View of The Church: Towards a Common Vision: The New Document of the Commission “Faith and Order”

Pełen tekst

(1)ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LXII, zeszyt 7 – 2015. DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2015.62.7-3. KS. PIOTR JASKÓA *. KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. THE CHURCH: TOWARDS A COMMON VISION: THE NEW DOCUMENT OF THE COMMISSION “FAITH AND ORDER” A b s t r a c t. The article presents the new document of the Commission “Faith and Order” of the World Council of Churches, which was released under the title The Church: Towards a Common Vision. The document is declared to be an ecumenical agreement of high importance. In the first chapter works have been displayed which preceded the document, the second point highlights its structure and the last one scrutinizes its important contents. Author focuses on the trinity nature of Church and its unity, on the unity of Christians which has been considered both as a gift of the Triune God and a task for Christians, on the teaching on Church as the sacrament of salvation, on the Church’s concern for creation, on the social and political aspects of Church’s involvement in the world, on the broad Church’s relation toward the world, on the issue on continuity and change of the Church and finally, on the process of ministry reconciliation. A short assessment of the document is provided as a conclusion. Summarised by Rev. Piotr Jakóa Key words: Christ, Holy Spirit, Church, world, ecumenical dialogue, unity, relation.. Nie tylko w krgach ekumenistów, ale w szeroko rozumianych krgach teologicznych i kocielnych coraz powszechniejsz wydaje si opinia, e ruch ekumeniczny w wiecie traci na sile i ma obecnie mniej zaanga owanych rzeczników ni w przeszoci. Ujawniaj si te nowe ukierunkowania – przede wszystkim tendencje do fragmentacji, zwracania wikszej uwagi na to, co jednoczy nielicznych, ni na to, co jednoczy wielu. W tym kontekcie. Ks. prof. dr hab. PIOTR JASKÓA – prezbiter diecezji opolskiej, dyrektor Instytutu Ekumenizmu i Bada nad Integracj na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego; adres do korespondencji: ul. Drzymay 1a, 45-342 Opole; e-mail: pj@uni.opole.pl Rev. Prof. PIOTR JASKÓA – priest of the diocese of Opole, director of the Institute of Ecumenism and Study of Integration at the University of Opole; address for correspondence: ul. Drzymay 1a, 45-342 Opole; e-mail: pj@uni.opole.pl.

(2) 40. KS. PIOTR JASKÓA. Komisja „Wiara i Ustrój” wiatowej Rady Kocioów przedkada podzielonemu chrzecija stwu dokument o Kociele noszcy w oryginalnej wersji tytu The Church: Towards a Common Vision1; w polskim przekadzie, dokonanym przez Marcina Skadanowskiego, tytu ten brzmi Ku wspólnej wizji Kocioa2. Dokument Ku wspólnej wizji Kocioa zosta jednogonie przyjty 21 czerwca 2012 r. na posiedzeniu Komitetu Staego Komisji „Wiara i Ustrój” w Penang w Malezji. Jest on drugim, oficjalnym uzgodnieniem Komisji w jej stuletniej historii – po Dokumencie z Limy Chrzest, Eucharystia, Urz d kocielny (BEM, 1982). Podejmujc tematyk eklezjologiczn, Komisja dotkna podstawowej kwestii w ruchu ekumenicznym. Przywrócenie widzialnej jednoci Kocioa nale y do istoty ekumenii, jest „sercem ekumenii”3. Temat rozumienia istoty Kocioa by ju obecny na pierwszym posiedzeniu Komisji „Wiary i Ustrój” w Lozannie w 1927 r.4 i przewija si jako jeden z wielu przez kolejne jej zebrania, ale od zgromadzenia w Budapeszcie w 1989 r. cay program prac Komisji skoncentrowano na temacie „Istota i misja Kocioa – ekumeniczna perspektywa eklezjologii”5. Najnowszy dokument o Kociele jest wic efektem ponad dwudziestu lat intensywnej pracy ró nych kocielnych gremiów, ekumenicznych grup i pojedynczych osób. Tekst dokumentu przechodzi wiele faz redakcji, uwzgldniajcych ró ne kontrowersje, opinie i punkty widzenia, które doprowadziy do sformuowania ostatecznego uzgodnienia. Ka dy taki ekumeniczny tekst usiuje z jednej strony sformuowa to, co uczestniczce w procesie uzgodnienia Kocioy mog ju teraz wyrazi wspólnie, z drugiej za – wskaza na zbli enia w jeszcze rozbie nych punktach. Takie postpowanie prowadzi jednoczenie do ujawnienia ró nic, które nadal wystpuj 6.. 1. Faith and Order Paper No. 214. Geneva: WCC 2013. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 345-405. 3 DE 1. Por. R. PORADA. Koció jako sakrament zbawienia w wietle uzgodnienia «Ku wspólnej wizji Kocioa». „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 63-81. 4 Bericht der 3. Sektion: Das Wesen der Kirche. W: Die Weltkonferenz für Glauben und Kirchenverfassung (1927). Red. H. Sasse, Berlin 1929 s. 533nn. Zob. R. Porada, Koció w dziele usprawiedliwienia, Opole 2000 s. 166nn. 5 Glaube und Kirchenverfassung 1985-1989. Red. G. Gassmann, Frankfurt am Main 1990 s. 131. 6 W dokumencie Ku wspólnej wizji Kocioa nadal istniejce ró nice wyra ono w zapisanych kursyw odrbnych akapitach, które w formie pyta bd

(3) propozycji adresowane s do Kocioów celem prowadzenia dalszych prac. 2.

