• Nie Znaleziono Wyników

Budowa geologiczna południowego skrzydła fałdu Gorlic między Gorlicami a Krygiem (Karpaty środkowe)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Budowa geologiczna południowego skrzydła fałdu Gorlic między Gorlicami a Krygiem (Karpaty środkowe)"

Copied!
19
0
0

Pełen tekst

(1)

A N N A L E S D E L A S O C I É T É G É O L O G I Q U E D E P O L O G N E

Vol. X L IX — 1/2: 85—103 K rak ów 1979

Franciszka S z y m a k o w s k a 1

BUDOWA GEOLOGICZNA POŁUDNIOWEGO SKRZYDŁA FAŁDU GORLIC MIĘDZY GORLICAMI A KRYGIEM

(KARPATY ŚRODKOWE)

(4 fig.)

Geology of the southern limb

of the Gorlice fold betw een Gorlice and K r y g (Polisch Middle CarpatKians)

(4 Figs.)

T r e ś ć : Cechą charakterystyczną tego odcinka jednostki śląskiej jest wybit­

nie piaskowcowy rozwój osadów od kredy górnej po oligocen włącznie, z wy­

jątkiem górnych warstw krośnieńskich, oraz brak poziomu rogowcowego w spągu serii menilitowej.

W rejonie Krygu stwierdzono występowanie pakietu utworów serii harklow- skiej, złożonego z osadów kredy górnej i paleogenu. Jest to olistostroma lub płat tektoniczny.

Kierunki hieroglifów prądowych wskazują na kierunki transportu materiału od W, NW i SW w piaskowcach ciężkowickich; od NW w piaskowcach magda­

leńskich oraz w warstwach krośnieńskich dolnych i środkowych od W, NW i SW, a w górnych od S i SW.

WSTĘP

Południowa część fałdu Gorlic została skartow ana w skali 1 : 25 000 w roku 1956, a zream bulow ana w roku 1977. K artow anie wymienionego teren u zostało podjęte z inicjatyw y prof, dra H. Świdzińskiego. Jestem Mu wdzięczna nie tylko za zainteresowanie m nie tym terenem , ale także za wprowadzenie w jego problem atykę, wycieczki w tereny są­

siednie i dyskusje.

Omawiany obszar był od daw na tem atem zainteresow ań geologów karpackich ze względu na jego możliwości roponośne. Zostało tu w y­

konane szereg prac kartograficznych, głównie przez geologów Przem ysłu Naftowego, jak np. T. Chlebowski, J. Obere, H. Świdziński i inni, ale to wszystko były prace rękopiśmienne, z których większość zaginęła w czasie działań wojennych.

1 Oddział Karpacki Instytutu Geologicznego, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków.

(2)

Gorlic, oraz Swidzińskiego (1934, 1947, 1950, 1953, 1958, 1973a i b). Ten ostatni autor w kilku swoich kolejnych pracach omawia szczegółowo budowę i stosunki geologiczne okolicy Gorlic i terenów sąsiednich.

OPIS LITOLOGICZNO-STRATYGRAFICZNY

Omawiany teren położony jest w zasięgu najbardziej południowej części jednostki śląskiej, między dwoma półwyspami. Od zachodu ogra­

nicza go półwysep Woli Łużańskiej, a od wschodu półwysep H arklowej (fig. 1). Jednostka śląska jeszcze bardziej ku południowi chowa się pod nasunięciem płaszczowiny m agurskiej, do której należą dwa wyżej wspomniane półwyspy (fig. 1, 2).

Fig. 1. Szkic sytuacyjny badanego terenu (wg H. Swidzińskiego, uzupełniony). 1 — płaszczowina magurska; 2 — seria harklowska; 3 — płaszczowina śląska; 4 — płaty płaszczowiny magurskiej (olistostromy?); 5 — granica nasunięcia; 6 — obszar objęty

badaniami

Fig. 1. Geological sketch of the examined terrain (after H. Swidziński, supple­

mented). 1 — Magura nappe; 2 — Harklowa faciès; 3 — Silesian nappe; 4 — patches of Magura nappe (olistostroma?); 5 — overthrust line; 6 — examined

territory

W budowie geologicznej biorą tu udział trz y jednostki stratygraficz- no-facjalne. Idąc od północy w kierunku południowym są to:

1. seria śląska

(3)

2. seria harklow ska oraz

3. seria m agurska, która już nie wchodzi w zakres powyższego opracowania z w yjątkiem bezpośredniej strefy nasunięcia.

S e r i a ś l ą s k a K reda górna

N ajstarsze ogniwa serii śląskiej znane z powierzchni to w a r s t w y i s t e b n i a ń s k i e g ó r n e (senon), k tó re budują jądrow ą partię fałdu Gorlic. W arstw y te widoczne są w dolinie crzeki Ropa, na północny- wschód od ujścia do niej potoku Sękówka, na północ od drogi Gorlice—

Sokół oraz drogi K obylanka—K ryg (fig. 2).

Górne w arstw y istebniańskie są tu rozwinięte w facji piaskowcowej, w przeciwieństwie do innych obszarów jednostki śląskiej (Swidziński, 1947; Książkiewicz, 1951; Bieda e t al., 1963), gdzie w tym poziomie roz­

w ijają się dwudzielne w arstw y istebniańskie górne (w dole — grubo­

ławicowe piaskowce kulisto wietrzejące, w górze -— łupki ciem ne z sy- derytam i — górne łupki istebniańskie).

Na piaskowcowy rozwój górnych w arstw istebniańskich w fałdzie Gorlic pierw szy zwrócił uwagę Swidziński (1950). Górne w arstw y isteb­

niańskie w tym rejonie najlepiej zostały poznane w licznych w ierce­

niach poszukiwawczych, które były prowadzone przez Przem ysł N afto­

w y w rejonie Kobylanka—K ryg. Odsłonięcia powierzchniowe są nie najlepsze, gdyż cały teren jest pokryty dość znacznej miąższości po­

kryw ą utw orów czwartorzędowych.

Górne w arstw y istebniańskie, to głównie piaskowce gruboławicowe, grubo-, średnio i drobnoziarniste, zbudowane z dobrze wysegregowa­

nych ziarn kw arcu białego, szarego, czasem różowego oraz ilasto-kaoli- nowego lepiszcza. Piaskowce są barw y białokremowej w niższych częś­

ciach profilu, a w wyższych (bliżej stropu) p rzyjm ują rdzawe zabar­

wienie. W piaskowcach gruboławicowych obserw uje się liczne wkładki, o grubości 5— 15 cm złożone z różnej wielkości i kształtu fragm entów skał krystalicznych, do których należą głównie różowe granity. Obecne są rówież kw arce żyłowe. Sporadycznie spotyka się otoczaki m argli krem ow ych o średnicy do 3 cm.

