"lexikon der audio-visuellen Bildungsmittel", wyd. Heribert Heinrichs, München 1971 : [recenzja]

Zygmunt K. Kacprzak

"lexikon der audio-visuellen

Bildungsmittel", wyd. Heribert

Heinrichs, München 1971 : [recenzja]

Collectanea Theologica 46/4, 231-232

R E C E N Z J E ₂₃₁

E u c h a r y s t ia w ż y c i u L u d u B ożego, k tó reg o au torem jest k ie r o w n ik k ated ry

k a te c h e ty k i A T K w W arszaw ie, ks. doc. dr hab. Jan C h a r y t a ń s k i . W yd aje się, ż e w y ra żen ie „n ow e d rogi” zo sta ło p rzez w y d a w c ę u żyte w p o d w ó jn y m sen sie. W. N a s t a i n c z y k , p od ejm u jąc się w y d a n ia o m a w ia ­ n ej p rzez n as k sią żk i, w p ie r w sz y m rzęd zie zam ierza w y p ro w a d zić z k ryzysu d ziałaln ość k a tech ety czn ą sw e g o k ra ju , w k tórym trw a ją o b ecn ie d y sk u sje nad se n se m i program em „n au k i r e lig ii” w szk ole. K a tech eza p a ra fia ln a p rze­ ży w a ta k że s w o is te p rob lem y, ta k ie jak np. u b y tek fr e k w e n c ji czy tru d n ości d ia lo g u z m łod ym i. Z grom adzone w jed n ej k sią żce i p och od zące z różnych k ra jó w d o św ia d czen ia , m o d ele i r e fle k sje k a te c h e ty c z n e m ają w zb o g a cić s t o ­ so w a n e d o ty ch cza s m eto d y i zach ęcić do p o słu g iw a n ia się n im i w p rak tyce. W yd aw ca w y ra ża n a d zieję, że d zia ła ln o ść k a tech ety czn a w jeg o k raju , przez z a sto so w a n ie p o w y ższy ch m etod o ż y w i się i w e jd z ie d zięk i te m u na „now e drogi”, k tó re u czy n ią ją b ard ziej ow ocną.

Z treści p u b lik a cji, a ta k że n a p o d sta w ie słó w w y d a w c y , m ożna w n io sk o ­ w ać i o in n y m se n sie u ży teg o w ty tu le w y ra żen ia „n ow e d rogi”. W yd aw ca zam ierza po prostu zbierać i w k o le jn y c h p u b lik a cja ch w y d a w a ć w sz y stk ie a k tu a ln ie p ra k ty k o w a n e i n o w o p o w sta ją c e n a te r e n ie całego św ia ta ch rześci­ ja ń sk ieg o p o m y sły k a tech ety czn e. S p o d ziew a się , ż e ta k i „ k sią żk o w y m agazyn n o w y ch d ró g ”, po k tórych p orusza s ię w sp ó łczesn a k a tech eza , m o że p rzy słu ­ żyć s ię do jeszcze in te n sy w n ie jsz e g o jej rozw oju. P ro si za tem , ab y w y żej w sp o m n ia n e p o m y sły k a tech ety czn e p rzy sy ła ć na jego ad res, k tó ry sp ecja ln ie w ty m celu p rzy k oń cu sło w a w stę p n e g o zam ieszcza.

Ta in teresu ją ca p u b lik a cja k a tech ety czn a n ie p ow in n a ujść u w a d ze te o ­ r e ty k ó w i p r a k ty k ó w k a te c h e z y p o lsk iej. Z a w a rte w n ie j m o d e le , p ra k ty czn e p o m y sły i r e fle k sje p o zw a la ją za u w a ży ć, jak ro zle g ły jest w a ch la rz ta k ty k d u szp a stersk ich w d zia ła ln o ści k a tech ety czn ej w sp ó łczesn eg o K ościoła. L ek tu ­ ra tej k sią żk i k sz ta łtu je p on ad to w u m y śle czy teln ik a p rzek on an ie, że róż­ n orak ie p rzeszk od y sp o łeczn o -k u ltu ro w e, na ja k ie n ap otyk a n a sw e j drodze p o słu g a k a tech ety czn a , n ie k o n ie c z n ie p rzesą d za ją o jej b ezo w o cn o ści. N ie ­ jed n o k ro tn ie sta ją s ię źród łem n o w y c h p o m y słó w sk u teczn ie p om agających w r o zw ią zy w a n iu p rzeróżnych p ro b lem ó w zw ią za n y ch z ż y cie m w iary.

o. Z y g m u n t K . K a c p r z a k OFM , K a t o w i c e H erib ert H E IN R IC H S (w yd.), L e x i k o n d e r a u d io - v is u e l le n B i l d u n g s m i tt e l, M ü n chen 1971, K ö sel-V erla g , s. X V + 362.