(4) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 41. 1. OPRACOWANIA POPRZEDZAJ CE DOKUMENT KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A. Nota historyczna doczona do dokumentu Ku wspólnej wizji Kocioa informuje, e znaczcym momentem w namyle „Wiary i Ustroju” nad eklezjologi bya Pita Konferencja wiatowa w 1993 r. w Santiago de Compostela w Hiszpanii. Wiele czynników ksztatowao t Konferencj. Pierwszym bya interpretacja wydanych przez Kocioy oficjalnych odpowiedzi na Dokument z Limy, które zostay opublikowane w szeciu tomach7. Uwa na analiza 186 odpowiedzi zako czya si list kilku gównych tematów eklezjologicznych, które miay podlega dalszemu badaniu: rola Kocioa w Bo ym zamiarze zbawczym; koinonia; Koció jako dar sowa Bo ego (creatura Verbi); Koció jako misterium lub sakrament Bo ej mioci wobec wiata; Koció jako pielgrzymujcy lud Bo y; Koció jako prorocki znak i suga nadchodzcego królestwa Bo ego 8. Drugim czynnikiem ksztatujcym Konferencj z 1993 r. byy rezultaty procesu studyjnego „Wiary i Ustroju” na temat „Ku wspólnemu sformuowaniu wiary apostolskiej dzisiaj”9, które ukazay zachcajce zbli enie dotyczce caej doktrynalnej zawartoci Credo, wcznie z tym, co wyznaje ono w odniesieniu do Kocioa. Trzecim czynnikiem by proces studyjny na temat „Jedno Kocioa i odnowa wspólnoty ludzkiej”10, który podkrela natur Kocioa jako znaku i narzdzia Bo ego zamysu zbawczego wobec wiata. Czwartym czynnikiem byy wyzwania eklezjologiczne podniesione przez koncyliarny proces na temat sprawiedliwoci, pokoju i integralnoci stworzenia11. Ponadto pojawio si nowe ekumeniczne przyspieszenie, którego przyczyn bya wzrastajca obecno eklezjologii komunijnej w dialogach dwustronnych. Te d enia zbiegy si w decyzji podjtej przez Komisj Plenarn „Wiary i Ustroju” 7. Por. Churches Respond to BEM. Geneva: WCC 1986-1988 t. I-VI. Por. Baptism, Eucharist & Ministry, 1982-1990: Report on the Process and Responses. Geneva: WCC 1990 s. 147-151. 9 Por. Confessing the One Faith: An Ecumenical Explication of the Apostolic Faith as It Is Confessed in the Nicene-Constantinopolitan Creed (381). Faith and Order Paper No. 153. Geneva–Eugene, WCC – Wipf & Stock 2010. 10 Por. Church and World: The Unity of the Church and the Renewal of Human Community. Faith and Order Paper No. 151. Geneva: WCC 1990. 11 Final Document: Entering into Covenant Solidarity for Justice, Peace and the Integrity of Creation. W: Between the Flood and the Rainbow: Interpreting the Conciliar Process of Mutual Commitment (Covenant) to Justice, Peace and the Integrity of Creation. Red. D.P. Niles. Geneva: WCC 1992 s. 164-190. Por. Ecclesiology and Ethics: Ecumenical Ethical Engagement, Moral Formation, and the Nature of the Church. Red. T.F. Best, M. Robra. Geneva: WCC 1997. 8.

(5) 42. KS. PIOTR JASKÓA. w 1989 r., aby rozpocz nowe studium nad tym, co wówczas nazwano „Natura i misja Kocioa – ekumeniczne perspektywy eklezjologii”12. Sam temat Pitej Konferencji wiatowej „Ku komunii w wierze, yciu i wiadectwie” odzwierciedla wszystkie te procesy studyjne lat osiemdziesitych XX wieku. O ile dokument Ku wspólnej wizji Kocioa jest etapem tej dugiej drogi namysu prowadzonego przez Komisj „Wiara i Ustrój” nad Kocioem, o tyle wie y impet nadano tej pracy wanie na Pitej Konferencji wiatowej w 1993 r. Po kilu latach prowadzonego przez „Wiar i Ustrój” studium i dialogu pocztkowy rezultat poszukiwa eklezjologicznych zosta opublikowany w 1998 r. pod tytuem Natura i cel Kocioa (The Nature and Purpose of the Church)13. Jego status jako tekstu tymczasowego zosta zaznaczony w podtytule: Etap na drodze do wspólnej deklaracji. Reakcje na tekst pochodziy od Kocioów, organizacji ekumenicznych, regionalnych rad Kocioów, instytucji akademickich oraz osób indywidualnych. Znaczce, e w encyklice Ut unum sint z 1995 r. Jan Pawe II, zapraszajc do dialogu na temat posugi Biskupa Rzymu, zacytowa zalecenie „Wiary i Ustroju” z Santiago14. Po upywie czasu przeznaczonego na odpowiedzi „Wiara i Ustrój” zweryfikowaa swój tekst eklezjologiczny, wydajc nowy szkic zatytuowany Natura i misja Kocioa (The Nature and Mission of the Church)15. Tekst zosta przedstawiony Zgromadzeniu Ogólnemu RK w 2006 r., odbywajcemu si w Porto Alegre w Brazylii. Temu zweryfikowanemu tekstowi tak e nadano podtytu Etap na drodze do wspólnej deklaracji. Dokument równie zosta wysany Kocioom z prob o odpowied

(6) . Otrzymano ponad osiemdziesit odpowiedzi, chocia tylko okoo trzydziestu nadeszo cile od Kocioów. Wikszo odpowiedzi Kocioów, instytutów akademickich i ekumenicznych, a szczególnie organizacji misyjnych, wyra ao zadowolenie, e misji Kocioa nadano wiksz rang, tak e znalaza si ona w tytule dokumentu. Inne komentarze wyraziy obaw, e u ycie dwóch sów „natura i misja” mogoby zaciemni fakt, e Koció jest z samej swojej natury misyjny.. 12. Por. G. GASSMANN. The Nature and Mission of the Church: Ecumenical Perspectives. W: Faith and Order 1985-1989: The Commission Meeting at Budapest 1989. Red. T.F. Best. Geneva: WCC 1990 zw. s. 202-204, 219. 13 The Nature and Purpose of the Church: A Stage on the Way to a Common Statement, Geneva: WCC 1998. 14 Ut unum sint nr 89. 15 The Nature and Mission of the Church: A Stage on the Way to a Common Statement. Faith and Order Paper No. 198. Geneva: WCC 2005..

(7) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 43. W ocenie dokumentu Natura i misja Kocioa podjto trzy szczególnie znaczce kroki. Po pierwsze, Komisja Plenarna „Wiary i Ustroju”, zo ona ze 120 czonków reprezentujcych ró ne Kocioy, odbya spotkanie na Krecie w pa

(8) dzierniku 2009 r. To spotkanie zgromadzio wiele osób po raz pierwszy uczestniczcych w pracach „Wiary i Ustroju”. Pracy nad tekstem Natura i misja Kocioa powicono wiele sesji plenarnych 16. Gównym wskazaniem Komisji Plenarnej byo zalecenie skrócenia tekstu i jego wikszej kontekstualizacji, tak aby bardziej odzwierciedla ycie Kocioów na caym wiecie17. Po drugie, w czerwcu 2010 r. w Eczmiadzynie w Armenii Komisja Staa „Wiary i Ustroju” podja decyzj, e po analizie odpowiedzi na dokument Natura i misja Kocioa oraz po ocenie tekstu przez spotkanie Komisji Plenarnej na Krecie nadszed waciwy czas na ostateczn redakcj. Wyznaczono komitet redakcyjny, zo ony z teologów pochodzcych z tradycji anglika skiej, katolickiej, lutera skiej, metodystycznej, wschodniej i reformowanej. Dwaj wspóprzewodniczcy reprezentowali odpowiednio tradycj metodystyczn i wschodni. Po trzecie, komisja bya wiadoma znaczcej luki w procesie udzielania odpowiedzi: nie nadesza jeszcze konkretna odpowied

