone i bez

w ykształcenia

rodzaj wykształcenia

liczba osób

Mężczyźni Kobiety

Prezentowane dane pochodzą z przeprowadzonego w 2002 r. spisu powszechnego. Biorąc pod uwagę występujące trendy dotyczące podwyższania poziomu wykształcenia należy

sądzić, że wskaźniki te uległy znaczącej poprawie. Dotyczy to w szczególności osób z wykształceniem średnim, które uzyskują wykształcenie wyższe.

(21)

6.3.POZIOM BEZROBOCIA

Na terenie miasta występuje stosunkowo duże bezrobocie strukturalne. Spowodowane jest ono dużą nierównowagą pomiędzy podażą pracy i popytem na nią w okresie transformacji po roku 1989. Jest to skutek procesów restrukturyzacyjnych w przemyśle oraz rolniczego charakteru regionu. Sytuacja na rynku pracy ulega ciągłej poprawie i problem bezrobocia nie jest już tak dotkliwy jak jeszcze w roku 2003, kiedy bezrobocie było ponad trzykrotnie

wyższe. Szczegółowe dane ujęto w tabeli nr 13, a ich graficzny obraz przedstawia wykres nr 6.

Tabela 13. Dynamika bezrobocia w mieście Grabów nad Prosną

Liczba bezrobotnych Liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku

Data

ogółem kobiet ogółem w tym kobiety

31.12.2000 r. 122 70 22 8

31.12.2001 r. 137 69 25 6

31.12.2002 r. 131 59 22 12

31.12.2003 r. 138 59 27 9

31.12.2004 r. 111 52 22 6

31.12.2005 r. 89 50 17 11

31.12.2006 r. 63 52 12 9

30.09.2007 r. 39 31 11 9

*Podstawa: dane PUP w Ostrzeszowie

Wykres nr 6. Dynamika bezrobocia w mieście Grabów nad Prosną w latach 2000 - 2007

0 20 40 60 80 100 120 140 160

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 09.2007 lata

liczba osób

ogółem kobiet

(22)

Jak widać począwszy od 2003 r. zauważalna jest wyraźna tendencja spadkowa. Na uwagę zasługuje fakt, że dużo niższą dynamikę spadkową wykazuje liczba bezrobotnych kobiet.

Pośrednictwem pracy zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy w Ostrzeszowie.

6.4. POMOC SPOŁECZNA

Pomoc społeczna w mieście wykonywana jest poprzez Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Bezpośrednie wsparcie socjalne udzielane jest najczęściej rodzinom

wielodzietnym, znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, dotkniętym bezrobociem i ubóstwem. Pomoc kierowana jest również do rodzin patologicznych, osób nieporadnych

życiowo, ludzi starych czy przewlekle chorych. Placówka zatrudnia obecnie 8 osób:

kierownika, 3 pracowników socjalnych, 2 opiekunki domowe i 2 referentów do spraw świadczeń rodzinnych. Ośrodek realizuje cele i zadania określone w ustawie o pomocy społecznej, świadczeniach rodzinnych i innych aktach prawnych. Do zadań Ośrodka należy

utrzymanie odpowiedniego poziomu życia swych podopiecznych, wiąże się to m.in.

z zapewnieniem żywności, odzieży, mieszkania i opieki zdrowotnej. Niezwykle ważnym zadaniem Ośrodka jest praca socjalna prowadzona na rzecz podopiecznych oraz informowanie mieszkańców miasta o przysługujących im prawach i uprawnieniach, umożliwiających im wyjście z trudnej sytuacji życiowej. Do najczęstszych powodów przyznawania pomocy socjalnej należą: długotrwałe bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, niepełnosprawność i długotrwałe choroby.

Na uwagę zasługuje prowadzone przez MGOPS świetlica socjoterapeutyczna na terenie miasta. Placówka ta świadczy pomoc dzieciom i młodzieży, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej z powodu niewydolności opiekuńczo – wychowawczej ich rodzin. Podczas zajęć w świetlicy realizowany jest program socjoterapeutyczny mający na celu poprawę funkcjonowania dzieci i młodzieży w grupie rówieśniczej przy jednoczesnym akceptowaniu norm społecznych. Poza tym młodzież biorąca udział w zajęciach ma możliwość

uczestniczenia w programach profilaktycznych przeciwdziałających uzależnieniom i przemocy. W świetlicy organizowane są liczne zajęcia ruchowe, zajęcia korekcyjno-

kompensacyjne, ogniska, wycieczki rowerowe, wyjazdy na basen i do kina. Placówka podejmuje działania mające na celu rozwijanie zainteresowań poprzez między innymi:

prowadzenie zajęć plastycznych, naukę podstaw obsługi komputera, wspólne czytanie poezji. Prowadzona jest stała praca z wychowankiem w celu podniesienia jego świadomości odnośnie problemów wieku dorastania. Podejmowane są tematy asertywności. W okresie wakacji organizowane są obozy terapeutyczne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym oraz rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji bytowej. Do współpracy z opiekunami

