Realizacja programu modernizacji naszej armii, którego celem jest uno-wocześnienie polskiego wojska, to przede wszystkim wielomiliardowe zamó-wienia związane z dostawami nowego sprzętu i uzbrojenia. O udział w tych intratnych transakcjach handlowych będzie się starać wielu zagranicznych potentatów z branży zbrojeniowej, jak również spółki polskiego przemysłu obronnego skonsolidowane w Grupie PGZ. Poruszana w artykule tematy-ka – akcentująca znaczenie umów offsetowych – bez wątpienia jest jednym z ważniejszych wyzwań, z którym muszą sobie skutecznie poradzić zarówno przedstawiciele władzy, jak również przedsiębiorstwa działające na krajowym rynku obronnym.
Sekretarz stanu w MON podkreśla, że przeprowadzonej integracji pod-miotów sektora obronnego przyświecają następujące główne cele:
– utworzenie silnego ekonomicznie podmiotu zdolnego do wspierania finansowego zadań realizowanych przez spółki zależne,
– harmonizacja rozwoju zdolności techniczno-produkcyjnych spółek zależnych PGZ S.A. z potrzebami wynikającymi z programów uzbro-jenia i programów modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP,
– uzyskanie zdolności spółek zależnych PGZ S.A. do implementacji pozyskanych know how od zagranicznych kontrahentów w ramach zobowiązań offsetowych – zamówienie wyłączone z ogólnych procedur udzielania zamówień na podstawie art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub tzw. „polonizacji” – zamówienie w dziedzinie obronności państwa wg procedur ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.), – restrukturyzacja zdolności techniczno-produkcyjnych spółek zależnych
PGZ S.A., w tym eliminacja wzajemnie nakładających się potencjałów (ograniczenie konkurencji wewnętrznej, tzw. „wojny polsko-polskiej”), – zdolność do konkurowania na europejskim rynku wyrobów obronnych
przez holdera (tj. PGZ S.A.) i spółki zależne73.
73 Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesława Mroczka na interpelację nr 32791 w sprawie udzielenia wyjaśnień odnośnie do polityki rządu w procesie konsolidacji polskiego przemysłu obronnego, 22.06.2015 r., http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/
InterpelacjaTresc.xsp?key=5C05FB98&view=null [dostęp: 15.08.2016].
Podsumowując rozważania w przedmiocie umów offsetowych, trzeba uznać, że offset może przyczynić się do rozwoju podmiotów gospodarczych z branży obronnej, prowadząc w rezultacie do wzbogacenia ich potencjału produkcyjnego o nowe technologie. Ponadto towarzyszący offsetowi transfer wiedzy74 może wspomagać procesy nawiązywania nowych więzi kooperacyj-nych z największymi światowymi producentami uzbrojenia i sprzętu wojsko-wego. Należy jednak pamiętać, że kluczowym czynnikiem przesądzającym o realnej możliwości odniesienia powyższych korzyści są faktycznie zreali-zowane, konkretne działania w ramach prawidłowo dobranych i właściwie uzgodnionych zobowiązań offsetowych, które generują wartość dodaną. Aby tak się stało, w pierwszej kolejności muszą zostać umiejętnie wynegocjowa-ne i zawarte w umowie offsetowej stosowwynegocjowa-ne zapisy określające zasady oraz warunki realizacji określonych świadczeń na rzecz offsetobiorcy. Stroną tej podstawowej umowy offsetowej jest oczywiście Skarb Państwa reprezento-wany przez ministra ds. obrony, który zawiera odpowiednie porozumienie z wybranym zagranicznym dostawcą. Natomiast dodatkowe, bardzo precyzyj-ne uregulowania prawprecyzyj-ne, stanowiące konkretyzacje zasad i form wykonania deklarowanych zobowiązań offsetowych na rzecz danego podmiotu (wraz z określeniem jego praw), koniecznie winny znaleźć swoje odzwierciedlenie w podpisywanych umowach biznesowych (zawieranych pomiędzy offseto-dawcą oraz wskazanym offsetobiorcą), tj. tzw. umowach wykonawczych do zaakceptowanej umowy offsetowej. Takie rozwiązanie służy wzmocnieniu ochrony interesów potencjalnych beneficjentów mechanizmu offsetowego.