(9) od Kocioów wschodnich – prawosawnych i orientalnych. W tym celu odbyo si du e spotkanie konsultacyjne przedstawicieli Kocioów prawosawnych i orientalnych w Aghia Napa na Cyprze, w metropolii Konstancji, w marcu 2011 r., w którym uczestniczyo 40 teologów wyznaczonych z dziesiciu Kocioów prawosawnych i trzech Kocioów orientalnych. Spotkanie wydao obszern ocen tekstu Natura i misja Kocioa18. Gówn sugesti byo, aby wczy w sposób janiejszy materia na temat chrztu, Eucharystii i posugiwania duchownego do przedstawienia tego, co jest istotne dla ycia Kocioa. Obszerna analiza odpowiedzi bya kontynuowana na pierwszym spotkaniu komitetu redakcyjnego w Genewie w ko cu listopada 2010 r. Proces nabra nowego tempa po spotkaniu konsultacyjnym Kocioów wschodnich w pocztku marca 2011 r. Spotkanie Eklezjologicznej Grupy Roboczej, które w tym samym miesicu miao miejsce w Columbus, Ohio, w Stanach Zjednoczonych, wydao now wersj szkicow tekstu, która zostaa przedsta-. 16 Por. Called to Be the One Church: Faith and Order at Crete. Red. J. Gibaut, Geneva: WCC 2012 s. 147-193. 17 Por. tam e s. 207-231. 18 Zob. P. JASKÓA. Natura i misja Kocioa. wiadectwo rozwoju eklezjologii Komisji „Wiara i Ustrój”. „Studia Gnesnensia 28:2014 s. 33-45..

(10) 44. KS. PIOTR JASKÓA. wiona Komisji Staej „Wiary i Ustroju” w Gazzadzie we Woszech w lipcu 2011 r. Nastpnie komitet redakcyjny przygotowa kolejn wersj tekstu w Instytucie Ekumenicznym Bossey w Szwajcarii w grudniu 2011 r. Komitetowi redakcyjnemu pomogy refleksje ze strony personelu Komisji RK ds. wiatowej Misji i Ewangelizacji. Tekst, który wówczas powsta, przedstawiono czterem zewntrznym ekspertom ekumenicznym w celu uzyskania wie ej oceny. Ich sugestie zostay ocenione i uwzgldnione przez komitet redakcyjny oraz przedstawione Eklezjologicznej Grupie Roboczej na spotkaniu we Fryzyndze w Niemczech w marcu 2012 r. Na podstawie dyskusji i reakcji na tekst w czasie spotkania we Fryzyndze Eklezjologiczna Grupa Robocza wypracowaa ostateczny szkic tekstu, który – jak wspomniano – zosta przedstawiony Komitetowi Staemu w Penang w Malezji w 2012 r. jako deklaracj uzgodnienia zatytuowan Ku wspólnej wizji Kocioa. Tekst nie jest zatem „etapem na drodze” do dalszej wspólnej deklaracji, lecz jest wspóln deklaracj, do której zmierzay jego poprzednie wersje: Natura i cel Kocioa oraz Natura i misja Kocioa. Dokument Ku wspólnej wizji Kocioa wie czy szczególny etap namysu „Wiary i Ustroju” nad Kocioem. Komisja uwa a, e jej namys osign taki poziom dojrzaoci, e mo e zosta nazwany tekstem „uzgodnienia”, majc ten sam status i charakter, co Dokument z Limy z 1982 r. Komitet Centralny RK podczas spotkania na Krecie w Grecji w pocztku wrzenia 2012 r. przyj tekst Ku wspólnej wizji Kocioa i przedo y go Kocioom czonkowskim do studium, recepcji i formalnej na odpowiedzi.. 2. STRUKTURA DOKUMENTU. Przedmow do dokumentu napisa sekretarz generalny RK Olav Fykse Tveit, pod Wstpem za podpisani s: John Gibaut, dyrektor Komisji „Wiara i Ustrój”, i dr Bazyli, metropolita Konstancji i Ammochostos, moderator Komisji „Wiara i Ustrój”. Po krótkim Wprowadzeniu zasadnicz struktur treciow stanowi cztery rozdziay. Rozdzia I Misja Bo

(11) a i jedno Kocioa zgbia temat, w jaki sposób Koció jako wspólnota chrzecijan odnajduje swój pocztek w zamyle Boga w celu zbawczego przeksztacenia wiata (nr 1-4), pokazuje misj Kocioa w historii (nr 5-7) i donioso jego jednoci istotnie zwizanej z t misj (nr 8-10). Rozdzia II Koció Trójjedynego Boga wychodzi od rozeznawania woli Bo ej wobec Kocioa (nr 11-12), poprzez zasadnicze elementy rozumienia Kocioa jako komunii (nr 13-24), by ostateczne zebra wyniki wspólnej.

(12) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 45. refleksji nad skutkami relacji Kocioa do Boga w odniesieniu dla ycia i struktury Kocioa: Koció jako znak i suga Bo

(13) ego zamysu wobec wiata (nr 25-27), Komunia w jednoci i ró

(14) norodnoci (nr 28-30), Komunia Kocioów lokalnych (nr 31-32). Rozdzia III Wzrastanie Kocioa w komunii skupia si na wzrocie Kocioa jako ludu pielgrzymujcego w drodze do królestwa Bo ego (nr 33-36), zwaszcza na pewnych trudnych zagadnieniach eklezjologicznych, które dzieliy Kocioy w przeszoci: wiara, sakramenty, posugiwanie duchowne (nr 37-57). Rozdzia ten odnotowuje postp, jaki dokona si w kierunku wikszej zbie noci w niektórych sprawach, oraz wyjania punkty, co do których Kocioy powinny d y do dalszego zbli enia stanowisk. Rozdzia IV Koció w wiecie i dla wiata rozwija pewne znaczce sposoby odnoszenia si Kocioa do wiata: poprzez goszenie Chrystusa w kontekcie midzyreligijnym (nr 58-60), wiadectwo wartoci moralnych Ewangelii (nr 61-63) oraz odpowied

(15) Kocioa na ludzkie cierpienie i potrzeby (nr 64-66). Cao dokumentu wie czy Zakoczenie i Nota historyczna, ukazujca proces prowadzcy do powstania dokumentu Ku wspólnej wizji Kocioa.. 3. ISTOTNE TRECI. Uzgodnieniu Ku wspólnej wizji Kocioa powicone byo sympozjum zorganizowane przez Instytut Ekumenizmu i Bada nad Integracj na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego 29 pa

(16) dziernika 2014 r. Wygoszone wówczas referaty próboway wydoby i wyakcentowa istotne z dzisiejszej perspektywy treci tego dokumentu. Ich syntez zawiera poni sza prezentacja. 3.1. T RYNITARNY CHARAKTER K OCIOA I JEGO JEDNOCI W dokumencie Ku wspólnej wizji Kocioa mocno zostaa wyeksponowana teza, e Koció jest „Kocioem Trójjedynego Boga”. Tak te brzmi tytu drugiego rozdziau tego uzgodnienia, gdzie przedstawiono biblijne obrazy Kocioa. Ten teologicznie oczywisty fakt w perspektywie teologii prawosawnej skomentowa K. Leniewski 19. Przekonuje on, e trynitarny charakter Kocioa wydaje si bardzo wa ny z ekumenicznego punktu widzenia. 19. Wpyw obrazów Kocioa na trynitarn wra

(17) liwo chrzecijan. Dokument „Ku wspólnej wizji Kocioa” w wietle eklezjologii prawosawnej. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 109-123..