(23)

prowadzona jest codziennie w godzinach popołudniowych. Liczba osób biorących udział w zajęciach waha się od 15 do 25.

W celu aktywizacji seniorów i osób niepełnosprawnych, zwiększenia ich dostępu do różnorodnych form usług środowiskowych przy współpracy Związku Rencistów i Emerytów w 2003 roku powstało Centrum Integracji Seniorów i Osób Niepełnosprawnych. Głównym

problemem dotyczącym seniorów są między innymi: samotność oraz problemy psychiczne z poczuciem utraty dotychczasowej pozycji zawodowej i społecznej oraz braku zgody na

własne czynne uczestnictwo w spędzaniu czasu wolnego, co łączy się ze znaczną dezaktywizacją w życiu ogółu. Centrum działa przy współudziale wolontariatu, jednakże bez etatowych pracowników. W jego skład wchodzi 25 czynnych członków.

W Centrum organizowane są spotkania z lekarzami, specjalistami i rehabilitantami.

Rozwijany jest wypoczynek turystyczny i rekreacyjny. Upowszechnia się aktywność ruchową poprzez ćwiczenia ruchowe zmierzające do utrzymania jak najlepszego poziomu sprawności fizycznej osób starszych. Organizowane są wyjazdy, a nawet wspólne wczasy. Uruchomiono usługi sąsiedzkie poprzez wzajemną pomoc usługową - drobne zakupy, naprawy, wsparcie psychologiczne.

7. STAN PODSTAWOWYCH USŁUG SPOŁECZNYCH 7.1. OCHRONA ZDROWIA

Działalność z zakresu ochrony zdrowia na terenie miasta prowadzi Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Grabowie nad Prosną, który zapewnia podstawowe świadczenia usług medycznych oraz podstacja Pogotowia Ratunkowego z Ostrzeszowa. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Grabowie nad Prosną zatrudnia 4 lekarzy na pełen etat, 4 specjalistów

w niepełnym wymiarze czasu pracy, natomiast w skład personelu pomocniczego wchodzi 7 osób. Ponadto na terenie miasta i działa Laboratorium Analityczne „Anal-Med” oraz Apteki:

„Pod Pelikanem” i „Klasztorna”. Opiekę stomatologiczną dla mieszkańców miasta zapewnia Niepubliczny Zakład Stomatologiczny „AS-DENT”, obejmujący swoją działalnością również Szkołę Podstawową.

7.2 SYSTEM OŚWIATY

Przedszkola

Na terenie miasta działa prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr Salezjanek Publiczne Przedszkole w Grabowie nad Prosną. Placówka może objąć opieką ok. 80 wychowanków.

(24)

Szkoły podstawowe i gimnazja

W Grabowie nad Prosną funkcjonuje Szkoła Podstawowa i Gimnazjum.

Szczegółowe dane dotyczące stanu oświaty ujęto w tabeli nr 14.

Tabela 14. Liczba uczniów szkól podstawowych i gimnazjum w mieście Grabów nad Prosną w latach 2001 – 2006.

Rok Uczniowie

w szkołach podstawowych

Uczniowie w gimnazjach

2001 488 400

2002 538 393

2003 515 395

2004 501 371

2005 478 362

2006 471 337

*Podstawa: Dane GUS.

Szkolnictwo ponadgimnazjalne

Jako jedyna gmina w powiecie ostrzeszowskim (poza ośrodkiem powiatowym) na terenie miasta działa szkoła ponadgimnazjalna – Oddział Zespołu Szkół Nr 3 w Ostrzeszowie.

Zespół Szkół zapewnia szerokie kształcenie dla absolwentów gimnazjów w 3-letnich dziennych liceach profilowanych (kierunki: rolno – spożywczy i ekonomiczno – administracyjny) oraz dla absolwentów szkół zawodowych w 3-letnich wieczorowych technikach (rolniczym i ekonomiczno – administracyjnym).

