Zbiory biblioteczne Katedry Historii Gospodarczej Adademii Ekonomicznej w Krakowie (1958-1998)
7
0
0
Pełen tekst
(2) I. Jall M. Malecki, Alina Zarawska. starsze i nowsze publikacje niektórych towarzystw naukowych, które posiadały w swoich magazynach jeszcze wiele wydawnictw przedwojennych. Dzięki temu można było niemal skompletować tak ważne dla profilu badawczego Katedry wydawnictwa jak fundamentalny periodyk historyków polskich od 1887 r. "Kwartalnik Historyczny", jak podstawowe dla naszej specjalności, ukazujące się od 1931 r. czasopismo "Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych" czy też seria, wydawana początkowo we Lwowie pod redakcją Franciszka Bujaka, a następnie kontynuowana w Poznaniu, pl. Badania z dziejów społecznych i gospodarczych. Te pierwsze zbiory uzupełniano systematycznie drogą zakupów. Nabywano przede wszystkim bieżącą literaturę z dziedziny historii gospodarczej, dostępną w księgarniach, a także dzieła o charakterze podstawowym dla warsztatu naukowego historyka: ogólne i specjalistyczne słowniki, informatory, encyklopedie, podręczniki i podstawowe dziela z pokrewnych dyscyplin naukowych. Nabytki te uzupełniano zakupami w antykwariatach. Podjęto prenumeratę najważniejszych bieżących czasopism historycznych, niektóre dawne roczniki uzupełniając drogą zakupów. W miarę jak pozwalały na to możliwości finansowe Uczelni, nabywano także publikacje zagraniczne. Pozyskano wreszcie wiele cennych wydawnictw z zasobów Biblioteki Głównej: bądź to dubletów, bądź publikacji dawnych, nieprzydatnych już ekonomistom, a niekiedy bardzo ważnych w badaniach historycznych. Na tej zasadzie udało się na przykład skompletować (a następnie kontynuować drogą prenumeraty) Polski słownik biograficzny. Szczególnie cenne okazały się wydawnictwa własne i zbiory biblioteczne dawnego Miejskiego Biura Statystycznego. Po likwidacji Biura przekazane one zostały - często w kilku egzemplarzach - naszej Bibliotece Głównej, a stamtąd znaczna część dostała się do zbiorów bibliotecznych Katedry. W ciągu 40 lat zbiory biblioteczne Katedry Ul'osły do 5640 woluminów wydawnictw zwartych, 33 map ściennych, 16 atlasów i map przeglądowych, 26 tytułów czasopism. Bibliotekę Katedry tworzono pod kątem potrzeb dydaktycznych (podręczniki z historii gospodarczej, różne pomoce naukowe - m.in. mapy ścienne) oraz prowadzonych badatl naukowych. Zainteresowania badawcze prof. Stanisława Hoszowskiego i niektórych jego współpracowników obracały się wokół dziejów gospodarczych dawnych Prus Królewskich w XVI-XVIII w. oraz kształto wania się cen w Europie Środkowej w związku z tzw. rewolucją cen po wielkich odkryciach geograficznych. Prof. Janina Bieniarzówna, drugi z kolei kierownik Katedry, skierowała badania w Katedrze na dzieje Krakowa. Z czasem, głównie za sprawą prof. Jacka Purchli, podjęto prace nad dziejami miast w Europie środ kowej w drugiej połowie XIX i w XX w., szczególnie zaś miast z terenu dawnej Galicji. Z tego powodu zbierano specjalnie dzieła odnoszące się do historii Krakowa, do historii innych miast - zwłaszcza małopolskich - do dziejów handlu polskiego itd..