(18) 46. KS. PIOTR JASKÓA. Dogmat trynitarny stanowi bowiem nie tylko podstaw chrzecija skiej to samoci, ale równie rzeczywisto najbardziej czc wszystkie Kocioy. Jego zdaniem refleksja teologiczna nad misterium Kocioa powinna zawsze dokonywa si w perspektywie trynitarnej, gdy „najbardziej charakterystyczne obrazy Kocioa (koinonia, Lud Bo y, Ciao Chrystusa, witynia Ducha witego) maj za zadanie pomóc wiernym w uwiadamianiu sobie wielkoci tajemnicy eklezjologicznej, która ma swoje

(19) ródo w Bogu, bdcym Wspólnot/Komuni (gr. koinonia) Trzech Przenajwitszych Osób. Jeli Koció jest obrazem wspólnoty/komunii (gr. koinonia) Trójcy Przenajwitszej, to ten obraz ma nie tylko znaczenie symboliczne, ale i gboko egzystencjalne. wiadomo bowiem, e przynale ymy do rzeczywistoci Bosko-ludzkiej, w której Trójosobowy Bóg jest poród Swego Ludu, otwiera i wyzwala z indywidualizmu i egocentryzmu” 20. Dokument Komisji „Wiara i Ustrój” prezentuje te trynitarn wizj chrzecija skiej jednoci. Wynika to z podstawowego celu, jaki stawia sobie Komisja, a jest nim: „su ba Kocioom wzywajcym si nawzajem do widzialnej jednoci w jednej wierze i w jednej wspólnocie eucharystycznej, wyra onej w kulcie i we wspólnym yciu w Chrystusie, przez wiadectwo i su b wobec wiata i postp ku tej jednoci, aby wiat uwierzy”21. Z. Glaeser w swoim opracowaniu podkrela, e jedno Kocioa jest darem Trójjedynego Boga i zadaniem dla chrzecijan 22. Jedno Kocioa ma charakter trynitarny. Ona jest ukonstytuowana na obraz Trójcy witej i w Niej ma swoje

(20) ródo. „W Kociele przez Ducha witego wierni jednocz si z Jezusem Chrystusem i przez to maj udzia w ywej relacji z Ojcem […]”23. Jedno Kocioa nie stanowi tylko jednego z jego atrybutów, ale nale y do jego istoty. Ma wymiar teocentryczny, a nie antropocentryczny. W historycznym Kociele na sposób ikoniczny wyra a si jedno trzech Osób w Trójcy. Jej sprawc jest Duch wity. On „nie tylko obdarza wiar i innymi charyzmatami poszczególnych wiernych, lecz tak e wyposa a Koció w istotne dla niego dary, cechy i ustrój; […] karmi i o ywia Ciao Chrystusa przez ywy gos przepowiadanej Ewangelii, przez komuni sakramentaln, zwaszcza w Eucharystii, i przez posugiwanie duchowne”24.. 20. Tam e s. 122. Por. Ku wspólnej wizji Kocioa nr 2, 6. Tam e Wstp. 22 Z. GLAESER. Jedno Kocioa w perspektywie dokumentu „Ku wspólnej wizji Kocioa”, „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 29-44. 23 Ku wspólnej wizji Kocioa nr 13. 24 Tam e nr 16. 21.

(21) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 47. Poniewa nie czowiek jest autorem jednoci Kocioa, std wysiki chrzecijan skupiajce si w ruchu ekumenicznym nie s w stanie same z siebie zagwarantowa Kocioowi jednoci. Ona jest Bo ym „darem ycia i mioci, a nie zasad jednomylnoci lub jednostronnoci” 25. W konsekwencji te „jako wspólnota Kocioów jestemy wezwani, aby wyra a jedno ycia, która jest nam dana w Jezusie Chrystusie przez Jego ycie, krzy i zmartwychwstanie, tak aby rozbicie, grzech i zo mogy zosta przezwyci one”26. Egzystencjalne ujcie jednoci Kocioa ilustruje nr 22 dokumentu: „Koció jest jeden, poniewa Bóg jest jeden (por. J 17,11; 1 Tm 2,5). W rezultacie jedna jest wiara apostolska, jedno jest nowe ycie w Chrystusie, jedna jest nadzieja Kocioa. Jezus modli si, aby Jego uczniowie byli jedno tak, aby wiat móg uwierzy (por. J 17,20-21), i posa Ducha witego, by ksztatowa ich w jedno Ciao (por. 1 Kor 12,12-13). Obecne podziay w Kocioach i midzy nimi stanowi kontrast wobec tej jednoci; «musz one zosta przezwyci one przez pochodzce od Ducha witego dary wiary, nadziei i mioci, tak aby oddzielenie i wykluczenie nie miay ostatniego sowa». Jednak e mimo wszystkich podziaów Kocioy rozumiej siebie jako ugruntowane w jednej Ewangelii (por. Ga 1,5-9). S one te zjednoczone w wielu cechach swojego ycia (por. Ef 4,4-7)”27. 3.2. KOCIÓ JAKO SAKRAMENT ZBAWIENIA Dla katolickiego sposobu mylenia o Kociele znaczc jest wypowied

(22) Konstytucji Lumen gentium Soboru Watyka skiego II. W pierwszym akapicie tej e Konstytucji stwierdzono: „Koció jest w Chrystusie jakby sakramentem, czyli znakiem i narzdziem wewntrznego zjednoczenia z Bogiem i jednoci caego rodzaju ludzkiego”28. W ocenie katolickich teologów rozumienie Kocioa jako „sakramentu zbawienia” dobrze wyra a zo on rzeczywisto Kocioa, która czy w sobie wymiar ludzki i boski, znak i oznaczan rzeczywisto , stajc si w ten sposób narzdziem zbawienia 29. Kocioy poreformacyjne zazwyczaj nie stosuj w odniesieniu do Kocioa kategorii sakramentalnych. Pocztkowo w tradycji reformacyjnej idei tej w ogóle nie rozwijano, czsto wprost j odrzucano, widzc w niej zagro enie dla waciwego wyra enia prawdy o Kociele. Dziki ekumenicznym dia25. Tam e, Przedmowa. Tam e. 27 Tam e nr 22. 28 KK 1. 29 Por. R. PORADA. Koció jako sakrament zbawienia s. 63-81. 26.