Dzięki temu będą mogli domagać się spełnienia zadeklarowanych zobo-wiązań bezpośrednio od zagranicznego dostawcy. W sytuacji kiedy wybrany kontrahent nie wykona ustalonego (zaplanowanego) świadczenia na rzecz offsetobiorcy, lub zrealizuje je w sposób nienależyty, wówczas spowoduje to powstanie roszczeń odszkodowawczych po stronie zarówno offsetobior-cy jak i Skarbu Państwa. Żądania te będą niezależne od siebie, tj. zapłata kary umownej na rzecz Skarbu Państwa nie uchroni zachodniego partne-ra przed roszczeniem offsetobiorcy zmierzającym do ochrony jego ppartne-rawa.
Dodatkowo, jakakolwiek zmiana bądź odwołanie zastrzeżenia świadczenia na rzecz offsetobiorcy przez zagranicznego dostawcę będzie niedopuszczalne bez zgody offsetobiorcy, jednakże pod warunkiem, że offsetobiorca złoży wcześniej oświadczenie o przyjęciu zastrzeżonego na jego rzecz świadczenia.
W konsekwencji oznacza to, że „bez zgody offsetobiorcy Skarb Państwa nie będzie mógł z zagranicznym dostawcą pozbawić go tego świadczenia, a nawet
74 Z. Gontar, D. Trzmielak, Transfer wiedzy w ramach programu offsetowego jako szansa dla polskich przedsiębiorstw, „Folia Oeconomica” 2005, nr 195, s. 73–83.
zmienić treści zobowiązania offsetowego wbrew woli offsetobiorcy”75. Mając na uwadze fakt, że zdarzały się wcześniej sytuacje kiedy w trakcie realizacji zobowiązań offsetowych modyfikowano ich przedmiotowy zakres, a także harmonogram wykonania określonych prac, sformułowane rekomendacje wydają się mieć ważne znaczenie.
Niestety w praktyce zarządzania występuje szereg złożonych okoliczno-ści i oddziaływanie różnych grup interesów, które odgrywają istotną rolę w procesach negocjowania treści i warunków umowy offsetowej. Poczynione i zaakceptowane na tym etapie uzgodnienia w znacznej mierze będą determi-nować pozycję offsetobiorcy względem zagranicznego dostawcy. Istnieje rów-nież prawdopodobieństwo, że część możliwych do osiągnięcia przez polską stronę wymiernych korzyści pozostanie jedynie w formie pisemnych dekla-racji, które nie zostaną nigdy urzeczywistnione z uwagi na bierność i brak zainteresowania po stronie offsetobiorców. Dlatego też warto postulować, aby wykazywali oni więcej aktywności, merytorycznej pracy oraz zaangażo-wania na rzecz ukształtozaangażo-wania właściwych relacji z zachodnim partnerem, a przede wszystkim zabezpieczenia swoich interesów poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów do umowy biznesowej.
Odnośnie perspektyw rozwoju spółek wchodzących w skład Grupy PGZ interesujące opinie na ten temat zwierają się w stanowisku prezentowanym przez MON:
(…) krajowe zakłady nie mogą pozwolić sobie jedynie na politykę utrzymania miejsc pracy i bierność, muszą stawiać na rozwój, by stać się realnym i interesującym part-nerem dla firm zagranicznych na europejskim i światowym rynku wyrobów obron-nych. (…) Polska musi dążyć do uzyskania pozycji liczącego się producenta sprzętu wojskowego, a nie jedynie biernego odbiorcy takich towarów i usług. (…) Przestoje produkcyjne nie są winą MON. Zakłady muszą przewidywać takie sytuacje i informo-wać o nich resort z odpowiednim – niekiedy kilkuletnim – wyprzedzeniem dającym możliwość podjęcia ewentualnych działań zaradczych.76
Zwrócono przy tym uwagę na mały udział eksportu towarów i usług (ok. 2% ogółu eksportu) z polskich zakładów przemysłu obronnego, a także mniejszą atrakcyjność ich oferty w porównaniu z przedsiębiorstwami zagra-nicznymi. Wyrażone refleksje jeszcze dobitniej wzmacnia wypowiedź preze-sa PGZ dostępna dla opinii publicznej, że „polityka eksportowa PGZ jest w chaosie” – choć podpisano sto umów pośrednictwa, dających często
repre-75 J. Kruk, S. Michałowski, Więcej praw dla offsetobiorcy w nowej ustawie, op. cit.