W yd aw ca lek sy k o n u , p rofesor H erib ert H e i n r i c h s je s t k iero w n ik iem a u d io w izu a ln eg o cen tru m W yższej S zk o ły P ed agogiczn ej w H ild esh eim ie. Jak o fa c h o w ie c je s t św ia d o m y w k ra cza n ia d y d a k ty k i w ep ok ę tech n iczn ą . Środki a u d io w izu a ln e jak film , radio, te le w iz ja , m a szy n y d y d a k ty czn e, laboratoria ję z y k o w e itd . z rok u na rok coraz b ard ziej zn ajd u ją z a sto so w a n ie w p ro cesie n au czan ia i u czen ia się. C oraz lic z n ie jsz e in sty tu c je h a n d lo w e o feru ją róż­ norodne i tech n iczn ie zró żn ico w a n e a u d io w izu a ln e środki k szta łcen ia , k tó re w p ra k ty ce n astręczają jeszcze w ie le tru d n ości. P rzed e w sz y stk im m ało zn an e są ro zle g łe m o żliw o ści m eto d y czn e i d y d a k ty czn e, ja k ie te środ k i ze sobą p rzynoszą.

W y d a w ca le k s y k o n u za p om ocą 184 h a s e ł p o d ejm u je się u p o rzą d k o w a n ia w a sp ek cie tech n o lo g iczn o -p ed a g o g iczn y m tej sy tu a c ji tru d n ej d la p rak tyk ów . U siłu je p rzep row ad zić n au k ow ą in w e n ta r y z a c ję i szczeg ó ło w y op is różnorod­ n y ch m o ż liw o śc i d y d a k ty czn y ch , k tóre w y n ik a ją z w p row ad zen ia tech n ik i do n au czan ia. Z akres tr e śc io w y h a seł, zam ieszczon ych w sło w n ik u , ogran icza się w y łą c z n ie do sy tu a c ji w N iem czech zachodnich.

W h a sła ch z esta w io n y ch w p orządku a lfa b ety czn y m m ożn a w y ró żn ić k ilk a g łó w n y c h zagad n ień , k tó re w y d a w c a m ia ł n a uw ad ze. N a p ierw szy m m iejscu n a le ż y w y m ie n ić te h a sła , k tó re z w ię ź le o p isu ją i tłu m aczą za sa d n icze urzą­ dzen ia i n a z w y u ży w a n e w św ie c ie środ k ów a u d io w izu a ln y ch . W yd aw ca m a

232

n ad zieją, że w ten sp osób u su n ie tak często sp o ty k a n ą n iep ew n o ść, rodzącą się w tra k cie k on ta k tu ze sk o m p lik o w a n y m i tech n iczn ie e lem en ta m i in te r e ­ su ją cej nas d zied zin y w ie d z y czło w ie k a jak tr a n z y s t o r , o gn isko s o c z e w k i , c z ę ­

s t o t l i w o ś ć i a m p l i t u d a , p r o j e k t o r , g ło w i c a z a p i s u ją c a , stereo fo n ia , k a m e r a itp.

C zyteln ik zn ajd zie ta k że w sło w n ik u z w ię z łe in fo rm a cje o szk ołach i in ­ sty tu cja ch za jm u ją cy ch się k szta łcen iem od p o w ied n iej k a d ry d la praktyki szk o ln ej oraz o różnych zak ład ach p rod u k u jących p rzy d a tn e d la n iej a u d io­ w izu a ln e urządzenia tech n iczn e.

W yd aw ca lek sy k o n u p od k reśla w sło w ie w stęp n y m , że u d ało m u się p o ­ zysk ać do w sp ó łp ra cy p ra w ie w sz y stk ic h k o m p eten tn y ch w sek to rze a u d io ­ w izu a ln y m za ch o d n io n iem ieck ich n a u k o w có w , tech n ik ó w i p ra k ty k ó w sz k o l­ nych. F ak t ten u w id o c z n ił się ta k że w treści recen zow an ej przez n as pracy zb iorow ej. W iele h a se ł w y stę p u ją c y c h w sło w n ik u p rzed sta w ia , objaśnia i o m aw ia różnego rod zaju ty p y ap a ra tó w i p od aje in str u k c je p osłu g iw a n ia się nim i. D zięk i w sp ó łp ra cy z fa ch o w ca m i w p o jed y n czy ch h a sła ch został u ch w y co n y a k tu a ln y sta n w m o m en cie red agow an ia sło w n ik a .