(23) 48. KS. PIOTR JASKÓA. logom sytuacja ulega jednak zmianie – zgodnie z zasad, e jeli jaka kwestia jest istotna dla partnera dialogu, to staje si ona równie wa na dla wszystkich uczestników dialogu30. Komisja „Wiara i Ustrój” w przyjtym dokumencie wypracowaa nastpujce stanowisko: „Chocia istnieje szeroka zgoda co do tego, e Bóg ustanowi Koció jako uprzywilejowany rodek, aby urzeczywistni powszechny plan zbawienia, pewne wspólnoty wierz, e mo na to odpowiednio wyrazi przez mówienie o «Kociele jako sakramencie», podczas gdy inne nie u ywaj zazwyczaj takiego jzyka lub wyra

(24) nie go odrzucaj. Ci, którzy u ywaj wyra enia «Koció jako sakrament», czyni tak, poniewa rozumiej Koció jako skuteczny znak i rodek (niekiedy opisywany sowem «narzdzie») komunii ludzi midzy sob przez ich komuni w Trójjedynym Bogu. Ci, którzy powstrzymuj si przed u ywaniem tego wyra enia, uwa aj, e jego zastosowanie mogoby zaciemni rozró nienie midzy Kocioem jako caoci a poszczególnymi sakramentami i e mogoby to prowadzi do przeoczenia grzesznoci, która wci jest obecna wród czonków wspólnoty. Wszyscy zgadzaj si, e Bóg jest autorem zbawienia. Pojawiaj si ró nice dotyczce sposobów, w jakie poszczególne wspólnoty rozumiej natur i rol Kocioa oraz jego obrzdy w tym zbawczym dziaaniu” 31. R. Porada w swoim komentarzu do uzgodnienia Ku wspólnej wizji Kocioa zauwa a, e „uczestniczce w dialogu Kocioy wspólnie wyznaj, e to sam Chrystus jest sakramentem Boga. Wszystkie strony przyznaj te , e Koció nie jest tylko zwyk ludzk spoecznoci lub zgromadzeniem, lecz Ciaem Chrystusa, wityni Ducha witego, przedmiotem wiary. Jest zatem rzeczywistoci misteryjn, któr Bóg powoa i ustanowi poprzez swoje Sowo (Logos) oraz przez goszenie Ewangelii i sprawowane sakramenty. Zgodno dotyczy tak e potrzeby wyra

(25) nego odró niania Chrystusa od Kocioa. Strona katolicka, odnoszc pojcie sakramentu do Kocioa, nie twierdzi, e jest on w tym samym sensie sakramentem, co Chrystus”32. Punktem ró nicujcym pozostaje dokadne okrelenie natury owej narzdziowej roli Kocioa – w tym tak e relacji Kocioa do sprawowanych w Kociele sakramentów. Ta kwestia dotyka jednak ogólniejszego pytania o mo liwo wspóudziau w dziele zbawczym Boga, co wi e si z podstawami kon30. A. BIRMELÉ. Is the Church a Sacrament? W: Believing in Community. Ecumenical Reflections on the Church. Red. P. De Mey, P. De Witte, G. Mannion. Leuven–Paris–Walpole, MA 2013 s. 271. 31 Ku wspólnej wizji Kocioa nr 27. 32 Kluczow wypowiedzi w tym kontekcie pozostaje soborowe stwierdzenie, e Koció jest „jakby (veluti) sakramentem”. R. PORADA. Koció jako sakrament zbawienia s. 79..

(26) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 49. fesyjnych ró nic. Posugujc si opiniami teologów zachodnich, R. Porada wskazuje na wielorakie plusy stosowania sakramentalnej terminologii w myleniu o Kociele. Przede wszystkim jest ona „daleka od triumfalizmu, nie promuje Kocioa jako samowystarczalnej i samorealizujcej si rzeczywistoci, lecz jako sug i narzdzie zbawienia, a wic rzeczywisto cakowicie relatywn. Tak jak materia sakramentów sama z siebie nie przynosi adnych sakramentalnych efektów, tak Koció tylko w swej historycznej strukturze i organizacji nie jest w stanie speni swego posannictwa. Pojcie sakramentu odniesione do Kocioa pozwala wic uwypukli bosk inicjatyw i boskie pierwsze stwo w urzeczywistnianiu si Kocioa” 33. 3.3. TROSKA KOCIOA O LOS STWORZENIA Prof. W. Hryniewicz rozwa a problematyk dokumentu Ku wspólnej wizji Kocioa w cznoci z podpisan na Zgromadzeniu Ogólnemu RK w korea skim Busan (30.10 – 8.11.2013) Deklaracj o Jednoci (Unity Statement)34 przez pryzmat kryzysu ekologicznego i gbokiej troski chrzecija skich Kocioów o los caego Bo ego stworzenia35. Jego zdaniem ekumeniczna wizja Kocioa nawizuje do Bo ego planu dla wszechwiata, który jasno oddaj sowa czwartej Ewangelii: „Tak bowiem Bóg umiowa wiat, e da swego Jednorodzonego Syna” (J 3,16). Te sowa mówi o mioci Boga jako Jego niezmiennej postawie wobec caego stworzenia. W zamiarach Boga Koció nie jest celem sam dla siebie, jego zadaniem jest su enie boskiemu planowi przeobra enia wiata (por. nr 58). W. Hryniewicz ostrzega przed pokus absolutyzacji tej rzeczywistoci, któr jest Koció36. Std zasadne wydaj mu si sowa z ekumenicznego uzgodnienia: „Wraz z wszystkimi lud

(27) mi dobrej woli Koció usiuje troszczy si o stworzenie, pragnce udziau w wolnoci dzieci Bo ych (zob. Rz 8,20-22); przeciwstawia si nadu ywaniu i niszczeniu ziemi i uczestniczy w boskim dziele uzdrawiania zakóconych relacji midzy stworzeniem a ludzkoci” (nr 66)37. Dokument Ku wspólnej wizji Kocioa 33 Tam e s. 80. Por. W. BEINERT, U. KÜHN. Ökumenische Dogmatik, Ökumenische Dogmatik. Leipzig–Regensburg 2013 s. 484. 34 Przekad polski: Deklaracja jednoci. Prze. K. Karski. „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 30:2014 nr 1-2 s. 67-73. 35 W. HRYNIEWICZ. Troska Kocioa o los stworzenia. Kryzys ekologiczny i zadania chrzecijan. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 5-15. 36 Tam e s. 6. 37 Tak e Deklaracja o jednoci stwierdza: „Jedno Kocioa, jedno wspólnoty ludzkiej oraz jedno caego stworzenia cz si wzajemnie ze sob. […] Ujawniony nam w Chrystusie.

(28) 50. KS. PIOTR JASKÓA. wyjania, e zamierzeniem i wol Boga jest zgromadzenie ludzkoci i caego stworzenia w jedn now rzeczywisto zjednoczonego wiata pod panowaniem Chrystusa. Tajemnica zbawienia i przeobra enia ludzkoci jest uczestnictwem w pojednawczej misji Chrystusa, w pojednaniu wszystkiego w Bogu i wszystkich ze sob nawzajem38. Zdaniem W. Hryniewicza warto zwróci uwag na uniwersalistyczn wymow i kosmiczny charakter wypowiedzi z uzgodnienia Ku wspólnej wizji Kocioa, gdy w nich stara biblijna idea doczekaa si wie ych akcentów i sformuowa , które skaniaj do zadumy 39. Na spoeczno-polityczne aspekty zaanga owania Kocioa w wiecie zwraca uwag opracowanie S. Rabieja40. Przez pryzmat troski o stworzenie, solidarnoci ze wszystkimi lud