Odmiana piaskowców rdzawo zabarwionych związkami żelaza w cza­

sie w ietrzenia przyjm uje kształty kuliste (fig. 4).

Zarówno barw a jak i charakter w ietrzenia tych piaskowców jest identyczny z piaskowcami w arstw istebniańskich górnych (w profilu dwudzielnym) z innych regionów jednostki śląskiej, nip. K arpaty Za­

chodnie (rejon Beskidu Śląskiego) czy K arpaty Środkowe (rejon Czar- norzek, Kobyla—Frysztaku, itd.).

W wielu punktach widoczne są w zwietrzelinie drobne ułam ki k re­

mowych m argli fukoidowych, które w ystępują razem ze zw ietrzeliną

(4)
(5)

piaskowców kulistych. M argle te stanowią cienkie w kładki w obrębie piaskowców górnych w arstw istebniańskich tego rejonu. Jedną z takich wkładek stwierdzono w drodze polnej na północny-zachód od miejsco­

wości Sokół (fig. 2).

Podobne m argle fukoidowe z najwyższej części górnych w arstw istebniańskich, znane są z rejonu Kobyle—F rysztak (Szymakowska, Morgiel, 1964), gdzie ich wiek według badań mikropaleontologicznych przypada na górny m astrycht.

Opisane powyżej piaskowce kuliste kończą sedym entację górnych w arstw istebniańskich w tym rejonie. Powyżej nich rozw ijają się łupki czerwone, które oddzielają osady kredy górnej od nadległego paleogenu.

Piaskowcowy rozwój górnych w arstw istebniańskich jest cechą cha­

rakterystyczną nie tylko fałdu Gorlic, ale całej najbardziej w ew nętrznej (południowej) strefy ich osadzania się, czego przykładem może być rów ­ nież fałd Bobrka—Rogi (Atlas, tom 13, tablica 8, 1962).

H ieroglify prądowe w w arstw ach istebniańskich górnych fałdu Gor­

lic wskazują kierunki transpoirtu m ateriału od północnego zachodu.

Paleogen

W arstw y istebniańskie górne p rzy k ry te są przez ł u p k i p s t r e d o l n e o miąższości 30 do 50 m (fig. 2, 4), które to łupki oddzielają je od nadległych piaskowców ciężkowickich.

Fig. 2. Mapa geologiczna południowego skrzydła fałdu Gorlic między Gorlicami a Krygiem. Seria śląska. Kreda górna: 1 — warstwy istebniańskie górne: Pale­

ogen; 2 — dolne pstre łupki; 3 — piaskowce ciężkowickie, a — wkładka łupków pstrych; 4 — górne pstre łupki; 5 — warstwy hieroglifowe i łupki pstre (a), wyższe warstwy hieroglifowe (b); 6 — warstwy menilitowe (piaskowce magda­

leńskie); 7 — warstwy krośnieńskie dolne; 8 — warstwy krośnieńskie środkowe;

9 —■ warstwy krośnieńskie górne. Seria harklowska. Kreda górna; 10 — warstwy inoceramowe. Paleogen: 11 — łupki pstre; 12 — piaskowce glaukonitowe z żył­

kami krzemionkowymi. Seria magurska. Kreda górna; 13 — warstwy inocera­

mowe. Paleogen; 14 — warstwy hieroglifowe; 15 — łupki pstre; 16 — terasa za­

lewowa (q); 17 — krawędzie teras i terasy średnie t lt t2, t3; 18 — terasa w y­

soka t4; 19 — aluwia; 20 — granica nasunięcia; 21 — płat serii harklowskiej (oli- stostroma?); 22 — uskoki; 23 — linie przekrojów; 24 — kierunki hieroglifów prą­

dowych w piaskowcu ciężkowickim; 25 — kierunki hieroglifów prądowych w pia­

skowcu magdaleńskim

Fig. 2. Geological map of the southern limb of Gorlice fold between Gorlice and Kryg. Silesian nappe. Upper Cretaceous: 1 — Istebna Beds. Paleogene: 2 — Lower Variegated Shales; 3 — Ciężkowice Sandstones, a — red shales intercalation;

4 — Upper Variegated Shales; 5 — Hieroglyphic Beds and Variegated Shales (a), Upper Hieroglyphic Beds (b); 6 — Menilite Beds (Magdalena Sanstones); 7 — Lower Krosno Beds; 8 — Middle Krosno Beds; 9 — Upper Krosno Beds; Harklowa fa­

des. Upper Cretaceous: 10 — Inoceramian Beds; Paleogene: 11 — Variegated Shales; 12 — glauconite sandstones with siliceous veins; Magura nappe. Upper Cretaceous: 13 — Inoceramian Beds; Paleogene: 14 — Hieroglyphic Beds; 15 — Variegated Shales; 16 — flood plain (q); 17 — terraces tlf t2, t3 — 18; high ter­

race (t4); 19 — alluvia; 20 — overthrust; 21 — olistostroma (?); 22 faults; 23 — cross — section; 24 — directions of flute casts in Ciężkowice sandstones; 25 — the

same in Magdalena sandstones

(6)

i i i T i i

EO O O O O o OOOOO 4.

/n Ln vj m CN*- U) + + + + +

V ss

\ S '

\ V ^

\ v \ V

I—I—I—I I I

_o o o o o o

E o o o o o + rn^mcN T + + + + +

O

(7)

Są to łupki ceglastoczerwone, ilaste, często z nalotam i czarnym i (związki m anganu) na powierzchni łupliwości. W wyższych partiach profilu przechodzą one w łupki pstre, gdzie naprzem ianlegle w ystępują łuipki czerwone, łupki zielone, łupki czerwone zielono plam iste i zielone czerwono pdamiste.

Łupki pstre dolne leżą w pozycji, która odpowiada paleocenowi, na co wskazuje znalezienie w nich zespołu z Rzehakina fissistom ata (Grzyb.).

Na dolnych łupkach pstrych rozwija się miąższy kompleks p i a s ­ k o w c ó w c i ę ż k o w i c k i c h , które cienka w kładka łupków czerwo­

nych o miąższości 1 do 2 cm (fig. 2, 4) dzieli na dwa poziomy: I i II po­

ziom piaskowca ciężkowickiego.

Poziom I w ykazuje znaczne miąższości od 150 m (blok Gorlice—So­

kół) do 50 m na wschodzie, w obszarze n a południe od miejscowości Kobylanka.

Poziom II jest natom iast znacznie cieńszy, a jego miąższości (w tych samych profilach) mieszczą się w granicach od 55 m na zachodzie do 30 m na wschodzie (fig. 2, 4).

