Observations on the Etymology of Lexemes grzech-гріх-грех Based on the Polish, Ukrainian and Russian Languages
13
0
0
Pełen tekst
(2)
(3)
(4) GRZECH – –
(5)
(6) ,
(7)
(8)
(9)
(10) . !" #$ $ %& ' (’"&'%) + -)'- - -grzech . &&! () )$3 '5 &!( 7 ( &$ &- . )!&8" (#&$9-&$, : :; -, < !' ;!" ++ . ' !.=-&% . ( $. + #&$9-&&" 5 ('!? ;% ? ; # "&5? ($? $7=- $)- '$ -. $79$'!@- : .$3%'", < 8- «'(!. 7 ('5: # ;!#&? :;( .!( :; ;- ! !7&? $B ;- ! !7& --9&? & ; , . , &$'$& (, ")! &$(’"#$&! &$7(< B =-'( 9 B $B ;- ! !7& D ; $&!#$8!3D ! ")! ( $ $D% &$(-;&-&&" @ "? : )5 $B : )$"&&", < B 5&)&5 &$.:;; .& + )$; ( : 7B!9& 5 =!» [SIJP I: 185, SJP.DS I: 142, JPPSJP: 214, USJP.G: 144, ISJP I: 489, WSU I: 482, Linde II: 143-144, NSJP: 246, ISJP.S: 246, WSJP: 246, SJP1861: 380, SJP.S I: 709, SJP.D II: 1348, SJP.KKN I: 932, SJPPWN I: 213, 100PS: 219, USJP I: 1094, PSWP XIII: 160, SWJP: 80, STS: 25, $ % : 994-996, : 621, . : 241, ``: 182, a : 224, ``: 265, . : 328, : 171, : 262, : 668]. c- #&$9-&&" ' B ( : (’"#53%'" # ?;'"&'%) ; #5 !&&" ;!?$ (. )$# 8% 3 B!B -7'%)$ )$- ;#$8!" ;!?$ ! ;!? (& '!, ") Mgr PRZEMYSAW PIASECZNY – doktorant Katedry Jjzyka Polskiego KUL; adres do korespondencji: Biuro Ekspertyz S{dowych w Lublinie, ul. Traugutta 17A, 20-454 Lublin; e-mail: przemekpiaseczny@gmail.com.
(11) 20. PRZEMYSAW PASIECZNY. B-##$) &&", ; #B-<-&&", # , ? < . ;!?, 9-;-# ")7 5 '(! 5(!7@ ' -;% ! ';$=.$&&", :-;-.$('" D." (!. '$$&1) ! &- #$(=. (!..#-;)$ D3%'" ( !&@? (!; ': (!.$&&"?. $)- = #&$9-&&" ('5:$3 (=- ( &$7.$(&!@? :$ ’")$? ; # "&5? (, 9 :!.(-;.=-&&" #&$? . ( !' ;9&? ' (&)$?, : ;. S
(12) ownik staropolski (. : 508-512), S
(13) ownik polszczyzny XVI w. (. VIII: 193-213), S
(14) ownik polszczyzny Jana Kochanowskiego (. : 564-565), S
(15) ownik j zyka Jana Chryzostoma Paska (. : 238), Glosariusz staropolski. Dydaktyczny s
(16) ownik etymologiczny (50), S
(17) ownik j zyka Adama Mickiewicza (. : 567-568), XI-XVII . ((:. IV: 130-131), ( X-XI ) (179), ! " " (. : 604), # $ (133-134), %% XVI- &% XVII . ((:. VII: 105-107), ' % (. , #. : 621) < . # &? (&)$3, < -)'- $ - 5 '?!.& ' (’"&'%)? ($? &$B5 $ (<-# $.$& #&$9-&&" (=- ( XI '., &$ !'% : %'%)! :$ ’") #$'(!.95D% -)'- 5 grzech # XIV '. ( =&$ :;:5')$, < ( &$ !'&5($ $ ;$&!@-, .&$) &- =&$ 8% ;!@59- '(-;., 5 < &- !'&5D% .$(&!@! :$ ’") : %'%) + (). ;5 - #&$9-&&" 8!3+ -)'- , ")- #$'(!.9-&- ( 5'!? ; # "&5? ($?, 8- «: $&7, &-: ;".&7 59& ), ")7 #$:-;-953 #$ $ %& :;7&" & ; $ , :; (&$; ")$'% ?B$, : )$, &-. ".». $) = ! 8- #&$9-&&" #&$? . ( &$7.$(&!@? :$ ’")$? 5'!? (, :; - ( & !)'53%'" ( .@? :$ ’")$? – ! %)& # XVI '.
(18) .&$9- =&$ :;:5')$, < '$ - ( & B5 :-;(!'& , 5 < . &&! !)'53%'" 5 ('!? ' (’"&'%)? ($?, +?&!? .!$ -)$? $ (!;)$? (: ;. : $B. gre*, )$@. g+,*, .!$ . :. gžy*, gže*, gž,*, gžyk, gžef, gžyf, gže/ «."( », & . gr0ch, ( . hr0ch, .9. h+iech, 9. h+ích, .!$ . 9. h+ejch, h+ých, ' 8. hriech, .!$ . ' 8. hréch, hriéch ' &. gréh, '?(. gr2jeh, grijèha, gr2jeha, gr2ješka «: )$», .8'. 3 4, B . , .!$ . B . ê , . , ;8'. ! .;. 3 4, B;. 5 [SEJP.B: 185, SEJP.S I: 368, SE: 157, SP VIII: 207208, SGO I: 306, SGG: 47, SGGSP: 60, VII: 114-115, I: 456, I: 216, : 599, . : 735, EDSIL: 187, EWSS: 78]) ! ! %) :!' " :;7&"" ?;'"&'($ ' (’"&'%) .-;=$($ '- $&)$ #(5# $'" . ++ ;- ! !7& ; #5 !&&", ") «&-: ;".&7 59& ) :; B =? &$)$#!(», &$ !'% .$(&3 #&$9-&&" '$ :-;-;!7& , < &$7B! %@ (;$#& #$'(!.953 Glosariusz staropolski, ( ") 5 $( ; &$#($D% ;- !-. 1. . $ 8 % ) ! (, 6$ 7 8 % , +(– ; B9 2007, '. 101-102..
