4.7 Zarz¡dzanie pro esami w uj iu systemowym
Organiza ja jest podstawowym zaªo»eniem, na którymopiera si
metodolo-gia systemowejteorii organiza ji.WedªugR.L.A koaorganiza jato system
za howuj¡ y si rozmy±lnie, zawieraj¡ y przynajmniej dwa za howuj¡ e si
rozmy±lnieskªadniki, maj¡ e wspólnezamierzenie,zuwaginaktórew
syste-mieza hodzifunk jonalnypodziaªpra y.Jegofunk jonalnieoddzielone
skªa-dnikimog¡nawzajemneza howaniesiodpowiada¢wformieobserwa jilub
ª¡ zno± i,aprzynajmniejjedenpodzestawpeªnitak¡funk j
kontrolno-kiero-wni z¡ 10
.Powy»szadeni ja wymagakrótkiegowyja±nienia.Systemy
za ho-wuj¡ esirozmy±lnietotakie,którewybieraj¡±rodkiimetodyimpotrzebne,
byzrealizowa¢ ele.Ponadtos¡wstaniesamewyzna za¢sobie ele,którebd¡
realizowa¢.W deni jipojawia sirównie»poj iefunk ji
kontrolno-kierow-ni zej. Polega onana tym, »ejeden element(system)kontrolujeinny, wtedy
9
Nowosielski St. (red.):Pro esyi projekty logisty zne. Wyd.AE we Wro ªawiu.
Wro ªaw,2007,str.3819.
10
Ko¹mi«skiA.K.,Analizasystemowaorganiza ji,Wyd.PWE,Warszawa1976,za
gdyjegoza howaniejestalbokonie zne,albowystar zaj¡ e,dla
nastpuj¡ e-goponimza howaniasiinnegoelementu(systemu),igdyza howanietojest
warunkiemkonie znym albowystar zaj¡ ymdo osi¡gni ia elu, albo elów
realizowany hprzezpierwszyelement.
Wkierunkusystemowym,zamiastzajmowaniasiposz zególnymi
segmen-tamiorganiza jizosobna,traktujesij¡jakojednolity, elowysystem,zªo»ony
zewzajemniepowi¡zany h z± i.Pozwalatomened»erowispojrze¢na
organi-za jjako aªo±¢,stanowi¡ ¡zarazem z±¢szerszegooto zeniazewntrznego.
Z teoriisystemówwynika,»e dziaªalno±¢dowolnegosegmentu wmniejszym,
zyte»wikszymstopniuwpªywanadziaªalno±¢ka»degoinnegosegmentu
11 .
Podej± ietakie polega natym, »e mened»erowienie powinniw swoi h
dzia-ªania hograni za¢sidotrady yjnegos hematuorganiza yjnego.Chodzitu
ra zej o to, by i h wydziaªy staªy si z± i¡ aªej organiza ji. Osi¡gni ie
tego elu jest mo»liwe tylko poprzez komunika j ze swoimi pra ownikami
i dziaªami, jak równie» z przedstawi ielami inny h organiza ji.
Mened»ero-wiemy±l¡ ysystemowozdaj¡sobiesprawzkonie zno± iwzajemny hrela ji
zinnymi lud¹mi,komórkamii jednostkamiorganiza yjnymi.
Obiektemzainteresowa«podej± iasystemowegos¡zmienne aªo±¢i z±¢
orazrela je,któresitworz¡pomidzynimi.Podej± ietowymagazatem
my±-lenia aªo± iowego,zewzgldunapowi¡zaniaizale»no± i.Kon ep jataopiera
si nazaªo»eniu, »e wszystkie dziaªania wprzedsibiorstwie- zaanga»owane
w zy zny przepªyw i skªadowanie surow ów, póªproduktów oraz wyrobów
gotowy h,powinnyby¢traktowanejako aªo±¢,aniejakoindywidualne z± i.