(3) biblioteczne. His(orii. Biblioteka Katedry spełnia przede wszystkim funkcje księgozbioru podręcz nego. Chcąc zapewnić pracownikom łatwy dostęp do odpowiedniego dzieła, zastosowano układ działowy książek. Wprowadzono przy tym nie działy zazwyczaj wyodrębniane w bibłiotekach naukowych, lecz dostosowane do charakteru księgozbioru. Pomocą w odnnlezieniu poszukiwanej książki są katalogi: topograficzny (odpowiadający układowi działowemu) oraz alfabetyczny. Księgozbiór ułożony został według następujących działów (dają one równocześnie wyobrażenie o zawartości biblioteki): l. Encyklopedie powszechne - znalazły się tu także starsze encyklopedie obcojęzyczne, szczególnie pomocne przy badaniach historycznych, m.in. 16-tomowy Brockhaus Konversatiolls-Lexikon (wydanie z lat 1893-1898); 2. Slowniki specjalistyczne i informatory - dzial ten obejmuje bogaty zbiór dzieł o charakterze warsztatowym, w tym tak cennych,jak łS-tomowy Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów slowiańskich (Warszawa 1880-1902), zawierający opisy wszystkich miejscowości na ziemiach etnicznie polskich i nnleżących do przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, czy 16-tomowa Sowie/skaja istoriczeskaja enciklopedija; 3. Słowniki językowe - języka polskiego (w tym monumentalny Słownik staropolski, którego dotąd ukazało się II tomów), wielu współczesnych języ ków obcych oraz łaciny (m.in. najobszerniejszy dotąd 5-tomowy Słownik laci/isko-polski pod red. Mariana Plezi oraz nie ukollczony dotąd, obliczony na wiele tomów Slownik łaci/ty średniowiecznej w Polsce); 4. Słowniki biograficzne - powszechne, polskie i regionalne, historyczne i współczesne, wśród nich fundamentalne dzieło nauki polskiej Polski słownik biograficzny, ukazujący się od 1935 l'. (dotąd 40 tomów); 5. Bibliografie ogólne i hi storyczne - wśród wielu opracowań tego typu mamy komplet ukazującej się co roku od 1952 l'. bieżącej Bibliografii historii polskiej (obejmującej publikacje od 19441'.); 6. Archiwa, katałogi rękopisów; 7. Historia powszechna (ogólna) - w tym dziale przeważają syntetyczne opracowania (także obcojęzyczne) dziejów świata, kontynentów i krajów, w tym serie wydawnicze, jak publikowany przez Ossolineum cykl historii poszczególnych pmistw; 8. Historia gospodarcza powszechna - obszerny dzial, zawierający obok wydawnictw typu podręcznikowego opracowania różnych dziedzin gospodarki światowej , z wielce wartościowym zbiorem monografii cen w różnych krajach Europy; 9. Historia Polski - w tym największym dziale znalazły się bardziej ogólne i szczególowe prace odnoszące się do całości dziejów Polski, do poszczególnych okresów i wydarzeó oraz do różnych dziedzin życia (historia ustroju, nauki, kultury, Kościoła itd.); lO. Historia gospodarcza Pol ski - w tym dziale, podstawowym dla profilu naukowego Katedry, zgromadzone zostały dzieła o charakterze podręczniko-.
