System transportowy miasta jako system złożony musi być dostatecznie zintegrowany,aby spraw-nie funkcjonować. Jego funkcjonowaspraw-nie w warunkach globalizacji gospodarki i braku zrównoważenia transportu uwarunkowane jest racjonalną działalnością miasta. Duża liczba elementów – podsystemów systemu transportowego – m.in. podmiotów i procesów powoduje, że możliwości tworzenia nowych rozwiązań są bardzo duże. Wywołuje to jednak trudności w ich optymalizacji i integracji. Dlatego, pożądany poziom funkcjonalności transportu miejskiego wymaga poszukiwania spójnej wizji rozwoju i integracji całego systemu transportowego miasta.
W tym kontekście, właściwa identyfikacja uwarunkowań rozwoju oraz wykorzystanie szans płynących z otoczenia, może znacząco przyczyniać się do poprawy funkcjonowania systemu transpor-towego miasta. Niezbędne jest przy tym, uwzględnienie potencjalnych zagrożeń wynikających ze zmian w przestrzeni, czerpanie wiedzy z dotychczasowych doświadczeń, a także uwzględnienie do-robku naukowego i respektowanie głównych założeń z dziedziny zrównoważonego rozwoju.
Szczególnym wyzwaniem jest więc, świadome decydowanie o dalszych kierunkach rozwoju systemu zarówno w ujęcie przestrzennym, jak i funkcjonalnym. Wymaga to jednak determinacji władz lokalnych w realizacji niepopularnych społecznie decyzji, których słuszność doceniona zostanie ze znacznym opóźnieniem.
Na marginesie warto dodać, że uwzględnienie opinii mieszkańców pozwala nie tylko uniknąć rozwiązań mało skutecznych i niepopularnych, ale podnosi także prestiż przedsięwzięcia wśród lokalnej społeczności i legitymizuje podejmowane działania (Grzelec 2011, s. 153). Tak więc, realizacja celów zrównoważonego rozwoju systemu transportowego powinna być standardem europejskim, nad słusznością którego nie powinno się dyskutować, lecz realizować. Praktyka pokazuje, że im spraw-niej funkcjonuje system transportowy miasta, tym lepiej żyje się mieszkańcom.
W świetle powyższego, nie ma wątpliwości co do tego, że rozwój systemu transportowego miasta jest procesem ciągłym. Nie istnieje stan docelowy, do którego by on dążył. Każdy osiągnięty stan jest stanem przejściowym, stanowiącym podstawę następnego etapu rozwoju. Tak rozumiany rozwój systemu pozwala na osiąganie lepszych warunków funkcjonowania poprzez dokonywanie pozytywnych zmian.
Postrzeganie potrzeb integracji i zrównoważonego rozwoju systemu transportowego jako czyn-ników doskonalenia jakości usług przewozowych, może prowadzić do wzrostu atrakcyjności i konku-rencyjności całego miasta. To ważne, bo bez sprawnego i nowoczesnego systemu transportowego trudno wyobrazić sobie obecnie dalszy rozwój miasta. Duża ruchliwość mieszkańców aglomeracji oraz rozwój przestrzenny miast sprawiają, że popyt na usługi przewozowe ciągle wzrasta – rośnie też jego dynamika. Przy ograniczonej przestrzeni miejskiej i przepustowości infrastruktury transportowej zbędna jest zatem poprawa funkcjonalności całego systemu. To ważne, albowiem niezrozumienie, nie-dostosowanie lub brak przewidywania przyszłościowych potrzeb mieszkańców może być przyczynkiem do spadku atrakcyjności systemu transportowego miasta. Dlatego też, aby sprostać tym wyzwaniom, konieczny jest rozwój i integracja systemu transportowego w zakresie odpowiednim do istniejących i planowanych potrzeb przewozowych mieszkańców aglomeracji. Pozwala to mieć nadzieję,
76
że w przyszłości spójny system transportowy zapewni mieszkańcom oraz podmiotom gospodarującym realizację szeregu potrzeb transportowych na wysokim poziomie i w efekcie przyczyni się do rozwoju oraz wzrostu konkurencyjności całego miasta.