76 Zob. szerzej: Notatka ze spotkania Sekretarza Stanu w MON z przedstawicielami związ-ków zawodowych w dniu 18.01.2016 r.
zentantowi grupy wyłączność na danym rynku, to nie są one realizowane77. Inny przedstawiciel (członek zarządu) spółki PGZ S.A. wyjaśnił, że PGZ cał-kowicie odejdzie od umów agencyjnych, zaś do promocji i sprzedaży wyrobów zbrojeniówki zaangażuje polską dyplomację. Zdaniem J. Kruka trudno jest przewidzieć, czy to bardzo śmiałe i nowatorskie podejście realnie przyczyni się do zwiększenia eksportu sprzętu oferowanego przez przedsiębiorstwa z grupy PGZ78. Nie wdając się w te dywagacje, trzeba jednak zwrócić uwagę na bezprecedensowy komunikat 07.06.2016 r. (w języku polskim i angielskim) nowego zarządu PGZ umieszczony na stronie internetowej spółki:
Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. niniejszym informuje, iż wszelkie pełnomocnictwa, upoważnienia, autoryzacje, wskazówki do określonego działania, wytyczne oraz inne deklaracje i oświadczenia, zwane dalej „Upoważnieniami”, w efekcie których okre-ślona osoba (podmiot) jest uprawniona do podejmowania czynności prawnych lub faktycznych w imieniu i na rzecz Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A., jako Mocodaw-cy, udzielone (nadane, przyznane) do dnia 9 grudnia 2015 roku, bez względu na ich formę, podlegają natychmiastowemu odwołaniu i nie mogą być wykonywane.
Wszelkie czynności dokonane przez osoby uprawnione na mocy tych Upoważnień, nie wywołują skutków prawnych dla Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. i nie będą podlegały potwierdzaniu przez Mocodawcę.
(…) W świetle powyższego, Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. wzywa każdą osobę (podmiot), ażeby przekazała informacje o posiadaniu (istnieniu) takich Upoważ-nień, w tym także jakichkolwiek utrwalonych informacji w tej mierze (dokumenty, protokoły, wiadomości, notatki) oraz dokonała ich zwrotu do Mocodawcy.79 Zacytowane treści bez wątpienia zasługują na rozwinięcie i szerszy komen-tarz. Po pierwsze, musi skłaniać do myślenia, dlaczego (z jakich ważnych powodów) dokument zawierający takie informacje jest eksponowany na stronie internetowej spółki. Innymi słowy, jakie musiały wystąpić określo-ne zdarzenia, które skłoniły zarząd do poinformowania opinii publiczokreślo-nej na temat tzw. „upoważnień”, uznając to za słuszne i niezbędne (konieczne).
W przeszłości były przeprowadzane również zmiany kierownictwa grupy Bumar, czy zarządu PHO, niemniej jednak nigdy nie towarzyszyły tym
pro-77 Jak uzdrowić polską zbrojeniówkę?, 02.03.2016 r., „Polska Zbrojna”, http://www.
polska-zbrojna.pl/home/articleshow/18654?t=Jak-uzdrowic-polska-zbrojeniowke- [dostęp:
15.08.2016].
78 J. Kruk, Kilka słów o rozwoju eksportu polskiej państwowej zbrojeniówki, 08.06.2016 r., http://defenceioffset.pl/kilka-slow-o-rozwoju-eksportu-polskiej-panstwowej-zbrojeniowki/
[dostęp: 15.08.2016].
79 Informacja umieszczona na stronie internetowej PGZ, http://pgzsa.pl/; komunikat biura prasowego, http://pgzsa.pl/a/233,oswiadczenie-zarzadu-pgz-s-a-w-sprawie-odwolania-pelnom ocnictw-upowaznien-i-innych-deklaracji-i-oswiadczen-udzielonych-do-dnia-9-grudnia-2015-r [dostęp: 15.08.2016].
cesom podobne idiosynkratyczne zjawiska. W świetle powyższych przesłanek, można się zastawiać czy upublicznienie tego dokumentu ma służyć umac-nianiu wiarygodności spółki, kreowaniu pozytywnego wizerunku, budowaniu relacji z interesariuszami, a być może jest konieczne i zasadne z punktu widzenia ochrony interesów ekonomicznych przedsiębiorcy.