Piaskowce ciężkowickie, są to gruboławicowe piaskowce w ławicach o miąższości 1 do 4 m (odsłonięcie po wschodniej stronie potoku Sę- kówka, w miejscowości Sokół koło Gorlic). Piaskowce są barw y żółto- kremowej, często arkozowe, średnio- i gruboziarniste. Są one podobnie jak i piaskowce górnych w arstw istebniańskich źle wysortowane, nie- równoziarniste, łatwo w ietrzejące na piasek i żwirek.

Grubszy m ateriał zlepieńcowy w ystępuje sporadycznie i to głównie w spągowych partiach ławic piaskowcowych.

Ławice piaskowca oddzielają cienkie w kładki łupków ilastych, barw ciemnych lub zielonkawych, zbliżonych wyglądem do łupków z w arstw

Fig. 3. Przekroje geologiczne południowego skrzydła fałdu Gorlic. Seria śląska.

Kreda górna: 1 — warstwy istebniańskie górne. Paleogen: 2 — dolne pstre łupki;

3 — piaskowce ciężkowickie, (a) — wkładka łupków czarwonych; 4 — górne pstre łupki; 5 — pstre łupki i warstwy hieroglifowe (a), warstwy hieroglifowe wyż­

sze (b); 6 — warstwy menilitowe (piaskowce magdaleńskie); 7 — warstwy kroś­

nieńskie dolne; 8 — warstwy krośnieńskie środkowe; 9 — warstwy krośnieńskie górne; 10 — utwory czwartorzędowe w dnie doliny. Seria magurska. Kreda górna:

la — warstwy inoceramowe. Paleogen: 2a — łupki pstre. Seria harklowska. Kreda górna: lb — warstwy inoceramowe. Paleogen: 2b łupki pstre; 3b — piaskowce

glaukonitowe z żyłkami krzemionkowymi

Fig. 3. Geological cross-section of the southern limb of the Gorlice fold. Silesian nappe. Upper Cretaceous: 1 — Upper Istebna Beds; Paleogene: 2 — Lower Va­

riegated Shales; 3 — Ciężkowice Sandstones, (a) — intercalation of red shales;

4 — Upper Variegated Shales; 5 — Variegated Shales and Hieroglyphic Beds (a), Upper Hieroglyphic Beds (b); 6 — Menilite Beds (Magdalena Sanstones); 7 — Lo­

wer Krosno Beds; 8 — Middle Krosno Beds; 9 — Upper Krosno Beds; 10 — Quaternary. Magura nappe. Upper Cretaceous: la — Inoceramian Beds; Paleogene:

2a — Variegated Shales; Harklowa faciès. Upper Cretaceous: lb — Inoceramian Beds; Paleogene: 2b — Variegiated Shales; 3b — glauconite sandstone with sili­

ceous veins

(8)

X - , i r

e n

HEZ3E

n rin iin iiiT T iin r

« » »V.fr>§ 't

11

10

9

8

7

6 12

n t ' ° ^

9,0.*. Ç . O. o

2 1

m

r °

- 100

- 200

- 300

- 400

(9)

hieroglifowych. Liczne płaszczyzny ciosowe, praw ie prostopadłe do bie­

gu, tną poszczególne ławice piaskowców na bloki o w ym iarach 10 do 20 m.

Siedząc rozwój piaskowca ciężkowickiego w południowym skrzydle fałdu Gorlic (fig. 2), widać, że piaskowce te m ają dość zmienną miąż­

szość, która generalnie m aleje ku wschodowi. Ta zmiana miąższości jest prawdopodobnie związana ze zm iennym i kierunkam i hieroglifów p rą­

dowych, które w zachodniej części fałdu Gorlic (blok_ Gorlice—Sokół, fig. 2) wskazują transport m ateriału od zachodu, a następnie w rejo ­ nie Kobylanka—K ryg (profil II — fig. 3) pojaw iają się kierunki od NW i SW, p rzy równoczesnej (bardzo nielicznej) obecności nadal kierunku zachodniego.

Sedym entację piaskowców ciężkowickich kończą g ó r n e ł u p k i c z e r w o n e , które jako cienki, parum etrow ej grubości poziom (5 do

10 m miąższości) dają się śledzić wzdłuż całego południowego skrzydła omawianego fałdu.

W piaskowcach ciężkowickich z Dominikowie (fig. 2) została przez Biedę (1946) opisana D iscocyklina seuensi Douv. Z łupków pstrych dol­

nych, podścielających omawiane piaskowce, pochodzi natom iast m ikro­

fauna aglutynująca wieku paleoceńskiego, z form ą przewodnią R zeh a ­ kina fissistom ata (Grzyb.). Na tej podstawie można przyjąć, że spągowa część piaskowca ciężkowickiego w południowym skrzydle fałdu Gorlic przypada na paleocen.

W a r s t w y h i e r o g l i f o w e — najlepiej zostały poznane w blo­

k u Gorlice—Sokół (fig. 2, 3, 4), gdzie odsłaniają się w dolinie potoku Sękówka. W tym też bloku zostały one wyd-zielone na mapie jako cią­

gły poziom litologiczny. Na pozostałym terenie, z uw agi na grubą po­

kryw ę glin zwietrzelinowych wydzielenie tych w arstw nastręcza duże trudności. Z w yjątkiem bloku Gorlice—Sokół, gdzie oddzielono górne

Fig. 4. Profil litostratygraficzny utworów południowego skrzydła fałdu Gorlic.

1 — piaskowce warstw istebniańskich górnych, a — łupki ciemne; b — margle fukoidowe, c — piaskowce rdzawe wietrzejące kulisto, 2 — łupki pstre dolne;

3 — piaskowce ciężkowickie, a — soczewki łupków pstrych; 4 — warstwy hiero­

glifowe, a — łupki pstre górne; 5 — piaskowce magdaleńskie, a — łupki menilitowe, b — soczewki i wkładki zlepieńców; 6 — piaskowce typu magdaleńskiego w serii przejściowej, a — ankeryty, b — zlepieńce; 8 — ankeryit płytowy; 9 — łupki ilaste, brunatne; 10 — piaskowce cienkoławicowe; 11 — piaskowce skorupowe

i płytowe, cienkoławicowe; 12 — łupki popielate, ilaste i wapniste

Fig. 4. Lithostratygraphical profile of the southern limb of Gorlice fold. 1 — Upper Istebna Beds, sandstones, a — dark shales; b — Fucoide marls, c — reddish sandstone; 2 lower variegated shales; 3 — Ciężkowice Sandstones, a — lenses of variegated shales; 4 — Hieroglyphic Beds, a — Upper Variegated Shales; 5 — Magdalena Sandstones, a — chocolate coloured menilite shales, b — lenses and intercalations of conglomerates; 6 — Magdalena Sandstones in the transition beds;

7 — thick bedded Krosno Sandstones, a —ankerites, b ■— conglomérâtes; 8 — pia­

ty ankerites; 9 — brown argillaceous shales; 10 — thin-bedded sandstones; 11 — corrugated and thin bedded sandstones; 12 — grey argillaceous and calcareous

shales

(10)

dzielono jako jeden — ogólnie łupki p stre (fig. 2).

