Budowa geologiczna antyklinorium pomorskiego między Świdwinem a Złotowem w świetle badań geofizycznych

'i'npye'i'. tf'ro 'Bc:nencrBMe · orpaimąeHlihiX · 'Bo3'Momlloc-reł\

(oco6eHHO···'łTO KacaeTCR·· yBeJIH'łeHHH nepCOHaJia) MO-meT OHO YAOBJieTBOpHTb TOJibKO TeKYW.He ll0Tpe6HO-.CTH, Bb!TeKaiOUJ.He H3 _reOJIOrH'łeCI\0~. npo6JieMaT!łl\lł

reoJioruąecKoro JiHCTHTyTa. He . MOmeT ·oHa OAHaKO BecTH caMOCTOHTeJibHO~ Hay'łHO-HCCJieAOBaTeJibCKOii reMaTHKH. B nono6HoM noJiomeHHH Haxonnrca.

Orne-JletlHe i'eoi\>H3Hkił ·HecPTlłHei\:' npbMbkutneHHOCTH • . ·

'Jta

<ł>oHe STHX paCCYHtAeHH~ aBTOp. C'łHTaeT He06XOAH-· MOCTb pa3BHTiłH Hay'łHOti 6a3bl ; AJIH ·UOHCI\QBOił . reO"

<ł>H3HI\H B IlOJibiUe HeOTJIOHtHb!M BOllpOCOM H BHOCHT rrpeAJIOmeHHH AJIH crroco6os · peaJIH3al\HH; BHymaH rJiaBHb!M o6pa30M pa3BiłTHe yme CyUJ.eCTBYIOUJ.HX Ha-Y'łHb!X OTAeJieHHił.

AFRYKAN KISŁOW

Przedsiębiorstwo Geofdzykl' :Przem. Naft.

BUDOWA GEOLOGICZNA ANTYKLINORruM POMORSKIEGO

MIĘDZY SWIDWIŃEM

A ZLOTOWEM W SWIETLE

BADAŃ GEOFIZYCZNYCH

P

OZNANIE BUDOWY GEOLOGICZNEJ: pólJniocnej . ezęśc.i

a.ntYikliniarnmn

.IQilorskiego dopiero w

OSitatruch ła>taeh ·· po woj.nie pooz:m;iło .znaczne po-stępy, głównie ·dzlięki · .lll'aJCOIIIl wiertniczym, Wkład prac geofizycznYJOh .. - ni~ety - akazał się za . szczupły!, <.'0 było: 'USpr.awiedliiwione niepomyślnymi

warunkami, j.akie tu naJX>tkaM w toku pmc. Dot~zy

to

prac sejsmioczny<ih wy.k.mywam'ICih w la:tach 1954---<1964

n:a

obs2airze Swidlwin - Zlotów. Mimo to

prace geofizyc~ne od~ąły .swoją !rolę w poozą~o­ wyun 'stadium xegionałego :ro~nia obsza.rou. . . W pilerwszej faiLie ll'.OZ.poznan:i;ł geofizyeznęgo tej

t

·

\B

~/Polczyn--Zdrój

\(/)~

.

.

l

L

55

l

5oo----t----400

\ 2[!_

+----·-·-315~

-l

l

l

1000-+-900~0

900 I-Bt5

-·.1--·-900

L4s

700:-r=-500

l :.

l

.

l

t-- T

L40

l

l

l

l

"000

,,

.

.

1-

35

----r=

.

7.20Ci~

.

.

.:...;...,...

l

'

130

300,'1

\

'"'V_{-srwidwin

.L----·--. } ( ' \ l - · - · ~--r·

6

I

•

.

'

•

l

ezęśoi

kiraJu

·2ostały wylronane ~że~ ptzez Ńiem­

ców .regi001a~ne baldmi:a graw.ianetryczne i

ptagne-tYczn:e.

S1Jcl7Jególme ef~y'W'ne oklazały się· pr.a.oe gra-Wimetrycz,p.e, :ltt.ólre s-twiel'ldlzjły ~ie ·d!użej

anonla!ld.i dodatn:iet.i o kięru.nilru NW - SE, wiąrż.ąeej się 'W swej połudlnliowej części z obslzaa'em te!k!torui.cz-nym Gór Swtiętok:rzyskicll ·i stmawioąeęj ilch pr7.ediłu­ żenie. Te dane potwierdziły dotYIChCzaJS wysuwane •kOilJCePQje o tma2ili.wości 'i:9tlniiend!a tu obszaru

wynie-sionego, oo zostało .rÓW!llież IPOt'Wierdzone szeregiem wiereeń, rw których J1iaiPotkatn.O utwtory dolnego

me-zoooikum. - :kajpeT i Wajpień musZJl"OWY - w pozycji

ZillaJCznie ~j, nrl':llby tego morż.na byłlo się spad~Zie­

wać <liatyehc7Jals. Sejsmlicme .prace refrakicYJjne

(met1>-dą wadbllairmwą) wyJoon.ane 1ruż

.r.Al'7Je'd

.wo,tną

'UI'"aw-ni:ly wyniesienie W18Xsbw S!prężystycll 'lroło Czapl1i:nka,

które H. Rei'Cih w.ią\Zał z ut'wlcxrlałmi i\V'8pienia mus·

zLo-wego. Zlnana .IIl.aiP8. BrookaJmpa sohemaotyzuJje

opasla-dlane 'Wiiadamoścl o budoWtie gealcgicznej tej części

k:raj.u, uWI7Jg].ędlnll:ad;ąc dotycihczJas daine wiertnicze

i geofizyc~.

