Znaczenie Planu Transportowego dla ochrony środowiska

W celu znaczącego poprawienia ochrony środowiska naturalnego przed emisją zanieczyszczeń i hałasem komunikacyjnym niezbędne jest jednoczesne zrealizowanie kilku zadań:

 zwiększenie roli komunikacji publicznej w stosunku do samochodowego (i motocyklowego) transportu indywidualnego, poprzez rozwój i usprawnienie systemu transportu publicznego i jego infrastruktury,

 zwiększenie udziału pojazdów spełniających niskoemisyjne normy spalania oraz eliminacja pojazdów nie spełniających norm emisji spalania,

 zwiększenie udziału pojazdów spełniających niskoemisyjne normy hałasu,

 usprawnienie systemu komunikacyjnego w celu zapewnienia jego zwiększonej w stosunku do stanu obecnego wydajności zasobów, ograniczenie deficytu w przeliczeniu na 1 paskm, zwiększenia ilości pasażerów w dobie liczonej w paskm.

Zwiększenie roli komunikacji publicznej w stosunku do samochodowej (i motocyklowej) poprzez promocję powszechnego wykorzystania transportu publicznego w codziennych dojazdach do miejsca pracy lub nauki, w podróżach fakultatywnych zamiast samochodami lub motocyklami przyniesie znaczące efekty ekologiczne i gospodarcze. Dla przykładu w skali kraju ograniczenie liczby wypadków o połowę do poziomów występujących w krajach starej UE-12 zmniejszyłoby liczbę zabitych na drogach o ok. 1700 osób, rannych o 16 tys. osób, co wg wyliczeń inicjatywy Jaspers spowodowałoby roczne oszczędności rocznie o 9,2 mld zł. Przy założeniu generowania w woj. opolskim 3% ruchu krajowego ograniczenie liczby wypadków o ½ spowodowałoby niższe straty tym spowodowane dla regionu opolskiego aż o 275 mln zł rocznie ponoszone głównie na leczenie rannych wypadków, wypłaty ubezpieczeń społecznych i niezdolność do pracy. Dla opolskiego ograniczenie kosztów strat w czasie wypadków to kwota tylko ok. 13 mln zł rocznie.

Skrócenie czasu dojazdu do pracy z Kędzierzyna-Koźla do Opola z obecnego poziomu 52 minut do 30 minut dla kursu przyspieszonego i 38 minut dla zwykłego osobowego po modernizacji. Wg danych z Niebieskiej Księgi dla inwestycji unijnych koszt czasu wynosi dla pojedynczego dojazdu do pracy w 2014 r. 33,5 zł/godzinę.

W przypadku jego skrócenia o 22 lub 14 minut stanowi dla pojedynczego pasażera kolei wartość mierzoną na 12,3 zł dla kursu przyspieszonego, 7,8 zł dla kursu ze wszystkimi postojami dla odcinka Kędzierzyn Koźle-Opole.

Podobną choć niższą wartość będzie miało na jeden przejazd przejęcie w wyniku skrócenia czasu jazdy pasażera samochodu, który wybierze kolej zamiast auta. Czas jazdy dla relacji Opole-Krapkowice z przesiadką na autobus w Gogolinie to czas jazdy w przypadku integracji rozkładowo-taryfowej po modernizacji 23 minuty dla kursu przyspieszonego i 28 minut dla kursu zwykłego wobec 40 minut bezpośrednim autobusem w czasie kursu bez kongestii drogowej. Czas jazdy pociągu z przesiadką na autobus będzie porównywalny do czasu jazdy autem.

W sytuacji modernizacji lini Nysa-Opole czas jazdy po podniesieniu prędkości z 50 na 80 km/h skróci się z ok. 82 minut do ok. 52-57 minut, czyli dla kursów bez mijanki o 30 minut do poziomu konkurencyjnego w komunikacji indywidualnej (ok. 55 minut jazdy) i bezkonkurencyjnego względem transportu autobusowego (30 minut dłuższy czas jazdy).

Podobne wskaźniki zostaną uzyskane dla taboru na 120 km/h dla relacji Opole-Strzelce Opolskie po modernizacji linii. Obecny czas 38 minuty zostanie skrócony do 26 minut, czyli czasu bezkonkurencyjnego dla jadącego zgodnie z PORD samochodu.

Największy efekt przyniesie planowana w ramach PoiIŚ rewitalizacja odcinka Kluczbork-Namysłów(Wrocław).

Czas jazdy ulegnie skróceniu z 54 minut do 33 minut dla relacji łączącej oba miasta powiatowe Opolszczyzny.

Powyższe przykłady pokazują, w jakim stopniu zwiększy się do 2020 r. konkurencyjność kolei w wyniku inwestycji infrastrukturalno-taborowych. Dzięki temu sieć przewozów służby publicznej będzie mogła się opierać na kolei, gdyż prędkości komunikacyjne pociągów będą na poziomie wyższym niż jest prędkość maksymalna autobusów na drogach jednopasmowych (70 km/h) stanowiących prócz A-4 (dotąd nie wykorzystywanej do przewozów innych niż dalekobieżne) podstawę sieci drogowej województwa.

Zawsze jednak decyzja o wyborze podróży środkiem prywatnym albo środkiem publicznym należy do osoby podróżującej. Na wybór wpłynie przede wszystkim, jakość warunków podróżowania oraz koszty. Plan transportowy rozwoju komunikacji publicznej tworzy warunki do zmiany preferencji mieszkańców regionu na rzecz atrakcyjnych, dostępnych i zintegrowanych przewozów służby publicznej opartych na szkielecie komunikacji kolejowej i uzupełnionych przez linie autobusowe.