(29) mi i potrzeby przywizania do solidnego fundamentu etyczno-moralnego cytuje wa ne stwierdzenia omawianego dokumentu: „Koció obejmuje wszystkie klasy spoeczno-ekonomiczne. Zarówno bogaci, jak i ubodzy potrzebuj zbawienia, które mo e da jedynie Bóg. Za przykadem Jezusa Koció jest wezwany i w szczególny sposób obdarzony moc, aby dzieli los cierpicych i troszczy si o potrzebujcych i marginalizowanych. Koció gosi sowa nadziei i pocieszenia pynce z Ewangelii, anga uje si w dziea wspóczucia i miosierdzia (por. k 4,18-19) oraz jest upowa niony do uzdrawiania i przywracania zniszczonych ludzkich relacji oraz do su by Bogu w posudze jednania tych, którzy s rozdzieleni przez nienawi lub wyobcowanie (por. 2 Kor 5,18-21). Razem ze wszystkimi lud

(30) mi dobrej woli Koció d y do troski o stworzenie wzdychajce, by mie udzia w wolnoci dzieci Bo ych (por. Rz 8,20-22), przez przeciwstawianie si nadu yciom oraz niszczeniu ziemi oraz przez uczestnictwo w Bo ym uzdrawianiu zniszczonych relacji midzy stworzeniem a ludzkoci”41. 3.4. KOCIÓ WOBEC WIATA Stosunek Kocioa do wiata mo e by odczytywany w wielu miejscach uzgodnienia w szerszym lub w szym kontekcie. Jego znaczce opisy zawieraj numery w rozdziale drugim (nr 25-27) i czwartym (nr 58-60). Aby plan Boga polega na tym, aby w peni czasu zgromadzi wszystko w Chrystusie, „«to, co jest w niebiosach i to, co jest na ziemi» (Ef 1,10)”. 38 Por. Ku wspólnej wizji Kocioa nr 25 i 26. Zob. 2 Kor 5,18-21; Rz 8,18.25. 39 W. HRYNIEWICZ. Troska Kocioa o los stworzenia s. 7. 40 S. RABIEJ. Spoeczno-polityczne aspekty zaanga

(31) owania Kocioa. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 99-108. 41 Ku wspólnej wizji Kocioa nr 66. Zob. S. RABIEJ. Spoeczno-polityczne aspekty zaanga

(32) owania Kocioa s. 105..

(33) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 51. dostrzec ich waciwe znaczenie, konieczne jest uwiadomienie sobie podstawowych faktów biblijnych i historycznych42. W jzyku Biblii, przejtym pó

(34) niej przez chrzecija stwo, a gównie przez kaznodziejów, pojcie „wiat” czsto ma odcie pejoratywny, cho nie zapomina si tak e o pierwotnym znaczeniu tego sowa, które oznacza caoksztat stwórczego dziaania Boga. Wszystko zatem, co zostao stworzone, jest dobre. Nauka Biblii daleka jest od jakichkolwiek naleciaoci manicheizmu. Grzech w wiecie nie ma kreacyjnych pocztków, pojawi si dopiero w historii ludzi wypeniajcych sob Bo y wiat. U autorów Nowego Testamentu, przede wszystkim za u w. Jana, ów dualizm w rozumieniu wiata wystpuje w porzdku moralnym i duchowym, ale nie ma natury ontologicznej43. Tym samym dwa znaczenia sowa „wiat” w historii zbawienia trac swój przeciwstawny charakter. Patrzc historycznie, nie sposób nie pamita , e czas przed cesarzem Konstantynem, czas mczenników Kocioa, by przede wszystkim czasem uwarunkowanym wiadomoci istnienia ideowych i praktycznych przeciwie stw midzy Kocioem a wiatem. „wiat” by niechrzecija skim, poga skim rodowiskiem, w którym chrzecijanie wiedli swe ycie w oczekiwaniu na eschatologiczne spenienie. Panowanie Konstantyna rozpoczo okres uto samiania si Kocioa ze „wiatem”. Zwaszcza od edyktu mediola skiego (313 r.) wymiary geograficzny, polityczny, kulturowy i kocielny ulegaj „stopnieniu”. „Koció ekumenii” jako Koció caej zamieszkaej ziemi przybiera form „ekumenii Kocioa”, tzn. uto samia si z caym chrzecija skim wiatem 44. Wraz z nastaniem czasów nowo ytnych ko czy si wielka konstanty ska epoka w historii Zachodu. Zaczyna rozwija si autonomiczna, zlaicyzowana, wiecka kultura. Wobec wymaga tej kultury Koció – rozbity w dodatku przez reformacj na wiele Kocioów – coraz bardziej jest spychany do defensywy. Jeden zao ony przez Chrystusa Koció widzi siebie stopniowo w pozycji skonfrontowanego ze wiatem, ludzkoci, kultur, które odkryy wasn warto , autonomi i prawa. Swoich dziaa nie podporzdkowuj ju one wicej woli Kocioa, d do dóbr w sposób niezale ny od Kocioa. Dokument Ku wspólnej wizji Kocioa postrzega omawian kwesti przez pryzmat potrzeby dialogu midzy Kocioem a wiatem, podkrelajc 42. P. JASKÓA. Koció wobec wiata. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 17-28. Por. J 3,18n; 7,7; 15,18 n.; 17,9. 44 w. Atanazy († 373) i w. Bazyli Wielki († 379) wprost uto samiaj pojcia „Koció” i „ekumenia”. Zob. P. JASKÓA. Zagadnienia ekumeniczne. Opole 2004 s. 12 43.

(35) 52. KS. PIOTR JASKÓA. równoczenie wymiar ewangelizacyjnego wyzwania, jaki stanowi szeroko rozumiany wiat dla chrzecija skich Kocioów 45. Atmosfera dialogu midzy Kocioami chrzecija skimi a wiatem stwarza bowiem warunki do tego, by ka da strona moga egzystowa w swej specyfice i tworzy j. Z pewnoci „wiat” nie jest ju dzi wicej ani wrogim, poga skim rodowiskiem z czasów wczesnochrzecija skich przeladowa , ani ow redniowieczn rzeczywistoci polityczn, która w gruncie rzeczy miaa tylko Kocioowi su y . W swej relatywnej autonomii wiat czy ludzko pozostaj wielkociami niezale nymi. Kocioy uznaj dzi wyra