7.3. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE

Nad bezpieczeństwem mieszkańców miasta czuwają funkcjonariusze Komisariatu Policji w Grabowie nad Prosną. Działa również straż pożarna. Wskaźniki dotyczące przestępczości

sytuują się poniżej średnich krajowych.

7.4. KULTURA

Działalność z zakresu upowszechniania kultury na terenie miasta prowadzi Centrum Kultury w Grabowie nad Prosną. W jego skład wchodzi Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury, Biblioteka Publiczna oraz Izba Pamiątek. Centrum jest organizatorem wielu imprez społeczno – kulturalnych. Są to zarówno konkursy plastyczne, turnieje tańca, festiwale kolęd

(25)

i pastorałek, jak również imprezy plenerowe, typu festyny czy zabawy. Prowadzona jest również praca z młodzieżą w formie kółek zainteresowań.

7.5. SPORT

Na terenie miasta działa Ludowy Zespół Sportowy „Pelikan” w Grabowie nad Prosną prowadzący sekcję piłki nożnej oraz uczniowskie kluby sportowe w szkołach.

Bazę sportową miasta stanowi Stadion Miejski oraz obiekty przyszkolne.

(26)

II. ANALIZA SWOT

1. UWAGI OGÓLNE

Analiza SWOT jest jedną z najprostszych i najczęściej stosowanych technik analitycznych.

Skrót SWOT pochodzi od czterech angielskich słów: Strenghts (silne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia).

Powyższe pojęcia należy rozumieć następująco:

 SZANSE - to zewnętrzne zjawiska i tendencje występujące w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane będą impulsem rozwoju oraz osłabią występujące negatywne zjawiska.

 ZAGROŻENIA - to wszystkie zewnętrzne zjawiska postrzegane jako bariery dla rozwoju miasta, utrudnienia, dodatkowe koszty działania. Istnienie zagrożeń musi być brane pod uwagę przy planowaniu podejmowanych działań.

 MOCNE STRONY - to walory wynikające z uwarunkowań wewnętrznych miasta, które w pozytywny sposób wyróżniają ją spośród innych. Mocne strony mogą być zarówno obiektywnie dane przez naturę (np. liczba osób w wieku produkcyjnym) jak i być zasługą lokalnej społeczności (np. wysoki poziom mobilności i przedsiębiorczości).

 SŁABE STRONY - to konsekwencja ograniczeń zasobów i niedostatecznego ukształtowania uwarunkowań wewnętrznych. Mogą one dotyczyć całej miasta, jak i jej części. Mogą dotyczyć wszystkich aspektów funkcjonowania miasta, bądź jej poszczególnych elementów.

Właściwe zdiagnozowanie poszczególnych czynników pozwoli na osiągnięcie celów, którym służy analiza SWOT. Celem tym jest:

 unikanie zagrożeń,

 wykorzystywanie szans,

 wzmacnianie słabych stron,

 opieranie się na mocnych stronach.

Poniżej przedstawiono dwie tabele analizy SWOT. W jednej prezentowane są mocne i słabe strony miasta, w drugiej zaś szanse i zagrożenia.

(27)

2. TABELE ANALIZY SWOT

Mocne strony Słabe strony

 korzystne położenie miasta przy zbiegu dróg wojewódzkich;

 dobry stan techniczny sieci wodociągowej;

 dobrze funkcjonujące placówki oświatowe stopnia podstawowego i szkolnictwa ponadgimnazjalnego;

 dobrze rozwinięty system podstawowych usług medycznych i pomocy społecznej;

 dobrze rozwinięta infrastruktura sportowo – rekreacyjna na terenie miasta;

 istnienie nadwyżki siły roboczej na terenie miasta;

 działalność stowarzyszeń i grupy lokalnych liderów na terenie miasta;

 niskie wskaźniki bezrobocia na terenie miasta.

 niewystarczająco rozwinięta sieć kanalizacji sanitarnej;

 niewystarczające wykorzystanie Prosny dla rozwoju turystyki i rekreacji;

 brak zasobów gruntów i mieszkań komunalnych;

 niezadowalający stopień aktywności ekonomicznej mieszkańców;

 brak dostatecznie dużej powierzchni terenów przeznaczonych pod potencjalne inwestycje;

 niezadowalający standard części dróg miejskich i osiedlowych;

 niekorzystne trendy demograficzne na terenie miasta.