Gdy .po wojlnie pr,zystąpilono

dO

s~o~ ~a-. ccrwan•iia ~anego dbszal'lU, ·2l8Stosowo8JIIO tu

w pierws?Jej fa2lie (1954 .r.) pmce st\ismliczne :reflek-syjne na dwódh !Pl'Ofil.aoh zwliaidoWICZych: Sta:rgam

-Koszal:J.n oraz Ptil!a - Cho,imce. Te i :~ze .prace

ser'"srnicme (1955 r.) refleksyjne wy~ na szeregu

k:rótltioh profjlhl na o'bszaT~ Swidwin - Cz.apiinek

oraz lroło IZlotaw'a nie dały za·óowal:aljącydl wY!Il'iików. ?

.

l

•

l

•

l

•

l

~)

""'

l

•

l

•

!;:1iiszc.2iailnie: wapieruła

mu.sziowego,

do~omitów

retu

oraz <l/:Jlami·tów lu'b anhydrytów •górnego cecbs?JtY1!lU.

Ale ni~.zeZJWyc.iężo!U!; cliotychczas przeszkodę ··dla

SEtisani!k:i reflelksy}n.ej stanowią warun:~ w ~

przypo'WiierZIChniOIWYJCh :i płytszycll, aclórych

mie-ks.ztałcająey wpływ nie może być wye1imilnowany

w tok!u fP1"8C.

O wiele ·lepsze wym,ilki uzyslmno 'IJII"ZY 7!aSfn.crow.aJniu

se;itsmiJozlnej metody. refriallroy)ne\i. iPirzYJ 2JeS'ta<wliJalnu

mapy przedstawdanej na ry.c. l wykorzyst8Jlll0 'wszyst-kie pierwotne mate:ri:ały ~zne, tjaJklie dotY'Obczas uzyskano n~;~ obszarze Swidwin --:- Zlotów, przy czym uwz.gl.ędniano nowsze matar:ialły z pernilarów prędiko9ci

rozcllodozenlia się fa!l. sprężystych w .głęjbokioh.

od-w.iertaoh, IIDtóryoh wylronano ki~ (Zlotów - Skór-ka l, Czaplinek 3 i 4, Swtidw:itn l i 2).

Na IYIC. 1 :przedstawiono ma~ę strukturalna pewne-go .pozi'Olllu s.prężYJSote.go o rwaTbaściach

tZJW.

prędlrości graolllilczinych IP<nad 4000 m/s.ek. Na.leży tu 2laZil/aiCZYĆ, że ·te wartości są Illa ogół przecięll!llie WYJŻSZe na ()bszat.ze Swidw'in - Czaplilllek, gdtzie przekraczają

5000 m/sek, zaś m2Jsze ·na obszarne Wałcz - Złotów.

Te :różn.iJce w w.arlaściiaoh oczywtl.ście zależa od

składiu litlOil"Ogi.cznego utwo:r6wl, . przez które drgania są przenoszone. Porównanie głębokości otrzymanych

z rełrakicj'i z dtanymi z odw.iertów Swildwdn l i 2 wy- ·

1000

l :._,,_

o~_....;,~;,_,.__;,j1pkm

jWalr;zA\-01

-·-1!

- 8 - - 4 ~5.

Ryc. 1. Mapa strukturalna poziomu sprężystego (stro-pu dolnej serii gipsowej) obszaru Swidwin-Zlotów.

1 - głębokie odwtierty wiertnicze, 2 - dyslokacja, 3 - war-stwice w m poniżej p. m. 4 - profile sejsm., 5 - klerunek

zapadania osi struktury.

Za&tosoW'a!Itie metody refralk:cy)nej według ÓWICzesne.j .oceny - róWll!ież nrle .c~&o snodizlie:wanych

wyn.i'ków, oo zdecy:dowało o zand·eclhalilli.u .dlallszych prac ;sejsmiilcznych.

. Jes2lCze raz .poclij.ęta próba w 1956 ·r. lilia olbsz.all"ze Swlidwin - CzaJpl.inek:, ~Y zasto30wan:iu dotychoa-sowy:ctl ·środków techindoznych oraz dia'W\Ilej metody