Po drugie, nie bez znaczenia jest okoliczność, że komunikat pojawia się pół roku po tym, kiedy dokonano zmian całego składu zarządu i rady nadzorczej (za wyjątkiem jednej osoby, która poprzednio również pełniła funkcje przewodniczącego RN). A zatem równie ważne jest to, jakie są wspólne, wyróżniające cechy, a także powiązania osób (podmiotów), któ-rych to poprzedni zarząd obdarzał takim zaufaniem, że udzielano wybra-nym beneficjentom stosownych upoważnień. Po trzecie, nie wiadomo jakie korzyści odnosiła PGZ z tytułu udzielanych pełnomocnictw, a jakie prowizje i profity czerpała druga strona. Po czwarte, można się zastanawiać jak był prowadzony rejestr udzielanych pełnomocnictw i kto to nadzorował, skoro spółka nie może samodzielnie ustalić określonych spraw.
Okazuje się, że polityka komunikacyjna spółki odbywa się w bardzo selek-tywny sposób. Zarząd „wiodącego producenta sprzętu dla nowoczesnych armii”80 uznaje za zbędne podawanie do publicznej wiadomości wiarygod-nych informacji m.in. na temat wyników ekonomiczno-finansowych spółki dominującej PGZ S.A. za 2015 rok (w tym skonsolidowanego sprawozda-nia finansowego grupy kapitałowej), ponadto nie widzi potrzeby zamiesz-czania rzetelnych danych na temat przeprowadzanych zmian personalnych w spółkach zależnych, a także kumulowania stanowisk w organach spółek (pełnionych funkcji)81. Aktualny skład osobowy organów spółek zależnych (ujawniany w KRS) w żadnym wypadku nie stanowi tajemnicy przedsię-biorstwa. Wybrane zagadnienia dotyczące organizacyjno-prawnych uwarun-kowań funkcjonowania powstałej spółki PGZ S.A. i jej strategii rozwoju, były wcześniej analizowane w ramach projektu badawczego „Konsolidacja polskiego przemysłu obronnego w warunkach konkurencyjnego europejskiego rynku uzbrojenia”82. Bardzo wiele przesłanych do zarządu pytań dotyczą-cych cząstkowych problemów badawczych zostało w 2015 roku całkowicie
80 Takie określenie widnieje na stronie internetowej PGZ, http://pgzsa.pl/ [dostęp:
15.08.2016].
81 Zob. szerzej: W. Walczak, Standardy nadzoru korporacyjnego – łączenie funkcji w orga-nach spółek polskiego przemysłu obronnego, „Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae”
2014, nr 4, s. 155–171.
82 Zob. szerzej: W. Walczak, Organizacyjno-prawne aspekty konsolidacji spółek w ramach grupy kapitałowej Polska Grupa Zbrojeniowa S.A., w: Konsolidacja polskiego przemysłu obron-nego w warunkach konkurencyjobron-nego europejskiego rynku uzbrojenia, red. A. Cyran, P. Soroka, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2016, s. 151–212.
zignorowanych – nie uzyskano na nie odpowiedzi, pomimo tego, że swoim zakresem obejmowały informacje publiczne83.
Polityka kadrowa w spółce dominującej PGZ, a także w spółkach zależ-nych jest jednym z istotzależ-nych zagadnień badawczych w kontekście wdrażanej strategii rozwoju. Spółka PGZ S.A. na koniec grudnia 2014 roku zatrud-niała 36 osób. Zakładano, że w miarę intensyfikacji działalności biznesowej tworzone będą nowe miejsca pracy, zarówno w siedzibie spółki w Radomiu, a także w warszawskim biurze. Nie podano jednak do publicznej wiadomości ile osób aktualnie pracuje w PGZ S.A.
Według wyjaśnień Ministra Skarbu Państwa przesłanych Marszałkowi Senatu 13.01.2015 r., średnie wynagrodzenie miesięczne brutto pracowni-ków PGZ w poszczególnych grupach kształtuje się następująco: dla kadry kierowniczej 10,8 tys. złotych, zaś dla pozostałych pracowników 5,4 tys. zł.
Natomiast średnie miesięczne wynagrodzenie brutto członków zarządu wynosi 28,7 tys. złotych, a członków RN 3,7 tys. zł84. W trakcie prowadzo-nych w 2015 r. badań ustalono, że wysokość apanaży dla członków zarządu PGZ ulegnie zwiększeniu, bowiem przewiduje się podpisywanie kontraktów z kadrą menedżerską, co pozwoli na ominiecie ograniczeń płacowych okre-ślonych tzw. ustawą kominową. O wiele bardziej interesujące poznawczo jest zdiagnozowanie relewantnych przesłanek, które wybranym osobom umożli-wiały w przeszłości, a także obecnie stwarzają szanse podjęcia pracy w PGZ, a także nadzorowanych spółkach z grupy kapitałowej.