(4) Jan M. Malecki, Anna Zarawska wym (ogólnym) oraz bardziej szczegółowe, dotyczące bądź to poszczególnych okresów historycznych, bądź różnych dziedzin życia gospodarczego: rolnictwa i leśnictwa, przemysłu i rzemiosła, handlu, transportu, finansów i pieniądza oraz zaludnienia; II. Historia kultury materialnej - ta dziedzina wiedzy, bliska historii gospodarczej, reprezentowana jest m .in. przez liczne i cenne wydawnictwa Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, ukazujące się w serii Studia i materiały z historii kultury materialnej, dzielącej się na ciągi wydawnicze zatytułowane: Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa; Studia z dziejów gospodarstwa wi~j skiego; Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu; Studia z dziejów osadnictwa; 12. Historia społeczna Polski - tu obok opracowml o charakterze ogólnym znajdują się prace poświęcone poszczególnym grupom społecznym (chłopi, mieszczmlstwo itd.) oraz mniejszościom narodowym; 13. Historia sztuki polskiej; 14. Urbanistyka - ściślej dzieła na temat ogólnego rozwoju miast w Polsce i w świecie łącznie z problemami urbanistyki; 15. Historia doktryn ekonomicznych i politycznych; 16. Metodologia historii i historia historiografii - tu m.in. znajdują się: klasyczny podręcznik metodologii historii pl. I-Jistoryka. Zasady metodologii i teorii poznania historycznego Marcelego Handelsmana (wyd. 2, Warszawa 1928) oraz liczne dzieła Jerzego Topolskiego; 17. Nauki pomocnicze historii - pod tą nazwą mieszczą się wyodrębnione dyscypliny naukowe, pomocne w badaniach historycznych, takie jak paleografia i ncografia (nauka o odczytywaniu dawnego pisma), heraldyka, chronologia (nauka o sposobach mierzenia czasu), metrologia historyczna (o dawnych miarach), a także statystyka i demografia historyczna; 18. Inne dyscypliny naukowe; 19. S zkoły wyższe w świecie i w Polsce - tu starano się zgromadzić opracowania i materiały dotyczące historii naszej Uczelni, a także prace dotyczące innych wyższych szkół (szczególnie ekonomicznych) w Polsce i za granicą; 20. Księgi pamiątkowe - pod tą nazwą (nazbyt wąską) umieszczono nie tylko księgi pamiątkowe wydawane ku czci różnych badaczy, lecz także materiały z kongresów i konferencji naukowych, zbiory pism jednego autora oraz niektóre serie wydawnicze nie mieszczące się w poprzednich działach; 21. Galicja (Małopolska) - dział obejmuje książki odnoszące się do obszal'll dawnej Galicji (bez samego Krakowa) poprzez informatory, księgi adresowe, schematyzmy, przewodniki po opracowania poszczególnych dziedzin życia, okresów oraz monografie regionalne i lokalne, w tym liczne monografie historyczne miast galicyjskich, m.in. Lwowa; są wśród tych książek niektóre, rzadsze w bibliotekach polskich, emigracyjnc wydawnictwa ukraitlskie (np. cenna bibliografia: Paul Robert Magocsi Ga/icia: A I-listol'ical Survey and Bibliographic Guide, Toronto 1983);.
(5) Zbiory biblioteczne Katedry Historii Gospodarczej.... I. 22. Historia regionalna i lokalna - tu znalazły się liczne opracowania dziejów poszczegółnych dziełnic Polski (z wyłączeniem Galicji) oraz w ich ramach poszczególnych miast, wśród których szczególnie bogato reprezentowana jest. Warszawa; 23. Cracoviana - ze względu na prace badawcze, prowadzone w Katedrze, do kompletowania tego dzialu przywiązywano szczególną wagę; znalazły się tu dotyczące hi storii (i wspólczesności) Krakowa bibliografie, informatory (m.in dawne księgi adresowe), przewodniki, opracowania poświęcone całości lub pewnym okresom dziejów miasta, dzielnicom i poszczególnym obiektom (np. zabytkom Wawelu), różnym dziedzinom życia (gospodarce, kulturze, życiu religijnemu itd.); dużą wartość posiadają komplety (ewentualnie z pewnymi lukami) takich serii wydawniczych i czasopism jak Biblioteka Krakowska, Kraków