Pl'aC, również nie dała pozyttyTWonyoh wyni!ków. stało się jasne, że niepomyślne warunki sejsmogeologiczne

kłJaid.ą kres illi!ISZym usitłowanio.m iprZY ollJaSZYICih

<ibe<:-nych maiiiwo9ciach teohnicznyclt. Uzys·ki.wallllie spo-radYICZil;Vich dobrych wyni:ków Sibw'ier<i'za, że il:stnie~ją

d(fure warutnlki ~ębne w post.aJcti: !PfZ)'nla'jm:nJiej

brzeoh dobrYIC\h opo7li.omów reflek:sy.}nych, a to

przy-Fig. 1. Structural map oj elastic level oj (top oj the lower gipsiferous series) the Swidwin-Zlotów area l - dee,p ool'li4lgll. 2 - dtslocat.lons, 3 ~ contour lin.es In metres below sea, 4 - selsmic Iogg!ngs, 5 - direction of

d.!Jpplng of sbr.uct.ure axls

kazulj.ą, że ()blliC2JOOle sejsmiczne głębokaśoi odiooszą się

·

tu

oo

'StrtQpu sertioi gilpsowej ]mjj,pru. WYJl'falbnie t.o

widać rw od'W'iereie Swidwin l, gdzie miąższość tej

ser.H ;jest diuża. Tatk samo i w adrwiereie Sw!iJClrwin. 2 poziloon .refrakcyjny raczej należy W'ią.zać ze stropem

sertiti gilpSIOWEd dolne'El~Cl l.mjpru. Jatk ·,jest na innych oils2latNI,oh - n:ie 'Wiitmly z powOOu. ·braku głębaltich odWiertów a tym samym i parównla.n.Ia. Dla UZII.Iipeł­ nden:ia ~eży diOidać, że calllrow'.łte oZa\ł.a:manoie kierunku dfrgań w :serii ~wej nastą,pi wtedy, gdy jej Wtł8tSiliOŚCii sprężyste będą Oidtpowlied·MO wys~e, Z8ileż­ nie od illości zarwanych Sl.llbsota.Il\Cijli ,giJISO'WY'Ch oraz wła!mości nadkładu. Może lbowtiem nastąpić ,przypa-dek, że najW'ięk.sza .iłlt$ć (masa energii). drgań dozna

Q ,~

l

\

l

'

~

o

Rvc.

z.

Mapa

snv

ciężko~ci

.dg

obszaru Złot6w-Szu­

btn w redukc;i Bouguero. (Ob;amienia ;ak na ryc. l) Fig. 2. Gravity map of the area Zlotów-Szubin in

Bouger's correction (explanations see

fig.

l)

. . .

zaJamani.a .rńżej - w utworeoC!h wa;pientfa mu.szlowe-go, a nawet

w

dolomdtacll i. anihydryt:acb retu. To są ndebe71Pieczeństwa pawsta}ące przy .korelaoaji . pozio-mów refrakcyjnych ze stratygraficznymi l tę trudność

!naźina :I'IOZStrzygnąe dqpiero :za ~ wie.reeń.

W omaw.ialnym tu ·preypacłlw wszystko przieiD&wia

za identyfikacją z senią gipsową. Pr:z.:ypus2lCZ811Dy, że

wskutek spodżiewanej rÓWiliOległ.ości :zalegania

u.trwo-rów starszyodh z serią gipsową dalsze oDa9Ze wywody

mają chanlikter ogólny i nie wymapją specjrallnych

zastrzeżeń i ~leń. Nie jest jednak wyklucmne,

że !pewne serie Utolog!eme doznaj~ mndan swej m.lążsrośoi. O talką dokładoość pnledstawieoia

obra-7JU, ·by te Zlllllialn.y 2'JO!Stały .uch~ne, pakusić lrię nie

IIlO'Żemy z powodu zbyt smmpłej illo6oi ma.teriałów.

Dla informacji Ś·-:ednalt IIDOIŻila nadm'iemć, że na

poofi-.laclt dbszaru wd-dw.i!nta myslmno Eij)01"adyyommie

do-dlaltkowe dane wska.zujllce na istnienie głębiej

zalega-jących poziomów

bardzled

spr~)'8tyoh, 'jakimi mogą

być ·wapienie środk:Jowego tr:lasu •I'Uib nawet dolmJI!ty czy aoby:dryty ~retu.

Dla ~UaJUiPełnienila cb:anlkterystytki se)Smlic7llle} obsza-ru ooleży wspomnieć o monotonił ulbworów pod wzglę­

dem sejsmicznym. Do głębokn§cd 100--150 m warstwy

mają 7J!~ZWY'C.Z8;j ~l.wśct ~ 1700-2000 misek.

Poniżej ich leżą utwary 21 pręcllrośaiami

3000-320.0 m/sek. W części na W od Swidwiola aerr:La ta ma

prędlrości 2600-2700 misek. IPomże.j tej senl!i (sądząc

~e z :prz~ cyfr) o charakterze bardlziej

piasZICZystym leży wspoml!lli:any kompleks ~~ysty

z prędkoścnami !I)OWyr!ej. 4000

m/sek.

Chara:kterystycmą cechą obszaru Swiawm -

etap-linek (ryc. .1) !jest do6ć si'1ne pof~ie · wars.tw w .szereg łagodnych faŁdów o rowJl!Oleełym. przebiegu.

Główny, szerszy fałd zajmuje rśrodkowa, część obszaru l podebodalt najoblilŻej .powiemzołmił. Na jeeo północnym

?Jboczu

•

Jest

:wniesu:zooy odlwiert Swidwin 2.