W arstw y hieroglifowe jest to seria w arstw o zmiennej miąższości od 100 m w zachodniej części terenu (profil I — fig. 3) do 50 m w czę­

ści wschodniej (profil III —fig. 3). Rozwinięta jest ona jako ilaste łupki pstre w dole, które k u górze są zastąpione przez łupki brunatne, szaro­

zielone, zielone i zielone o szarym odcieniu z cienkim i w kładkam i pias­

kowców hieroglifowych. Piaskowce są drobnoziarniste, tw arde, o kost­

kowym rozpadzie. Na świeżym przełam ie widoczna jest w nich m asa drobnych ziarn glaukonitu, który n ad aje im barw ę intensyw nie zieloną, a po zw ietrzeniu rdzawą.

W stropowej p artii omawianych w arstw Wzrasta ilość wkładek łup­

ków brunatnych, które są jakby zapowiedzią przejścia do nadległych w arstw menilitowych.

Z dolnej części w arstw hieroglifowych, towarzyszących piaskowcom ciężkowickim, pochodzi z fałdu Gorlic (Bieda, 1946) N u m m u lite s planu- latus Lam., którego obecność w skazuje na wiek dolnego eocenu.

Wyższa część w arstw hieroglifowych w tym rejonie reprezentuje eocen środkowy z C ycla m m in a a m p lecten s Grzyb, oraz eocen górny z C yclam m in a rotundidorsata (Hant.) i A m m o d iscu s u m bon atu s Grzyb.

Na w arstw ach hieroglifowych kończy się sedym entacja osadów eoce­

nu podmenilitoiwego.

W a r s t w y m e .n i i i t o w e — w fałdzie Gorlic m ają swoiste w y­

kształcenie, w ybitnie je różniące od typowego rozw oju ty ch warstw, znanego z innych profilów tak jednostki śląskiej, jak i skolskiej (Książ­

kiewicz, 1951; Szymakowska, 1959, 1960).

Po pierwsze, zaznacza się tutaj zupełny brak rogowców w spągu serii m enilitowej, a po drugie, rozwinięta jest ona w facji w ybitnie pias­

kowcowej, jako tzw. piaskowce magdaleńskie. Nazwa ta pochodzi od ko­

palni Magdalena, położonej na fałdzie Gorlic (Świdziński, 1947), gdzie zostały one po raz pierw szy rozpoznane i gdzie są horyzontem ropo- nośnym.

P i a s k o w c e m a g d a l e ń s k i e — są lokalną facją piaskowcową, rozwiniętą tylko w fałdzie Gorlic. Są to gruboławicowe, źle uw arstw io­

ne lub nie uwarstwione, przeważnie średnio- i gruboziarniste piaskow­

ce i zlepieńce kwarcowe. Są one słabo spoiste, a czasem zupełnie m ięk­

kie. Są w nich także partie silnie scementowane, k tó re podkreśla k u ­ liste wietrzenie. Piaskowce te łatwo w w yniku w ietrzenia rozsypują się na piasek, w w yniku czego teren ich występowania pokryw ają znacz­

nej grubości gliny zwietrzelinowe, silnie piaszczyste, o charakterystycz­

nym rdzawoczerwonym zabarwieniu.

Zarówno piaskowce, jak i zlepieńce, bogate są w glaukonit, który

(11)

nagrom adzony jest tutaj w dużych ilościach, nadając om awianym osa­

dom barw ę ciemnozieloną do czarnozielonej. Ziarna glaukonitai są duże i gęsto rozsiane w skale.

W ietrzejąc, odm iany piaskowców ciemnozielone i czarnozielone stają się żółtordzawe, a jasne, żółtozielonkawe.

Zlepieńce obserwowane są jako cienkie ławice lub jako soczewki różnych rozm iarów i zasięgów (fig. 4). M ateriał zlepieńcowy to kwarce, przeważnie barw y białej, czasem szarej lub rzadziej różowej (Szyrna- kowska, 1956).

W ławicach piaskowców, zwłaszcza w dolnej ich części oraz w są­

siedztwie wkładek ze zlepieńcami, spotyka się nieregularne fragm enty a rzadziej toczeńce i otoczaki łupków brunatnych i zielonych typu w arstw hieroglifowych. M ateriał ten pochodzi przypuszczalnie z erozji podłoża i to raczej niezbyt odległego, o czym świadczą ostre krawędzie poszczególnych fragm entów .

W wyższych częściach profilu obok piaskowców o barw ach inten­

sywnie zielonych w ystępują również odm iany białego piaskowca, k tó ry swym wyglądem jest bairdzo zbliżony do piaskowca kliwskiego, np.

z jednostki sokolskiej (przekrój doliny Sanu pod Mrzygłodem, Szyma- kowska, 1960).

Łupki menilitowe w omawianej serii w arstw są spotykane sporadycz­

nie jako cienkie, kilkucentym etrow e (10 do 20 cm grube) wkładki, przy czym nie są to czyste łupki, lecz łupki z cienkim i w arstew kam i (1 do 3 cm) piaskowców białokrem owych, czarno lam inow anych lub szarych mułowców. Należy nadmienić, że w kładki b runatnych łupków liścia­

stych liczniejsze są w górnej części profilu niż w dolnej.

Jak widać z załączonego opisu i fig. 4, w arstw y m enilitow e w po­

łudniowym skrzydle fałdu Gorlic, to głównie osady detrytyczne, roz­

winięte kosztem osadów pelitycznych (łupków), które stanowią jedynie podrzędne wkładki, podczas gdy utw ory piaskowcowe w niektórych pro­

filach dochodzą i do 100%.

Piaskowce m agdaleńskie w ykazują zm ienne miąższości, od 175 m e­

trów w „bloku Gorlice—Sokół do 200 m etrów Sokół—K obylanka i około 75 m w rejonie na północ od Dominikowie (profil III — fig. 3).

Przytoczona powyżej zm ienna miąższość w kierunku równoleżniko­

wym (od W ku E) wskazuje, że omawiane piaskowce m ają ch arak ter soczewkowaty, z tendencją wycieniania w kierunku wschodnim.

Według pom iarów kierunków hieroglifów prądow ych m ateriał do tych piaskowców był dostarczany od południowego-zachodu. W ty m też k ierunku położony był obszar źródłowy, k tóry przypuszczalnie stanow i­

ło niewielkich rozm iarów wyniesienie, o lokalnym zasięgu działalności.