(36) niej ni kiedy zarówno swoje wasne konstytutywne powizanie ze wiatem, jak i odkrywaj chrystologiczne i pneumatologiczne podstawy tych powiza , które w dotychczasowym historycznym dziaaniu Kocioów na ogó byy pomijane. „Ekumeniczne uzgodnienie Ku wspólnej wizji Kocioa tchnie chrystologicznym i pneumatologicznym uniwersalizmem. Ten uniwersalizm sprawia, e chrzecija skim Kocioom nie mo na przypisywa monopolu na to, co pochodzce od Ducha, co Bo e. Moc Bo ego Ducha dziaa równie poza granicami Kocioów. Twórcza wszechobecno Bo ego Ducha sprawia, e Kocioy mog uczy si tak e od wiata. Pneumatologiczna wiadomo nie tylko na to pozwala, ale wprost do tego obliguje. Z tego te powodu Kocioy w stosunku do wiata winny umie ceni rol kategorii partnerskich i kategorii dialogu, nie zapominajc równoczenie o swej ewangelizacyjnej misji”46. W kontekcie ewangelizacyjnej misji Kocioa wobec wiata nale aoby równie widzie problematyk etyczn, któr wydobywa M. Skadanowski 47. Dokument Ku wspólnej wizji Kocioa trzy numery powica moralnym wyzwaniom Ewangelii (nr 61-63). W zaanga owaniu moralnym dokument dostrzega nieodczn cz ycia chrzecijan: „Koció nie jest odizolowany od moralnych zmaga caej ludzkoci. Wraz z wyznawcami innych religii, jak równie ze wszystkimi lud

(37) mi dobrej woli chrzecijanie musz dziaa nie tylko na rzecz tych indywidualnych wartoci moralnych, które s istotne dla autentycznego urzeczywistnienia osoby ludzkiej, lecz równie na rzecz spoecznych wartoci sprawiedliwoci, pokoju oraz ochrony rodowiska, skoro ordzie Ewangelii rozciga si zarówno na osobowy, 45. Wprost tak ujmuje to np. nr 7: „Postp wiatowej kultury wieckiej stanowi dla Kocioów wyzwanie w sytuacji, gdy wielu podwa a sam mo liwo wiary, wierzc, e ludzkie ycie samo sobie wystarcza bez jakiegokolwiek odniesienia do Boga”. 46 P. JASKÓA. Koció wobec wiata s. 27. 47 Zob. M. SKADANOWSKI. Unity of the Church vs. Ethical Differences. Difficulties Associated with and the Prospects for the Document The Church: Towards A Common Vision. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 91-98..

(38) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 53. jak i na wspólnotowy aspekt ludzkiego istnienia. Std komunia (koinonia) obejmuje nie tylko wyznanie jednej wiary i sprawowanie wspólnego kultu, ale tak e wspólne wartoci moralne, oparte na inspiracji i intuicjach Ewangelii. Pomimo obecnego stanu podziau Kocioy doszy tak daleko w pogbianiu wspólnoty, e s wiadome, i to, co czyni jeden z nich, wpywa na ycie innych. Maj wobec tego coraz wiksz wiadomo potrzeby wzajemnej odpowiedzialnoci za siebie, szanujcej etyczne refleksje i decyzje. Kiedy Kocioy wzajemnie pytaj si i potwierdzaj, daj wyraz temu, co ju jest im wspólne w Chrystusie” (nr 62). 3.5. CI GO I ZMIANA W KOCIELE Zagadnienie cigoci i zmiany w Kociele w oparciu o uzgodnienie Ku wspólnej wizji Kocioa podj P. Kopiec48. Zauwa y, e cile czy si ono z problemem kultury i pytaniem, jak dalece chrzecija stwo ma podejmowa dialog z kultur ludzk. Kultura w yciu spoecznym odgrywa fundamentaln rol, obejmujc systemy wartoci, idei, wzorów zachowa i norm, przez które czowiek rozpoznaje rzeczywisto . Misja Kocioa, by by zrozumiaa i skuteczna, musi wic dokonywa si w kulturze, wykorzystujc tworzon przez ni rzeczywisto symboliczn. Dlatego te Koció powoany jest do uczestnictwa w kulturze, wykorzystujc j jako narzdzie ewangelizacji i ujmujc j jednoczenie jako zadanie. Kultura, jako rzeczywisto spoeczna, podobnie jak same spoecze stwa, jest w cigym ruchu i podlega cigym przemianom. W konsekwencji wic Koció musi dostosowywa sw misj do zmieniajcych si warunków. Cigo jest wic spleciona ze zmian w ten sposób, e zmiany Kocioa zapewniaj cigo jego misji. Jako rzeczywisto teandryczna, Koció pod a wic ku Królestwu Bo emu przez histori i kultury 49. 3.6. KU POJEDNANIU POSUGIWA Tekst dyrektora Instytutu Ekumenizmu KUL Przemysawa Kantyki50 koncentruje si na jednym z podstawowych tematów dialogów ekumenicznych, 48. P. KOPIEC. Continuity and Change in the Church: Christian Journey Across Human Cultures. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 45-52. 49 Zob. Ku wspólnej wizji Kocioa nr 7 i 21. 50 Towards the Reconciliation of Ministries. Apostolic Succession and Mutual Recognition of Ministry form “Unitatis redintegratio” to “The Church: Towards a Common Vision”, „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 53-62..

(39) 54. KS. PIOTR JASKÓA. jakim jest zagadnienie posugiwania duchownego, zakorzenionego w sukcesji apostolskiej. W ocenie wielu Kocioów to zagadnienie warunkuje wa no sprawowanej w danej wspólnocie Eucharystii. W wysikach teologów, jak i w prowadzonych dialogach midzykocielnych poszukuje si mo liwoci wzajemnego uznania za wa ne posugiwania duchownego wystpujcego w danej wspólnocie wyznaniowej. Komisja jest zgodna co do tego, e „dziaanie Ducha witego w Kociele wi e si ze strukturami instytucjonalnymi lub porzdkiem posugiwania duchownego”51. Tu, jak w wielu innych miejscach w caym dokumencie, Komisja nie znajduje innego wyjcia, jak tylko wymieni ró nice w postrzeganiu tego zagadnienia przez ró ne Kocioy, jednak bez wymieniania poszczególnych denominacji. Teologowie czytajcy tekst dokumentu atwo jednak zauwa , gdzie Komisja odnosi si do katolickiego i prawosawnego punktu widzenia: „Niektórzy widz pewne istotne aspekty ustroju Kocioa jako chciane i ustanowione przez samego Chrystusa po wszystkie czasy; dlatego, zachowujc wierno wobec Ewangelii, chrzecijanie nie mieliby zasadniczo adnego autorytetu, aby zmieni t struktur, która jest z Bo ego ustanowienia”. W nastpnych za sowach atwo dostrzec pozycj protestanck, szczególnie za Kocioów wolnych: „Niektórzy sdz, e ustrój Kocioa zgodnie z Bo ym powoaniem mo e mie wicej ni jedn form, podczas gdy inni uwa aj, e adna okrelona forma ustrojowa nie mo e by przypisana woli Bo ej” 52. Komisja powica szczególne miejsce posugiwaniu w obrbie Kocioa. Opis zagadnienia posugiwania duchownego i wice zaczyna si od stwierdzenia, e Kocioy ró ni si w podejciu do trzystopniowego podziau wice . Model ten, wci przez wiele Kocioów uznawany za normatywny, zosta zastpiony wieloci innych modeli przez Kocioy wyrose z Reformacji. Najwa niejsze, wedug analizowanego dokumentu, jest pytanie, czy „historyczny episkopat” (oznaczajcy biskupów ordynowanych w sukcesji apostolskiej sigajcej a do najwczeniejszych pokole Kocioa) lub te – ogólniej – sukcesja apostolska posugiwania zwizanego z ordynacj jest czym zamierzonym przez Chrystusa dla Jego wspólnoty czy te nie53. Tu znów, niestety, Komisja musi odnotowa ró nice w odpowiedziach udzielanych przez Kocioy 54. 51. Ku wspólnej wizji Kocioa nr 24. Tam e. 53 Por. tam e nr 47. 54 Wydaje si jednak, e sama Komisja przychyla si do rozwizania zawierajcego potrzeb „historycznego episkopatu”, gdy cytuje BEM, e trójstopniowe posugiwanie duchowne „mo e 52.