Nie-wątpliwe ·~ występowanie :róWIIllież drogiego fałdu

położonego na N od gł6wlnego, ma on mniejszą

ampLi-tudę i .szerolocość, wyraZJistość wyst~ dest

row-n:!eż mniejs.za.

Na ·południu, .w okolicy Łdbeza, są Wl9kazów1d.. na

możliwość pojawienia się !pOłudniowego wyndes!oo1a

bez •bl:irbs.zego jednak ·jego oklreślenia.

Profil sejsmk:my

S"tarl!!alrd -

Koszailin oraz dane atrzymme w odw.!ereie Swidwin ·1 iPI)Zwedaja

twier-dzić, ~ tuż na zachód od l.iiDii

SWidw!n -

Łobez

przebiega maczna dyslokacja, zasy~ na

profLLu poółur!n.y1m łączącyun odwierty Swtldwdin. l i 2.

Wslka21Ujoe na lbo chaiNdder .pro!i:ll po Obu~ Unii dyslokiacyjnej. W.!elloość obnof,żenJaczęśoi zaebodllliej-jest

maczna l doohoc:łzl;

w

-przyblsiżJen.tu do ok. 500 m.

Wy-datje się,

te

w obu częśdaoC!h buny silruktumlnej

-wyższaj i n.!tiszej - ~ się .;ed!n&kowy kształt,

o czym św.ladozy iJedtn.a,kioW'a odleghość 091 wyndes.!eń sta.now.!ących wza,jemrle przedłużen!ie po obu

stro-nacll dyslokacji. Dyslokacja poprzeoma Swidwina

jak edylby diJoina. st:rukturę Swidw11.n - Cza,p1inek

w mlejs.cu ~ej malk:symałnego wyniesienia. Od niej w kierunku wschodnim następuje stopniowe zanu-rzame się fałdów. SZ~el"eg danyodh w91taa:uje, IŻe w

od-ległości ok. 2-3 ·km na: wschód od odwiertu

Swidw!h 2 IPI"Zebiega przyp1.1S7JCZ3.1nie now.a

dysLoka-Qja rpoprzecma, kierująca się 1na Porozyn Zdrój. Jest

bardzo motldwt!, 'Że !CZęŚĆ !WSChodnia

w

dkolky

. Czapliinka nieznaczn•ie eię dbndża. W · te!ll sposób

maksyma:lne wyniesienie .gł6w1nego fałdu dbseJ:w;uje

się

w

pobll:iu SwidwiiDa koło dyslokacji.

Ciakalwe

tiest

pcll}ożenie profi•lu odwiertów Jezdo.r-ne - Sw'ierozyna i -~ stosunek do sflrUktur po

obu stronJIIIC'h pro&u. Maźna tu w)'8unąć dwie •

·T; (Hówny fałd $widw.lln - Czapliinek ~est

identycz-ny z fałdem · Krajenlki, Za identyfikacją ,przemawiają

ogólne cechy wyrazis·tośoi, ale wówoas <:6 tego f.aMu

doznaje kilkukilometrowego przesunięcia ku S między

Ć7JalpliJnlkiem a Joastrowi"em. Należy zatem przyjąć

istnilenile dulżej dysloklaoji pqprzec.2llllej międrzy tymi

dwiema miejscoWIOŚClami.. Jest jed:nJak wątpliwe, by

oś głównego fałdu doznała tak olJbr.zyrmieg!o przesun.ię­

Ciia, bo o ok. 10 km. Cech więkls7Jeg~o !P1'3rwdqpod.Obi'eń­

stwa nabiera zaltem :irnlna ik<UliCie\l)Cija.

· 2. Na W Old łinii Wallcz - Jastrowie występuje du-·

ża dyslokacja, popr.zecznra {przyjlmowanraJ :równ•ieZ

wyZelj). Powoduje ona pt"7JE!!ll;iesZJCZentile miejsc

maksy-ma.lnego JliOOlsJru z głównego fałdu, który Jeży głębo­

ko, lilia nowy .połuclJnrilowy fałd KrajanilaL Tymczasem

główny . fałd Swildwi!na zaJ!lJUna się .i :jego obo .Maśnde

~ęk

w

postaJCii nieZillaCIZil.ego tpofaibdow81!lia

w uflwraraldh górn.Eij i środkOM!!j ju.ry trnaany w

okioli-cach W:ilśndewlld.

Wyóalje się 2laltem, że diolrnaldiemany ,po-łudln!lowy fald

Lorbeza Idomaje wynis?JCZOOiia w kier:tmk!u wsOhocłt­

rum

i na E tod 'linii Wałcz-Jastrowie sta~ się - tak

to .Illa:7JW:ietrny - jednostką ,p.ierw'SZelg() · ;r.zędu.

Zacho-dzi więc 1nl zjaJwisk:o odwlrotne !Illiiź: .z fałdem

Swidw'i-na W tym świetle ofałd Pliły zajmuje jeS2JC7JE!

bar-dziej połudn!iowe położenlie i może tbyć zauwarż001y

przytpus7JC2:a.Inie tYilk;o do lilnid Wałtcza. Dałej na W

i .ten ~ s.ię głębolklo 'i carłoo!witclie się roz;plas7Joza.

