PRZYGOTOWANO W KATEDRZE ONKOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ, WROCŁAW 2008 r.
WYKONANO W RAMACH NARODOWEGO GRANTU: „MODYFIKACJA I WDROŻENIE PROGRAMU NAUCZANIA ONKOLOGII W POLSKICH UCZELNIACH MEDYCZNYCH”
CHEMIOTERAPIA
NOWOTWORÓW
AKTUALNE
ZAGADNIENIA
• Medycyna oparta o fakty - Evidence based
medicine (EBM)
• Badania kliniczne
• Interpretacja wyników badań
• Nowe leki w onkologii - terapie biologiczne
• Metody optymalizacji leczenia onkologicznego
• Wskaźniki predykcyjne odpowiedzi na leczenie
• Farmakogenomika
MEDYCYNA OPARTA O FAKTY
• EBM wobec postępowania empirycznego
• Poprawa wyników leczenia
Decyzja w praktyce klinicznej
Analiza sytuacji klinicznej
Dane z badań naukowych
System wartości pacjenta i jego preferencje
Umiejętności i doświadczenie lekarza
Hierarchizacja dowodów naukowych (ASCO 1997)
I: dowody z metaanaliz i wielu dobrze
zaplanowanych, prospektywnych badań z
randomizacją i wysoką mocą testów
II: z przynajmniej jednego dobrze zaplanowanego
badania z randomizacją, ale
przy niskiej mocy testów
III: z dobrze zaplanowanych doświadczeń
(prospektywne bez randomizacji, kohortowe,
historyczne z grupą kontrolną, typu case-control)
IV: dobrze zaplanowanych retrospektywnych
badań porównawczych i opisowych
V: z opisów przypadków i przykładów klinicznych
BADANIA KLINICZNE
Etapy uzyskiwania nowych leków
Skryning - badania in vitro na liniach
komórkowych (nowotwory sygnałowe - rak
płuca, j. grubego, piersi, jajnika, nerki,
czerniak, białaczka)
Badania in vivo (ustalenie LD10)
Badania fazy I
Badania fazy II
Badania fazy III
Badania fazy IV
BADANIA KLINICZNE
Badania fazy I (
ocena toksyczności
)
Ustalenie wczesnej toksyczności
Ustalenie maksymalnej dawki tolerowanej i
na tej podstawie wybór dawki leku do
badań II fazy
Analiza danych z badań
farmakokinetycznych
BADANIA KLINICZNE
Badania fazy II
Badanie zakresu aktywności
przeciwnowotworowej
Parametry oceny - wskaźniki odpowiedzi
Częstość odpowiedzi (ORR)
odpowiedzi obiektywne (CR + PR)
korzyść kliniczna (CR + PR + SD)
Czas trwania odpowiedzi
Poprawa objawowa Czas do progresji Ocena jakości życia Ocena toksyczności
Ustalenie zasad modyfikacji i podawania dawek
BADANIA KLINICZNE
Badania fazy III (ustalenie miejsca nowego leku
w leczeniu przeciwnowotworowym)
Badania porównawcze
Randomizacja (!)
Parametry oceny
Częstość odpowiedzi (ORR) Czas trwania ORR
Czas do progresji
Czas przeżycia ogólnego
Czas przeżycia wolnego od choroby
Ocena jakości życia Ocena toksyczności
BADANIA KLINICZNE
• Ocena skuteczności
●
Odpowiedź na leczenie
●
Wpływ leczenia na czas przeżycia
●
Wpływ leczenia na jakość życia (poprawa
objawowa)
• Ocena tolerancji i bezpieczeństwa
leczenia
• Charakterystyka działań niepożądanych
• Częstość działań niepożądanych z
uwzględnieniem nasilenia
• Odwracalność
PARAMETRY OCENY
SKUTECZNOŚCI
Obiektywne
Częstość odpowiedzi (ORR) Czas do progresji (TTP)Czas przeżycia wolnego
od choroby (DFS)
Czas przeżycia wolnego
od progresji (PFS)
Czas przeżycia wolnego
od nawrotu (RFS)
Czas przeżycia ogólnego
(OS)
Subiektywne
Ustąpienie/ złagodzenie objawów Wpływ leczenia na PS i QoLWSKAŹNIKI W ANALIZIE
CZASU PRZEŻYCIA
• Czas przeżycia ogólnego (ang. overall survival-OS) - od rozpoznania do zgonu z jakiejkolwiek przyczyny
• Czas przeżycia związany z chorobą (ang. cancer
specific survival – CSS) - od rozpoznania do zgonu
z powodu nowotworu
• Czas przeżycia wolnego od nawrotu(ang. relapse
free survival - RFS) - od rozpoczęcia leczenia do
nawrotu
• Czas przeżycia wolnego od choroby (ang. disease
free survival – DFS) - od rozpoczęcia leczenia do
nawrotu miejscowego, odległego lub zgonu • Czas przeżycia wolnego od progresji (ang.