Dowodem tego, może być specyficzny ch arak ter litologiczny piaskow­

ców m agdaleńskich oraz ich lokalne występowanie.

W a r s t w y k r o ś n i e ń s k i e . Granica pomiędzy w arstw am i m e-

(12)

charakter soczewkowaty), a jej miąższości w ahają się w granicach od 20 do 50 m. Z uwagi na brak ciągłości w rozwoju tej serii na całym badanym obszarze nie została ona osobno wydzielona na mapie, lecz włączona do w arstw krośnieńskich dolnych.

Oddzielnie zaznaczono ją jedynie w kolum nie 1 itologic zn o -st ra t y gr a- ficznej (fig. 4).

W arstw y krośnieńskie, w oparciu o zróżnicowanie litologiczne zazna­

czające się w profilu pianowym (fig. 4), podzielono na trzy poziomy:

dolny, środkowy i górny (Szymakowska, 1959; Swidziński, 1973a, 1973b).

P o z i o m d o l n y — rozpoczyna seria przejściowa w jednych pro­

filach, lub typowe piaskowce krośnieńskie dolne w innych.

W profilach, gdzie w ystępuje seria przejściowa, obserw uje się n a- przemianległe występowanie ławic piaskowca magdaleńskiego z glauko- nitem i mikowych w apnistych piaskowców dolnokrośnieńskich oraz cien­

kie w kładki łupków czekoladow obrunatnych, ilasto-krzem ionkowyeh oraz łupków szarych, mikowych i w apnistych (fig. 4).

Natomiast w profilach, gdzie nie rozwinęły się w arstw y przejściowe, granica pomiędzy w arstw am i m enilitowym i i krośnieńskim i jest ostra, a śladam i serii przejściowej są tylko w kładki łupków b ru n atn y ch typu menilitowego w obrębie typowych piaskowców krośnieńskich dolnych.

Tutaj bezpośrednio na piaskowcach m agdaleńskich rozw ija się seria gru- boławicowych piaskowców krośnieńskich. Piaskowce te są wapniste i mikowe. Sedym entację ich rozpoczyna jedna lub dwie ławice pias­

kowca gruboziarnistego i wapnistego z glaukonitem w części spągowej.

W spomniany glaukonit jest jeszcze oddźwiękiem wpływów sedym enta­

cji piaskowców magdaleńskich. Ilość jego ku stropow i ław icy szybko maleje. Piaskowce te z reguły są barw y szarokrem owej lub rzadziej zielonkawej, źle wysortowane lub nie wysortowane z licznym i otocza­

kam i łupków krem owych (typ litologiczny m argli globigerynowych), po­

pielatych i brunatnych o średnicy 2—8 cm oraz dużym i blaszkam i m us- kowitu. Liczne są w nich również ziarna kw arcu białego, szarego i czar­

nego.

Opisany powyżej m ateriał zlepieńcowy w ystępuje z reguły w spągo­

wych częściach ławic. W kierunku stropu piaskowce stają się drobno­

ziarniste, wapniste i mikowe. Sporadycznie widoczne są w nich jeszcze 1 m m ułam ki łupku seledynowego. Miąższość tych piaskowców jest w granicach 5 do 10 m. Powyżej rozw ijają się gruboławicowe piaskow­

ce słabo spoiste, w ławicach do 3 m miąższości lub piaskowce z nierów ­ nomiernie rozmieszczonym spoiwem wapnistym, które w ietrzejąc p rzy j­

m ują kształty kuliste.

(13)

Odmiana pierwsza to piaskowce barw y szarej, rozsypliwe i mikowe;

druga to piaskowce stalowo-niebieskie, silnie wapniste. Ławice piaskow­

ców przedzielają cienkie, kilkucentym etrow e w arstew ki łupków b ru n a t­

nych w części spągowej, a wyżej popielatych i szaropopielatych, wap- nistych, z charakterystycznym i białym i nalotam i na powierzchni zwie­

trzenia.

W pobliżu spągu i stropu w arstw krośnieńskich dolnych obserw uje się cienkie wkładki ankerytów żelazistych (fig. 4).

Miąższość kompleksu dolnego wynosi około 400 m.

K ierunki transportu są tu od W, iNW i SW.

P o z i o m ś r o d k o w y . Sedym entację tego poziomu rozpoczynają piaskowce płytow e w ławicach do 40 cm grubych i łupki popielate.

Piaskowce są tw arde, lam inowane i drobnoziarniste, a powierzchnie warstw ow ania usiane drobnym pyłem m uskow itu. Kompleks ten m ie­

rzy około 85 m. Powyżej przychodzi 75 m miąższości pakiet łupków popielatych, wapnistych, grubo się łupiących. Następnie, rozw inięte są dwa pakiety, jeden 160 m, a drugi 60 m piaskowców płytow ych i gru - boławicowych, których pojedyncze ławice uzyskują miąższości do ponad 3 m etrów . W ymienione piaskowce rozdzielone są 70 m kom pleksem łup- ko wo -pia s k owe o w ym , z ławicam i piaskowca płyitowo-skorupowego do 20 cm (grubości.

Wreszcie w stropie widoczny jest 100 m miąższości poziom łupkowo- Hpiaskowcowy, w którym zaznacza się przewaga osadów łupkowych.

Łączna miąższość poziomu środkowego wynosi 550 metrów.

P o z i o m g ó r n y — reprezentow any jest głównie przez utw ory łupkowe, z nielicznymi wkładkam i piaskowców. Są to najczęściej cien­

koławicowe piaskowce, czasem o przekątnym w arstw ow aniu, w ław i­

cach od 5 do 10 cm. Prócz nich sporadycznie w ystępują 30 cm ławice piaskowców nierównoziarnistych, kruchych i rozsypliwych. Piaskowce te obserwuje się z reguły w niższej części omawianego poziomu.

W m iarę przesuwania się w kierunku stropu m aleje ilość piaskow­

ców, a wzrasta łupków, które m iejscam i dochodzą i do 100%. W n a j­

wyższej części profilu, na południe od Siar, w dolinie potoku Sękówka powyżej ujścia do niej potoku Siaifei, Świdziński (1973b), podaje w y­

stępowanie 3 cienkich wkładek łupków jasielskich.

Pełna miąższość poziiomu 'górnego nie jest znana, gdyż na południe od Siar chowa się on pod nasunięciem płaszczowiny m agurskiej. Miąż­

szość jego do granicy nasunięcia (wzdłuż doliny potoku Siarka) według Świdzińskiego (1973b) wynosi 1200 m. W innych profilach, ta miąższość jest znacznie mniejsza, co pozostaje w związku z wielkością nasunięcia płaszczowiny m agurskiej w k ieru n k u północnym, na danym odcinku profilu (fig. 2), pod którą to płaszczowinę chowają się najm łodsze ogni­

wa w arstw krośnieńskich.