(28)

Szanse Zagrożenia

 utrzymanie się wzrostu gospodarczego;

 korzyści płynące z członkostwa Polski w UE i skorzystanie z funduszy pomocowych;

 pojawienie się korzystnych trendów demograficznych w związku z polityką prorodzinną państwa;

 wykorzystanie potencjału turystycznego miasta związanego m.in. ze sławnymi ludźmi pochodzącymi z Grabowa nad Prosną;

 rewitalizacja zabytkowej części miasta.

 utrzymanie się niekorzystnych trendów demograficznych – starzenie się części ludności miasta;

 utrudniony dostęp do funduszy pomocowych;

 drenaż rynku pracy przez zagranicznych pracodawców;

 niewystarczające dotacje z budżetu państwa na zadania zlecone;

 obniżanie się standardu usług medycznych w związku z niedostatecznym poziomem finansowania ze strony NFZ;

 zatrzymanie się wzrostu gospodarczego;

 wzrost przestępczości – w tym przestępczości nieletnich.

(29)

3. WNIOSKI PŁYNĄCE Z ANALIZY SWOT

Jak widać z prezentowanego wyżej zestawienia, pomimo znaczących postępów miasto boryka się z wieloma problemami. Część z nich leży w sferze infrastruktury technicznej

(konieczność rozbudowy kanalizacji sanitarnej, poprawa standardu dróg), część natomiast w szeroko rozumianej sferze społecznej (wysokie bezrobocie, bierność i apatia części

mieszkańców, przestępczość). Priorytetem pozostaje wzrost gospodarczy. Zrealizowany program rewitalizacji może przyczynić się do wzrostu poziomu i jakości życia mieszkańców,

poprawić ich bezpieczeństwo, na nowo ożywić centrum miasta, stać się nowym impulsem w rozwoju miasta. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć, wskaźniki rezultatów i produktów

prezentowane w dalszej części opracowania dają obraz korzyści, jakie miasto może uzyskać.

III. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNO – SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO UE, REGIONU i MIASTA

1. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA

Dokument pod nazwą Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r.

uchwalony został w grudniu 2005 r. Strategia rozwoju województwa jest elementem większego systemu programowania, przygotowywanego na różnych poziomach:

wspólnotowym, krajowym, regionalnym i lokalnym, w układach ogólnych, horyzontalnych i resortowych. Jej treść powinna uwzględniać ustalenia, jakie są lub będą w tych dokumentach zawarte. Szczególnie istotne jest zharmonizowanie jej z opracowywanym Narodowym Planem Rozwoju na lata 2007–2013, Narodową Strategią Rozwoju Regionalnego oraz z projektowanymi, nowymi kierunkami polityki spójności i strukturalnej Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim ze Strategią Lizbońską. Strategia formułuje cel generalny w brzmieniu: Poprawa jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia mieszkańców. Realizacji celu generalnego towarzyszyć będzie wypełnienie celów strategicznych.

Cel strategiczny 1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku.

Cel operacyjny 1.1. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi.

Cel operacyjny 1.2. Wzrost spójności komunikacyjnej oraz powiązań z otoczeniem.

(30)

Cel operacyjny 1.3. Wzrost znaczenia i zachowanie dziedzictwa kulturowego.

Cel operacyjny 1.4. Poprawa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Cel operacyjny 1.5. Przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów inwestycyjnych.

Cel operacyjny 1.6. Wzmocnienie regionotwórczych funkcji aglomeracji poznańskiej jako ośrodka metropolitalnego o znaczeniu europejskim.

Cel operacyjny 1.7. Wielofunkcyjny rozwój ośrodków subregionalnych i lokalnych.

Cel operacyjny 1.8. Restrukturyzacja obszarów o niewłaściwym potencjale rozwojowym.

Cel strategiczny 2. Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa

Cel operacyjny 2.1. Wzmocnienie gospodarstw rolnych oraz gospodarki żywnościowej.

Cel operacyjny 2.2. Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw.

Cel operacyjny 2.3. Wzrost udziału nauki i badań w rozwoju regionu.

Cel operacyjny 2.4. Zwiększenie udziału usług turystycznych i rekreacji w gospodarce regionu.

Cel strategiczny 3. Wzrost kompetencji mieszkańców i promocja zatrudnienia Cel operacyjny 3.1. Ograniczanie barier w dostępie do edukacji.

Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości oraz wzrost różnorodności form kształcenia.

Cel operacyjny 3.3. Rozwój przedsiębiorczości i promocja samozatrudnienia.