Tego roclzat.ju lkloooetpdje

mama

cwysn:u'Ć na

podsta-Wile :pr.zedkłaodooyoh materiałów ,setjsan!kmyteh, K·t6rta

z

tYtclh

•klcmcepcj.i jest słuszna, mogą wylka.zać

da·l-sze ·badlatnla geofi,zylczne i n~. fa.kty z wiereeń.

Ciekawie ~przedstawiają się daJile z ()lbsza.ru

Zlo-tów-P.iła. TIU na

.prom'Ul

iPR:a.- ZłatQw wytStę~

rna!ksymal.ne zwężenie fałdu IK.ra.jen!ki IPI1ZY

jedno-ezes.nym lokiall!IlYtrn Obnn'lżen!Lu osi Wcl:u. Wdemy, że

w

odwiercie Zlotów l (Skfxrtka) i)rzeW'ieroooliO dkioło

1300 m •utWIOIÓW łiasoWY'Ch ~edstawionyoh w

poeta-ci drobnych pilasków. Być może, z tym wszystkim

wiąże 6ię wygla"d anmnallili siły dęiJkoścd w .redUtkcJi

Bauguera {Tyte. 2), której ~Y

w

swym przebiegu

na. ()lbsm:r.ze ZłobaW'a wyik;azują Wlkllęśnięcie ku S.

W .2'JWi~ z tym na E od K:oofjenki IIlliOiima $ę

spo-~ewd:ć oowego wyniesienrl.a poziomu serii gi:psowej.,

co jest zasygna]JL2JCfWane obw.iera:j;ącą tSię w tym

kie-r:undru formą anltyklli.nalną. Nie jest więc wytlduCZiOille,

że. na dbs~ze Loibżen!iJca - WY'!"Zysk wY'Stępuje

po-przeczne dlźwiigtndęoie osi faMu Krajenki, która dałej

przypUS7JC2'Jal1nde z.lewa się z osią wyniesien,i:a ·

Szu-bina. · .

· .PoldiaJny tu szJktiic .burdowy .geologicznej odiciinka anty-·

•Imllnorlum :I)OOllal"skiego w~ 'Cliaaszej detałl.za(:lj:!

i uZI.Ijpełniienia w s?Jczegółaoh. Wy.daije się ~-edlnak być

rzeczą pewną, .że matmy do czynienia z szeregiem

fałdowań drugor.zędinyteih o ·rótżm.ej attnp']!itUldzie

wy-niesienita :i sl«limpliklowanytC!h szeregiem dysddtac)i.

O tym również świadczą profile Piła - Chojnice wg

Tyskieglo orm profill pr.zez Otdlwlierty J eziarne-

Swtier-czyoo wg stemuJ.alka. Innymmamentem., o którym moż­

na wspoaniil1i.eć milmoobodeim;,

i.iest

~. cu:y fakl'Y' te

nie noszą na sdbie piętna WJplływów napięć idąJCych

z . 'i.nJnylch lkierunlków nliiŻ SW - oNE? Wydaje Slię tu.

Mnieć Tównieoż lkierooek S - N, łldótry może mieć

jed;na'k lokailny · ohal!.'alkter zwdazany z po}udn~CJW'ą

częścią anJtyklinor'ilum pomorskie&~~>. Słuszlnoeć t~h

pode,jrzeń wykaże się w iPI'ZYs.złości w milarę

groma-dżenlia si:ę materilałów dat~,JC'YICih lbuldowy głęb­

szych wa'l'$w.

LITE•RATURA

l. B rodtam !P R - Der Bau des tieferen

Unter-.gru:ndes liJri Nardos~. "J.b. Reidhsmt.

f. Bodenfor". 1940,

t.

61.

2. D a d l e z R. - D<t~sowe . ,wyiilii:lti badań

.podłoża me7mJOicmego

w

,półnoonej części

an1y-.kJ.inar:t.um pomar8k!~. ,,KWtaJI!t. Geol". 1967,

nr l.

42

3. D ą b r o w ski A. - Budowa głębolk!iego podiłoża.

Polski zadlodn!i.Eij w świetle wytntików tbadań

geofizyrcznyoh. ,,Kwart. Geolog". 1957, n1' l.

4. F a j k l e w i c :Ż

z. -

O zastosowandu wyiŻSZyoh

!POChodinyoh cię.2llrości w interpretacji! ~aiW'ilme­

try.cm.e.j na tdbsaar.ze Polski. "Nafta" 1-957, nr 6.

5. F a j kle

w

.i c z Z. - WynliJlai incter:pretac~

aoo-malti sLły C'iężlrośc'i w połuidin.i•owej C'ZJęŚCi. Wał>u

Pomo.rskiego. ,,Aota Geologica Polondoa" 1956, t. 6.

6. K JJ sł·o W' A. - O !WYilikaJCh 'badań sej&nicznytch

lilia obszarze SZUibin-Baooiin. "Geofizyka pos7JUikliw.

i ·k;qpaln." '1958, nr 3-4.

7. Pożary s k! i W. - Podiłoże północoo-ZilJC'hJOd­

:nlej Po1skli na tle strulktu.r otaiC'ZlaljącY'Oh. ,,Kwarl.