progression free survival - PFS) od rozpoczęcia
OCENA WIARYGODNOŚCI
• Pełna publikacja (doniesienie często nie zawiera wszystkich danych)
• Projekt badania
• Hipoteza
• Parametry oceny (study end points): mniejsza wiarygodność parametrów zastępczych
• Randomizacja, zaślepienie, ośrodki biorące udział w badaniu (wieloośrodkowe vs jednoośrodkowe)
• Liczebność próby, założenia i metody analizy statystycznej
• Intent to treat analysis vs per protocol population • Liczba chorych utraconych z badania (przyczyny)
• Selekcja chorych • Ocena wyników
• Porównanie wyników z innymi badaniami
METAANALIZA
(+)
Liczebność próby
badań
wystarczająca do
wykrycia
„nieznacznej
różnicy”
Możliwość poprawy
mocy testów
Możliwość bardziej
precyzyjnej oceny
podgrup
(-)
Różnorodność
badanych populacji
Kryteria włączenia do badania Szczegóły leczenia
Publication bias
Brak publikacji z doświadczeń negatywnych Publikacja badań fałszywie dodatnichNOWE LEKI
Przeciwciała monoklonalne (MAB)
trastuzumab rak piersi
cetuksymab rak jelita grubego, now. regionu
głowy i szyi, NDRP
bewacyzumab rak jelita grubego, rak piersi,
NDRP
panitumumab rak jelita grubego
Drobnocząsteczkowe inhibitory kinazy tyrozyny (TKI)
imatynib CML, GIST
lapatynib rak piersi
erlotynib NDRP, rak trzustki
sorafenib rak nerki, rak
wątrobowokomórkowy
LECZENIE UKIERUNKOWANE
MOLEKULARNIE
Mniej toksyczne ?
Odmienny profil toksyczności Bardziej skuteczne ?
W wybranych grupach chorych (!), w populacji ogólnej zwykle mają bardzo niewielką
aktywność
Indywidualizowane ?
• Odpowiedni cel
• Istotny w procesie karcynogenezy
• Jego zahamowanie ma spowodować
• Obecny i możliwy do wykrycia w komórkach guza
• Odpowiedni lek
• Dobrze tolerowany, a molekularne punkty
uchwytu są obecne w tkankach prawidłowych
• Odpowiednia populacja !
• Wyselekcjonowana na podstawie wskaźników
predykcyjnych
LECZENIE UKIERUNKOWANE
MOLEKULARNIE
CECHY KOMÓREK
NOWOTWOROWYCH
• Samowystarczalność dotycząca sygnałów mitotycznych
• Brak wrażliwości na inhibitory przekazu sygnału mitogennego
• Zaburzenia apoptozy
• Nieograniczony potencjał replikacyjny • Nowotworzenie naczyń
• Inwazja i przerzutowanie
Leczenie ukierunkowane molekularnie: skierowane na regulację zaburzeń leżących u podstaw karcynogenezy, selektywne niszczące komórki
„CELE” MOLEKULARNE
Receptory dla czynników wzrostu
Rodzina receptorów EGF
Czynniki wzrostu
TGF alfa VEGF
Kinazy białkowe
Bcr-abl w CML (95%), ALL (15%)
C-Met, c-Kit w raku nerki, raku żołądka
Angiogeneza
CZYNNIKI WZROSTU I RECEPTORY