Zakończenie
Wydaje się, że przedstawione statystyki są podsumowaniem samym w sobie – to obraz rzeczy-wistości, jaki panuje na olsztyńskich ulicach. Rzeczywistości z którą mieszkańcom miasta przychodzi zmagać się w codziennych dojazdach do pracy, szkoły, czy też na zakupy. Generalnym wnioskiem pły-nącym z przeanalizowanego materiału jest fakt, iż problem związany z mobilnością motoryzacyjną mieszkańców, na tle innych ważnych do rozwiązania spraw, jest kwestią co najmniej ważną dla więk-szości mieszkańców Olsztyna.
Ponadto, na podstawie danych i przytoczonych informacji można zauważyć, jak wiele jeszcze szczególnie w Olsztynie, należy uczynić dla poprawy funkcjonowania transportu w mieście.
Można tylko domniemywać, że przedstawione problemy i wyzwania, stanowić będą podstawę do sfor-mułowania takich wniosków, które nakłonią lokalne władze do podjęcia bardziej radykalnych, aniżeli dotychczas, działań, które pozwolą w niedługiej perspektywie czasowej zwiększyć płynność ruchu pojazdów, a co za tym idzie zmniejszyć przynajmniej część problemów komunikacyjnych miasta i przyczynić się do poprawy standardu życia mieszkańców Olsztyna.
Niemniej jednak, wiele zależeć będzie od nas. W przeciwnym razie przedstawione problemy mogą się jeszcze tylko pogłębiać. Oznacza to, że olsztyński system musi być przedsięwzięciem realnym, dostosowanym do obecnych oraz przyszłych pokoleń. Dlatego też jego rozwój nie może opierać się na życzeniowości, a tym bardziej na złudzeniach.
Bibliografia
Burnewicz, J. (red.). (1993) Ekonomika Transportu, Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Burnewicz, J. (2005) Sektor samochodowy Unii Europejskiej. Warszawa: WKŁ.
Gołembska, E. (1999). Kompendium wiedzy o logistyce. Warszawa-Poznań: PWN.
Grzelakowski, A.S., Matczak, M., Przybyłowski, A. (2008) Polityka transportowa Unii Europejskiej i jej implikacje dla systemów transportowych krajów członkowskich. Gdynia: Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni.
Grzelec, K. (2011) Funkcjonowanie transportu miejskiego w warunkach konkurencji regulowanej.
Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Grzywacz, W, Wojewódzka-Król, K., Rydzkowski, W. (2000) .Polityka transportowa. Gdańsk:
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
IGKM, (2013). Raport o stanie komunikacji miejskiej w Polsce w latach 2000-2012. Warszawa: Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej w Warszawie,
Laskowska, J. (2008). Rola transportu pasażerskiego i uwarunkowania jego rozwoju w regionach.
Transport Miejski i Regionalny, nr 11.
Matulewski, M., Konecka S., Fajfer P., Wojciechowski A. (2008). Systemy logistyczne. Komponenty, działania, przykłady. Wydanie 2, Poznań: Instytut Logistyki i Magazynowania.
Michałowska, M. (2007). Procesy integracyjne wybranych systemów transportowych, Katowice:
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Podolski, J. (1991), Transport w miastach. Warszawa: WKiŁ.
Szczepaniak, T. (1985). Transport i spedycja międzynarodowa. Warszawa: PWE.
Tundys, B. (2008). Logistyka miejska, koncepcje, systemy, rozwiązania. Warszawa: Difin.
Woch, J., Janecki, R., Sierpiński, G. (2009). Współczesne systemy transportowe. Wybrane problemy teorii i praktyki. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
77
Zalewski, A. (1981). Problemy oceny efektywności rozwoju miejskich systemów transportowych.
Monografie i opracowania. nr 98. Warszawa: SGPiS.
TRANSPORT SYSTEM IN THE ASPECT OF FUNCTIONING OF AGLOMERATION
Summary: Conducted on the consideration of the determinants of the scale of the problems and difficulties faced by contemporary urban transport systems. They prove and confirm the author's belief in the fairness of the hypoth-esis that the rail sector is characterized by a bottom-up dysfunction that is limited to functioning, and then assesses and analyzes those areas of target elimination of adverse future images. This thesis is confirmed not only by the results of research presented in the work, but also by other reports on which the author cooperates. The problem presented here is analyzed in relation to the systematic approach. It has a significant influence on the formation and identification of the most important premises dealing with the improvement of the entire transport system to the city.
