"Zagadka >>Spectrum albo Nowego czyśćca<< Mikołaja Reja", Tadeusz Witczak, "Studia Polonistyczne" II, Poznań 1975 : [recenzja]

Ewa Jażdżewska-Goldsteinowa

Zagadka "Spectrum albo Nowego

czyśćca" Mikołaja Reja, Tadeusz

Witczak, "Studia Polonistyczne" II,

Poznań 1975 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 18/3 (57), 99

( I I ) WITCZAK Tadeusz: Zagadka "Spectrum albo Nowego czyśćca" M ikołaja R eja. "Studia P o lo n istyc zn e" I I , Poznań 1975» s . 177-183.

Wśród w ielu utworów Reja mających związek z w alką reform acyjną auto­ b io g r a fia jego wymienia również "Spectrum albo Nowy c z y ś c ie c " z datą 1540. świadectwem przetrw ania tego d z ie ła do nowszych czasów są za p is k i S ta n is ła ­ wa Kossowskiego, Juliana Krzyżanowskiego i A lo jz e g o O sińskiego. Autor a rty ­ kułu zajmuje s ię sprawą przypuszczalnego charakteru i te n d e n c ji owego utwo­ ru, s także jego genezy, którą Aleksander Brückner w ią za ł z opowiastką Eraz­ ma z Rotterdamu "Exorcismus seu Spectrum". Wskazuje również na m ożliw ości o d n a lezien ie okruchów zaginionego d z ie ła w językoznaw czej spu ściźn ie A lo j­ zego Osińskiego.

BP/57/63 E.Jaż.

( I I ) WYDRA Wiesław, RZEPKA W ojciech Byszard: Dwie średniowieczne p o ls ­ k ie p ie ś n i w mszałach i brew iarzach gn ieźn ień skich do roku 1555» Stu­ dia P o lo n isty c zn e" I I , Poznań 1975» s . 185-201.

W wyniku badań nad rękopisami płockim i i gnieźnieńskim i au torzy artyku­ łu wysuwają p rzypu szczen ie, że ju ż w XIV wieku ob ie n a js ta rs ze p ie ś n i p o l­ skie - "Chrystus z martwych w sta ł j e s t " i "P rz e z Twe św ięte zmartwychwsta­ n ie " - były dość rozpowszechnione. O ic h popularności świadczy rów nież fa k t wydrukowania w Breviarium Gnesnense z 1502 roku in c ip it u p ie ś n i p ie rw s z e j i pełnego przekazu d r u g ie j. Są one, po modlitwach z 1475 roku,drugim fragmen­ tarycznym drukiem polskim . Ich pisownia je s t zgodna z normą o r to g ra fic z n ą XV-wiecznej p o lszczyzn y.