ROZDZIAŁ 3. KIERUNKI ZMIAN SYSTEMÓW KATEGORYZACYJNYCH
3.2 Zmiany w polskim systemie kategoryzacyjnym
Zmiany polskiego systemu kategoryzacyjnego zostały oparte na artykule, pochodzącym ze strony internetowej, www.rp.pl, napisanym przez Andrzeja Szafrańskiego.
System Hotelstars Union jest bardziej praktyczny niż wymagania kategoryzacyjne, obowiązujące w Polsce. Bardzo często podkreśla się „edukacyjną" rolę naszych przepisów, co w przypadku mało doświadczonego, ale żywiołowo rozwijającego się rynku, skutkuje wymuszeniem wyższego standardu powstających obiektów. W Polsce działa ponad dwa tysiące hoteli. Gdyby zmieniono archaiczne zasady kategoryzacji obiektów noclegowych, liczba hoteli mogłaby wzrosnąć nawet o połowę. Wprowadzenie regulacji podobnych do obowiązujących m.in. w Niemczech, czy Austrii, zwiększyłoby też dostępność polskich obiektów noclegowych dla zagranicznych turystów.
Podstawą prawną polskiego systemu kategoryzacyjnego jest Ustawa o usługach turystycznych. W 2010r. weszła w życie nowelizacja ustawy, która nie uwzględniała zmiany całego systemu, wprowadziła jedynie drobne zmiany w polskiej kategoryzacji. Istotną zmianą w obowiązującym w Polsce systemie kategoryzacyjnym było wprowadzenie wymogu wyposażenia w klimatyzację obiektów o standardzie czterech gwiazdek. Mimo, iż zmiany
50 S. Borkowski, E. Wszendybył, Jakość i efektywność usług hotelarskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 62.
51 www.rp.pl, 15.06.2014.
w polskim systemie kategoryzacyjnym dokonane były stosunkowo niedawno (w 2010r.) to realizacja kolejnych zmian jest niezbędna52.
Wiele obiektów zlokalizowanych np. w zamkach, pałacach nie może uzyskać kategorii wyższej niż 3* ze względu na brak daszka nad wejściem do hotelu. W związku z tym, właścicielom bardziej odpowiada pozostanie „obiektem noclegowym” niż deklasowanie swojego obiektu, poprzez wliczanie go w kategorię 1 – 3*. Podobna sytuacja dotyczy hoteli niskokosztowych, które nie posiadają recepcji. W Polsce takie obiekty nie mogą zostać sklasyfikowane jako hotele. Zapewnienie gościom igielnika w obiektach od trzech do pięciu gwiazdek czy też konieczność wyściełania podłogi pokoju w hotelu każdej kategorii wykładziną jest zbyteczne. Szczególnie w obiektach ekonomicznych jedno i dwugwiazdkowych, w których z pewnością można zezwolić na panele podłogowe53.
Zmiany powinny uwzględnić również zapisy dotyczące gastronomii, które kładą nacisk na utrzymywanie przez wszystkie hotele kuchni i sali śniadaniowej. Według obecnych przepisów śniadania muszą być serwowane w obiektach wszystkich kategorii. W wielu obiektach o standardzie jednej, dwóch gwiazdek, część gastronomiczną można zastąpić automatami z kawą, kanapkami, czy przekąskami. Brak konieczności posiadania restauracji dotyczy w szczególności obiektów położonych w centrach miast, gdzie dział gastronomii jest zbędny, z uwagi na istniejące wokół kawiarnie, bary i restauracje. Wycofanie przepisów narzucających posiadanie restauracji uwolniłoby przedsiębiorców od ponoszenia ogromnych kosztów z tym związanych54. bezużyteczna, głównie dlatego że doprowadzają one inwestorów do niepotrzebnych kosztów, a to z kolei hamuje rozwój jakościowy rynku. Turyści, szczególnie międzynarodowi również oczekują jednolitych kryteriów, dzięki którym będą wiedzieli czego spodziewać się po hotelu trzygwiazdkowym, niezależnie od tego, w jakim kraju się znajduje. Zatem zeuropeizowanie klasyfikacji obiektów hotelowych w Polsce mogłoby pomóc w zwiększeniu liczby zagranicznych turystów w polskich obiektach, czego z pewnością chcą właściciele hoteli55.
52 Ibidem, 15.06.2014.
53 www.rp.pl, 15.06.2014.
54 Ibidem, 15.06.2014.
55 www.rp.pl, 15.06.2014.
W większości krajów europejskich o przyznawaniu kategorii decydują izby i organizacje hotelarskie. W Polsce organem decydującym są urzędy marszałkowskie.