Cel operacyjny 3.4. Poprawa organizacji rynku pracy.

Cel strategiczny 4. Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego

Cel operacyjny 4.1. Poprawa sytuacji demograficznej oraz stanu zdrowia mieszkańców.

Cel operacyjny 4.2. Poprawa warunków mieszkaniowych.

Cel operacyjny 4.3. Rozwój usług socjalnych.

Cel operacyjny 4.4. Wzrost bezpieczeństwa.

Cel operacyjny 4.5 Ograniczenie skali patologii oraz wykluczeń społecznych.

Cel operacyjny 4.6. Budowa kapitału społecznego na rzecz społeczeństwa obywatelskiego.

Cel operacyjny 4.7. Wzrost udziału sportu i rekreacji w życiu mieszkańców regionu.

2. REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 (WRPO 2007-2013) zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia na lata 2007-2013 wspierającymi wzrost gospodarczy i zatrudnienie (NSRO) stanowi jeden z programów

(31)

operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w niej celów przy wykorzystaniu środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Mając na uwadze założenia NSRO oraz wyniki diagnozy społeczno-gospodarczej regionu określono cel główny Programu - wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia. Cel ten będzie osiągnięty dzięki realizacji następujących celów szczegółowych:

 poprawa warunków inwestowania;

 wzrost aktywności zawodowej mieszkańców;

 wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu.

Osiągnięciu celów Programu ma służyć przedstawiona poniżej struktura priorytetów i działań Programu:

Priorytet I Konkurencyjność przedsiębiorstw.

Priorytet II Infrastruktura komunikacyjna.

Priorytet III Środowisko przyrodnicze.

Priorytet IV Rewitalizacja obszarów problemowych.

Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego.

Priorytet VI Turystyka i środowisko kulturowe.

Priorytet VII Pomoc techniczna.

Działania w ramach WRPO są komplementarne do działań realizowanych w ramach

Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki oraz Programów Europejskiej

Współpracy Terytorialnej i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

3. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU

Związane z rewitalizacją miasta projekty wpisują się również w strategiczne plany działania przyjęte na szczeblu powiatu. Dokument pod nazwą „Strategia Rozwoju Powiatu Ostrzeszowskiego w latach 2002 – 2010” wskazuje niżej wymienione obszary, gdzie powiat zamierza podejmować działania w celu uzyskania znaczącej poprawy. Są to:

 Rynek pracy;

 Szkolnictwo;

 Pomoc społeczna;

 Bezpieczeństwo publiczne;

 Opieka zdrowotna;

 Infrastruktura techniczna;

(32)

 Gospodarka odpadami;

 Rolnictwo;

 Kultura i sport;

 Sfera społeczna.

Proponowane działania w obszarze rewitalizacji Grabowa nad Prosną wpisują się w Strategię Rozwoju Powiatu Ostrzeszowskiego – obszar dotyczący infrastruktury

technicznej oraz sfery społecznej.

4. DOKUMENTY STRATEGICZNE NA POZIOMIE GMINNYM

Podstawowym dokumentem strategicznym gminy Grabów nad Prosną jest Strategia

Rozwoju Gminy na lata 2008 – 2015. Dokument ten formułuje 4 cele strategiczne i przypisane im cele szczegółowe.

Cel strategiczny 1: Wzrost poziomu życia mieszkańców gminy.

Cele szczegółowe

1.1.Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej i komunikacyjnej.

1.2.Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej.

1.3.Rozbudowa i modernizacja infrastruktury sportowej i rekreacyjnej.

1.4.Rozbudowa i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.

1.5.Rozwinięcie systemu segregacji odpadów.

1.6.Rozbudowa infrastruktury gazowej.

Cel strategiczny 2. Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę.

2.1.Opracowanie i upowszechnienie standardów obsługi interesantów w urzędzie gminy.

2.2.Kompleksowa komputeryzacja i wdrożenie e-urzędu.

2.3.Wdrożenie systemu zarządzania jakością.

2.4.Dostarczenie wysokiej jakości usług komunalnych.

2.5.Opracowanie i wdrożenie standardów kompetencji dla pracowników.

2.6.Wdrożenie systemu zarządzania finansami.

2.7.Wdrożenie systemu oceny potrzeb szkoleniowych.

2.8.Poprawa estetyki budynku i funkcjonalności pomieszczeń urzędu miasta i gminy.

(33)

Cel strategiczny 3. Zwiększenie potencjału turystycznego gminy.