Key words: transport, transport system, rural discrimination
78
79
Beata Detyna
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu beata.detyna@wp.pl
Agnieszka Mroczek-Czetwertyńska
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu a.czetwertynska@gmail.com
ROZDZIAŁ 7
WYDATKI NA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY LOGISTYCZNEJ MIASTA WAŁBRZYCHA – OBSERWOWANE TRENDY
Streszczenie: Wałbrzych od wielu lat przechodzi trudny okres restrukturyzacji. Rozwija się jako jeden z regionalnych ośrodków kulturalnych, administracyjnych i turystycznych Dolnego Śląska. Funkcjonuje tu ponad 14 tys. podmiotów gospodarczych i jednocześnie jest to jeden z największych ośrodków prze-mysłu motoryzacyjnego w Europie Środkowej, a Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna „INVEST PARK” zaliczana jest do najlepszych lokalizacji inwestycyjnych. Wszystkie te aspekty sprawiają, że na tak małej przestrzeni miejskiej gromadzi się wiele przepływów logistycznych. W efekcie interesy przed-siębiorców kolidują z potrzebami mieszkańców miasta. Celem niniejszego rozdziału jest identyfikacja trendów jakie towarzyszą rozwojowi infrastruktury logistycznej Wałbrzycha. Jednocześnie podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: czy podejmowane działania służą poprawie funkcjonalności miasta.
Badania dotyczą okresu 2008-2015, analiza natomiast została dokonana w oparciu o dane ze sprawoz-dań z realizacji budżetu miasta dostępnych za pośrednictwem biuletynów informacji publicznej.
Słowa kluczowe: logistyka miasta, infrastruktura, infrastruktura logistyczna miasta, trendy rozwoju miast
Wstęp
Średnie i duże aglomeracje miejskie to podmioty, które charakteryzują się znaczą ilością przepły-wów strumieni logistycznych. Fakt, że występują one na relatywnie niewielkiej przestrzeni, może pro-wadzić do powstawania dysfunkcjonalności organizmu miejskiego. Konsekwencją tego są między innymi kryzysy transportowe i komunikacyjne. Na to zjawisko nakładają się także zmiany związane z rozwojem cywilizacyjnym. Są to między innymi działania oparte o zmieniający się styl życia miesz-kańców, decentralizację aktywności społecznych, rosnącą aktywność gospodarczą, prowadzącą do two-rzenia nowych węzłów transportowych i większego obciążenia dróg dojazdowych. Zidentyfikowane powyżej problemy miast prowadzą do występowania zjawiska kongestii, degradacji środowiska, a w konsekwencji do zmniejszającej się ich funkcjonalności31. Wszystkie te elementy rozszerzone o aspekty konkurencji ekonomicznej, zarówno wewnątrz miast jak i na zewnątrz, wymagają określo-nego wsparcia logistyczokreślo-nego. Działania te umożliwią koordynację, organizację i zarządzanie miastem ze szczególną wrażliwością w obszarze przepływów ładunków i osób (Tundys 2008, s. 9).
Celem niniejszego rozdziału jest identyfikacja trendów związanych z rozwojem infrastruktury logistycznej Wałbrzycha. Jednocześnie w artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: czy na wybra-nym obszarze badawczym podejmowane są działania związane z rozwojem infrastruktury logistycznej?
A także: czy wybrane działania istotnie wpływają na poprawę funkcjonalności miasta? W rozdziale dokonano analizy wydatków budżetu miasta Wałbrzycha, w świetle podejmowanych działań związa-nych z infrastrukturą logistyczną miasta. Analiza objęła lata 2008-2015, została przeprowadzona na podstawie sprawozdań finansowych miasta zamieszczanych w biuletynach informacji publicznych (BIP). Na podstawie danych źródłowych wyznaczono linię trendu dla wydatków budżetu miasta
31 Funkcjonalność miasta rozumiana jest jako dostosowanie przestrzeni do potrzeb i oczekiwań mieszkańców i turystów.
Łączy się z aktywnością zawodową, edukacją, kulturą, aspektami społecznymi oraz infrastrukturalnymi.
80
w dziedzinie transport i łączność oraz określono udział wydatków inwestycyjnych w ogólnych wydat-kach miasta Wałbrzych i ogólnych wydatwydat-kach inwestycyjnych.