Jakość warunków podróżowania samochodem osobowym jest obecnie wyższa niż podróżowania autobusem komunikacji publicznej i koleją. Wynika to przede wszystkim z:

 większej prędkości podróży,

 swobody wyboru czasu rozpoczęcia podróży niezależnie od rozkładów jazdy przewoźnika,

 większego komfortu podróży,

 większej prywatności i bezpieczeństwa osobistego,

 przejazdem z miejsca na miejsce,

 możliwości wygodnego przewiezienia bagażu.

Także koszt przejazdu samochodem osobowym w porównaniu z przejazdem środkiem komunikacji publicznego jest często niższy, zwłaszcza w przypadku podróży większej liczby osób.

Zatem dla zapewnienia konkurencyjności transportu publicznego wobec transportu indywidualnego należy położyć nacisk na jakość publicznych usług przewozowych i ich koszt. O jakości transportu publicznego decydują m.in.:

 dostępność komunikacyjna stanowiąca połączenie częstotliwości, konkurencyjnej prędkości komunikacyjnej i ceny usługi,

 czas przejazdu,

 dostępność i zasięg sieci komunikacyjnej transportu publicznego na jednolitej taryfie,

 komfort podróżowania,

 punktualność, niezawodność mierzona procentem realizacji kursów, bezpieczeństwo podróży.

Koszt natomiast zależy od wysokości opłat za korzystanie z komunikacji publicznej. Wysokość tych opłat zależy z kolei m.in. od ekonomiczności środka transportu, jakim wykonywane są usługi publiczne, dlatego dobór taboru dla transportu publicznego powinien być optymalną wypadkową zastosowania kryterium maksymalnej ochrony środowiska i ekonomiczności eksploatacji pojazdu.

Plan Transportowy może wspomagać dalsze zmniejszanie poziomu emisji zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych poprzez promowanie działań, mających na celu:

 przejmowanie przez transport zbiorowy pasażerów korzystających obecnie z komunikacji indywidualnej,

 wykorzystanie synergii inwestycji w modernizacje linii kolejowych z modernizacją taboru i poprawą oferty kolei regionalnej realizowane przez Województwo Opolskie jako uzupełnienie programu centralnego POiIŚ,

 ograniczanie transportochłonności komunikacji indywidualnej,

 wzrost wydajności komunikacji publicznej (do realizacji zwiększonej pracy przewozowej potrzeba przy jednolitych taryfach mniejszej pracy eksploatacyjnej w wyniku wyeliminowania dublowania się kursów różnych przewoźników),

 rozwój istniejącej sieci pomiarowej, jakości powietrza w mieście,

 poprawę jakości paliw wykorzystywanych w przewozach publicznych,

 popularyzację środków transportu zbiorowego (w tym międzypowiatowego i międzygminnego),

 wzrost udziału ruchu rowerowego poprzez rozwój infrastruktury rowerowej i jej promocję na styku z transportem publicznym,

 wprowadzenie strefy płatnego parkowania w centrach miast,

 stworzenie nowych parkingów w celu wprowadzenia parkingów „Parkuj i Jedź” w węzłach intermodalnych w celu zwiększenia przewozów użyteczności publicznej ,

 eliminowanie z ruchu pojazdów niespełniających norm emisji zanieczyszczeń (np. poprzez kontrole drogowe),

 działania edukacyjne dla kształtowania proekologicznych zachowań komunikacyjnych (np. dzień bez samochodu),

 modernizacje dróg i ulic w celu uspokojenia ruchu oraz rozbudowę obwodnic i wyprowadzenie ruchu tranzytowego z obszarów gęstej zabudowy,

 poprawę stanu technicznego pojazdów i autobusów komunikacji publicznej (np. zastąpienie starego taboru pojazdami spełniającymi normy spalania wyższe niż EURO 4 ),

 ograniczenie indywidualnego ruchu samochodów na rzecz komunikacji zbiorowej,

 poprawę inżynierii ruchu dla uzyskania płynności ruchu miejskiego np. poprzez synchronizację sygnalizacji świetlnej z uwzględnieniem potrzeb komunikacji zbiorowej,

 zastosowanie mokrego czyszczenia ulic,

 Mechanizmy obciążeń dodatkowych fiskalnych dla pojazdów o długim okresie eksploatacji, dużym zużyciu paliwa na pojazd, emitujących duże ilości pyłów.

Plan Transportowy omawia charakterystykę ogólną obszaru oraz jego sieć komunikacyjną, a także zasady organizacji rynku przewozów. Dokument wskazuje istotne – z punktu widzenia zapewnienia ciągłości wykonywania przewozów o charakterze użyteczności publicznej – połączenia pośród istniejącej sieci komunikacyjnej regionu.

Plan Transportowy stanowi więc jedynie ocenę istniejącej sieci komunikacyjnej, ze wskazaniem sposobu efektywnego jej wykorzystania oraz z uwzględnieniem potrzeb zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, jest to więc dokument wtórny wobec wcześniej obowiązujących zamierzeń inwestycyjnych zarówno jednostek samorządu terytorialnego (województw, powiatów, gmin), jak i urzędów administracji centralnej (jak np. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad czy Zarząd Dróg Wojewódzkich w Opolu) i nie ustala ram dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, mogących oddziaływać na środowisko.