Czynnik wzrostu Receptor Gen Odpowiedź komórkowa Substrat białkowy Kinaza tyrozyny Fosforylacja Błona komórkowaRODZINA RECEPTORÓW EGF
I ICH LIGANDY
EGF TGFα Amfiregulina β-cellulina HB-EGF Epiregulina Hereguliny NRG2 NRG3 Hereguliny β-cellulina ErbB-1 Her1 EGFR ErbB-2 Her2 neu ErbB-3 Her3 ErbB-4 Her4 Domeny bogato-cysteinoweNADEKSPRESJA EGFR
W NOWOTWORACH
Nowotwór Nadekspresja (%)
Rak narządów głowy i szyi
Niedrobnokomórkowy rak płuca Rak jelita grubego
Rak gruczołu krokowego Rak piersi
Rak szyjki macicy Rak jajnika
Rak żołądka Rak trzustki
Rak pęcherza moczowego Glejak wielopostaciowy 70 - 100 40 - 90 45 - 80 40 - 70 35 - 70 25 - 70 35 - 60 30 - 60 30 - 50 30 - 50 10 - 50
TERAPIE ANTY - EGFR
EGFR
⇓
• ↓ przekazu sygnałów
• ↓ proliferacji / angiogenezy / przerzutowania
⇓
ODPOWIEDŹ
- NDRP - 58%
- Nowotwory głowy i szyi - 57%
- Rak jelita grubego - 22%
PRZEKAZ SYGNAŁU
Zaburzenie przekazu sygnałów
⇓Onkogeneza
- zaburzenia proliferacji i wzrostu
- zaburzenia różnicowania
EGFR
Inhibitory EGFR
Gefitynib (TKI) - NDRP
Erlotynib (TKI) - NDRP, rak trzustki
Cetuksymab (MAB) - rak jelita grubego,
nowotwory regionu głowy i szyi, NDRP
TKI W NDRP: BADANIA
RANDOMIZOWANE
Badanie Inhibitor TK EGFR Schemat ↑ przeżycia znamienne LECZENIE I LINII TALENT TRIBUNE INTACT 1 INTACT 2 Erlotynib Erlotynib Gefitynib Gefitynib CTH + E vs CTH CTH + E vs CTH CTH + G vs CTH CTH + G vs CTH Nie Nie Nie Nie LECZENIE II / III LINIIBR. 21 ISEL INTEREST Herbst Heymach Erlotynib Gefitynib Gefitynib Erlotynib Vandetanib E vs /-/ G vs /-/ G vs DXL E + BEV vs CTH + BEV vs CTH V + DXL vs DXL Tak Nie Nie Nie Nie
BADANIE BR.21
•Shepherd i wsp. N Engl J Med. 2005; 353: 123-132
Badanie BR. 1: erlotynib vs placebo - randomizacja 2:1 - II linia leczenia - n = 731 chorych - niewielkie wydłużenie OS i PFS
Badanie BR.21
:
erlotynib vs placebo - wymierna poprawa
objawowa
•Shepherd i wsp. N Engl J Med. 2005; 353: 123-132
BADANIE TRUST
Badanie TRUST: erlotynib vs placebo w praktyce klinicznej - n = 7000/52 kraje - MOS - 6,5 m-ca - MPFS - 11,9 tyg.JELITA GRUBEGO
Leczenie III linii BOND: cetuksymab + irynotekanNCIC C017: cetuksymab + BSC
Panitumumab vs BSC (KRAS wild type)
Leczenie II linii BOND: cetuksymab + irynotekan
EPIC: irynotekan + cetuksymab
Leczenie I linii Randomizowane badania kliniczne II fazy z CTH + cetuksymabem
CRYSTAL: FOLFIRI + cetuksymab
PACCE: CTH/bewacyzumab + panitumumab CAIRO2: kapecytabina/oksaliplatyna/bew + cetuksymab
Van Cutsem E. i wsp. J Clin Oncol; 25: 1658-1664, 2007
PANITUMUMAB vs BSC: PFS
M PFS: 8 tyg. vs 7.3 tyg. Średni PFS: 13,8 tyg. vs 8.5 tyg. (15,4 tyg vs 7,6 tyg.)
