ZASOBY MIGRACYJNE

1. Kraj urodzenia

Zgodnie z przyjętą w spisie 2011 metodologią, kraj urodzenia należało podać - podobnie jak w 2002 r. —przy uwzględnieniu granic państw aktualnych w momencie spisu, a nie w momencie uro­

dzenia osoby, np. jeżeli osoba urodziła się w Wilnie, to - bez względu na rok jej urodzenia - jako kraj urodzenia należało wpisać Litwa. Zasadę tę udało się zachować również w przypadku pobierania informacji o kraju urodzenia z rejestrów, w których jest na ogół wpisywana miejscowość urodzenia - miejscowości tej został przyporządkowany kraj urodzenia według aktualnych granic.

Informacje o kraju urodzenia, powiązane z krajem zamieszkania pozwalają na analizę migracji za­

granicznych ludności, a w powiązaniu z danymi o obywatelstwie czy narodowości - na ocenę asy­

milacji ludności, przemieszczeń międzynarodowych oraz ocenę zachowań pro-migracyjnych różnych społeczności.

Wyniki spisu 2011 wykazały, że 95,0% stałych mieszkańców naszego województwa wskazało Polskę jako kraj swego urodzenia, 4,9% osób urodziło się za granicą, a dla 0,1% ludności - kraj uro­

dzenia nie został ustalony.

Tabl. 8.1. Ludność według kraju urodzenia w latach 2002 i 2011

Wyszczególnienie

OGÓŁEM ...

2907,2 100,0

^X

2915,2 100,0

X

Polska... 2686,9 92,4

X

2770,1 95,0

X

Inny

kraj ... 189,1 6,5 100,0 143,1 4,9 100,0

w tym:

Ukraina... 108,9 3,7 57,6

74,8

2,6 52,3

Niemcy... 15,8 0,5 8,4 13,5 0,5 9,4

Białoruś ... 17,8 0,6 9,4 13,8 0,5 9,6

Litwa... 11,1 0,4 5,9 7,1 0,2 5,0

Rosja... 11,0 0,4 5,8

8,8

0,3 6,1

Francja... 8,3 0,3 4,4 6,2 0,2 4,3

Wielka Brytania... 0,1 0,0 0,1 3,7 0,1 2,6

Nieustalone miejsce

urodzenia... 31,2 1,1

^X

2,1 0,1

^X

W województwie dolnośląskim, w relacji z innymi województwami odnotowano najwyższy odse­

tek osób urodzonych poza granicami Polski (dla kraju współczynnik ten wynosi 1,8%). Spośród 143,1 tys. osób urodzonych poza granicami kraju częściej niż co 2 osoba urodziła się na Ukrainie, co 10 - na

Białorusi, a co 11 - w Niemczech.

Z 675 tys. osób, które urodziły się poza granicami kraju, co 5 osoba mieszka na terenie woje­

wództwa dolnośląskiego (w 2002 r. - co 4 osoba). Na obszarze województwa mieszka również naj­

więcej osób spośród urodzonych na Ukrainie (32,9%), w Niemczech (16,1%), na Białorusi (16,4%),

w Rosji (21,3%) i we Francji (21,6%). Biorąc pod uwagę kraj urodzenia to województwo dolnośląskie

jest jednym z najbardziej zróżnicowanych pod tym względem obszarów.

Na przestrzeni 9 lat liczba osób urodzonych poza granicami kraju zmniejszyła się o 'A. Jednym z powodów zmniejszenia się tej grupy ludności jest to, że większość urodzonych za granicą stanowią osoby urodzone przed 1945 r. na terenie dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i Litwy, których liczba z każ­

dym rokiem maleje. W województwie dolnośląskim w 2011 r. wśród osób urodzonych za granicą odsetek osób starszych (w wieku 65 lat i więcej) stanowi 81,2%, podczas gdy udział dzieci (w wieku 0-14 lat)-6,5%.

Zdecydowana większość urodzonych za granicą (97,3%) ma obywatelstwo polskie. Wśród 143 tys.

osób urodzonych za granicą około 4 tys. osób wskazało niepolskie obywatelstwo (2,7%).

Województwo dolnośląskie i lubuskie (podobnie jak w 2002 r.) charakteryzują się największym odsetkiem ludności urodzonej poza granicami Polski wśród ogółu mieszkańców (odpowiednio 4,9%

i 4,7%). Województwem o najniższym odsetku osób urodzonych za granicąjest świętokrzyskie (0,7%).

2. Obywatelstwo

Według obowiązujących aktualnie norm prawnych, cudzoziemcem w Polsce jest osoba przebywa­

jąca na terytorium Polski i nieposiadająca polskiego obywatelstwa. Zgodnie z tą definicją osoba posiadająca obywatelstwo polskie i obywatelstwo innych krajów nie jest cudzoziemcem. W spisie lud­

ności 2011 istniała możliwość podania trzech obywatelstw zarówno w przypadku obywateli polskich jak i cudzoziemców.

