93Zakończenie

Przeprowadzone badania empiryczne wykazały istnienie zróżnicowanych co do rodzaju zależności między wartością dyskrecjonalnych różnic memoriałowych a czynnikami de-terminującymi operacyjne bezpieczeństwo finansowe przedsiębiorstw przemysłowych.

W generalnym ujęciu zanegowana została główna hipoteza badawcza twierdzą-ca, że w analizowanej populacji współczynnika intencjonalnych korekt zysku netto DACC są w większym stopniu powiązane z memoriałowymi wskaźnikami operacyjne-go bezpieczeństwa finansoweoperacyjne-go aniżeli z ich kasowymi odpowiednikami. Otrzymane rezultaty badań wykazały, że w odniesieniu do ogółu publicznych spółek prowadzą-cych działalność wytwórczą najsilniejszymi związkami korelacyjnymi o  charakterze negatywnym odznaczały się relacje zachodzące między wartością intencjonalnych korekt zysku netto DACC oraz współczynnikiem zdolności do obsługi zobowiązań krótkoterminowych gotówką osiąganą z  działalności operacyjnej i  miarami wydaj-ności gotówkowej: sprzedaży oraz aktywów. Tym samym znaczne i  nietypowe dla przedsiębiorstwa oraz branży, w której funkcjonują zmiany in minus (in plus) wartości mierników ekonomicznych o charakterze kasowym świadczyć mogą o potencjalnej ingerencji kadry menedżerskiej w świadome podwyższanie (obniżanie) wartości wy-kazywanego wyniku finansowego netto.

Na podstawie zaprezentowanych wyników badań empirycznych zmierzających do zweryfikowania hipotezy pomocniczej, stwierdzającej występowanie silnego pozytywnego związku korelacyjnego między wartością intencjonalnych różnic me-moriałowych a osiąganą rentownością i wydajnością gotówkową przedsiębiorstwa, można powiedzieć, że hipoteza ta nie znalazła potwierdzenia z kilku względów. Po pierwsze, zdecydowana większość istotnych statystycznie związków korelacyjnych zachodzących między wartością korekt dyskrecjonalnych a  współczynnikami wy-dajności gotówkowej przybierała negatywny charakter. Po drugie, należy zauwa-żyć, że jedynie w spółkach prowadzących działalność w branży paliwowej relacje między wartościami różnic memoriałowych a rentownością eksploatacyjną charak-teryzowały się wysokim stopniem skorelowania. Jest to dosyć zaskakujące, bowiem zarówno rentowność, jak i wydajność gotówkowa są uznawane za stymulanty i te kategorie ekonomiczne, które interesariuszom jednostki gospodarczej wyraźnie wskazują jej perspektywy rozwojowe oraz atrakcyjność inwestycyjną.

Również w negatywny sposób zweryfikowana została druga hipoteza pomocni-cza, utrzymująca, że w badanej populacji notuje się negatywne relacje zachodzące

94

między wartością nieoperacyjnych korekt zysku netto a płynnością finansową oraz współczynnikami zabezpieczenia finansowego opartymi na rezerwach krótkotermi-nowych. Z analizy przeprowadzonych badań wynika, że współczynnik DACC w zasa-dzie nie był skorelowany (w stopniu co najmniej przeciętnym) ani ze współczynnika-mi bieżącej, przyspieszonej i natychwspółczynnika-miastowej płynności finansowej, ani też z współczynnika-miarawspółczynnika-mi gospodarowania rezerwami krótkoterminowymi. Zauważyć jednak należy częstsze ze statystycznego punktu widzenia powiązanie wspomnianych miar operacyjnego bezpieczeństwa finansowego z kategorią intencjonalnych korekt zysku netto oblicza-nych według formuły Kothari i in. aniżeli z kategorią dyskrecjonaloblicza-nych korekt zysku netto wyodrębnianych zgodnie z założeniami modelu Jones.

Podkreślić przeto należy, że analiza poziomu kształtowania różnic memoriało-wych uznawana jest za jeden z  głównych mierników jakości sprawozdań finanso-wych spółek publicznych. Zwłaszcza w początkowym etapie kontroli jest ona pomoc-na w badaniu wiarygodności fipomoc-nansowej przedsiębiorstwa oraz ograniczeniu ryzyka przeoczenia istotnych zapisów rachunkowych mogących świadczyć o wdrażaniu zja-wiska earnings management w organizacji.

Przedstawione wyniki badań nie spełniają warunku generalizacji. Zawierają one cząstkowe rezultaty, które na etapie dalszych analiz empirycznych warto powiększyć m.in. o  szersze spektrum podmiotów poddanych badaniom. Wydaje się jednak, że uzupełniają one dotychczasowe wyniki analiz empirycznych nad determinantami za-rządzania zyskiem w przemysłowych przedsiębiorstwach publicznych w Polsce.

95

Bibliografia

Beneish M.D. (2001), Earnings management: A  perspective, Managerial Finance, nr 27(12).

Bień W. (1996), Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Duraj A.N. (2013), Wieloczynnikowa koncepcja modelu bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa [w:] Duraj J., Sajnóg A.(red.), Ekonomiczne i pozaekonomiczne czynniki zarządzania wartością przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. Guilford J.P. (1964), Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice, Wy-dawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Healy P.M., Wahlen J.M. (1999), A review of the earnings management literature and its implications for standard setting, „Accounting Horizons”, no. 13(4).

Johnson E.N., Fleischman G.M., Valentine S., Walker K.B. (2012), Managers’ ethical evaluations of earnings management and its Consequences, „Contemporary Accoun-ting Research”, nr 29(3).

Jones J. (1991), Earnings management during import relief investigations, „Journal of Accounting Research”, nr 29(2).

Karbownik L. (2014), Wykorzystanie podejścia memoriałowego i kasowego w ocenie operacyjnego bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstw sektora TSL, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Kothari S.P., Leone A.L., Wasley C.E. (2005), Performance matched discretionary ac-crual measures, „Journal of Accounting and Economics”, t. 39, nr 1.

Kutera M., Hołda A., Surdykowska S. (2006), Oszustwa księgowe. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa.

Lew A. (2017), Oszustwa księgowe w obszarze przychodów i kosztów wpływające na wiarygodny obraz jednostki gospodarczej wykrywane przez biegłego rewidenta, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 471, Wrocław.

Michalczyk L. (2013), Rola inżynierii rachunkowości w kształtowaniu wyników finanso-wych przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawnicza Wolters Kluwer, Warszawa.

Piosik A. (2016), Kształtowanie wyniku finansowego przez podmioty sprawozdawcze w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice. Sankar M.R., Subramanyam K.R. (2001), Reporting Discretion and Private Informa-tion CommunicaInforma-tion through Earnings, „Journal of Accounting Research”, t. 39, nr 2. Schipper K. (1989), Commentary on Earnings Management, „Accounting Horizons”, no. 3.

Scott W.R. (2009), Financial accounting theory, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.

Tang C.Y., Elson R.J., O’Callaghan S., Walker J.P., Higgins L.N. (2015), Earnings ma-nagement and ethical challenges at the Succulent Cooking Inc. – A case study, „Journal of the International Academy for Case Studies”, nr 21(1).

Wójtowicz P. (2010), Wiarygodność sprawozdania finansowego wobec aktywnego kształtowania wyniku finansowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.

97 Tom XIX | Zeszyt 10 | Część I | ss. 97–112