(19)
(20)
(21)
(22) GRZECH – – . 21. !7&- #&$9-&&" ( ;&& , $ - 7 !&@! . ' !.&) :!.(-;.=5D% 8D -#52. !' " # !& #&$9-&&" (&) . '% @; )7 ' ( (!;&7 $&8D= ) .-;($!( (< : (’"#$&- # ?$;$)-; ?;'"&'($, ")- &.=-7 a$&%) ('%)7 &$#($3 :;" «;- ! !3D ;!?$»3), ) ;7 (;$#& (.& (=- ( .8'. gr0šn4, gr0šnik4, gr0šiti4, ")! $) =, 5 B! %@ '!, ':! %&! ('! ; # "&5 ($ (&$7($= (!@! 8-: & - & -grzeszny, & - & -grzesznik, & - & -grzeszy9 < ). ' !.&) ) &-'!7& + -)') () D9$D% -)'- 5 - -grzech ( ++ ;- ! !7& 5 #&$9-&&! . -)') -'- $&9& + ;5: -; !&!(, < ' '5D%'" - !9&? . , : B!9 # $) , "): , :, , 5 < . &@! #&$9-&&" ;!.@- !)'5D%'" 7 ( & &-!' &! . " &$@? . ' !.=-&%.. ) ')$#$& &$ : 9$)5, - !" -)'- - -grzech &-:; # ;$, != !&@ 5, < B;$)53 !&. 3(; :-7'%)? -)(!($ -&!(. '! . ' !.&) : .=5D%'", < :;$' (’"&'%)$ : '$% 8!3+ -)'- – 8- *gr0x4, ")$ (&$' !. ) ;- 5 ";&? &-9&? :; 8-'!( &$B5 $ &&!@&% ( ".5 ( ) =&!7 ' (’"&'%)!7 (!. !' ;!+ . ' !.=-&% - !+ -)'- *gr0x4 #$(=. B$ $ :$&% () )$ ++ #$)!&9-&&". $)! . ' !.&), ") $)' $' -;, ($& B (, ; ;!7 ; ( 9 !) -;)'-&, ) ;'5D9'" - . ; !9& $&$ !#5, (.! " ( 8!7 -)'- ! '5!)' - -, # . : D ") ( ' (’"&'%)? ($? ( ;"% (!..!3' !(&! ! -&&), ")! &$#($D% .!D6 (#$ $&$ !3D . &$:;. *sp0x4 «: ':!?» (!. *sp0ti «: ':!@$» $ *sm0x4 «' !?» (!. *smjati «' !"'", &$' !?$'"», ( ")? '5!)' - - 3 ) &&5$& :!3. '5!)'$ -so-, #$ . : D ") ( ; '$ - (!..!3' !(&! &$#( .!77) ! (( . ++ : ? .=-&&" # -)'- . 2. (. SEJP: 161, SEJP.B: 185, SE: 157, SP VIII: 207, I: 216. ESP , '. 495. 4 (. HAT: 9, 31, 90, 99, 127, 239-240, A. Z n o s k o, S
(23) ownik cerkiewnos
(24) owia<sko-polski, Biaystok 1996, '. 82; ( X-XI ), ;-.. .. c-7 &, . -9-;)$, . a $ ($", ')($ 1994, '. 179-180. 5 . ; $ ( ' % ) 7, «=, : : > » . %% % , (: ' % : : " ' " $ " $ $ . ! @ %% % 7 $ % B , 13-15 1998 ., ;-.. . -; (9, . $) &-9&$, . -; (9, . '!& ('%)7, %(!( 1998, '. 194; . - ; & - & ) , B - ' $ - « -% % %, (: $ =-, '. 285-286. 6 (. S
(25) owotwórstwo j zyka doby staropolskiej. PrzeglTd formacji rzeczownikowych, red. K. Kleszczowa, Katowice 1996, '. 66. 7 (. SP I: 70-71, G. K ö b l e r, Indogermanisches Wörterbuch, 2000, http://www.koebler gerhard.de/idg/idg_vorwort.html (. '5: # .&" 26.05.2014). 3.
(26) 22. PRZEMYSAW PASIECZNY. *gr0(ja)ti « ;!; :-); .$($ -: », ;-) &';5DD9 :-;(!'&- #&$9-&&" ") «-, < :-9- ('5 !&&")» [SEJP.B: 185, SEJP.S I: 368-369, ESP : 495, SP VIII: 209, I: 456, VII: 115, .: 100, : 599, . : 736, EDSIL: 187, HAT: 239-240]. c" - !" #.$3%'" &-:;$( %& D, $ &$(!% &$+(& D (a$&%) ('%)7 &$#($3 ++ :;" B-# 5#. D8), # .-)! %) ? :;9&. -:-;@-, -)'- $ *gr0x4 &- &$#($3 .!+ ") $) +, ! %) ++ ;-#5 %$ ($) = 5 ;-) &';57 ($& 5 (<-# $.$& . ' !.&)$ #&$9-&&!). ;!? – 8- ;-#5 %$ ?B&?, : ) (? .!7, $ &+? #.!7'&D($&&". -.;5 -, 8" - !" :-;-& '% (&)&-&&" #&$9-&&" -)'- ( ?;'"&'%)! 9$', B 5 `-` '., ('5:-;-9 B! %@ '! (!.: (!.&? -; !&!(, : (’"#$&? # B ' (’" , ")? #&$9-&&" (&) ( . ?;'"&'%)7 :-;! .. -;-3, :; : &5($&$ & - !" &#&$? .% :!.(-;.=-&&" ( :$ ’")$? ' (’"&'%) + :'- & '! [SEJP.B: 185, SP VIII: 209, ESP : 495, VII: 115].
