Zakończenie

Z pewnością większość ludzi zetknęła się ze zwyczajem kreowania swojego wizerunku poprzez robienie sobie zdjęć i rozpowszechnianie ich. Może się to od-nosić do teorii i badań z nauk psychologicznych (m.in. prace Heinza Hartmanna) na temat self – „ja” z obiektem, czyli z innymi ludźmi, według których ważny jest wpływ relacji z otoczeniem na podtrzymanie samooceny i spójności „ja”.

18 www.newsweek.pl/styl-zycia/robienie-selfie-grozniejsze-niz-rekiny-bilans-ofiar,artykuly, 371016,1.html [dostęp: 15.12.2016].

Autoportret selfie – instrumentem zarządzania... 37 Konieczne jest bowiem uzyskanie informacji zwrotnej z zewnątrz w celu ugrun-towania dobrego samopoczucia, co może prowadzić do upodabniania się do „lep-szego” otoczenia. W 1983 r. za sprawą Johna Sutherlanda pojawiła się koncepcja, że podstawą self jest jego aktywność, zaś niezbędną rolą środowiska – dążenie do bliskości i jedności. Ten aspekt oznacza rozgraniczanie self i „ja” do reprezentacji i do działania.

Autoportretowaniem zajmują się znani aktorzy z Hollywood lub tylko z lo-kalnej stacji telewizyjnej, aranżując je przy wszelkich wydarzeniach, imprezach, bankietach, jak również w czasie uroczystości rozdania Oscarów. Przyczynia się to do nakręcania szaleństwa wirtualnej publikacji swoich wizerunków, przy wy-korzystaniu wielokulturowego potencjału społecznego.

Standardem dla wielu osób stało się selfie ze znaną gwiazdą muzyki, filmu, serialu, sportu lub politykiem. Nawet papież Franciszek uległ tej modzie i zrobił sobie selfie z młodzieżą. Są i tacy, którzy bez autoportretu nie mogą spędzić ani jednego dnia, uwieczniając siebie nawet kilkanaście razy w ciągu doby i „wrzu-cając” zdjęcia do sieci internetowej.

Dla wielu osób takie zdjęcia stanowią osobiste dobro, które chronią, i którego ochrony oczekują. Natomiast zdecydowana większość robiących selfie zamiesz-cza je na portalach społecznościowych lub na blogach i stronach www, a zasadni-czym pytaniem pozostaje: „w jakim celu?”. Odpowiedź jest stosunkowo prosta: taki jest wymóg epoki, w której żyjemy i w której kształtują się osobowości nar-cystyczne. Wszechobecny jest kult bycia pięknym, zdrowym, młodym i gotowym skrupulatnie, z wszelkimi detalami, chwalić się swoim wyglądem. Wypada warto-ściować swoje „ja” uwiecznionym w autoportrecie z postacią lub rzeczą pożąda-ną, które natychmiast zostaje rozpowszechnione w wirtualnym świecie. Powinno się przebywać w ciągle nowych, oryginalnych miejscach (stąd selfie w turkuso-wych wodach Oceanu Indyjskiego), pokazywać, na co nas stać, szczególnie na jaki poziom życia (selfie przy drogich samochodach). Przystoi ogłosić, z jakich środków transportu się korzysta i gdzie aktualnie się znajduje (selfie na jachcie, w samolocie, w metrze) lub bywa (selfie na głośnym wydarzeniu rozrywkowym, najlepiej na koncercie muzycznym). Bezdyskusyjne są też autoportrety ze swoimi zwierzakami.

Kluczowe jest jednak to, że selfie to nie całkowicie spontaniczne zdjęcie, ra-czej świadome działanie, które ma na celu wywołanie właściwej reakcji lub odpo-wiedniego (pozytywnego) wrażenia wśród konkretnej publiczności. Takie auto-portretowanie jest więc „słusznym” działaniem, w obrębie którego powstała nowa kategoria producentów i fanów-konsumentów. Ta relacja zwiększa możliwości indywidualnego komunikowania się w wielokulturowym świecie oraz zostania samodzielnym producentem, którego zadaniem jest aranżowanie odpowiedniego „osądu” wizerunku i kreowanie jego „kultu” [Lister i in. 2009, s. 333].