3.1.Zainicjowanie lokalnego stowarzyszenia na rzecz rozwoju turystyki w gminie Grabów nad Prosną.

3.2.Opracowanie specyfikacji produktu turystycznego na terenie gminy.

3.3.Rozbudowa infrastruktury turystycznej.

3.4.Opracowanie i zrealizowanie planu promocji turystycznej gminy.

3.5.Ochrona i promocja dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.

Cel strategiczny 4. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i aktywizacja zawodowa mieszkańców gminy.

4.1.Poprawienie standardów jakości usług instytucji pomocy społecznej.

4.2.Podnoszenie i dostosowanie kwalifikacji pracowników do wymogów rynku pracy.

4.3.Upowszechnienie edukacji przedszkolnej.

4.4.Zbudowanie systemu staży i praktyk zawodowych w oparciu o współpracę z lokalnymi przedsiębiorcami.

4.5.Upowszechnienie kształcenia ustawicznego jako czynnika oddziaływującego na sytuację na rynku pracy.

4.6.Dostosowanie kwalifikacji nauczycieli do wymogów związanych ze strategicznymi kierunkami rozwoju kształcenia i rynku pracy.

4.7.Promocja elastycznych form zatrudnienia oraz metod organizacji pracy (praca tymczasowa, telepraca).

4.8.Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców gminy.

5. POLITYKI HORYZONTALNE UE

Działania realizowane w ramach Lokalnego Planu Rewitalizacji są zgodne z podstawowymi kierunkami rozwoju wynikającymi z polityk wspólnotowych, w szczególności z: polityką ochrony środowiska, polityką rozwoju społeczeństwa informacyjnego, polityką równych szans kobiet i mężczyzn, polityką zatrudnienia.

(34)

Polityka ochrony środowiska

Polityka ochrony środowiska opiera się na dążeniu do wysokiego poziomu ochrony środowiska poprzez realizację zasady zrównoważonego rozwoju. Zasada ta polega na dążeniu do zachowania równowagi pomiędzy ochroną środowiska, rozwojem gospodarczym i rozwojem społecznym. Projekty realizowane w ramach Lokalnego Planu Rewitalizacji będą sprzyjać ochronie środowiska naturalnego, głównie z uwagi na poprawę jakości infrastruktury technicznej. W szczególności dotyczy to poprawy jakości infrastruktury technicznej budynków – wodnej, kanalizacyjnej i ciepłowniczej. Nie bez znaczenia są również przedsięwzięcia służące termomodernizacji

Polityka równych szans

Polityka równych szans poprzez zapewnienie równości płci przyczynia się do pozytywnych zmian na rynku pracy oraz zmiany świadomości. Wzmacnianie polityki równych szans w ramach Lokalnego Planu Rewitalizacji należy rozumieć jako uwzględnianie w procesie realizacji poszczególnych projektów interesów grup społecznych zagrożonych dyskryminacją.

Wszystkie projekty realizowane w ramach LPR będą uwzględniały zasady polityki równych szans. Każdy wnioskodawca będzie musiał wykazać zgodność zgłaszanego projektu

z tą polityką, zarówno na etapie ubiegania się o dofinansowanie projektu, jak również w ramach jego realizacji. Ponadto będą podejmowane odpowiednie kroki w celu

zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

Polityka rozwoju społeczeństwa informacyjnego

Polityka Unii Europejskiej na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego opiera się na inspirowaniu badań nad rozwojem i stosowaniem nowych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych, upowszechnianiu Internetu, a także wspieraniu postępu technicznego oraz tworzeniu warunków prawnych i technicznych niezbędnych do podniesienia konkurencyjności podmiotów gospodarczych. Polityka rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest uwzględniania podczas programowania, wdrażania, monitoringu i ewaluacji rezultatów wykorzystania funduszy. Działania służące rozwojowi społeczeństwa informacyjnego oraz powiązane z tym wspomaganie rozwoju innowacyjności uznano za jeden z głównych kierunków tworzenia warunków dla wzrostu konkurencyjności poszczególnych regionów.

(35)

Polityka zatrudnienia

Do najważniejszych celów polityki zatrudnienia należą: osiągnięcie pełnego zatrudnienia, poprawa jakości i efektywności pracy, a także wzmocnienie spójności społecznej oraz zmniejszenie wykluczenia społecznego.