(27) =-, 8D - !D : (&&! # ('! (!.)&5. &@!, -&@- (#&$&! :; : #8!+ - !+, : (’"#5D% -)'- 5 *gr0x4 &$:;. # ;. *UY[\ (*U]^[\, *UY_\, *U`q[\) «B ; , (&$, ;!?» (. . -;, -)'$&.; ;- B;$=-&'%)7) $B # ;. *Uv_ « $=5, 5 $<$D», *U[{|_ « ;)$ : (-;?&!», *U[}~ «@)!;$, ) !;», ( '- 5B, ;$&!@-) :-9&7), . griejù, griti «#B;$ (-;@)», graista, graistýti «#&! $ :!&)5» (a$&%) ('%)7; ;!? a-;&-)-;; -)'$&.-; a;D)&-;, ")7 B$9% 5 #(’"# ) # .8'. 43 «# !@$&&"; : )$», 43 «#$ !@$»), #(!.) &!B (( .%'" #&$9-&&" «#$B5($». -")! . ' !.&) :; B5D% : (’"#$ - !D ; # "&5 + -)'- # .!&.. bhrsati, bhrati «?$3%'", ': )$3%'"», # :-;(!'& *ghre-, *ghrea- # 5B& :; '& !# bhraç- «:$.$» ($; $;:$&%3). ;!(&DD% $) = ++ : ? .=-&&" # . rinkù, rìkti «: "'"», :;9 5 ' . *gr0x4 &!B # *gr0xati < *g-r0k-sa-ti ($8 $( $?-)), # '$&'). garh-, garha(ja)ti « $&%B; #&-($=$» (; ;!7 %"9-&) ), $B -= # .!&.. háryati «:;$ &5, : =$.$» (! 5;. ;- %). '! 8! :; : #8!+ $ :-;-) & (!. $7B! %@ ! (!;& D - !3D, ")5 :!.; 53 7 $( ; 8!3+ '$!, #.$3%'" : (’"#$&&" # B' . ) ;-&- *groi-so-, *groi -so-, *groi-so-s. &&!@&!? B$ !7'%)? ($? !'&5D% $)! 7 ) &&5$&: . graižùs «);57, ();( -&7», '. grèizs «);(7», «#;$. (7, $ %@(7; : ) (7, ?B&7», grèiz-sirdba «#$#.;!'%», grèiz-sirdgs «#$#.;!'&7», B5)(. «# );( '-;8- », greizuonis « 8- !;&$ D.&$», grèizums 8. ESP : 495..
(28)
(29)
(30)
(31) GRZECH – – . 23. «#;$. (!'%» (7 ) &&5$& !'&5($( $) = 5 :;5''%)!7 (!: &. .&. greiwa-kaulin «;-B; », B5)(. «);($ )!')$» [LEW I: 167-168, SEJP.S I: 368-369]). $; 5 $) = &$(-' .($ '. ;$#- !# : nošaut greizi «'?B; : '"» $ viam izgja greizs «7 5 &- (.$ '"». ($=$D9 &$ '- $&)5 &$(-.-&? B$ !7'%)? -)'- $ ;$#- !# !(, $ $) = &$ '- $&)5 : ?!.& + -)'- *gr0šiti «?B, : "'", &- : :$.$ :;" », «.5 $ &-:;$( %& (:; ) -&-B5.%)», =&$ :;:5')$, < :-;(!'& #&$9-&&" B' . ) ;-&" B5 «);(&$, (!.? -&&" (!. 9 '%», # ") :!#&!@- (&) #&$9-&&" «?B$, : )$», (:-;@( B5)($ %& 5 #&$9-&&!, $ :!#&!@- 7 5 :-;-& '& 59 (#$ $&$ !3D . :' . *kriv4:*krivda «);(7»:«# , :!. $, &-':;$(-. (!'%» ") «< '% ();( -&-, &-:;$( %& #; B -&-» [ XII: 171, 175-176] $ *prav4: *pravda «:;" 7»:«':;$(-. (!'%, <;!'%, :;$(.(!'%, .!7'&!'%» ") «< '% :;" -, :;$( %& #; B -&-» [SE: 337-338, V: 550-551]) [SE: 157, SEJP.B: 185, SEJP.S I: 368-369, SP VIII: 208, : 599, . : 736, VII: 115-116, I: 457, I: 216]. ; '&7 -x-, ")7 (<-# $.$&! . ' !.&) (($=$ '5!)' (#$ $?-) !# .-#.-;$(& #&$9-&&" , : .!B& ") 5 :' . *glux4 « 5?7» ") « 7, ? ? 9- 95» [SEJP.S I: 296]), "( "3%'" &$':;$(.! ) ;-&-( #(5) (:; 5 =&$ :;:5')$, < '&7 -4 5 #$)!&9-&&! (&) : ' !. (& # :!3. -os, : .!B& ") &$:;. 5 -)'- ! *vlk4 < :!3. *l kos10), ")7 (&) (&$' !. ) .& # &$7'$;!@? &-9&? :; 8-'!(, ")! &$'5: ( :;$c (’"&'%)!7 (! – :!3. s :!' " '&? i $ u ($) = :!' " i $ ( . & $?), $ $) = :!' " :; '&? r, k (g) (:!#&!@- $) = :!' " 0, ) 5 : #8!+ :-;-. B5.%-") !&@ '& , .$ :' . x (5 . s, š11). c-7 :; 8-' &$'5:( &$7! (!;&!@- ( : (&! I '"9 !" . &.-. 12, < :-;-'5($3 (&)&-&&" 8!3+ -)'- &$. ( . :;7&"" ' (’"&$ ?;'"&'($ $ &$(!% (&)&-&&" ' (’"&'%) -& '5 ") $) . c" - ;!" #.$3%'" B! %@ ! (!;& D, #($=$D9 &$ (<-# $.$&5 (!..!39. ;. L. M o s z y s k i, PoczTtki s
(32) owia<skiego s
(33) ownictwa religijnego, (: TysiTc lat polskiego s
(34) ownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdask 1999, '. 9-10. 10 (. Cz. B a r t u l a, Podstawowe wiadomo/ci z gramatyki staro-cerkiewno-s
(35) owia<skiej, Warszawa 2004, '. 131. 11 (. . . $ ( 9 - & ) , " , ')($ 1974, '. 71, 80. 12 B a r t u l a, Podstawowe wiadomo/ci z gramatyki…, '. 132-133; L. M o s z y s k i, Wst p do filologii s
(36) owia<skiej, Warszawa 2006, '. 227; $ ( 9 - & ) , …, '. 71-72, 80; .. ( B ; D ?,
(37) . . ?, .. $ ! 7 - & ) , .. & % ) , ' %% , +( 1980, '. 31..
(38) 24. PRZEMYSAW PASIECZNY. ' !(&5 5&)8!D :!3. '5!)'$ -so-.