Geol." 1957, .nr ·l. .

8. O l c .z ak T. -

.P.raee

sej.sm!Jczne wykon:atiJe przez

Reichsamt f. Bodenforschung na Pomorzu

za-,choclttltim w Jiaibach 1937- 1939. Arclii:wtulm IG.

9. Ptak J. - Sprawoodlanie z prac sejsmilcm~h

wykolliaJiliYIC!h lila ~bszaa'ze Swidlwlna w 1966 .r.

Arch. prZIE!Illl. naft.

10. Pta k; J. - SpraJWo2ldia1llie z ,poorc ~ych

wykorum~h na obszralrze •Krołabr:ze.g - Swd,dwin

w 1957. .Atrch. pr.zem.. lll•a:llt.

11. R e t

c

h H. - Lal\lfzei~oo und Geologie in

Ostpommern und in Alpenvorland. "Oel. u. Kohle"

t. 35, s. 740----.743.

1.2. Rud

z flit

L. - Sprawoodanie z pr1ae

sejsmicz-nych wyilronanyte:h na obszarze Waiklz - SW'.idwin

w 1955 .r. Alrldh. przean.. lll.a:ft.

13. S ł o t a W. - SpraWOZlelianie z prac set,lsrnic?Jnycll

wylkonanyoh i1lla profilu &ta:n!?Jaird: - Koszalin

w 1954 r. Aroh. przem. naft.

14. S o•j k a K. - Sprrarwo2ld181!l'ie z ,prac

sejlsmiiJc.z-nych wyJoonanyioh na dbs:mrze Z'łatów -

K1'a-jen'ka w 1955 r. Areh. pr.zem. naft.

l5. S o j k a K. - ~'W'Ozd:anlie z ·prlare sejsmilcznych

wy.kionran)'ICh na profRu J?lił·a ·- Cho·jn;iJcoe w ·1954 r.

Arch.

·

pr.zem.

naft.

16. Ty sk f S. - Stan ibadań goologiPC'7Jil:Y'Cih .i;

dio-tydhczasowa znlajomość struktulry a.n.tyklinari'llm.

!P(JlilO'l'Skiegp na odlc!i'lllklu Swlchv:i.n - Pi:la. ,,K'W'a.rt.

Geol." 1957, lllll' 1.

17. U c h m a n J. - Zdjęcie wa'Ch1a:rzowe na

obsza-trze K.o&zallof.n - P!iła 1957. Arehi:wum IG.

SUMMARY.

First seismic i.nve6tiga.Uons of the Kujawy-Pomera-nian Arch between Swidwin and Zlotów were accom-plished as a fan shootings. They ronfirmed the

exi-stence of elevattion witbln large poSiitive gravity

anomaly. Reflectioo investigations, done after the 11-nd World War, did not suwly satisfactory results

due to large difficulties · of disUnct and oontinuous

recording oi waves.

Simultanously conducted refradlon investigations sbowed much better results. They allowed to make

a strudurał map of a certain elastic level with

velo-cities ove1' 4000 m per sec. On the base of correlation Wtith bore-holes on this area this level may be

con-nected with tbe top of the lower gypsiferous series

of Keuper.

It

ts

not out of the question that ·in som e places an ·

underlying Muschelka1k horizon may be traced.

The area between Swidwin and Czaplinek was

· more thoroughly examined. A relatively strong

(folding) complicMiion of layern is a charaoteristic

feature of this area. The fold axis descends, beginning

from the Łobez-Swidwin fault, toward SE. In the

vioinity of drilling "Swidwin 2'' runs the Połczyn

Zdrój di:slocati001 truncating the eastern block.

Sub-sequent diagonal dtslocation runs in the vicinity of

Wałcz.

Three longitudinal, structural axes of d.ifferent dip

directkms may be observed on thtis area. The

nort-hem axis of Swidwin-Czaplinek merges toward

Zlo-tów and disappears there. The . Łobez-Krajenka

marks a fold of "the forst order". The Łobżenica-

Wy-rzysk fold, running in the direction of Szubin, may be regarded as its probabie prolongation. The sout-hern Piła fold probably develops SE of Piła.

The results obtained allow to maintain thwt the refraction metbod can be used in the menticmed area, but precaution must be kept both in wortk and in the interpretation.

PE310ME

IIepBbie cefiCMH'!eCKHe pa6oThi Ha lloMopCKOM

aHTHKJIHHOpHH B pafioHe CbBHJlBHH - 3JIOTOB 6biJIH

npoBe,lleHhi B BH,lle BeepHo:ił c'hE!MKH. BhiJio nonyqeHo

06~ee .ITO,llTBepm,lleHHe cy~_eCTBOBaHHfl ITO,llHRTIUł

ł! ci6JiaCTH 60JiblllOJ:i: IIOJIOJKHTeJibHOH rpaBHTal.\HOI-IHOil

aHoMamm. CeficMopa3Be,llKa MeTOJlOM orpameHHhiX

BOJIH, npoBe,lleHHaR yme nocne BOHHhi, He ,llana

pe3yJibTaTOB 6Jiaro,llapR HeB03MOffiHOCTH noJiy'!eHHfl

rrpocnemnBaeMbiX ropH30HTOB. B TO me BpeMR

MeTo-AOM npeJIOMJieHHblX BOJIH 6hiJIH ITOJiyqeHbl cpaBHHTeJib-HO XOpOlllHe MaTepHaJibl, Ha OCcpaBHHTeJib-HOBe KOTOpblX 6b1Jla

nocrpoeHa crpyKrypHall Kapra no HeRoTopoMy yrrpy- .

roMy rnpH30HTY CO CKOpOCTliMH CBblllle 4000 M/CeK.