Wkonsekwen jizastosowaniepodej± iasystemowegowzarz¡dzaniu
pro esa-mipomagaeliminowa¢suboptymaliza jrozwi¡za«,gdy»pojedyn ze
elemen-Rysunek4.15.Przedsibiorstwojakosystem.
ródªo:HarmanP.,BusinessPro ess Change,Wyd.MorganKaufmannPublisher,
London2003,s.20
11
tysystemud¡»¡ dotakiegowspóªdziaªania,którewymaganejestwe
wszyst-ki h z± ia h aªo± iowoo enianegosystemu,jakistanowistrukturapro esów
worganiza ji.Mened»erowie,którzypostrzegaj¡organiza jjakozªo»ony
sy-stem, wewn¡trz którego istnieje wiele rela ji, lepiej postrzegaj¡ i rozumiej¡
zna zenie±rodowiska,wktórymfunk jonuj¡. Zdaj¡sobierównie»spraw,»e
podsystemy organiza ji s¡ ze sob¡ powi¡zane oraz »e i h de yzje wpªywaj¡
nainnepodsystemyworganiza ji,jakrównie»,»ede yzjezinny h
podsyste-mówwpªywaj¡nani h (rysunek1.15).Mened»er,którystosujesido zasad
podej± ia systemowego, ªatwiej i sprawniej potra utrzyma¢ równowag
po-midzypotrzebamiposz zególny hpodsystemówapotrzebamii elami aªego
przedsibiorstwa.
Autorem,którywspóª ze±niezajmuje siinterpreta j¡ my±lenia
systemo-wego,jestPeterM.Senge.Te hnikiikon ep je,jakieprzedstawiªonwksi¡» e:
Pi¡ta dys yplina. Teoriai praktykaorganiza jiu z¡ y hsi, miaªy
przeªa-ma¢paradygmat,»e ±wiat skªada sizoddzielny h, niepowi¡zany hze sob¡
siª 12
.Pi¡tadys yplina,októrejautorpisze,maj¡ azazadanienapraw
przed-sibiorstwa,tometodasamodoskonaleniasiorganiza ji.Autorpodkre±la
ko-nie zno±¢zmianysposobumy±leniadoty z¡ egoorganiza jiprzedsibiorstwa.
Postulujezmianpostrzeganiasiebiejakojednostkiodseparowanejod±wiata,
dojedno± ize±wiatem,jakrównie»zaprzestaniapostrzeganiaproblemówjako
powodowany hprzezkogo±innego.Worganiza jiu z¡ ejsiwyró»niªonpi¢
takzwany hdys yplin:
1. my±leniesystemowe;
2. mistrzostwoosobiste;
3. modelemy±lowe;
4. budowaniewspólnejwizjiprzyszªo± i;
5. zespoªoweu zeniesi.
My±lenie systemowejestpi¡t¡dys yplin¡, któraª¡ zypozostaªewjedn¡
a-ªo±¢teoriiipraktyki.Abyjednakmy±leniesystemowemogªowpeªniujawni¢
swójpoten jaª,potrzebujeonorównie»pozostaªy hdys yplin
(. . .)
.Budowaniewspólny h wizji generuje dªugofalowezaanga»owanie.Modele my±lowe
kon- entruj¡sina otwar iuniezbdnym doujawnieniabrakóww naszy h
obe -ny hsposoba hwidzenia±wiata.Zespoªoweu zeniesirozwijazdolno±¢grupy
do zoba zeniapeªnegoobrazu, przekra zaj¡ ego indywidualn¡ perspektyw.
D¡»eniedomistrzostwaosobistegostajesi¹ródªemwªasnejmotywa jido
i¡-gªegou zenia si,takjaknaszedziaªaniawpªywaj¡naota zaj¡ ynas±wiat.
Sednemdys yplinymy±leniasystemowegojestzmianasposobumy±lenia:
wi-dzeniewielokierunkowy h,wzajemny hrela jizamiastlinearny hªa« u hów
przy zynowoskutkowy h oraz widzenie pro esów zmian, a nie staty zny h
zdj¢migawkowy h.