(39) =-, :-;(!'&7 ( ". B' . -)'- , B-;59 . 5($ &$(-.-&5 !& ; $8!D, =&$ ;-) &';5D($ ") *groi s-os. ? ."9 # .5 ), < :-;(!'&7 B$ ' (’"&'%)7 ) ;!&% ; # "&5 + -)'- – 8- *groi s- $ B-;59 . 5($ :;$!&. 3(; :-7'%)- "(<- $B $5$ ( B 9-; 5($&&" '&? 5 ') $.! .&!3+ ;- ), =&$ #$:; : &5($ $ %-;&$(&5 : '$% 8% ) ;-&", ") *grei s-13, ")7 #&$? . ( :;$!&. 3(; :-7'%) 5 ' (&)5 -;?$;.$ B -;$ #! #&$9-&&" «: (#$»14. ; 5 (!& (!.' $3 . ) ;-&" *ger-, < : '$( # !.& # (<-# $.$& "(<- $B $5$, ")7 !)'53%'" ( ;!#&? :;$!&. 3(; :-7'%)? ' (&)$? # 9 ; $ #&$9-&&" : «#B;$», «);9$, #(59$, ');:!», « B-;$('"), );5, ('"» $ «; ', B5.»15 [IEW: 382-391, VWIS: 590-599]. ($=$D9 &$ 8D $ %-;&$8!D, B;5& ($& #.$3%'" :;:5<-&&", < :-;(!'&7 :!3. ) ;!&%, # 5;$?5($&&" :; '& -s- ") ) ;-&-( , ! ('5:$ ( : '$! *gers-. ? =7 ) ;!&%, @- # ’") :; '& : *ers-, !)'53%'" #! #&$9-&&" « B-;$; &5, ( &$, # &$; $) = :; &59)-, #$: 5$&- $ 5##" $B ) @»16 [IEW: 392-393, VWIS: 609-610], ")- #B! $3%'" #! #&$9-&&" B' . -)'- «);(&$, (!.? -&&" (!. 9 '%», ")5 =&$, $) 9& , ;$)5($ ") &$#(5 ;-#5 %$5 .!+. ; B - D #.$3%'" : 9$) (- , ")- # !.& # :; 8-' ':!;$&#$8!+ : (&& :-;-7 ( ' (’"&'%)? ($? 5 z17.
(40) .&$) ;-B$ :$ ’"$, < ( 8? =- ($?, # &-(!. ? :;9&, ('5:$3 .-)! %)$ )-&5 (? ; $8!7 (&$:;. :' . *gs < :!3. *hans-, :' . *gord4 < :!3. *hor-dho-s < )18, ")! ( B$ !7'%)? ($? ;- 5 ";& :-;-7@ ( ž, z. ($=$D9 &$ -, =&$ B :;:5')$, < , :;&$7 &! ( .-")? .!$ -)$? :;$!&. 3(; :-7'%) + (, !'&5($ $ $ %-;&$8!" (-;.7: ’")7 :; '&7, ")$ &- $ $ (: (5 &$ #&$9-&&" -)'- . .$ %@7 ; #( ) *gers > *gr0x- ;- 5 ";&7, # !.&7 # :; 8-' -$-#19. .$) ( . )$# 8!3+ - !+ 3 .-;($ ; # "&5 + -)'- , ")! . &&! ('5:$D% 5 ' (’"&'%)? ($?, $ ++ : B!9&! #&$9-&&", ")! 13. (. M o s z y s k i, Wst p do…, '. 213; A. M e i l l e t, Zarys gramatyki porównawczej j zyków indoeuropejskich, Warszawa 1919, '. 100-116; Encyklopedia j zykoznawstwa ogólnego, red. K. Polaski, Wrocaw–Warszawa–Kraków 1999, '. 50. 14 K ö b l e r, Indogermanisches…, 2000, http://www.koeblergerhard.de/idg/idg_g.html (. '5: # .&" 26.05.2014). 15 $ '$ . 16 $ '$ . 17 ;. B a r t u l a, Podstawowe wiadomo/ci z gramatyki…, '. 133. 18 (. M o s z y s k i, Wst p do…, '. 209. 19 (. B a r t u l a, Podstawowe wiadomo/ci z gramatyki..., '. 129..
(41)
(42)
(43)
(44) GRZECH – – . 25. #&$? . ( ; # "&5? ($?. -;-. ('! #&$9-&&" ;!?$ ") : ), #; B -& + &-&$( '& , ()$#53 &$ 7 :-;(!'&- ; #5 !&&", < :; . (=53 .$(&3, B$ -' (’"&'%)- #&$9-&&", :!.(-;.=-&&" 9 B$9 ( !' ;9&? ' (&)$? $, (& 9& , 5 (!;)$?. : %'%) 5 ' (&)5. &$ $; (!9$ # : 9$)5 `` '. #$!)' ($& .(! 8!)$(! . " &$' -)'- – ugrzech [SJP.KKN VII: 250] $ ugrzecha [SJP.KKN II: 314]. -;@$ !# &? &$#($3 '-;-. !&@ «9$'&5 #- !, :; :5<-&5 :; ;$&8!» (: ( ;D3%'" ( ' (&)5 !?$ $ ;8$ # 8 =- #&$9-&&" ! :; !) D :; ++ (!;) (7 ?$;$)-;20), &$ !'% .;5 $ «: )5 ( :;$8! ') ";$». 5 B$9 B-#: '-;-.&!7 #(’"# ) !# :; : & ($& :-;(!'& #&$9-&&" «?B$, : )$». $ 5+ !&.- !)'53 5 '( 3 5 ' (&) (! .!3' !(&7 .-;($ ugrzeszy9 ($ - B;$)53 ( &% 5 (!.: (!.& ! -&&)$) #! #&$9-&&" «:; $?&5'"» [Linde VI/I: 111]. &&!@&!? ' (&)$? : %'%) + ( = .&$ # &$(-.-&? -)'- &- !)'53%'", $ - #&$? . ++ ( (!;) (? ' (&)$?: ugrzech/uzych «9$'&$ #- !, :; :5<-&$ :!. 9$' ;$&)» (5 .$(&% 5 $.&'%) 5 .-)$&$! DB !&'%) ( 3( .'($) $ «&-(- )7 #- &7 ($ : != .( $ B ; #&$ , 5( ;-&7 :!. 9$' ;$ "&)» ( ) 8! ) 8&$ ( !. "'%) 5 ( 3( .'(!) [SGP VI: 16], grzecha ( :!(.-&&!7 -;$&!+ [MSGP: 81], ugrzecha ( :!(&!9&!7 $# (!+ $ :!(.-&&!7 -;$&!+ [MSGP: 304]. ;'5&!'% ? -)'- 5 :!(&!9&!7 %<!, &-: .$ !) B$ !7'%)? #- - %, =&$ : "'&D($ +?&! ':! %& B$ -' (’"&'%) : ? .=-&&" $B #$: #9-&&" # B$ !7'%)? ( ( 9&!@- # :;5''%) +), &$ !'% 5 :!(.-&& -'?!.&!7 %<!, # !.& # : ". $.' $($ c;$&$, +? ;-B$ (($=$ #$: #9-&&" # 5);$+&'%)? (!; )21, :$9-, < 5);$+&'%)7 (!.: (!.&), -)'- $ , . &&! !)'53%'" ( ' (&)$? 5);$+&'%) + ( # .( $ #&$9-&&" «:; :5<-&- $B : $& B; B -&- !'8- :!. 9$' ;$&), '!(B ! . !&.», $ @;@ , ! (!;& .$(&!@ «: )$» [ : 555, : 827, V: 622, . : 37, : 69]. ; '!7'%)!7 (! -)'- $ . # B.( $ &$(-.-& #&$9-&&" !)'53%'" :-;-. ('! 5 &$7.$(&!@? ' (&)$?, 5 &&!@&!? @- !& .! [ $ % : 1666, : 754, a : 699]. ; '!7'%)!7 (! ('5:$3 $) = -)'- $ & #! #&$9-&&" «: )$, &-:;$( %&!'%; &-':;$(&!'% # :;9& ) '%» [ $ % : 404, a : 857], ( 5);$+&'%)!7 (! +7 (!.: (!.$3 -)'- $ [ : 769, . : 463, V: 162, : 777, : 149].. 20 21. SIJP II: 959. W. C y r a n, Gwary polskie w okolicach Siedlec, ód 1960, '. 225..