0nHpaliCb Ha ,llaHHblX 6ypOBblX CKBamHH STOT

ropH-30HT MOmHa CBll3bJBaTb C KpOBJieit HHlKHeH

rHnCOHO-CHOJ:l: CBHTbi B Kaiłrrepe. Ha6JIIO,llaeTCR H3MeH'!HBOCTb

BeJIH'łHH. CKOpOCTeJ:l: ,llO 5000 M/CeK. H ,llame Bblllle, '!TO He06XO,llHMO 06'bliCHliTb H3MeHeHHliMH

JIHTOJIOrH-'!eCKOro COCTaBa CBHTbl. He HCKJIIO'łeHO, '!TO B

HeKO-TOpbiX CJiy'!aliX MOmeT OT6HBaTbCll nOJ:ICTHJiaiO~HJł

paKOBHHHhiH H3BeCTHliK. CpaBHHTeJihHO 6onee

no,llpo-6Ho accne,llOBaH paJ:l:oH CbBHJlBHH - lJannHHeK.

Xa-paKTepHolł qepToił ero reonomqecKoro cTpoeHHf! liBJIReTcR JlOBOJibHO pa3BHTall CKJia,ll'!aTOCTh. Och

rna-BHolł CKJia,ll'!aTOCTH. ITOHHmaeTCfl OT .rronepe'łHOrO

pa3JIOMa Jlo6e3 - CbBHJlBHH B HanpaBJieHHH Ha lOB.

B6JIH3H CKBIDKHHbi CbBHJ:IBHH 2 npo6eraeT pa3JIOM

llOJI'!HHa-3,llpOR, . c6paCbiBaiO~HJ:l: BOCTO'iHblit. · 6JIOK.

Cne,llyiO~Hlł nonepe'iHhiJ:l: pa3JIOM HaxO,llHTCll B palłoHe Banqa.

B paccMa1'PHBaeMoM paJ:l:oHe Ha6JIIO,llaiOTCll Tpn

rrpononbHhie CTPYKTYPHbie ocH c HeOAHHaKOBhiMH Ha··

npaBJieHHliMH HaKJIOHOB. CeBepHaR och -

CbBHJlBHH-l.JanmmeK - norpymaercR B HanpaBJieHHH 3noToBa,

r,lle CTpyKTypa BbliTOJiruKHBaeTCll. B TO me BpeMR OCh

Jlo6e3 - HpaeHKa nO,llHHJViaeTCll Ha lOB H B pafioHe

HpaeHKH cTpyKTypa RBnReTCR AOMHHHPYIO~e:lł. Ee

B03MOlKHOe ITpO,llOJimeHHe HaXO,llHTCJI B pa:iłoHe

Jio6meHI-il.\a - BbimHCK, cne,llyll no scelł sepoRTHOCTH

Ha lJJy6HH. lOmHall CKJiaAKa llHJibl B03MOmHO Ha'łH­

HaeT pa3BHBaTbCR B IOrO-BOCTO'iHOM HanpaBJieHHH OT

llHJibl.

lloJiy'!eHHble pe3yJibTaTbl yKa3biBaiOT Ha B03MOlł<­

HOCTb npHMeHeHHfl ,llJlll reOJIOrH'ieCKOrO

KapTHpOBa-HHll MeTO,lla npeJIOMJieHHblX BOJIH, O,llHaKo C C06JIIO,lle-HHeM H3BeCTHblX OCTOpOmHOCTeJ.l:.

!!

KOMUNIKATY

l~

ALEKSANDER GARLICKil Instytut Geologlamy

ZŁOZE

SOLI KAMIENNEJ

I:.ĘżKOWICE

-

SIEDLEC W ZATOCE GDOWSKIEJ

R

EJON ZATO_KI GDOW'SKIEJ, leżący między znanymi złoż.am.i SOili Bochni i Wieliczlk.i, od daWJlla wzbudzał za:ilnteresowan.ie z ;plliiliktu widzenia możliwości wyst~ania w· nim .przemysloWY'Ch 7Jłóż sodi. Opierając się na fa:k.cie, że za~równo zł<>ria Wie-liozki, ja:k i Boohn·i wystE:IPllją przy br,zegu nasun.ię­ eia ka1rpaJCikliego, przy,pusZICmlllO, że połączenda tych dwóch obszarów należy szukać w .połudl!lJiowej części zeJtoki gdowskie,i - przy· .brzegu Karpat.