Z ostatnich komunikatów prasowych można się dowiedzieć, że w radom-skiej siedzibie PGZ zostało uruchomione Centrum Szkoleń i Rozwoju Kom-petencji, które będzie instytucją odpowiedzialną za organizowanie szkoleń dla pracowników zatrudnionych w PGZ i spółkach zależnych85. Utworzo-na jednostka nie jest częścią struktury organizacyjnej spółki dominującej PGZ S.A., lecz jest zarządzana przed inny podmiot zależny tj. spółkę PGZ System sp. z o.o., która ma odgrywać istotną rolę w realizacji
strategicz-83 Zgodnie z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP: obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawo dowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wyko nują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub mająt-kiem Skarbu Państwa. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U.
z 1997 r., Nr 78, poz. 483, ze zm.)
84 Zob. Pismo z dnia 08.01.2015 r. sygn. DSK.070.3.2015, podpisane przez sekretarza stanu Zdzisława Gawlika z up. Ministra Skarbu Państwa.
85 Centrum Szkoleń i Rozwoju Kompetencji Polskiej Grupy Zbrojeniowej zaczyna działal-ność w Radomiu, 31.05.2016 r., http://pgzsa.pl/a/231,centrum-szkolen-i-rozwoju-kompetencji-polskiej-grupy-zbrojeniowej-zaczyna-dzialalnosc-w-radomiu [dostęp: 15.08.2016].
nych celów. Jednym z planowanych zamierzeń jest podejmowanie działań, które w efekcie mają przyczynić się do tego, że technologie, które zostaną zakupione od zagranicznych partnerów będą rozwijanie w Polsce, a zakłady zbrojeniowe będą mogły efektywnie wykorzystać możliwości, jakie stworzą umowy offsetowe.
Nie ulega wątpliwości, że podjęta w opracowaniu tematyka ma ważne znaczenie z punktu widzenia bieżącej działalności spółki Polska Grupa Zbro-jeniowa S.A. i podmiotów skonsolidowanych w grupie kapitałowej PGZ.
Offset dla przedsiębiorstw stanowi realną szanse podejmowania współpracy z zagranicznymi koncernami w formie kooperacji przemysłowej, jak również przy realizacji wspólnych projektów. W artykule zaakcentowano potencjalne możliwości skorzystania z mechanizmu umów offsetowych, wskazując jedno-cześnie na wjedno-cześniej pojawiające się błędy, co winno skłaniać do przemyśleń i refleksji, aby uniknąć podobnych zdarzeń w przyszłości. Szczególną uwagę zwrócono na potrzebę właściwego przygotowania treści zawieranych umów, aby oczekiwane rezultaty ukierunkowane były na maksymalizację korzyści z punktu widzenia potrzeb modernizacyjnych spółek polskiego przemysłu obronnego. Można zatem sądzić, że zaprezentowane analizy i rozważania okażą się interesujące, stając się przyczynkiem do dalszych dociekań badaw-czych obejmujących swoim zakresem szeroko rozumianą problematykę roz-woju polskiego przemysłu obronnego.
Wypada mieć nadzieję, że realizacja wielomiliardowych inwestycji prze-widzianych w ramach PMT Sił Zbrojnych RP nie będzie odbywała się w podobny sposób jak wcześniejsze projekty Programu inwestycyjnego NATO w dziedzinie bezpieczeństwa, które w syntetycznej ocenie NIK cechowały:
wieloletnie opóźnienia, nieskuteczny nadzór nad wykonawcami, zaniedbania w procesie przygotowawczym, poważne przekraczanie planowanych kosztów, w skrajnym przypadku nawet je podwajając86.