(45) 26. PRZEMYSAW PASIECZNY. ? =! #&$9-&&" !)'5D% $) = (!;) (! ' (&) '?!.& ' (’"&'%)? (. ; '!7'%)? (!;)$?, :-;-.5'! :!(&!9& -#$?!.& + $ :!(&!9& + '!+, #&$? . $)! -)'- : (a! %'%)7 ;$7 & (-;'%) + B $'!) « ;!?» [ V: 135], ($ 5#%)$ B $'%), & ( ) 8! !'$ ;$ %'%) 5 #$?!.& 5 $#$?'$&!) « ;!?», & (-.(3=’3 ;'%) 5 -':5B !8! $;- !") «) :$ ;".)» [ ``: 354355], $ ( !@$&? ; '!7'%) -5);$+&'%)? (!;)$? . &'%)? ) #$)!( -)'- / « ;!?» [ : 210, : 100]. 5);$+&'%)? (!;)$? $) = (.& .$(&3 #&$9-&&" -)'- : , , , , , , , « ;!?» [ : 598-599], « ;!?» [. VII: 115]. 585 %'%)? (!;)$? #&$? . -)'- 5 & $ / & $ «:; :5') :; '$.!&&!, ) '!&&!; :; :5') :; )$&&!» [: 49, : 40]. ;5 - #&$9-&&" «:; :5') :; )$&&!», ")- ( :!(&!9& ' (’"&'%)? (!;)$? ('5:$3 @- ( 585 !(, =&$ : "'&D($ : ? .=-&&" 8% -& '5, ( -&-#'! ") ($= (5 ; % (!.! ;$ , ") (!. , ( ?, ")! ;$&!@- -@)$ : B!9 # :!(.-&& ' (’"&$ , $ . &&! ( '-;B'%)? (!;)$? !'&53 -)'- $ gr2ješka «: )$ :; )$&&!»22. a! %@!'% &$(-.-&? 5( ;-&% : '$ @ "? :;-!)'$8!+. : %'%)!7 (! &$79$'!@- () ;' (53%'" :;-!)' u-, ")7 5=($3%'", < B (;$# :; ' ; (- '- $&9&- (!.& @-&&" «: B #5 9 '%»23.
(46) =-, =&$ B :;:5')$, < ( 8% 5 (:$.)5 7 (= &$ #&$9-&&" «< '% : ) (- B! " :;$( %& », ? 9$ ( ) &-)'! '?!.& ' (’"&'%)? -)'- =&$ :;:5')$, < :;-!)' u- (&) :!. (: ( :!(.-&& );-' ( .!$ -)5 : %'%) + (, ( ") 5 : 9$) (- o- :!. " $ :; 8-' (! $B!$ !#$8!+24. = ( $) =, < 8- ;-#5 %$ ) :-&'$8!7& :; . (=-&&", (&$' !. ) ") ( (! );-' (? : ")!(, :!. (: ( 5);$+&'%) + (, (&) . & u o, ")7 :!#&!@-, #&$? ."9 :!.; )5 5 '5'!.&!? : %'%)? (!;)$? $# (!+ $ $ : %<!, :-;-7@ ( '$ - ( u-25. $ !'% :;-!)' o-, #($=$D9 &$ .$(&% : %'%)7 $-;!$ , ! ' 5= ( ;-&&D ! -&&)!( #! #&$9-&&" :5' , &-. !)5, B;$)5 (: ;. .:. oprzasnek «'$& B-# )' » [SS V: 617]).. 22. Glosariusz staropolski. Dydaktyczny s
(47) ownik etymologiczny, red. W. Decyk-Zijba, S. Dubisz, Warszawa 2008, '. 50. 23 S
(48) owotwórstwo j zyka doby staropolskiej…, red. K. Kleszczowa, Katowice 1996, '. 384. 24 (. Z. K u r z o w a, Polszczyzna Lwowa i Kresów po
(49) udniowo-wschodnich do 1939 roku, Kraków 2006, '. 57. 25 (. Z. K l e m e n s i e w i c z, Historia j zyka polskiego, . II, Warszawa 1985, '. 288-290..
(50)
(51)
(52)
(53) GRZECH – – . 27. ; (-.-&7 $&$ !# . #( "3 &$ :;7&" 3.&5 - !D . " :' . -)'- *gr0x4 # B' . *groi s-os, = ( # :!3. *gers-/*ers-, # : .$ %@ : ' !. (& &-9& ; #() $ !# '- $&9& D # !& D # B5)($ %& #&$9-&&" &$ B -=-&- ;- ! !7&-. '$ : @;D3%'" . :’" :' . -)'9&7 &., 5':$.) ($&7 :;7&" ' (’"&$ ?;'"&'( , ")7, # !.& # .5 ) D : %'%)? . ' !.&)!( .($;.$ !?$, $&!' $($ ': &.$ $ $&!' $($ 5B!@$, ') $.$('" # 9 ;% ? -)'- : bóg, /wi ty, niebo, piek
(54) o (( ")? #;-@ D !)'5D% $)5 = '$ 5 '- $&9&5 # !&5)26.
(55)
(56)
(57) . 1.