38 Jan Nikołajew, Michał Urbas

Warto dodać, że uwiecznianie swego „ja” w formie autoportretów jest współ-czesnym narzędziem zarządzania swoim wizerunkiem. To wizualizacja, do któ-rej potrzebne jest otoczenie, a dokładnie jego wpływ, dzięki któremu wzrasta samoocena i poprawia się samopoczucie. Jeśli jest ona jednak motywowana nie-etycznymi pobudkami autora, to taki autoportret może wywołać falę negatyw-nych emocji, wrogości, agresji, mowy nienawiści i nieodwracalną kompromitację w wirtualnym środowisku, która będzie dostępna w dużej skali i długim czasie. Tak postrzegana rzeczywistość wymusza zachowanie przez amatorów por-tretów z „ręki” dużej ostrożności i dokonywanie analizy emocji, które rodzą się w pierwszych chwilach „życia” autoportretu, oraz doświadczeń osądzania i war-tościowania. Trzeba się liczyć z tym, że rezultat, jaki chciało się osiągnąć, może być oczekiwany – dobry lub zły (w zależności od intencji), albo nieoczekiwany, inaczej mówiąc, czy została uzyskana spójność selfie z self.

Literatura

Baudrillard J., 2006, Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Warszawa: Sic!. Bauman Z., 2008, O popkulturze. Wypisy, Warszawa: Wyd. Akademickie i Profesjonalne.

Blogerki modowe polują na gwiazdy fotografują się z każdym, www.fakt.pl/kobieta [dostęp: 16.12.

2016].

Carroll N., 2011, Filozofia sztuki masowej, Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria. Castells M., 2013, Władza komunikacji, Warszawa: WN PWN.

Cekawa M., Robienie selfie bywa niebezpieczne, http://technowinki.onet.pl [dostęp: 15.12.2016]. Cooley Ch., 1922, Human Nature and the Social Order, New York: C. Scribner’s sons.

Degler J., 2009, Witkacego portret wielokrotny, Warszawa: PIW. Giddens A., 2010, Socjologia, Warszawa: WN PWN.

Goffman E., 2008, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa: Aletheia. Komitet Ministrów Rady Europy, Rekomendacja Rec97(20) on „Hate Speech”, 1997.

Lister M., Dovey J., Giddings S., Grant I., Kelly K., 2009, Nowe media. Wprowadzenie, Kraków: Wyd. UJ.

MacDonald D., 2002, Teoria kultury masowej, Kraków: Wyd. Literackie. Mills C.W., 2007, Wyobraźnia socjologiczna, Warszawa: WN PWN.

Nawet małpa robi selfie, http://polska.newsweek.pl [dostęp: 15.12.2016]. Niestandardowe (Be Your)Selfie, www.brandvoice.pl [dostęp: 15.12.2016].

Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego, http://nowewyrazy.uw.edu.pl [dostęp: 15.12.2016].

Od Autoportretu do Selfie :) cz. 1, http://dobraedukacja.edu.pl [dostęp: 16.12.2016].

Operacja Spider II – za publikowanie gorących „selfie” mogą pójść siedzieć, http://facet.interia.pl/

styl-zycia [dostęp: 15.12.2016].

Park E.R., 1950, Race and Culture, Glencoe: The Free Press.

Robienie selfie groźne dla życia, www.newsweek.pl/styl-zycia [dostęp: 15.12.2016].

Robisz sobie selfie? Lepiej nie udostępniaj ich publicznie, http://weblog.infopraca.pl [dostęp:

15.12.2016].

„Selfie” na plaży – uchodźcy świętują udaną przeprawę do Grecji, www.kresy.pl [dostęp: 12.11.

Autoportret selfie – instrumentem zarządzania... 39

Szacki J., 2008, Słowo wstępne, w: E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa: Aletheia.

Siwek A., Niebezpieczne selfie. Nie zdajemy sobie sprawy z poważnych konsekwencji tej mody, http://wiadomosci.wp.pl [dostęp: 15.12.2016].

Słownik języka polskiego, http://sjp.pwn.pl [dostęp: 12.11.2016].

Tomaszkiewicz M., Róbcie selfie, będziecie szczęśliwsi, www.antyradio.pl/Technologia [dostęp: 16.12.2016].

W tych miejscach NIE RÓB SELFIE, bo... ZGINIESZ! Niebezpieczne i ryzykowne miejsca na słit focie, www.se.pl/styl-zycia [dostęp: 15.12.2016].

Wielki słownik języka polskiego, www.wsjp.pl [dostęp: 13.11.2016].

Złapał pracownika na spaniu. Zaskakująca akcja miliardera, http://tvn24bis.pl [dostęp: 16.12.2016].

Znaniecki F., 2011, Relacje społeczne i role społeczne, Warszawa: WN PWN.