IV dziejach /larodu (materiały sesji naukowych pod tym tytułem, urządzanych corocznie przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa od 19811'.) , publikowane przez Wydawnictwo Literackie Cracoviana, Biblioteka Wawełska i Źródla do dziejów Wawelu, "Rocznik Krakowski" i organ Muzeum Historycznego Miasta Krakowa "Krzysztofory", wreszcie bardzo ceniony przez badaczy Kale/ldarz Krakowski Józefa Czecha (wychodził od 1832 do 1917 r., w zbiorach biblioteki od 1887 do 1917 z lukami) oraz "Dziennik Rozporządzeń dla stoI. król. miasta Krakowa" (ukazywał się od 1880 r., od 1934 do 1939 r. pl. "Gazeta Urzędowa Zarządu Miejskiego" - w zbiorach biblioteki za łata 1880-1933 bez 1907, 1916, 1920, 1921 , 1928); do tego działu należy też bardzo wartościowy zbiór publikacji Miej skiego Biura Statystycznego, obejmujący oprócz kompletu Statystyki miasta Krakowa (12 zeszytów wydanych w latach 1887-1912 oraz opublikowany w 1998 [sic!] zeszyt za rok 1936) także inne wydawnictwa periodyczne: "Miesięczne sprawozdania statystyczne" , ukazujące się od lat 80. XIX w. "Sprawozdania tygodniowe o ruchu ludności" i jako kwartałny dodatek do nich "Ruch ludności miasta Krakowa" (niektóre numery w fonnie drukowanych formularzy wypełnianych ręcznie) - druki te są tym cenniejsze, że w żadnej bodaj bibliotece Krakowa nie zachował się ich komplet i niektóre numery przechowywane w zbiorach KatedlY mog!) się okazać unikatami'; mamy też starannie wykonany, urzędowy rękopis pl. K/'llkólV w cyfrach 1918-1928 oraz opublikowany w 19461'. w niewiełkiej liczbie egzemplarzy maszynopis powielany ("wylącznie do wewnętrznego l1l'zędowego uzytku") pl. Obszar, domy, mieszkanie i ludnoś(' cywilna Krakowa IV r. 1946 i wIatach dawniejszych; 24. Żródła ogólne - w tym dziale znajdują się przede wszystkim różne, starsze i nowsze wydawnictwa źródeł historycznych, głównie odnoszących się do okresu staropolskiego, jak wielotomowa publikacja Instytutu Historii PAN Lustracje dóbr królewskich XVI-XVIIl wieku; tu tez mamy cenny starodruk: zbiór praw i uchwal sejmowych dawnego pm\stwa polskiego z lat 1347-1780, 2Szerzej o tych wydawnictwach zob.: J.M. Mnlccki, Miejskie Biuro SWlystycVle IV Krakowie okresie mięcl'lywojclIIlym i jego pl/blikacje [w:J Celem llal/ki jest człowiek ... , Swdia historii .\po· Iceln ej i gospodarczej ofiarowalle Helenie Madll/'01vicz-Urbmlskiej, Kraków 2000, 5, 235-239.. HI.
(6) Jan M. Malecki,. AllIla. Zarawska. zwany popularnie "Volumina legum" (t. 1-8, Warszawa 1733-1780, z uzupelnieniami za lata 1782-1793 , wydanymi w 1889-1952); 25. Atlasy i mapy - są tu m.in . starsze atlasy geograficzne i dokladniejsze mapy Polski z okresu II Rzeczypospolitej. Poza tymi dzialami zbiory biblioteczne Katedry obejmują 26 tytulów czasopism naukowych, przeważnie prenumerowanych nadal (o czym była mowa), oraz znaczną liczbę polskich i zagranicznych wydawnictw statystycznych, przekazanych jako dublety z Biblioteki Głównej. Są to publikacje galicyjskiego Krajowego Biura Statystycznego we Lwowie (ROCZ1lik statystyki Galicji, Podręcznik statystyki Galicji, Wiadomo.iei statystyczne o stosunkach krajowych i in.) oraz Głównego Urzędu Statystycznego z okresu międzywojennego. (materialy spisów powszechnych z 1921 i 1931 r. oraz wiele innych, a przede wszystkim Statystyka Polski seria A,B,e, Halldei Zagraniczny Rzeczypospolitej Polskiej od 1924-1938). Są to także - choć w fonnie raczej fragmentarycznejwydawnictwa wielu zagranicznych urzędów statystycznych, m.in. odnoszących się do różnych miast europejskich, a nawet pozaeuropejskich. Biblioteka posiada niepełne komplety czasopism gospodarczych z okresu międzywojennego, takich jak "Przeg ląd Gospodarczy", "Polska Gospodarcza", "Przemysł i Handel". W bibliotece Katedry Historii Gospodarczej nie ma formałnie