(58) B . – B $;'%)$ B;. – B! ;5'%)$ B' . – B$ ' (’"&'%)$ ( . – (-;?&% 5=8%)$ ;. – ;-8%)$ .!$ . – .!$ -)$ %&7 .!&.. – .$(&% !&.!7'%)$ .;. – .$(&% ;5'%)$ .8'. – .$(&% 8-;) (& ' (’"&'%)$ .9. – .$(&% 9-'%)$ )$@. – )$@5B'%)$ . – ('%)$ '. – $'%)$ . – $)-. &'%)$ & . – &=&% 5=8%)$. :. – : %'%)$ :!3. – :;$!&. 3(; :-7'%)$ : $B. – : $B'%)$ :' . – :;$' (’"&'%)$ ;. – ; '!7'%)$ ;8'. – ;5'%) 8-;) (& ' (’"&'%)$ '$&'). – '$&'); ' . – ' (’"&'%)$ ' &. – ' (-&'%)$ ' 8. – ' ($8%)$ '' . – '$; ' (’"&'%)$ '?(. – '-;B ? ;($'%)$ 5. – 5);$+&'%)$ 9. – 9-'%)$. 2.
(59)
(60)
(61) [Uwaga do Autora: w sownikach wielotomowych prosz poda ilo tomów] 100PS – 100 tysi cy potrzebnych s
(62) ów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005. EDSIL – R. D e r k s e n, Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon, Leiden– Boston 2008. 26. (. E. K l i c h, Polska terminologia chrze/cija<ska, Pozna 1927, '. 57-58; S. R o s p o n d, Ko/ció
(63) w dziejach j zyka polskiego, Wrocaw–Warszawa–Kraków–Gdask–ód 1985, '. 29; S. D u b i s z, J zyk-historia-kultura (wyk
(64) ady, studia, analizy), Warszawa 2002, '. 95-96..
(65) 28. PRZEMYSAW PASIECZNY. ESP – A. B a k o w s k i, Etymologiczny s
(66) ownik j zyka polskiego, t. I-II, Warszawa 2000. EWSS – F. M i k l o s i c h, Etymologisches Wörterbuch der slavischen Sprachen, Wien 1886. HAT – L. S a d n i k, R. A i t z e t m ü l l e r, Handwörterbuch zu den altkirchenslavischen Texten, Heidelberg 1955. IEW – J. P o k o r n y, Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, Bd. I, Bern 1959. ISJP – Inny s
(67) ownik j zyka polskiego, red. M. Bako, t. I-II, Warszawa 2000. ISJP.S – Ilustrowany s
(68) ownik j zyka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2004. JPPSJP – B. D u n a j, J zyk polski. Popularny s
(69) ownik j zyka polskiego, Warszawa 2007. LEW – E. F r a e n k e l, Litauisches etymologisches Wörterbuch, Bd. I-II, Heidelberg– Göttingen 1962. Linde – S. L i n d e, S
(70) ownik j zyka polskiego, t. I-VI, Warszawa 1994-1995 (reprint oryginau: Lwów 1855-1860). MSGP – Ma
(71) y s
(72) ownik gwar polskich, red. J. Wronicz, Kraków 2009. NSJP – Nowy s
(73) ownik j zyka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2002. PSWP – Praktyczny s
(74) ownik wspó
(75) czesnej polszczyzny, red. H. Zgókowa, t. I-L, Pozna 1994-2005. SE – I. M a l m o r, S
(76) ownik etymologiczny j zyka polskiego, Warszawa–Bielsko-Biaa 2009. SEJP – A. B r ü c k n e r, S
(77) ownik etymologiczny j zyka polskiego, Kraków 1927. SEJP.B – W. B o r y , S
(78) ownik etymologiczny j zyka polskiego, Kraków 2005. SEJP.S – F. S a w s k i, S
(79) ownik etymologiczny j zyka polskiego, t. I-V, Kraków 1952-1956. SGG – J. K o b y l i s k a, S
(80) ownik gwary gorcza<skiej (zagórza<skiej), Kraków 2001. SGGSP – S.A. H o d o r o w i c z, S
(81) ownik gwary górali Skalnego Podhala, Nowy Targ 2004. SGO – J. K { , S
(82) ownik gwary orawskiej, t. I-II, Kraków 2011. SGP – J. K a r o w i c z, S
(83) ownik gwar polskich, t. I-VI, Kraków 1900-1911. SIJP – M. A r c t, S
(84) ownik ilustrowany j zyka polskiego, t. I-II, Warszawa 19293. SJP.D – S
(85) ownik j zyka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I-XI, Warszawa 1958-1969. SJP.DS – L. D r a b i k, E. S o b o l, S
(86) ownik j zyka polskiego, t. I-II, Warszawa 2007. SJP.KKN – S
(87) ownik j zyka polskiego, t. I-VIII, red. J. Karowicz, A. Kryski, W. Niedwiedzki, Warszawa 1900-1919. SJP.S – S
(88) ownik j zyka polskiego, t. I-III, red. M. Szymczak, Warszawa 1992. SJP1861 – S
(89) ownik j zyka polskiego, obejmujTcy…, red. A. Zdanowicz, M. Bohusz Szyszka, J. Filipowicz, W. Tomaszewicz, F. Czepliski, W. Korotyski, B. Trentowski, Wilno 1861 (reprint: Warszawa 1986). SJPPWN – S
(90) ownik j zyka polskiego PWN, red. L. Drabik, E. Sobol, t. I-II, Warszawa 2007. SP – S
(91) ownik pras
(92) owia<ski, red. F. Sawski, t. I-VIII, Wrocaw–Warszawa–Kraków 1974-2001. SS – S
(93) ownik staropolski, red. S. Urbaczyk, t. I-XI, Wrocaw–Kraków–Warszawa 1956-2002. STS – E. M a e k, J. W a w r z y c z y k, Ma
(94) y s
(95) ownik terminologiczny literatury, folkloru i kultury staroruskiej, ód 1995. SWJP – S
(96) ownik wspó
(97) czesnego j zyka polskiego, red. B. Dunaj, Kraków 2000. USJP – Uniwersalny s
(98) ownik j zyka polskiego, red. S. Dubisz, t. I-IV, Warszawa 2003. USJP.G – J. G r z e n i a, Uniwersalny s
(99) ownik j zyka polskiego, Katowice 2009. VWIS – A. W a l d e, Vergleichendes Wörterbuch der indogermanischen Sprachen, Bd. I-II, Berlin–Leipzig 1930 (Nachdruck aus 1973). WSJP – Wielki s
(100) ownik j zyka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2006. WSU – Wielki s
(101) ownik ucznia, red. M. Bako, t. I-II, Warszawa 2006. a – 8& , ;-.. .. 5#&-8 (, $&)---;B5; 2000. – @ ' '% %% , ;-.. . . a5'- , +( 2005..
