dow odzenia i kierowania
W zakończeniu niniejszego przeglądu naziem nych urządzeń radiolokacyjnych przeznaczonych do wykrywania obiektów powietrznych dla potrzeb wojskowych należy podkreślić, źe opracowanie i konstrukcja tych radarów angażuje podstaw ow ą część krajowego potencjału badawczo-przem ysło- wego w tej dziedzinie techniki.
W tablicach 1, 2, 3 zestawiono podstawowe para
metry trzech rodzin radarów opracowanych w kraju w minionych 40 latach.
Powstałe w latach 50. radary NYSA wykorzysty
wały technikę lam pow ą i realizowały jedynie pod
stawowe funkcje urządzeń radiolokacyjnych. W radach rodziny JAW O R - NIDA opracowanych w latach 50. i 70. następuje przechodzenie z ukła
dów lampowych na układy półprzewodnikowe małej i średniej skali integracji. W radach tych wprowadzono koherentne układy nadawczo-od
biorcze i rozbudowane układy przeciwzakłóce
niowe, w tym układy TES, początkowo na liniach opóźniających rtęciowych, lampach pamięciowych, a w okresie późniejszym na układach cyfrowych.
Rodzina radarów oznaczonych literami n odpo
wiada poziomowi techniki późnych lat 80. i po
czątku lat 90. W radach tych stosowane s ą pełno- koherentne układy nadawczo-odbiorcze z nadajni
kiem w układzie wzm acniacza mocy na lampach o fali bieżącej i amplitronach. W prow adzono kom presję impulsu, automatyczne układy wykrywania, stabilizacji poziomu fałszywego alarmu i estymacji współrzędnych. Radary projektowano pod kątem uzyskania dobrych param etrów przeciwzakłóce
niowych. Rodzina radarów N obejm uje zarówno radary ostrzegawcze (w tym radary 3-współrzędne wielowiązkowe), wysokościomierze, ja k i radary do wykrywania celów nisko-lecących.
Tablica 1
Radary NYSA lata 50.
O z n a c z e n ie NYSA A NYSA B NYSA C
typ radaru ostrzegaw czy w ysokościom ierz ostrzegawczy
pasmo 50 cm 10 cm 50 cm
zasięg 150 km 100 km 300 km
antena reflektor obrotow y reflektorow a 2 reflektory cylindryczne
0 3 m,082=12° 00=1,3°, 0az=4,3° 0aZ=4°
0,5 do 5 obr/m in. 10 w ahnięć/m in. 0,5 do 6 obr/min.
nadajnik m agnetron m agnetron magnetron
2 0 0 kW , 5ps, 100 Hz 1 MW , 1 ps, 200 Hz 2x (200 kW , 5ps, 200 Hz)
odbiornik lam pow y F = 11 dB lam powy lam powy F = 11 dB
36
Tablica 2
Radary ostrzegawcze JAW OR-NIDA lata 60/70.
Oznaczenie JAW OR JAW OR M JAW OR M2 BOGOTA NIDA NAREW
typ radaru ostrzegawczy ostrzegawczy ostrzegawczy wysokościomierz wysokościomierz wykrywanie celów nisko lecących
pasmo L L L S S S
zasięg 150 km 180 km 350 km 190 km 240 km
antena antena refle
ktorowa co
sec2 6 m
antena refle
ktorowa cosec2 9 m
antena refle
ktorowa cosec2 9 m lub 16 m
7 x 1 , 7 m 60= 1,2°
10,6 x 2,4 m 0e=O,80
06=0,9°
maszt 13 m lub 25 m nadajnik magnetron
1.5MW, 3 ps, 400 Hz
magnetron magnetron amplitron
magnetron magnetron magnetron
0,9 MW
odbiornik LFB 6 dB TES na linii rtęć.
LFB 6 dB TES na lam
pach pamięć.
wzm. parametrycz.
TES cyfrowy
LFB
Układy odbiorcze lam powe i półprzewodnikowe.
Układy przeciwzakłóceniowe.
Tablica 3
Radary rodziny N 11 - N 41 (lata 80.)
oznaczenie N 11 N 21 N 31 N 41
typ radaru
pasmo zasięg pułap
antena
N adajnik ze W2 Rozb
ostrzegawczy 3-w spółrzędny S
200 km
pokrycie w ele
w acji do 25°
wielowiązkowa
:m acniaczem m ocy n udow ane układy prze i określania w spół
w ykryw anie celów nisko lecących S
100 km 4000 m
reflektorow a na m aszcie 8 m
a LFB i am plitronach. Pr ciwzakłóceniow e. Cyfro\
rzędnych. Układy odbior
ostrzegawczy
L 160 km 27 000 m
reflektorowa cosec2
zestrajanie szerokopasr wy TES, układ automaty cze średniej i dużej ska
w ysokościom ierz
5 360 km
przeszukiwanie w kącie - 2 ° do 30°
6 do 12 w ahnięć/m in
mowę od im pulsu do im pulsu, cznego wykrywania
i integracji.