Choć głównym źródłem środków na realizację polityki zatrudnienia w perspektywie 2007- 2013 jest Europejski Fundusz Społeczny to zgodnie z zasadą komplementarności i spójności z innymi politykami wspólnotowymi do realizacji celów polityki zatrudnienia przyczyniać się będą również projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności.

W ramach Lokalnego Planu Rewitalizacji realizowane będą projekty inwestycyjne mające na celu realizację warunków koniecznych do wzrostu zatrudnienia poprzez pobudzenie aktywności społecznej, gospodarczej i rozwój turystyki.

Wszystkie projekty realizowane w ramach LPR będą uwzględniały zasady polityki zatrudnienia.

Polityka konkurencji

Polityka konkurencji należy do najważniejszych polityk Unii Europejskiej, która gwarantuje sprawne funkcjonowanie jednolitego europejskiego rynku. Jednym z elementów realizacji polityki konkurencji jest przestrzeganie zasad związanych z udzielaniem pomocy publicznej.

W celu pełnej zgodności działań podejmowanych w ramach LPR z polityką konkurencji Unii Europejskiej Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym zapewnia, że wszelka pomoc publiczna udzielona w ramach programu spełnia zasady proceduralne i materialne w zakresie pomocy publicznej, obowiązujące w momencie przyznania wsparcia publicznego.

6. UWARUNKOWANIA PRAWNE REALIZACJI PROJEKTÓW

Realizowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji przedsięwzięcia zostaną przeprowadzone zgodnie z obowiązującym prawem. Na szczególną uwagę zasługują projekty w centrum miasta, które podlega ochronie konserwatorskiej. Zatem wszelkie prace należy prowadzić z uwzględnieniem postanowień ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Ponadto realizowane zadania są zgodne z obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

(36)

7. WYKAZANIE ZGODNOŚCI LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI DLA MIASTA GRABÓW NAD PROSNĄ Z PODSTAWOWYMI DOKUMENTAMI UE I KRAJU

Przygotowany Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Grabów nad Prosną pozostaje w zgodzie z Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007 – 2013. Jest on jednym z 16 programów regionalnych dla realizacji Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007- 2015 i Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007 – 2013 (Narodowej

Strategii Spójności; NSRO/NSS) w zakresie polityki wzrostu konkurencyjności i wyrównywania szans rozwojowych planowanych przez samorządy województw. Szczegóły

dotyczące wzajemnych korelacji poszczególnych dokumentów programowych przedstawia poniższa tabela.

(37)

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013

Cel Priorytet

Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla spójności na lata 2007 – 2013

(Decyzja Rady z dnia 6 października 2006)

Poprawa jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia mieszkańców Priorytet IV – Rewitalizacja obszarów problemowych. Cel strategiczny 1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku Cel operacyjny 1.8. Restrukturyzacja obszarów o niewłaściwym potencjale rozwojowym

Cel szczegółowy 5: Wzrost konkurencyjności polskich

regionów i przeciwdziałanie ich

marginalizacji społecznej,

gospodarczej i przestrzennej.

Priorytet 6. Rozwój

regionalny i podniesienie

spójności terytorialnej.

Uwzględnia terytorialny wymiar polityki spójności, wkład miast we wzrost i zatrudnienie.

(38)

IV. OBSZARY REWITALIZOWANE

1. PODOKRES PROGRAMOWANIA

Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Grabów nad Prosną realizowany będzie w latach 2008 – 2013. Jest to okres zgodny z przyjętym w Unii Europejskiej okresem programowania.

Pokrywa się on również z terminem realizacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 – 2013.

2. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANYCH OBSZARÓW

Lokalny Plan Rewitalizacji realizowany będzie w centralnej części miasta. Jej plan przedstawiono na poniższej mapie.

Mapa 2. Określenie obszarów rewitalizowanych

(39)

2.1. STREFA REWITALIZOWANA „A” - CENTRUM MIASTA

2.1.1. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANEGO OBSZARU – WYZNACZENIE GRANIC

Strefa Rewitalizowana „A” obejmuje swym zasięgiem teren centralnej część miasta. Obszar

ten obejmuje tereny przylegające do ulic – Szkolnej, Placu Wolności, Kolejowej, Kaliskiej i Przemysłowej.

2.1.2. UZASADNIENIE WYBORU DLA REWITALIZOWANEGO OBSZARU

Wybrana do rewitalizacji strefa w dużej części objęta jest strefą ochrony konserwatorskiej.