wydzielonego dzialu rękopisów. W zbiorach Katedry znajdują się jednak pewne materiały niepublikowane, o których warto wspomnieć. Poza posiadającymi proweniencję uczelnianą,jak niektóre pochodzące zjubileuszu 50-lecia Akademii z 1975 r.lllb związane z osobami prof. Stanisława Hoszowskiego i prof. Janiny Bieniarzówny, są to materiaty złożone w Katedrze przez osoby trzecie, a mianowicie ofiarowane przez p. mgr Lidię Kozakównę notaty dotyczące dziejów szkolnictwa zawodowego na ziemi krakowskiej do 1918 l'. W Katedrze przechowuje się również prace magisterskie wykonane na seminarium z historii gospodarczej. Jak widać, gromadzona przez 40 lat biblioteka Katedry Historii Gospodarczej AE jest na tyle zasobna, że może stużyć jako warsztat badawczy nie tylko pracownikom Katedry, lecz również badaczom spoza niej, którzy tu mogli znaleźć interesujące ich materiały gdzie indziej niedostępne. The LIbrary Collections of Ihe Deparlmenl ol Economlc Hislory (1958-1998) The Department ofEconomic History at the Cracow University af Economics was created on l October 1958, The first head af departmcnt strove to crente a solid academic Hnd research. base In the form of a speei.lized librm-y. The eolleetions were started by seeklng donations of voJumes from other Kraków librarles as well as mnklng pmehnses in bookshops. The first collectlons were systemntically sllpplcmented through pnrchases. In the library, it is possible to find okler works, from the seconcl half ofthe ninetecnth centmy, ilncl newer ones - from the twcntieth century: general and specialist dictionaries, dircctories, encyclopaedias, textbooks,.
(7) Zbiory bibliotecz/le Katedry Historii Gospodarczej.". I. basic works from related disciplines, periodicals . us well as manuscripls, 1I1lpublished IlHlterials and masters' (heses .. Over the course of 40 years, the library co11eCliol15 grew to 5640 vol umes of specialist publicatiolls, 33 wall maps, 16 atlnses ,md review maps. The Iibrnry fulfils the Oepartment's didactic needs and constitutes an essential foundation for academic research. Most of ali it acts as a reference collection, organised using a book heading system. Those wishing lo use the collection may utilise topographic ar alphabetical catalogues . The library is lIsed by departmental staff, studenls and reseilrchers from olltside the University, who find materials af interest to Ihem lhal are difricult or impossible to gain access to in other academic libraries,.
(8)
Powiązane dokumenty
należy jednak rozwinąć ten wątek i stwierdzić, że w przypadku gdy przyrzekający jest stroną stosunku prawnego, biorąc pod uwagę to, że nawet w przypadku niewykonania
Opracuj notatkę słownikową hasła: Wyspa Złotej Wody, uwzględniając w niej informacje z książki na temat miejsca, charakterystycznych cech, związku z wyprawą
Objaśnij dwie intencje poniższej wypowiedzi Bilba skierowanej do Smauga: Chciałem tylko przyjrzeć ci się i sprawdzić, czy naprawdę jesteś taki wspaniały, jak
Podporządkowanie się normom obowiązującym w grupie, do której się należy, zarówno tym, które się akceptuje, jak i tym, których się nie uważa za słuszne - ………. Postawa
Ważną, żeby nie powiedzieć podstawową, rolę w realizacji wymienionych zamierzeń odegrało zorganizowane w roku 1964 Ogólnopolskie Seminarium z Dydaktyki
„Kresach” Wiem na pewno (bo miałem je w ręku), że powstawały prace magisterskie odnoszące się do pewnego programu czy projektu naszego kwartalnika lub do dyskusji,
Wykorzystany przeze mnie w tytule passus Bernharda Waldenfelsa tworzy swego rodzaju ramy uporządkowanego rejestru koniecznych zmian polskiej gościnności oraz ich
Tworzą ją przede wszystkim czasowniki i ustabilizowane związki frazeologiczne, odnoszące się do typów aktów mowy, za pomocą których realizowana jest agresja lub przemoc