(102)
(103)
(104)
(105) GRZECH – – . 29. – $ . 6 , ;-.. . $);-('%)$, %(!( 1997. $ % – > , . I-IV, $&)---;B5; – ')($ 1903-1907. – .. ; (, . ! ' " , ' ( &$ &5 1929. – ' %% , ;-..
(106) .. - %&95), . I-VI, +( 1982-2003. . – .a. 5 . & 8 % ) 7, ' %% , . I-II, !&&!:- 1962-1972. – . . - ; & ?, -5 ' , . I-II, ')($ 1990. – . - - ? ( ' ) 7, !-% $ $ , . I-II, %(!( 1886. – . ! : $ @, a. $ $ ', ! " $ . 6 # & % : , = ; . 2005. – . ; - - & ) ,
(107) . ! : 5 @ ) , = ' %% , +( 1998. – " , ;-.. .. &, (:. I-XLIII, -&& ;$. 1965-2010. – %% 11- , . I-XI, +( 1971-1977. . – a. ; ! & 9 - & ) , %% , . I-IV, +( 1907-1909. – . - 9 5 ) (, ' , ;$. 2007. – , ;-.. . . @$) (, . I-IV, ')($ 1935-1940. . – , ;-.. .. ;-(, ')($ 2003. `` – $ . , ;-.. . . ) ";-(')$", $&)---;B5; 2000. `` – ' XXI . , ;-.. . . ) ";-(')$", ')($ 2007. – . $ ' - ;, ' , . I-IV, ')($ 1986. . – .. ; (, ' , $&)---;B5; 2004. – ' . # ' 7", ;-..
(108) . . ;5B$9-(, (:. I-XXXVIII, ')($ 1974-..
(109) aa
(110) . B a r t u l a Cz.: Podstawowe wiadomoci z gramatyki staro-cerkiewno-sowiaskiej, Warszawa 2004. B i r z v a l k a I.: Sownik polsko-otewski. Pou-latviešu vrdnca, Rg 1999. C y r a n W.: Gwary polskie w okolicach Siedlec, ód 1960. D u b i s z S.: Jjzyk–historia–kultura (wykady, studia, analizy), Warszawa 2002. Encyklopedia jjzykoznawstwa ogólnego, red. K. Polaski, Wrocaw–Warszawa–Kraków 1999. Glosariusz staropolski. Dydaktyczny sownik etymologiczny, red. W. Decyk-Zijba, S. Dubisz, Warszawa 2008. J a n ó w J.: Sownik huculski, Kraków 2001. K l e m e n s i e w i c z Z.: Historia jjzyka polskiego, t. I-III, Warszawa 1985. K l i c h E.: Polska terminologia chrzecijaska, Pozna 1927..
(111) 30. PRZEMYSAW PASIECZNY. K ö b l e r G.: Indogermanisches Wörterbuch, 2000, http://www.koeblergerhard.de/idgwbhin. html (. '5: # .&" 26.05.2014). K u r z o w a Z.: Polszczyzna Lwowa i Kresów poudniowo-wschodnich do 1939 r., Kraków 2006. L a l i s A.: Podrjczny sownik polsko-litewski, Wilno 1919. Latviešu-krievu vrdnca, red. L. Žgure, A. Putne, I. Liepia, t. I, Rga 1979; red. I. Liepia, A. Pavlovska, A. Putne, R. Salenice, L. Žgure, t. II, Rga 1981. M e i l l e t A.: Zarys gramatyki porównawczej jjzyków indoeuropejskich, Warszawa 1919. M o s z y s k i L.: Pocz{tki sowiaskiego sownictwa religijnego, (: TysiTc lat polskiego s
(112) ownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdask 1999, '. 7-12. M o s z y s k i L.: Wstjp do filologii sowiaskiej, Warszawa 2006. R o s p o n d S.: Koció w dziejach jjzyka polskiego, Wrocaw–Warszawa–Kraków–Gdask– ód 1985. Sownik jjzyka Adama Mickiewicza, red. K. Górski, S. Hrabec, t. I-XI, Wrocaw–Warszawa– Kraków 1962-1983. Sownik jjzyka Jana Chryzostoma Paska, red. H. Koneczna, t. I-II, Wrocaw–Warszawa– Kraków 1965-1973. Sownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, red. M. Kucaa, t. I-V, Kraków 1994-2012. Sownik polszczyzny XVI w., red. M. R. Mayenowa, t. I-XXXIV, Wrocaw–Warszawa –Kraków–Gdask 1966-. Sowotwórstwo jjzyka doby staropolskiej. Przegl{d formacji rzeczownikowych, red. K. Kleszczowa, Katowice 1996. Z n o s k o A.: Sownik cerkiewnosowiasko-polski, Biaystok 1996. ; $ ( ' % ) 7 .: « $5)$, $ %B ': ' B # =-&&" )$#$&&"» . $ " ('%) ! '$& ( -&&" 5);$+&'%) + ;- ! !7& + -; !& ''- , (: ' % : : " ' " $ " $ $ . ! @ %% % 7 $ % B , 13-15 1998 ., ;-.. . -; (9, . $) &-9&$, . -; (9, . '!& ('%)7, %(!( 1998, '. 191-196. % " 9 - & ) .: &7 8-;) (& -' $("&')7 ' ($;% (' (&-'-&!- ( &- ($=& 7@? .;-(&--;5'')? ' ( (;$=-&!7), ')($ 1993 (;-:;& ' 1900). ( B ; D ? .., ?
(113) . ., $ ! 7 - & ) .., & % ) ..: ' ;9&$ ;$ $)$ 5);$+&'%) + (, +( 1980. ' ;9&7 ' (&) 5);$+&'%) "#)$, ;-.. . 9-&) , . , #. 1-2, `$;)!(–+( 1930-1932. $ 8 % ) ! ( .: &8-: '-;$ a ( 5);$+&'%) 5 (& 5 :; ' ;!, +(– ; B9 2007.