Na jej terenie znajdują się ważne z punktu widzenia lokalnej społeczności obiekty użyteczności publicznej – Urząd Miasta i Gminy oraz szkoła podstawowa. Strefa obejmuje również Plac Wolności (urządzony zielenią skwer z obeliskiem) oraz poewangelicki kościół.

W naturalny sposób teren strefy jest miejscem pobytu i załatwiania ważnych spraw większości mieszkańców miasta i gminy. Jest zatem oczywistym, że powinien stanowić wizytówkę miasta. Dotyczy to głównie obiektów użyteczności publicznej (szkoła i UMiG), gdzie planowana jest wymiana okien, elewacji, pokryć dachowych, przez co będą one

bardziej estetyczne i funkcjonalne. Na uwagę zasługują również planowane działania w obrębie Placu Wolności, który ma szansę stać się prawdziwą przestrzenią publiczną, ze

stylowymi ławkami, elementami niskiej zieleni, właściwym i estetycznym oświetleniem.

Dodatkowo w strefie tej będzie realizowane zadanie polegające na rewitalizacji budynku i terenu przylegającego do poewangelickiego kościoła przy ul. Kaliskiej. Tutaj plany obejmują

naprawę dachu, oszklenie otworów okiennych i rekonstrukcje terenu wokół kościoła.

2.1.3. PROJEKTY I ZADANIA INWESTYCYJNE

1. Rewitalizacja siedziby Urzędu Miasta i Gminy.

2. Rewitalizacja kościoła poewangelickiego w Grabowie nad Prosną.

3. Rewitalizacja terenu przy Placu Wolności w Grabowie nad Prosną.

4. Rewitalizacja budynku Szkoły Podstawowej w Grabowie nad Prosną.

2.1.4. ODDZIAŁYWANIE DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH

Dzięki realizacji planowanych zadań w znaczący sposób poprawi się estetyka przestrzeni publicznej. Odnowione fasady budynków, uporządkowane i w przemyślany sposób

(40)

zagospodarowane tereny zielone podniosą jakość życia lokalnych mieszkańców, zwiększą atrakcyjność miejscowości dla potencjalnych turystów. Wzrost poziomu życia w mieście ma szansę ograniczyć niekorzystne zjawisko emigracji młodych i wykształconych osób z terenu miasta, które mogą uznać poziom życia w nim za satysfakcjonujący. Przeprowadzane

działania rewitalizacyjne mogą przyczynić się do powstania nowych miejsc pracy (w usługach i turystyce), a przez to pośrednio do ograniczenia bezrobocia, ubóstwa i patologii. Ponadto poprawa stanu budynków szkoły i urzędu miejskiego przyniesie

wymierne oszczędności w postaci obniżenia kosztów eksploatacji obiektów, podniesie jakość

obsługi interesantów, pozwoli na osiąganie lepszych efektów dydaktycznych i wychowawczych w procesie nauczania. Szczegółowe wskaźniki produktu, rezultatu

i oddziaływania zostaną zamieszczone w części dotyczących konkretnych przedsięwzięć w ramach programu rewitalizacji.

2.2. STREFA REWITALIZOWANA „B” – CENTRUM MIASTA

2.2.1. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANEGO OBSZARU – WYZNACZENIE GRANIC

Strefa rewitalizowana B to ścisłe centrum miasta. Jej obszar wytyczony jest przebiegiem ulicy Klasztornej, dalej przez Rynek Władysława Jagiełły, przez ulicę Grodzką, Łączną, do Placu Powstańców Wielkopolskich, przez ul. Godlewskiego, Kaliską i z powrotem do Rynku Władysława Jagiełły.

2.2.2. UZASADNIENIE WYBORU DLA REWITALIZOWANEGO OBSZARU

Wytyczona strefa B to ścisłe centrum miasta. Centralną jej częścią jest Rynek Władysława Jagiełły. Wokół rynku rozlokowanych jest wiele ważnych z punktu widzenia lokalnej społeczności punktów handlowych i usługowych. Dzięki temu obszar rynku stanowi miejsce krzyżowania się aktywności mieszkańców – aktywności ekonomicznej, towarzyskiej, rekreacyjnej. Ponadto z uwagi na swoje centralne położenie stanowi wizytówkę miasta dla odwiedzających je turystów. Wokół zlokalizowanych jest również wiele stylowych budynków mieszkalnych z częścią usługową, obiekty sakralne, jak również ważne z punktu widzenia mieszkańców Centrum Kultury.

2.2.3. PROJEKTY I ZADANIA INWESTYCYJNE