W całym profilu w arstw krośnieńskich, z w yjątkiem najwyższej czę-

7 — R ocznik PTG 49/1—2

(14)

wego skrzydła fałdu Gorlic.

Pom iary kierunków hieroglifów prądowych, wzdłuż doliny potoku Sękówka oraz w rejonie Dominikowie (fig. 2), w obrębie w arstw kroś­

nieńskich dolnych i środkowych wskazują, że m ateriał był dostarczany od W, NW i SW, a w górnych (w obszarze n a S od Siair) od S i SW.

S e r i a h a r k l o w s k a

Zew nętrzna (brzeżna) część płaszczowiny m agurskiej w rejonie na wschód od Dunajca została wydzielona przez Świdzińskiego (1953) jako seria harklowska.

Utw ory tej serii na omawianym obszarze budują niewielkich roz­

m iarów płat olistostromę), usytuow any na zachód od K rygu (Szym a- kowiska, 1956, 1976), k tóry w morfologii terenu zaznacza się jako wy­

raźne wzniesienie o eliptycznym kształcie, z dłuższą osią o kierunku północ-południe (fig. 2, 3).

Na powierzchni około 0,12 km 2 ukazują się w zw ietrzelinie w for­

mie gruzu ułam ki piaskowców w arstw inoceramowych (kreda górna) oraz paleogen rozw inięty jako łupki pstre, czekolado wobeżowe, beżowe, krem owe oraz piaskowce drobnoziarniste z glaukonitem . Piaskowce te posiadają charakterystyczne, nieregularne jaśniejsze plam y oraz zieloną żyłkę kwarcytową, co w sum ie na zw ietrzałej powierzchni robi wraże­

nie mozaiki. Opisany typ piaskowców jest charakterystyczny dla całej strefy harklowskiej (Szymakowska, 1966, 1976). Tokarski (1947) w rejo ­ nie Cieklina, podobne piaskowce wyróżnia jako fację duląbkowską. Re­

jon ten równiież znajduje się w zasięgu facji harklow skiej.

S e r i a m a g u r s k a

N ajbardziej południową jednostką tektoniczno-stratygraficzną wcho­

dzącą w obręb omawianego terenu jest północny brzeg płaszczowiny m agurskiej, która leży w nasunięciu na łupkowej serii w arstw kroś­

nieńskich górnych (oligocen) jednostki śląskiej. W spomniany brzeg n a ­ sunięcia w yraźnie zaznacza się w morfologii terenu i buduje zachodnią część pasma M agury M ałastowskiej.

Brzeżną część serii m agurskiej budują utw ory kredy górnej (w ar­

stw y inoceramowe górne) oraz strzępy paleogenu. U tw ory te w rejo­

nie n a zachód od doliny Sękówki i Siar zostały opracowane i opisane w pracy Świdzińskiego (1973â, 1973b).

Na omawianym terenie w arstw y inoceramowe znacznie odbiegają swym rozwojem litologicznym od tego samego wieku w arstw w innych

(15)

profilach jednostki m agurskiej. Są to jasne, czasem cukrow ate piaskow­

ce, ze zw ietrzałym i ziarnam i Skaleni (sporadycznie), co bardzo upodab­

nia je do piaskowców istebniańskich jednostki śląskiej. Piaskowcom to­

warzyszą zlepieńce oraz ciemne łupki.

U tw ory paleogenu widoczne są na 'kontakcie nasunięcia, jako wąskie i nieregularne strzępy. Są to łupki czerwone, łupki pstre oraz w arstw y hieroglifowe (fig. 2, 3).

C z w a r t o r z ę d

Cały badany teren pokryw ają znacznej grubości osady czw artorzę­

dowe. Są to głównie gliny piaszczyste na obszarze zajętym przez pias­

kowce istebniańskie, ciężkowickie, m agdaleńskie i krośnieńskie oraz gliny ilaste na łupkowej serii w arstw krośnieńskich górnych.

Wzdłuż doliny potoku Sękówka (pirawobocznego dopływu rzeki Ro­

py) rozwinięte są trz y poziomy teras (t^ t 2, t 3), z w yraźnie zaznaczo­

nym i kraw ędziam i oraz w samym dnie doliny z najniższą terasą z a le ­ wową (q).

Na wschód od miejscowości Siary (fig. 2) znajduje się resztka wyso­

kiego poziomu akum ulacyjnego (t4). Są to żw iry silnie żelaziste, wym ie­

szane z gliną i piaskiem. Poziom ten leży na wysokości . około 3)20 m npm.

TEKTONIKA

W budowie tektonicznej południowego skrzydła fałdu Gorlic biorą udział dwie jednostki: płaszczowina śląska i płaszczowina m agurska.

Płaiszćzowina m agurska nasuwa się od południa n a płaszczowinę ślą­

ską, która na południe od Siar i Dominikowie chowa się pod wspomnia­

ne nasunięcie fig. 2, 3).

'Płaszczow ina m agurska m iała decydujący wpływ na ukształtow anie obrazu tektonicznego omawianego fałdu. Fałd Gorlic (fig. i, 2) jest n a j­

bardziej południowym fałdem jednostki śląskiej, m iędzy Gorlicam i od zachodu a K rygiem od wschodu. Oś jego (fig. 2) jest m aksym alnie od­

dalona od brzegu nasunięcia płaszczowiny m agurskiej o około 3,5 km ku północy. Omawiany fałd na zachód od Gorlic (fig. 1) chowa się pod nasunięcie (półwysep Woli Łużańskiej — Świdziński, 1973a). N atom iast na wschód od K rygu jest zdeformowany, rozciągnięty i pchnięty ku pół­

nocy przez wspomnianą wyżej płaszczowinę m agurską, k tó ra na tym odcinku kulisowo nasuwa się na w arstw y krośnieńskie swego przed­

pola. Jeszcze dalej ku wschodowi przykryw a go półwysep H arklowej (fig- !)•

Płaszczowina m agurska na odcinku między Siaram i (na SW) a K ry ­ giem (na NE), nasuw ając się, spowodowała powstanie w obrębię połu- 1*

(16)

wają sdę ku północy. Przesunięcie m iędzy poszczególnymi blokami wy­

nosi około 100 m, przy czym to schodowe przesuw anie posiada w yraźny związek z w ysuwaniem się brzegu płaszczowiny m agurskiej we wspo­

m nianym kierunku (fig. 2).

Oś fałdu Gorlic ogólnie w ykazuje kierunek równoleżnikowy, przy czym m aksim um w ynurzenia tej osi przypada na rejo n Gorlice—K o­

bylanka—Kiryg, gdzie w jądrze ukazują się jako najstarsze piaskowce wairstw istebniańskich górnych. Piaskowce te na północ od drogi K oby­

lanka—K ryg są w tórnie sfałdowane w trzy w ypiętrzenia antyklinalne, których osie, już poza omawianym terenem , zanurzają się ku E pod nasunięcie Harklowej {Swidziński, 1958).