Kwestie świadczonych usług określone są ogólnikowo, a sama kategoryzacja dla obiektów, które chcą posługiwać się nazwami prawnie zastrzeżonymi (hotel, motel, pensjonat) jest obowiązkowa. W krajach, w których procesem kategoryzacji zajmują są stowarzyszenia branżowe, kryteria są bardziej szczegółowe, zorientowane na jakość i dotyczą także usług.
Mianem „hotel" mogą określać się wszystkie obiekty noclegowe, a nadaniu konkretnej liczby gwiazdek może się poddać ten, kto uzna to za stosowne i spełni kryteria. Zmiana w polskim systemie kategoryzacyjnym, polegająca na przeniesieniu kompetencji dotyczących kategoryzacji z organów administracji na organizacje branżowe jest obecnie niemożliwa.
W Polsce istnieje kilka organizacji, będących reprezentantami branży noclegowej, ale ich działalność nie jest zbyt widoczna i odczuwalna dla obiektów noclegowych. Organizacje są zbyt małe i słabo zorganizowane, aby samodzielnie mogły skutecznie zająć się kategoryzacją obiektów. Idealnym rozwiązaniem byłoby połączenie wszystkich organizacji w jedną. Jednak obecnie większość wysiłków kierują one na zdobywanie pieniędzy niezbędnych do przetrwania, a nie na działania związane z branżą. Ponadto urzędnicy, którzy wiele lat temu otrzymali uprawnienia do przeprowadzania i nadzorowania procesu kategoryzacyjnego mogą wyrazić sprzeciw wobec oddania uprawnień prywatnym stowarzyszeniom. Pozostawienie kategoryzacji w rękach urzędników wiąże się najprawdopodobniej z zablokowaniem wszelkich istotnych zmian, ponieważ na rynkach gdzie kwestie kategoryzacji powierzono administracji jej kryteria określone zostały w sposób techniczny, tak by były jednoznaczne do sprawdzenia56.
56 Ibidem, 15.06.2014.
ZAKOŃCZENIE
Niniejsza praca została poświęcona problematyce kategoryzacji w Unii Europejskiej, a w szczególności czynnikom determinującym wybór danego systemu kategoryzacyjnego.
System kategoryzacyjny w UE jest zróżnicowany. Każdy kraj prowadzi inny, wewnętrzny system. Można go podzielić na dwie grupy: publiczny i prywatny.
W pracy celem nadrzędnym było zbadanie poszczególnych grup krajów Unii Europejskiej za pomocą wskaźników funkcji turystycznej, pod kątem rozwoju danego państwa oraz ogólna ocena systemów kategoryzacyjnych. W pierwszej fazie analizy, obliczono wskaźniki Schneidera, Deferta i wydatków turystycznych. Otrzymane wyniki pokazały, że wyższy wskaźnik Schneidera wystąpił w krajach z kategoryzacją obowiązkową, z kolei wskaźniki: Deferta oraz wydatków turystycznych uzyskały większą wartość w krajach z kategoryzacją fakultatywną.
Sześć krajów z najwyższym wskaźnikiem Schneidera zostały wykorzystane do drugiej części badań, w której zestawione oceny klientów hoteli 3* z obu grup krajów pokazały, że hotele w krajach z kategoryzacją obowiązkową były wyżej oceniane przez klientów niż hotele w krajach z kategoryzacją fakultatywną. Jednak różnica w wynikach była niewielka i stanowiła mniej niż 1 punkt procentowy. Obliczone wskaźniki oraz oceny klientów hoteli stanowią cztery czynniki determinujące system kategoryzacyjny w UE.
Jednym z postulatów postawionych w pracy jest ujednolicenie systemu kategoryzacyjnego we wszystkich krajach Unii Europejskiej, które zagwarantuje, że goście, chcący skorzystać z usług obiektu 3 gwiazdkowego otrzymają taki sam standard w każdym z krajów Unii Europejskiej. Jednolite zastosowanie kategoryzacji w hotelarstwie powoduje jego rozwój. Starania o przyznanie gwiazdek to przede wszystkim poszerzenie oferty usługowej, ale także podniesienie jakości i poziomu świadczonych usług, a w związku z tym pozyskanie nowych klientów na rynku europejskim.
Drugi postulat dotyczy zmian jakie powinny nastąpić w polskich przepisach kategoryzacyjnych. Polska jako członek zjednoczonej Europy powinna podjąć działania zmierzające do ulepszenia systemu kategoryzacyjnego. Obowiązujący w Polsce system kategoryzacyjny, został wdrożony wiele lat temu i wymaga modernizacji, a nawet całkowitej modyfikacji systemu. Zmiana w zasadach kategoryzacyjnych jest niezbędna, biorąc pod uwagę przemiany funkcjonalne i architektoniczne, zachodzące na rynku turystycznym.