M ożna w y o d ręb n ić w sło w n ik u grupę h a seł o m a w ia ją cy ch w y b ra n e p o ­ jęcia 7. d y d a k ty k i, p ed a g o g ik i i p sy ch o lo g ii np. p o g lą d , k s z ta łc e n i e , d r a m a t y -

z a c j a i d y d a k t y k a , w y c h o w a n i e p r z e z t e l e w i z j ę i f i lm , d z i e c k o i f i l m , p s y c h o ­ logia p r z e ż y c i a f i l m o w e g o itp . P rzy o m a w ia n iu w y żej w y m ie n io n e j grupy p o­

jęć, zgodnie z n a ch y len iem ca łeg o sło w n ik a , au to rzy dbają za w sze o to, aby o k reślić, w jak im sto p n iu środ k i a u d io w izu a ln e pom agają w rea liza cji o k re­ ślo n y ch ce ló w d y d a k ty czn y ch czy ped agogiczn ych .

N iek tó re h a sła p osiad ają w za łą czen iu litera tu r ę p rzed m iotu , d zięk i której c z y te ln ik m oże p ogłęb ić sw o je w ia d o m o ści na tem a t b ard ziej in teresu ją ceg o go zagad n ien ia.

W dod atk u do le k sy k o n u zn a leźć m ożn a a k tu aln ą b ib lio g ra fię a u d io w izu ­ aln y ch czasopism oraz w y k a z n a zw isk u czon ych i fa c h o w c ó w , zajm u jących się b ad an iam i d o ty czą cy m i a u d io w izu a ln y ch środ k ów k szta łcen ia , a ta k że ze­ sta w ich p u b lik acji. P on ad to za w iera on ta k że 40 rek lam różn ych in sty tu cji h a n d lo w y ch o feru ją cy ch b o g a ty a so rty m en t pom ocy a u d io w izu a ln y ch . M ogą on e w d u żym sto p n iu u ła tw ić w y b ó r i d ecy zję zak u p u w y ż e j w sp o m n ia n y ch pom ocy d y d ak tyczn ych .

S ło w n ik a u d io w izu a ln y ch śro d k ó w k szta łcen ia n ie jest p ozycją k a te c h e ­ tyczną. Stąd c z y te ln ik n ie zn ajd zie w n im w zm ia n ek d o ty czą cy ch z a sto so w a ­ n ia ty ch że w d zia ła ln o ści k a tech ety czn ej. O góln a I n s t r u k c j a K a t e c h e t y c z n a w z e sta w ie pom ocy, ja k im i w in n a p o słu g iw a ć się d zia ła ln o ść k a tech ety czn a , w y m ien ia ta k że środ k i a u d io w izu a ln e i m a so w eg o przekazu. D yrek toriu m po­ stu lu je p onadto, ab y sta ły się one p rzed m iotem w n ik liw y c h stu d ió w w asp ek ­ cie k a tech ety czn y m oraz, ab y zo sta ły w łą czo n e do program u k szta łcen ia k a ­ tech etó w . W sp ółczesn y b o w iem czło w ie k w zn aczn ym sto p n iu p ozostaje pod w p ły w e m środ k ów a u d io w izu a ln y ch . P o słu g a k a tech ety czn a w in n a się z tym fa k tem liczyć i w y p ra co w a ć w ła ś c iw y języ k dla p rzek a zy w a n y ch p rzez sieb ie treści. W yd aje sie , że d la r e a liza cji w y ż e j w y m ie n io n y c h c e ló w p rezen to w a n y sło w n ik m oże być przydatny.

o. Z y g m u n t K . K a c p r z a k O FM , K a t o w i c e B ernhard GROM, M e t h o d i s c h - d i d a k t i s c h e I m p u l s e f ü r d i e relig i o n s p ä d a g o g i­

sc he P r a x is , F reib u rg im B r e isg a u 1972, V e r la g H erd er , s. 223.

Od p o ło w y naszego stu le c ia p o ja w ia ją się p on ow n ie na te r e n ie k a te c h e ­ ty czn y m p y ta n ia o sk u teczn ą m eto d ę n au czan ia, która w y z w a la ła b y p ra w d zi­ w ą a k ty w n o ść i w sp ó łd z ia ła n ie u czn ió w , a ty m sam ym u czy n iła n a u k ę relig ii b ard ziej ow ocn ą. B ern h ard G r o m zap ozn aje nas w ła śn ie z p e w n y m i e k sp e­ ry m en ta m i, m eto d a m i czy m o d ela m i p o d ejm o w a n y m i zarów n o w k rajach j ę ­ zyk a n iem ieck ieg o , jak i poza n im i. P re z e n tu je zw ła szcza te , k tó re p od k re­ ślają zn a czen ie grup w y c h o w a w c z y c h w p ro cesie k szta łto w a n ia osobow ości,