Wyniki spisu 2011 wykazały, że wśród stałych mieszkańców województwa dolnośląskiego blisko 99,8% to obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, a pozostałe 0,2% stanowią cudzoziemcy, tj. osoby bez polskiego obywatelstwa. Obywatelstwo niepolskie wskazało 4,7 tys. osób, a do kategorii bezpaństwo­

wców w czasie spisu zakwalifikowało się ponad 200 mieszkańców województwa. Szacuje się, że rze­

czywista liczba bezpaństwowców jest mniejsza, jednak wiele osób w ten sposób „wypowiedziało się”

na temat przynależności państwowej.

Obywatelstwo nie zostało ustalone dla 1,2 tys. osób, podczas gdy w spisie 2002 aż dla 40,3 tys.

Taki spadek liczby osób (około 34-krotny) dla których nie zostało określone obywatelstwo było spo­

wodowane faktem, że w większości przypadków obywatelstwo zasilone zostało z rejestrów, z których korzystano w spisie 2011.

Należy zaznaczyć, że ogólna liczba cudzoziemców jest jednak większa, ponieważ imigranci prze­

bywający w województwie czasowo (stali mieszkańcy innych krajów) nie są wliczani do ludności faktycznie zamieszkałej, prezentowanej w tym raporcie. Część z nich - przebywający lub zamie­

rzający przebywać w kraju 12 miesięcy lub więcej - należy do ludności rezydującej.

Mężczyźni w populacji osób z niepolskim obywatelstwem przeważają nad kobietami (odpowiednio 53,8% ogółu wobec 46,2%), podczas gdy wśród osób deklarujących polskie obywatelstwo stanowią mniejszy udział niż kobiety (odpowiednio 48,1% wobec 51,9%).

Wśród osób z niepolskim obywatelstwem ponad 74,1% z nich mieszka w miastach, tam też mieszka 56,4% osób, które określiły się jako bezpaństwowcy. Dla porównania - odsetek osób z oby­

watelstwem polskim zamieszkałych w miastach wynosi 69,9%.

Prawie 82% osób z obywatelstwem niepolskim mieszkających na terenie województwa dolno­

śląskiego urodziło sie za granicą - są to imigranci, którzy przybyli do Polski. Grupę tę stanowią osoby stosunkowo młode, tj. około 53% mieszkańców z obywatelstwem niepolskim jest w wieku 20-50 lat, podczas gdy wśród osób z polskim obywatelstwem odsetek ten wynosi mniej - blisko 44%.

Spośród osób z obywatelstwem niepolskim mieszkających na stałe na terenie województwa naj­

więcej jest obywateli: Ukrainy (32,9% ogółu), następnie Niemiec (14,6%), Grecji (4,9%), Rosji (4,6%)

i Białorusi (4,2%).

Tab!. 8.2. Ludność według kraju obywatelstwa w latach 2002 i 2011

Wyszczególnienie

2002 2011

w tysiącach ogółem =

= 100% w tysiącach ogółem =

= 100%

OGÓŁEM ... 2907,2 100,0 2915,2 100,0

Polskie... 2863,4 98,5 2909,2 99,8

wyłącznie polskie... 2842,3 97,8 2723,6' 93,4

polskie i inne... 21,1 0,7 12,5" 0,4

Niepolskie... 3,4 0,1 4,7 0,2

Bezpaństwowcy... 0,1 0,0 0,2 0,0

Nieustalone ... 40,3 1,4 1,2 0,0

a Dla około 173,0 tys. osób (około 6%) z obywatelstwem polskim nie ustalono czy mają inne obywatelstwo.

Wyniki spisu 2011 pokazują, że 12,5 tys. mieszkańców województwa dolnośląskiego posiada oprócz obywatelstwa polskiego także inne obywatelstwo. Na przestrzeni 9 lat liczba tych osób zmniej­

szyła się prawie o połowę.

Liczba osób z obywatelstwem niepolskim w 2011 r. była wyższa o 37,7% niż w 2002 r. Należy jednak ostrożnie porównywać informacje dotyczące obywatelstwa z wynikami spisów ze względu na

znaczną liczbę nieustalonego obywatelstwa w 2002 r.

Analizując rozmieszczenie terytorialne ludności z obywatelstwem niepolskim, zauważyć można, że zdecydowanie najwięcej, bo 31% cudzoziemców mieszka na terenie województwa mazowieckiego, natomiast najmniej cudzoziemców mieszka w województwie świętokrzyskim - tylko 1,7%. Woje­

wództwo dolnośląskie pod tym względem zajmuje 2. lokatę (ponad 8%). Na obszarze województwa dolnośląskiego mieszka najwięcej osób posiadających obywatelstwo niemieckie (13,2%).

Wśród powiatów województwa dolnośląskiego miasto Wrocław jest najchętniej wybierane przez cudzoziemców jako miejsce stałego zamieszkania (zamieszkuje w nim 37,1% osób z niepolskim oby­

watelstwem).

Wykres 16. Ludność urodzona za granicą i z niepolskim obywatelstwem według grup wieku i płci w 2011 r.

Urodzona za granicą Z niepolskim obywatelstwem

Ogółem

--- —O— Kobiety

"5?

C'ifScnm’j-^tinvixovoh't^-oo-yo

R5R%99RÄ33RPS%»

—0— Ogółem

—O— Kobiety 400 —-——

W dokumencie Raport z wyników w województwie dolnośląskim. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 (Stron 59-62)