Wprowadzanie do obiektów noclegowych nowych technologii powoduje, że przepisy kategoryzacyjne, które obecnie obowiązują w polskim hotelarstwie coraz bardziej odstają od rozwiązań przyjmowanych w innych krajach.
BIBLIOGRAFIA
1. Borkowski S., Wszendybył E., Jakość i efektywność usług hotelarskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
2. Gospodarka Turystyczna, red. A. Panasiuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
3. Hotelarstwo, red. A. Panasiuk, D. Szostak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
4. Hotelarstwo. Usługi – eksploatacja – zarządzanie, red. A. Panasiuk, D. Szostak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
5. Konieczna-Domańska A., Biura podróży na rynku turystycznym, PWN, Warszawa 2008.
6. Kowalczyk A., Geografia hotelarstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.
7. Mendlik S., Leksykon podróży, turystyki, hotelarstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
8. Milewski D., Pawlicz A., Sidorkiewicz M., Oferta hotelarska w miejscach kultu religijnego w Polsce na przykładzie domów pielgrzyma, w: Turystyka religijna, red.
Kroplewski Z., Panasiuk A., Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010.
9. Mitura E., Koniuszewska E., Hotelarstwo – organizacja i technika pracy, wydanie II, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008.
10. Raciborski J., Sondel J., Sondel K., Zawistowska H., Prawo turystyczne, Warszawa 2001.
11. Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 29 grudnia 2010 r. w sprawie opłat związanych z zaszeregowaniem obiektu hotelarskiego.
12. Sarnowski J., Kirejczyk E., Zarządzanie Przedsiębiorstwem Turystycznym, WSE, Warszawa 2007.
13. Szromek A.R., Organizacja i zarządzanie, w: Przegląd wskaźników funkcji turystycznej i ich zastosowanie w ocenie rozwoju turystycznego obszaru na przykładzie gmin województwa śląskiego, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej nr 61, Wydawnictwo Naukowe Politechniki Śląskiej, Gliwice 2012.
14. Turkowski M., Marketing usług hotelarskich, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1997.
15. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, Dz.U. 2004, nr 223, poz.
2268.
16. Witkowski Cz., Hotelarstwo – Podstawy hotelarstwa, część I, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2002.
17. Witkowski Cz., Kachniewska M., Hotelarstwo – Hotelarstwo w gospodarce turystycznej, część III, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2005.
ZASOBY INTERNETOWE
www.booking.com www.businessvoice.pl www.hotels.com www.hrs.com www.rp.pl
SPIS RYSUNKÓW I TABEL
Rysunek 1. Ocena klientów hotelu Mercure **** w Warszawie na podstawie portalu
booking.com...15
Rysunek 2. Ocena klientów hotelu Mercure **** w Warszawie na podstawie portalu hrs.com ...15
Rysunek 3. Ocena klientów hotelu Mercure **** w Warszawie na podstawie portalu hotels.com...16
Rysunek 4. Przykładowy hotel 3* wybrany na podstawie portalu booking.com...21
Tabela 1. Opłaty za dokonanie kategoryzacji...11
Tabela 2. Występowanie kryteriów na portalach hrs.com, booking.com, hotels.com...17
Tabela 3. System kategoryzacyjny w krajach UE...22
Tabela 4. Wskaźnik Schneidera w krajach UE o kategoryzacji obowiązkowej...24
Tabela 5. Wskaźnik Schneidera w krajach UE o kategoryzacji fakultatywnej...25
Tabela 6. Wskaźnik Schneidera w krajach z kategoryzacją obowiązkową i fakultatywną...26
Tabela 7. Wskaźnik Deferta w krajach UE o kategoryzacji obowiązkowej...27
Tabela 8. Wskaźnik Deferta w krajach UE o kategoryzacji fakultatywnej...28
Tabela 9. Wskaźnik Deferta w krajach z kategoryzacją obowiązkową i fakultatywną...29
Tabela 10. Wskaźnik wydatków turystycznych w krajach o kategoryzacji obowiązkowej....30
Tabela 11. Wskaźnik wydatków turystycznych w krajach o kategoryzacji fakultatywnej...31
Tabela 12. Wskaźnik wydatków turystycznych w krajach z kategoryzacją obowiązkową i fakultatywną...32
Tabela 13. Zestawienie wskaźników dla obu grup krajów...33
Tabela 14. Kraje z kategoryzacją obowiązkową...34
Tabela 15. Kraje z kategoryzacją fakultatywną...34
Tabela 16. Średnia ocena klientów dla obu grup krajów...35