W świetle wynilków łiicmycil. prac wykonanycll

pr.zez Przemysł Naftowy okazało się, IŻe połuc!Jniowy 01bsmr zatoki ~ow.skliej nie rokuje oclikrycia no-wyeh Zlłóż soli. Dlatego też prace pro'Młdrone przez Zakład Złóti Ropy i SOil:i: IG Silroncentrowały S'ię w części północne!J, z zamiarem dawiązania do

zruane-go obszaru ·kiCJ!Pa·lnd Bochni na wschodzie i do serii soLnej naw'iet"CCOle~

w

Wożeniu poZJi.omym

w

rejonie Kłaja na półooey. Prace te dopr.Q<Wadzliły dD

odkry-cia nowego złoża soli kamiennej występtijącegiO na

niewielkiej głębokości i po2'iWU!liły na wy;tyczenie dal-szyoh !kierunków poszu:kilwań.

Prace wylronane w ilntere&UJ.j~cym obsZ8ll'ze obejmu-ją: pt<~~Ce pow.ierzchilliowe ocaz wiel'cenia mecba.ndczne płyikie (do .głębclk.ości 120 m), 'W'ier<:enia mec!hallllicme śreciJn.ie (do glłębakośc<.i 500 m) i jeden otwórr głębszy (do głębokośoi 730 m). Spośród wykonanych prac

po-wierwhniiOwYICih wymienić należy ZJdljęoie geologiJCm.e

w skali l : 10 000, Clbe)<lll•ują,ce teren miejscOwości:

Mos:zicrendca, Siedllec, Chełm :i Łężkowace .(w powiecie booheńskim). W. ~ią21ku z występ<JIW'anoiem po-W'ier'ZIChniowYich obja-wóW saliOin'OIŚności w ,posta.ct sło­ ny<lh źródeł, na terenie wyroiendonych miejscowości

.pr.zeprowadZIOIIlO wywiad S'tlud:zienny, który poo:DWolił

na wykr~e kilku dalszyoch :źlród-eł słooycll. Na

zleoe-Illie Instytu1m GeCtlogj,cznego Przedsiębiorstwo · Poszu-kiwań GeofizycznYich wylronało ·profilowanie ·

elek-brycme, którym objęty ZIOStał obszar od MoszJczeniey ·

po Siedlec •i Ohełrm. Zadaniem tycil prac było wy-znaczenie stref wyochodlnd se.ri1 salnej :pr.zykzyty>eh

Uitworami czwarlOir.zędowymi.

Do •ohW'iili obecnej wykonaoo

ao

otworów płytlOOh 011."81Z 8 'W'iereeń głębszych. Wieroeelllliiami tymi

zbada-IliO <lik. 4 km odcinek zllcyża :po 0021Ciągłoścl od

Mo-sZJCZenilcy

na

wschodzie po Gr<Jidlrow.iiCe w .zachodniej

. części obszaru ibaclań (.ryc. 1) •. Dla \l'l~ntia

bada-nego dbszaJru bardoro poiillOCille Vlka.zały się wiercenia wylronane przez Przemysł Naftowy w lataoh 1946-1,955. Otwory te w IW'ielu przYJPal(ilklroh IPI'zewierciły

~owity lloomplek:s wamtw mi<>ceńs'ki.dh, osdągadą·c strop wapieni .jwrajs:k;idh. •

Utwory :mioceńsikie oma Wli.an.e,go . .olbszaru należą do· tortoou oolne.go d środllroweg-o, odlpowiladaJjąoego

po-7lilomoan: opolSkiemu i graibawiecltiemu. Pooiom opolski

9taloowiq wa~r.Stwy choden!idk:ie, czyli fuml.alclja so-lonośnla zawierająca diwie seTiie SOilne. Seria solna I

(n.irisza) wyk.s.ztałoona \jest ikiolmplet.n:ie li zawdera sól kamiel1lllą, anhyd.ry;t, iłowce atlihydd-ytowe j:td., :nat~­ rnlast serię solną II stanowią gipsy występujące w stropie waJrStw chodMilakich. Da!je Slię to zaobser-'W'OWać w Chełmie, gdiz:ie gLpsy leżące n.adl u.twontmi

tufitowymi u ,podnóża 'WI7JgÓ1".21ai Grodz.lslkio Sbanowią utwory setii solnej II, n.a co wskazuje be.7pośredni

kiotntakt ~ ohodendclkiicll .z gralbowiedk:imi. Gruby ko~eks ~tw llasto-,piaiSIZICIZy&tycll z prz.e~ seriami · . · y;mio, zawierajacy-eh .sól ikamdenną z anhyd'r nawlie:reony w rejoniie MosZJCZenilcy,

Si.edlca, Ł · ·c •}ak :również otworem Kmo.) K-.2, za!W'iera w s Sk:ład!zie se1'1ię S<ilną L Wars:twy g:ra-IJo!wiookie · ące .śroldlkowy poziom tartonu. po-klrywają ologńc;mie llal]wyasze 'W'Zillies'ienia w Siedilru .i C ehnie. Są to ·W dol:nel~ części iły, nad kJtórymi leżą · ·ask.i przewaJ2Jlllie drobnoziarniste z pły­ tami pias.lrowc' szmyoh, drobnoziamlstych., ~a­ ZlionYICh l ze oepami mruszilOWICÓw osh:yg~h. .

Naj-43