(114) & @ ) - ( 9 . .: (&) B 7)!('%)? (!; ), 9. 1-2, +( 1984. ; - B ; $ = - & ' ) 7 .: 9-')7 ' ($;% ;5'') "#)$, . II, ')($ 1910-1914. $ ( 9 - & ) . .: ;$(&- %&$" ;$ $)$ &. -(; :-7')? "#) (, ')($ 1974. ($;% ;5'') "#)$ XI-XVII ((., ;-.. .. a$;?5.$; (, (:. I-XXVIII, ')($ 1975-. (&) 5);$+&'%) + ( XVI-:-;@ + : (& XVII '., (:. (:. I-XXVIII, %(!( 1974. ; - # & - ( ' ) 7 ..: $-;$ . " ($;" .;-(&-;5'') "#)$, . -III, ')($ 1958. $; ' $("&')7 ' ($;% (: ;5) :'" X-XI (-) (), ;-.. .. c-7 &, . -9-;)$, . a $ ($", ')($ 1994. - ; & - & ) .: -)') -'- $&9&! ;5: 8-;) (& -;- ! !7&? -; !&!( 5 « '!7'%) 5);$+&'%) 5 ' (&)5 &$5) ( + -; !& !+, (: ' % : : " ' " $ " $ $ . ! @ %% % 7 $ % B , 13-15 1998 ., ;-.. . -; (9, . $) &-9&$, . -; (9, . '!& ('%)7, %(!( 1998, '. 280-286..
(115)
(116)
(117)
(118) GRZECH – – . 31. UWAGI DO ETYMOLOGII LEKSEMÓW GRZECH-- NA MATERIALE J¡ZYKÓW POLSKIEGO, UKRAI¢SKIEGO I ROSYJSKIEGO Streszczenie Artyku jest powijcony etymologii leksemu grzech (ps. *gr0x4, ukr. , ros. ). Przeprowadzona analiza, oparta na szerokim materiale sownikowym (sowników etymologicznych, gwarowych, poprawnociowych) trzech jjzyków sowiaskich (polskiego, ukraiskiego i rosyjskiego), wykazaa, i£ najpopularniejsze dotychczasowe propozycje wi{£{ce pochodzenie tego leksemu z ps. *gr0ti nale£y w zupenoci odrzuci¤, a tak£e pozwolia powi{za¤ etymologij owego leksemu ze zrekonstruowanym batosowiaskim leksemem *groi s-os, którego pierwotne znaczenie mo£na rekonstruowa¤ jako „krzywizna, odchylenie od czego”, co w póniejszym okresie dao znaczenie przenone „pomyka”. Pogjbiona analiza etymologii leksemu grzech pozwolia powi{za¤ wskazany powy£ej korze z praindoeuropejskim rdzeniem *gers/*ers- o znaczeniu m.in. „obraca¤; gi{¤, wygina¤, zgina¤”. Przyj{wszy powy£sz{ etymologij leksemu grzech, nale£y w{czy¤ go do zasobu prasowiaskich sów, odziedziczonych przez chrzecijask{ leksykj konfesyjn{ w krajach sowiaskich. A zatem zaproponowany przez E. Klicha, S. Rosponda i S. Dubisza zasób sów nale£y powijkszy¤ do pijciu i odt{d winien on by¤ przedstawiany w sposób nastjpuj{cy: bóg, /wi ty, niebo, piek
(119) o, grzech.. SELECTED REMARKS ON THE ETYMOLOGY OF THE LEXEMES GRZECH-- IN THE POLISH, UKRAINIAN AND RUSSIAN LANGUAGES Summary The article is devoted to the etymology of the lexeme grzech (ps.*gr0x4 ukr. , rus. ). The analysis based on an extensive dictionary material (etymological, dialect, and monolingual dictionaries of three Slavic languages: Polish, Ukrainian, and Russian) has shown that this lexeme’s hypothetical connection with *gr0ti should be entirely rejected. The research has also revealed a connection of this lexeme’s etymology with the reconstructed Balto-Slavic lexeme *groi s-os. The original meaning of that latter lexeme can be reconstructed as “curve, bending.” In time, the meaning altered to “mistake”. An in-depth analysis of the etymology of the lexeme grzech allowed the author to connect the above-mentioned root with the Proto-Indo-European core gers-/*ers-, which means “to turn, to twist, to bend”. In accord with this etymology, the lexeme grzech should be included in the group of Proto-Slavic words that were inherited by the Christian religious lexis in the Slavic countries. Thus, the group of words proposed by E. Klich, S. Rospond and S. Dubisz should now contain five words: bóg, /wi ty, niebo, piek
(120) o, grzech.
(121) : ;!?, - !", :;$!&. 3(; :-7'%)7, B$ ' (’"&'%)7, ?;'"&'( , . ?;'"&'%)7 :-;! .. Sowa kluczowe: grzech, etymologia, praindoeuropejski, batosowiaski, chrzecijastwo, okres przedchrzecijaski. Key words: sin, etymology, Proto-Indo-European, Balto-Slavic, Christianity, The pre-Christian era..
(122)
Powiązane dokumenty
Złoty Krzyż „Za ratowanie ginących” (po lewej stronie wydany przez Związek Floriański, po prawej przez Główny Związek Straży Pożarnych RP).. Złocony krzyż ma wymiary
Dalsza część posiedzenia tej sekcji zaczęła się od prelekcji dr Marty Kac- przak z Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.. Referentka przeprowadziła ana- lizę lwowskich edycji
Celem Strategii Lizbońskiej w jej pierwotnym kształcie, przyjętym w marcu 2000 r., było stworzenie na obszarze UE do końca 2010 roku najbardziej konkuren- cyjnej i
Внимание к лингводидактическим аспектам (языковому, речевому, когнитив- ному, культурологическому, сопоставительному, методическому) в практике об- учения
Uważa się, że jedną z przyczyn pogarszającej się jakości stanowionego w Polsce prawa jest brak konsultacji społecznej i udziału adresatów norm (w tym grup interesu)
Proofreading efficiency h PIP (red dot-dashed line), elongation efficiency h el (black solid line), and nucleotide efficiency h NTP (blue dashed line) as a function of the
"Ogród Eden : zapoznane świadectwo asyryjskiej diaspory", W. Chrostowski, Warszawa 1996 : [recenzja]
(s. Napisana jest ładnym, potoczystym językiem. Niekiedy staje się po części reportażem wpadającym w styl popularyzatorski. Autor logicznie i klarownie prowadzi myśl
Om te zien of deze zandgolven ten opzichte van elkaar bewegen is op bijlage 12 in tabel 1 een overzicht opgenomen van de afstand van de 1e zandgolf tot de 2e - en de afstand van de