Tablica 4
Radary trójw spółrzędne (lata 90. - pocz. 2000)
oznaczenie TRD -12 RST-12M R TS-15 TRC -20
typ radaru ostrzegawczy 3-w spółrzędny
ostrzegawczy 3-w spółrzędny
ostrzegaw czy 3-w spółrzędny
3-w spółrzędny w ielofunkcyjny
pasm o L L L C
zasięg 350 km 470 km 150 km 150 km
pułap 40 km 40 km 20 km 12 km
antena płaska ścianowa płaska ścianowa płaska ścianowa płaskie
nadawczo-od biorcze 4 ściany ze sterow anym i elektronicznie w iązkam i antenowym i
3.10. Nagrody państw ow e i resortowe
Rok 1953
Nagrodę Państw ow ą I Stopnia za opracowanie radaru NYSA A otrzym ał zespół w składzie:
Prof. dr inż. P. Szulkin, m gr inż. J. Auerbach, m gr inż. T. Gawron, m gr inż. S. Urbański, m gr inż. J.
Hrynkiewicz, m gr inż. J. Szyszkiewicz, m gr inż. Z.
Drejak, Z. Szczypka, A. Łobodziec.
Rok 1964
Nagrodę Państw ow ą I Stopnia za opracowanie radaru JAW O R otrzym ał zespół w składzie:
Prof. S. Kielan, dr inż. J. Kroszczyński, m gr inż. R.
Dobies, m gr inż. L. Szmilewski, dr inż. F. W iśniew ski, m gr inż. Z. Lis, m gr inż. J. W olnik, m gr inż. J.
Szyjko, m gr inż. W. Sielanko, m gr inż. J. Kampa, inż. M. Nierzwicki, płk m gr inż. J. Ścieżka, m jr m gr inż. R. W ieczorek.
Nagrodę Ministra Obrony Narodowej I Stopnia za opracowanie radaru BO GOTA otrzym ał zespół w składzie:
Inż. F. Całko, m gr inż. J. Machowski, inż. A. Łoty- szonok, inż. I. Bernatowicz, ppłk m gr inż. S. Marek.
Rok 1970
Nagrodę Państwową II Stopnia za opracowanie radarów JAW O R M i BOGOTA M otrzym ał zespół w składzie:
Inż. M. Nierzwicki, m gr inż. B. Deniszczuk, m gr inż.
I Grzenkowicz, inż. L. Niedziński, m gr inż. T. Gro- szyk, m gr inż. L. Kiernozycki, m gr inż. H. W ojto
wicz, m gr inż. W . Sielanko.
Rok 1974
Nagrodę Państw ow ą i Stopnia za opracowanie radaru JAW O R M2 otrzymał zespół w składzie:
Prof. dr hab. J. Kroszczyński, m gr inż. M. Gąsie- niec, doc. dr inż. T. Kątcki, inż. B. Jankowski, inż.
L. Niedziński, doc. A. Klocek, inż. R. Ośko, m gr inż. H. W ojtowicz, m gr inż. L. Sokołowski, prof. dr inż. F. W iśniewski.
Rok 1985
Nagrodę Ministra Obrony Narodowej I Stopnia za opracowanie m obilnej stacji N-2 otrzym ał zespół w składzie:
M gr inż. J. Żuk, inż. S. Melon, inż. S. Królikowski, m gr inż. S. Makowiecki, m gr inż. L. Grzybowski, m gr inż. A. Zegan, ppłk m gr inż. M. Jędrusik, płk doc. K. Łoziński, ppłk m gr inż. R. Stalończyk, ppłk m gr inż. J. Lubaszko.
38
Rok 1988
Nagrodę Przewodniczącego KPO Rady Ministrów I Stopnia za opracowanie i wdrożenie radaru N-31 otrzymał zespół w składzie:
Dr inż. W. Klembowski, prof. dr inż. J. Klamka, inż.
R. Ośko, dr inż. R. Dufrene, doc. A. Klocek, inż. W.
Niemyjski, inż. J. Kobierzycki, płk doc. K. Łoziński, mgr inż. S. Durbajło, H. Minczewski.
Nagrodę Ministra obrony Narodowej I Stopnia za opracowanie radaru N -11 otrzym ał zespół w skła
dzie:
Dr inż. W. Klembowski, doc. R. Dobies, mgr inż.
W. Paluch, mgr inż. J. Kłosiński, inż. A. G liszczyń
ski, mgr inż. R. Szelenbaum, ppłk mgr inż. E. Nie- całek, ppłk mgr inż. T. Mikoś, doc. dr inż. W. Wiz- ner, Z. Szczerkowski.