Zarówno na zachód, jak i na wschód od wspomnianego obszaru ob­

serw uje się stopniowe zanurzanie osi w obrębie coraz to młodszych osadów paleogenu.

Na zachód od K rygu (fig. 2, 3, przekrój IV) na w arstw ach krośnień­

skich dolnych leży niewielkich rozm iarów kom pleks w arstw należący do serii harklow skiej (fig. 1, 2).

W pracy z 1976 roku au to rk a przyjęła, że tworzą one olistostromę, z uwagi na występowanie identycznych utworów litologicznych jak w olistostrom ach w rejonie Jasła. Jedyna różnica polega na tym, że olistostrom y z okolic Jasła leżą na w arstw ach krośnieńskich górnych, podczas gdy w K rygu olistostrom a leży na w arstw ach krośnieńskich dolnych.

Niemniej jednak z powodu bardzo złego stanu odsłonięć geneza płata serii harklow skiej w okolicach K rygu nie jest jeszcze całkiem w yjaś­

niona. Utw ory te mogą być pochodzenia tektonicznego — stanowiąc płat z nasunięcia (dotychczasowa interpretacja — Swidziński, 1958); mogą być resztką erozyjną najbardziej ibrzeżnej części płaszczowiny m agur­

skiej (facja harklowska), która w pierwszej fazie po nasunięciu sięgała znacznie dalej ku północy niż dziś. Wreszcie trzecia możliwość — to olistostroma (Szymakowska, 1976) powstała w w yniku oderwania od wynurzającego się brzegu płaszczowiny m agurskiej p akietu warstw, który następnie graw itacyjnie został przemieszczony w obszar obecnej jego depozycji w w arunkach m orskich lub lądowych.

WNIOSKI

Efektem przeprowadzonych badań w obrębie południowego skrzydła fałdu Gorlic jest stw ierdzenie w ybitnie piaskowcowego rozwoju osadów począwszy od k redy górnej (górne w arstw y istebniańskie) po oligocen (w arstw y krośnieńskie dolne i środkowe) włącznie.

(17)

Począwszy od piaskowców ciężkowickich, aż po w arstw y krośnień­

skie dolne dom inują k ierunki tran sp o rtu od W, SW i NW, z czego moż­

na wyciągnąć wniosek, że źródłem m ateriału detrytycznego było lokal­

n e wypiętrzenie, czynne od paleocenu po górny eocen-oligocen, a na­

stępnie uległo zanurzeniu. Znajdowało się ono ogólnie w kierunku za­

chodnim bądź południowo-zachodnim od rejonu obecnego fałdu Gorlic.

Jego zasięg, zwłaszcza na pograniczu górny eocen-oligocen (piaskowce magdaleńskie) nie był już zbyt wielki, czego najlepszym dowodem jest lokalne występowanie tych piaskowców — ograniczone do południowe­

go skrzydła fałdu Gorlic.

Następną, bardzo charakterystyczną cechą tego terenu to brak po­

ziomu rogowcowego w spągu serii m enilitow ej.

Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że w południowej części basenu śląskiego była niezbyt głęboka ry n n a leżąca w zasięg/u silnej działalności prądów niosących m ateriał detrytyczny z lokalnego w ynie­

sienia.

W rynnie tej odbywała się sedym entacja głównie utw orów detry- tycznych. Ten charakter sedym entacji tłum aczy między innym i brak większych kompleksów osadów pelitycznych (łuipków) jak i rogowcow, które z reguły osadzają się w strefach głębszych o powolnej i spokojnej sedym entacji.

Ma sz y no pi s o t r z y m a n o w l i p cu 1978 r.

p r z y j ę t o do d r u k u w p a ź d z i e r n i k u 1978 r.

i

WYKAZ LITERATURY — REFERENCES

A t l a s Geologiczny Polski (1962), Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Zeszyt 13 — Kreda i starszy trzeciorzęd Karpat Zewnętrznych. Inst. Geol., Warszawa.

B i e d a F. (1946), Stratygrafia fliszu Karpat polskich na podstawie dużych otwor­

nic. Rocz. Pol. Tow. Geol. 16, pp. 1—52, Kraków.

B i e d a F., G e r o c h S., K o s z a r s k i L., K s i ą ż k i e w i c z M., Ż y t k o K.

(1963), Recherches géologiques dans les Karpates. Inst. Geol. Biul. 181, 240 p., Warszawa.

K o n i o r K. (1933), Z badań geologicznych w Karpatach Środkowych między Gor­

licami a Sanokiem. Rocz. Pol. To w. Geol. 9, pp. 246—278, Kraków.

K s i ą ż k i e w i c z M. (1951), Objaśnienia do arkusza Wadowice. PIG, 283 p., Warszawa.

S z y m a k o w s k a F., M o r g i e l J. (1964), Margle fukoidowe senonu serii ślą­

skiej w Kobylu. Rocz. Pol. T o w. Geol. 34, pp. 447—477, Kraków.

S z y m a k o w s k a F. (1956), Zdjęcie geologiczne w skali 1 :25 000 na płd-wsch.

od Gorlic w rejonie miejscowości Sokół—Bominikowice. Spraw, za rok 1956, Arch. Inst. Geol. Oddz. Kar p., pp. 1—18, Kraków.

S z y m a k o w s k a F. (1959), Rozwój warstw krośnieńskich w niektórych obsza­

rach Karpat Środkowych. K w a r t . geol. 3, pp. 620—637, Warszawa.

S z y m a k o w s k a F. (1960), Stratygrafia i tektonika obszaru Tyrawy Solnej—

Witryłowa w Karpatach Sanockich. Inst. Geol. Biul. 141, pp. 237—308, War­

szawa.

(18)

między Wolą Brzostecką—Bączałką od północnego-zachodu a Węglówką od 'południowego-wschodu (praca doktorska). Arch. UJ, pp. 1—151, Kraków.

S z y m a k o w s k a F. (1976), Olisthostromes dn the Krosno beds (Polish Middle Carpathians). Rocz. Pol. Tow. Geol. 46, 1—2, pp. 39—54, Kraków.

S w i d z i ń s k i îî. (1934), Uwagi o budowie Karpat fliszowych. PIG, S p r a w . 8, 1, pp. 75—199, Warszawa.

S w i d z i ń s k i H. (1947), Słownik stratygraficzny północnych Karpat fliszowych.

PIG, Biul. 37, p. Warszawa.

S w i d z i ń s k i H. (1950), Łuska Stróż koło Grybowa (Karpaty Środkowe). PIG, Biul. 59', Warszawa.