Streszczenie
W artykule zostały przedstawione wielowątkowe rozważania i analizy, które w sposób szczegółowy omawiają kwestie roli i znaczenia zawieranych umów offsetowych z punk-tu widzenia możliwości rozwoju spółek polskiego przemysłu obronnego. Na wstępie przybliżono istotę i cele offsetu, scharakteryzowano pięć głównych kategorii offsetu,
86 NIK o inwestycjach w MON, 28.12.2011 r., https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/
nik-o-inwestycjach-w-mon.html [dostęp: 15.08.2016]. Zob. szerzej: Informacja o wynikach kontroli stanu realizacji wybranych inwestycji podjętych w ramach „Programu inwestycyjnego NATO w dziedzinie bezpieczeństwa”, Nr ewid. 131/2011/P10/084/KOB, NIK, Warszawa 2011.
wskazano przy tym na możliwe korzyści wynikające z realizacji tzw. zobowiązań offseto-wych, a także omówiono obowiązujące przepisy ustawowe, które regulują przedmiotowe kwestie. Szczególną uwagę zwrócono na praktyczne aspekty związane z zagadnieniami dotyczącymi ustalania zakresu kompensacji, właściwego określania charakteru zobowią-zań offsetowych i warunków ich realizacji, mając na względzie wcześniejsze problemy, które zostały wnikliwie zdiagnozowane w trakcie kontroli przeprowadzonych przez NIK.
Wiodącym tematem dalszej części opracowania są sprawy dotyczące procesów decy-zyjnych związanych z budowaniem zdolności obronnych polskiego państwa, które zostały ukazane z perspektywy oddziaływania ścierających się ze sobą rozbieżnych kategorii interesów, co pozwala lepiej rozumieć złożoną rzeczywistość organizacyjną. W nawiązaniu do rozpatrywanej problematyki udzielono odpowiedzi na kilka ważnych pytań doty-czących wyodrębnionych cząstkowych problemów badawczych, a także skomentowano charakter zmian właścicielskich wybranych spółek z sektora lotniczego. Stanowią one trafną egzemplifikację realizowanych w Polsce procesów prywatyzacyjnych, tzw. „restruk-turyzacji” prowadzącej do wyprzedaży majątku narodowego na rzecz obcego kapitału.
Następnie przeanalizowano wybrane zagadnienia dotyczące wcześniejszych przypad-ków offsetu związanego z zakupem F-16 i Rosomaprzypad-ków. W końcowej części poddano pod dyskusję tematykę znaczenia negocjacji offsetowych w postępowaniu dotyczącym zakupu śmigłowców wielozadaniowych. O randze i słuszności podjętych rozważań świad-czy najnowszy komunikat, który dnia 4 października 2016 został podany do wiadomości publicznej. Ministerstwo Rozwoju poinformowało o zerwaniu negocjacji z firmą Airbus Helicopters ws. Caracali podając w uzasadnieniu, że kontrahent nie przedstawił oferty zabezpieczającej interes ekonomiczny i bezpieczeństwo państwa.
Summary
The article presents comprehensive and detailed deliberations and analyses discussing in extensive form the role and meaning of offset agreements from the point of view development opportunities for polish companies in defense industry. At the beginning was bringing the essence and goals of the offset, next were characterized five main offset’s categories, indicated the possible benefits from implementation the offset com-mitments and were discussed applicable law regulations that govern the specific matter.
The particular attention was paid to practical aspects of issues related to determining the scope of compensation, the right to determine the nature of offset obligations and conditions of their implementation, in view of the earlier problems that were carefully diagnosed during inspections carried out by the NIK.
The leading theme in further part of this document are matters concerning the decision-making processes related to building defense capabilities of the Polish state, which has been shown from the perspective of the impact conflicting divergent interests categories, which allows better understanding the complexity of organizational reality.
In reference to the subject were answered several important questions regarding the extracted partial research problems and also was cricallly commented the nature of ownership changes of selected companies from the polisch aviation sector. They are
accurate exemplification of privatization process implemented in Poland, the so-called
„Restructuring” leading to a sell-off the national assets to foreign capital.
Then were examined selected issues relating to earlier offset’s contracts for the purchase of F-16 and Rosomaks. In the final part was discussed the importance of offset negotiations in proceedings related to the purchase of multi-role helicopters. The rank and legitimacy of discussed problems is confirmed in the latest message, wchich was given to public the fourth of October 2016. Ministry of Development announced breaking off negotiations with Airbus Helicopters reagarding Caracals, presenting the justification that the contractor did not submit the offer safety and economic interests of national security.
Bibliografia
Baranowska-Prokop E., Umowy offsetowe a modernizacja polskiego przemysłu obronnego,
Baranowska-Prokop E., Umowy offsetowe a modernizacja polskiego przemysłu obronnego,