(40) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 55. Czy wic omawiany dokument Komisji „Wiara i Ustrój” zawiera przeomowe zapisy w odniesieniu do sukcesji apostolskiej i posugiwania duchownego? Wedug P. Kantyki w najnowszym dokumencie „Wiary i Ustroju” nie otrzymalimy ekumenicznego uzgodnienia w kwestii sukcesji apostolskiej i posugiwania duchownego. Zamiast tego zaoferowano nam raz jeszcze solidny i panoramiczny zarys rezultatów dyskusji ekumenicznej, skatalogowanie zbie noci i rozbie noci. Dokument nie zawiera konkretnych propozycji wiodcych ku pojednaniu posugiwa , mimo to mo na go jednak uzna za krok naprzód. Samo skatalogowanie obszarów ekumenicznych konwergencji i dywergencji w tej wa nej kwestii mo e pomóc przej do bardziej konkretnych ustale w sprawie wzajemnego uznania posugiwa. duchownych55. * Ogólnie w opinii komentatorów istotna warto najnowszego dokumentu Komisji „Wiara i Ustrój” polega na tym, e po Dokumencie z Limy jest on nastpnym wa nym ekumeniczno-eklezjologicznym „uzgodnieniem”, które nawizuje do innych prac studyjnych Komisji i uwzgldnia osignicia wielu midzywyznaniowych dialogów ostatnich dekad. Ekumeniczna dojrzao uzgodnienia Ku wspólnej wizji Kocioa wyra a si w jego wyznaniowo otwartym charakterze.. BIBLIOGRAFIA Baptism, Eucharist & Ministry, 1982-1990: Report on the Process and Responses. Geneva: WCC 1990. BEINERT W, KÜHN U.: Ökumenische Dogmatik, Ökumenische Dogmatik. Leipzig–Regensburg 2013. Called to Be the One Church: Faith and Order at Crete. Red. J. Gibaut. Geneva: WCC 2012. Confessing the One Faith: An Ecumenical Explication of the Apostolic Faith as It Is Confessed in the Nicene-Constantinopolitan Creed (381). Faith and Order Paper No. 153. Geneva– Eugene: WCC – Wipf & Stock 2010.. su y dzi za wyraz jednoci, której poszukujemy i jednoczenie za rodek do jej osignicia” (BEM, Ministry, 22). Na temat „prymacjalnoci” uzgodnienie Ku wspólnej wizji Kocioa zauwa a, e Kocioy nie maj wspólnego zdania i ró ni si w ocenie, „czy powszechna posuga prymatu jest konieczna, a nawet po dana” (Ku wspólnej wizji Kocioa nr 57). 55 Por. P. KANTYKA. Towards the Reconciliation of Ministries s. 62..

(41) 56. KS. PIOTR JASKÓA. Church and World: The Unity of the Church and the Renewal of Human Community. Faith and Order Paper No. 151. Geneva: WCC 1990. GASSMANN G.: The Nature and Mission of the Church: Ecumenical Perspectives. W: Faith and Order 1985-1989: The Commission Meeting at Budapest 1989. Red. T.F. Best, Geneva: WCC 1990. The Church: Towards a Common Vision. Faith and Order Paper No. 214. Geneva: WCC 2013. GLAESER Z.: Jedno Kocioa w perspektywie dokumentu „Ku wspólnej wizji Kocioa”. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 29-44. HRYNIEWICZ W.: Troska Kocioa o los stworzenia. Kryzys ekologiczny i zadania chrzecijan. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 5-15. JASKÓA P.: Koció wobec wiata. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 17-28. JASKÓA P.: Zagadnienia ekumeniczne. Opole 2004. KANTYKA P.: Towards the Reconciliation of Ministries. Apostolic Succession and Mutual Recognition of Ministry form “Unitatis redintegratio” to “The Church: Towards a Common Vision”. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 53-62. KOPIEC P.: Continuity and Change in the Church: Christian Journey Across Human Cultures. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 45-52. LENIEWSKI K.: Wpyw obrazów Kocioa na trynitarn wra liwo chrzecijan. Dokument „Ku wspólnej wizji Kocioa” w wietle eklezjologii prawosawnej. „Studia Oecumenica” 14: 2014 s. 109-123. Ku wspólnej wizji Kocioa. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 345-405. The Nature and Mission of the Church: A Stage on the Way to a Common Statement. Faith and Order Paper No. 198. Geneva: WCC 2005. The Nature and Purpose of the Church: A Stage on the Way to a Common Statement. Geneva: WCC 1998. PORADA R.: Koció jako sakrament zbawienia w wietle uzgodnienia «Ku wspólnej wizji Kocioa». „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 63-81. PORADA R.: Koció w dziele usprawiedliwienia. Opole 2000. RABIEJ S.: Spoeczno-polityczne aspekty zaanga owania Kocioa. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 99-108. SKADANOWSKI M.: Unity of the Church vs. Ethical Differences. Difficulties Associated with and the Prospects for the Document The Church: Towards A Common Vision. „Studia Oecumenica” 14:2014 s. 91-98.. KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ” Streszczenie Artyku prezentuje nowy dokument wypracowany w Komisji „Wiara i Ustrój” wiatowej Rady Kocioów The Church: Towards a Common Vision, który w jzyku polskim opublikowano pt. Ku wspólnej wizji Kocioa. Dokument ma wysok rang ekumenicznego uzgodnienia. W punkcie pierwszym wspomniane zostaj omawia opracowania poprzedzajce dokument, punkt drugi wprowadza w jego struktur, natomiast w punkcie trzecim analizie poddano wybrane istotne treci uzgodnienia. Skoncentrowano si na trynitarnym charakterze Kocioa i jego jednoci, jednoci Kocioa jako daru Trójjedynego Boga i zadaniu dla chrzecijan, Kociele jako sakramencie zbawienia, trosce Kocioa o los stworzenia, spoeczno-politycznych aspektach za-.

(42) KU WSPÓLNEJ WIZJI KO CIO A – NOWY DOKUMENT KOMISJI „WIARA I USTRÓJ”. 57. anga owania Kocioa w wiecie, szeroko rozumianym stosunku Kocioa do wiata, zagadnieniu cigoci i zmiany w Kociele oraz na procesie pojednania posugiwa . Ostatnia cz zawiera prób krótkiej oceny. Streci ks. Piotr Jaskóa Sowa kluczowe: Chrystus, Duch wity, Koció, wiat, dialog ekumeniczny, jedno , relacja..

(43)