S w i d z i ń s k i H. (1953), Karpaty fliszowe między Dunajcem a Sanem. Reg io ­ nalna Geologia Polski — T. 1 — Karpaty, Z. 2 — Tektonika, pp. 207—453, Kraków.

S w i d z i ń s k i H. (1968), Mapa geologiczna Karpat’ Środkowych, część wschod­

nia. Inst. Geol., Warszawa.

S w i d z i ń s k i H. (1973a), Budowa geologiczna i roponośność rejonu Szymbarku koło Gorlic. P AN , Oddz. w K r a k o w i e K o m . Na uk Geol., Prace Geologiczne 80, pp. 11—57, Warszawa.

S w i d z i ń s k i H. (1973b), Budowa geologiczna rejonu Ropica—Siary Górne. P A N , Oddz. w K r a k o w i e , K om . Na uk Geol., Prace Geologiczne 80, pp. 63—76, War­

szawa.

T o k a r s k i A. (1947), „Ramowa” tektonika fałdów jasielskich. PAU, Mat. do fizjografii K r a j u 7.

SUMMARY

The Gorlice fold is the southernmost, fold of th e Silesian nappe which in tu rn plunges under the highest unite of the Flysch C arpathians i. e.

the M agura nappe (Fig. 1). The border zone of the M agura nappe on the territo ry under discussion is built of Upper Cretaceous and Paleogene deposits.

In the axial zone of the Gorlice fold there crape out the uipper Istebna beds in the sandstone facies (Upper Cretaceous). The southern limb of the fold is build of Paleocene, Eocene and Oligoeene deposits (Figs. 2,4).

To the Paleocene belong the lower variegated shales which are 30 to 50 m etres thick. Over them develope the Ciężkowice Sandstones (Low­

er Paleocene — Eocene). They are dividd by variegated shale in ter­

calations into Ciężkowice Sandstone I and II, 50— 150 and 30—55 m etres thick respectively. The Paleocene age of the base p art of the Ciężkowi­

ce Sandstone II is docum ented by Diiscocyelina seuense Douv. and Rzehakina fissistom ata (Grzyb.).

The sedim entation of Ciężkowice Sandstones comes to a close w ith the variegated shales. Their th in horizon (1—2 m etres tick) can be obser­

ved along the entire length of the southern flank of the Gorlice fold. Over

(19)

them appear the Hierogliphic Beds, 50 (eastern .part) up to 100 m etres thick (western part). In th e lower p a rt of these beds th ere occur Nuim- m ulite pianatus Grzÿb., which points to Lower Eocene. The upper p art of these beds encloses Middle Eocene w ith Cyclam m ina am plectens Grzyb, and Upper Eocene w ith C. rotundidorsata (Hantken) and Am­

modiscus um bonatus Grzyb.

Im m ediately over the Hieroglyphic Beds lie M agdalena Sandstones which in this region begin the sedim entation of M enilite Beds (Fig. 4).

Lack of cherts in the lower p art öf the M enilite Beds is the characteristic distinguishing this te rrito ry firom the rem aining p a rt of the Silesian nappe.

M enilite Beds (Magdalena Sandstones) in some profiles pass gradu­

ally into th e n ex t lithostratigraphic unit, i. e. the Krosno Beds, in others no passage zone is visible.

The Krosno Beds have been divided into three units:

lower — thick bedded sandstones (about 400 m etres thick)

middle — corrugated sandstones, platy and thick bedded and grey sha­

les (about 550 m etres thick)

upper — shales w ith subordinate sandstones (about 1200 m etres thick).

In the region SW from K ryg there is a patch built of Cretaceous and Paleogene form ations (Figs. 1, 2). These form ations belong to Harklowa faciès of the M agura nappe and lie over the Lower Krosno Beds of the Si'lesian nappe a t a distance of about 600 m etres n o rth of the contem ­ poraneous border of the M agura nappe. The genesis of this patch is not a t all clear. It can be a tectonic outlier of the M agura nappe or an oTistostroma form ed by a subm arine or a land slide.

The Gorlice fold in the west plunges under Wola Łużańska prom on­

to ry of the Maigura napipe and in the east under H arklow a prom ontory of the same nappe (Fig. 1). Both prom ontories belong to the no rth ern facial zone of the M agura nappe (Harklowa faciès). The southern limb of the fold is pushed steplike tow ards the n orth along several N — S running faults. These faults w ere form ed as a result of pressure exercised by the M agura nappe from the south (Fig. 2).

Chiefly arenaceous developm ent of the sedim ents starting w ith the Upper Cretaceous up till Oligocene, the lack of cherts in the base of the M enilite Beds (Maigdalena Sandstones), and recurring num erous intercalations and lenses of conglomerates in the Istebna Beds, Magda­

lena Sandstones and Lower Krosno Beds indicate th a t th e re existed here a fuirrow of highly mobile sedim etation w ithin the range of strong activity of cu rren ts carrying detritic m aterial.

The flute oasts indicate th a t starting w ith the Ciężkowice Sandsto­

nes up to the Lower Krosno Beds the m aterial was transported from W, SW and NW in the case of the Upper Krosno Beds from S and SW.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Jeżeli teren, w którym zamierzamy prowadzić obserwacje, jest nam nieznany, jak również nielicznie odwiedzany przez innych (a z założenia właśnie takie miejsca będziemy

W rozmowie ze mną Matuszewski przyznał, że jego pogarszający się stan zdrowia to powód opuszczenia uniwersytetu: „Oddychanie sprawiało mi coraz więcej trudności

łuSki Gładkiego i są to w istocie 'brekcje tektO!niczne. Szcze-g6:Lnie ddbrze , są Ołlle widoczne IW połudrniowej części płaty oraz w Zlebie IIlJB.d

Z uwagi na istniejące jeszcze dyskusyjne problemy dotyczące podziału straty- graficznego liasu świętokrzyskiego, jak również budowy geologicznej znacznych obszarów

VI najwyższej części tych marg1L pojawiają się wkładki piaskowców.. około 30 cm, które wYżer tworzą zwarty d'Wudziestoparomętrowy

Najmłodszymi utworami jednostki sądeckiej są najczęściej łupki pstre z Cyclammina amplectens Grzybowski, a niekiedy także młodsze od nich osady ogniwa z

W obrębie pstrych łupków występują również cienkie przerosty pia- skowca interesujące ze względu na obecność mmerałów miedzi.. Płytki cienkie wykonane z tych

BHHMaHHCTO e HHCOMCHO KBM MCCTOHMCHMaTa, 3aiIJOTO Karo nyMH, kohto npHHanneacar KBM e3HKOBHTe yHHBepcanHH, Te ce cpemar bbb bcckh tckct h MoraT na GbflaT 6a3a 3a ctnocTaBKa