Czas (tygodnie)
PFS
Statystycznie znamienne wydłużenie PFS (główny
Czas (miesiące)
OS
Amado RG i wsp. J Clin Oncol; 26: 1626-1634, 2008
OS w zależności od stanu KRAS:
korzyści ograniczone do grupy WT KRAS
PFS w badaniu CRYSTAL
Van Cutsen i wsp., ASCO 2008
Miesiące
PFS
ORR
ORR w badaniu CRYSTAL
BADANIE CRYSTAL:
Cetuksymab + FOLFIRI vs FOLFIRI
PFS u chorych z KRAS wild type
PFS u chorych z mutacją KRAS
-dodanie cetuksymabu wydłuża PFS u chorych z WT KRAS -dodanie cetuksymabu skraca PFS u chorych z mutacją KRAS Miesiące Miesiące PFS PFS
BADANIE CRYSTAL:
- n = 394 z 572 (68.9%) - mutacja KRAS – 42,3% - potwierdzono korzyści z
leczenia cetuksymabem w OS w grupie wild type KRAS
M OS, 9.5 vs 4.8 miesiąca;
HR dla zgonu, 0.55; 95%CI, 0.41 do 0.74; P<0.001
Karapetis CS i wsp. N Engl J Med; 359: 1757-65, 2008
M OS, 4.5 vs 4.6 miesiąca;
HR dla zgonu, 0.98; 95%CI, 0.70 do 1.37; P=0.89
KRAS mutacja
Wild type KRAS
Czas od randomizacji (miesiące) Czas od randomizacji (miesiące)
OS
OS
- n = 394 z 572 (68,9%) - mutacja KRAS – 42,3% - potwierdzono korzyści w PFS w grupie z prawidłowym KRAS M PFS: 3.7 vs 1.9 m.;
HR dla PD lub zgonu: 0.40; 95% CI, 0.30 do 0.54; P<0.001)
M PFS: 1,9 m
KRAS mutacja
Wild type KRAS
Czas od randomizacji (miesiące)
Czas od randomizacji (miesiące)
PFS
PFS
Karapetis CS i wsp. N Engl J Med; 359: 1757-65, 2008
TRASTUZUMAB
TZB – humanizowane przeciwciało monoklonalne anty HER-2
Antagonizm – HER-2
Aktywny wyłącznie w grupie HER-2 /+/
Mechanizm działania: cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał
TRASTUZUMAB W
LECZENIU RAKA PIERSI
Wczesny rak piersi
Rak piersi w stadium uogólnienia
Leczenie
uzupełniające neoadiuwantoweLeczenie
Leczenie II, III linii Leczenie I linii NSABP B31 NCCTG N9831 HERA BCIRG 006 FinHer Noah GeparQuattro MDACC HO648g M77001 US Oncology BCIRG 007 CHAT TAnDEM RHEA GBG-26 BO17929 EGF104900
TRASTUZUMAB W LECZENIU
ROSIANEGO RAKA PIERSI
TZB wykazuje synergizm z cytostatykami
U chorych na raka piersi HER-2 dodatniego w stadium rozsiewu, TZB w skojarzeniu z
cytostatykami wydłuża czas przeżycia oraz czas wolny od progresji
Leczenie TZB okazało się dobrze tolerowane,
jedyną znaczącą toksycznością były powikłania ze strony układu krążenia
Slamon D.J i wsp. N Engl J Med 2001; 344: 783-792 N=234 n = 235 OS: 25.1 miesiąca OS: 20.3 miesiaca p=0.046
TRASTUZUMAB + CTH
Czas przeżycia wolny od progresji Czas przeżycia ogólnego
TZB kojarzono z AC i P
Poza powikłaniami ze strony układu krążenia, leczenie dobrze tolerowane
TRASTUZUMAB W LECZENIU
UZUPEŁNIAJĄCYM
Romond et al., 2005; Smith et al., ASCO 2006; Slamon et al., SABCS 2006.
2 2 Mediana obserwacji, lata 0 1 2 HERA TZB 1 rok B-31 / N9831 AC➠PH Na korzyść TZB Bez korzyści dla TZB HR
AC, doksorubicyna + cyklofosfamid;
P, paklitaksel; D, docetaksel; Carbo, karboplatyna;
3 3 BCIRG 006 AC➠DH
BCIRG 006 DCarboH
BADANIE
B-31 I N9831
Romond i wsp. 2005 94% 91% 87% 92% Chore (%) 80 70 60 50 90 100 HR=0.67; p=0.0152 letnia mediana obserwacji
ACPH ACP 1672 1679 62 92 n Zgony Lata od randomizacji 1 2 3 4 5 0
Smith et al. Lancet 2007; 369: 29-36 HR 0.63 (95%CI 0.53-0.75, p<.0001) HR 0.63 (95%CI 0.45-0.87, p=.0051)
BADANIE
HERA
100 80 60 40 20 0 C za s p rz eż yc ia w o ln eg o o d c h o ro b y (% ) 0 6 12 18 24 30 36 Roczne leczenie TZB Obserwacja 6.3% Miesiące od randomizacji 100 80 60 40 20 0 C za s p rze ży ci a o g ó ln eg o ( % ) 0 6 12 18 24 30 36 Roczne leczenie TZB Obserwacja 2.7% Miesiące od randomizacjiCo wiemy
U chorych z guzami HER-2 (+) w stopniu II-IIIA, leczonych
radykalnie obniża ryzyko nawrotu
Względne ok. 50% Bezwzględne ok. 6-7%
Obniża ryzyko zgonu
Względne ok. 30% Bezwzględne ok. 2-3%
Powoduje powikłania ze strony układu krążenia
Czego nie wiemy
Optymalny schemat leczenia?
Czas trwania leczenia ? W jaki sposób wyselekcjonować chore wysokiego ryzyka powikłań krążeniowych ?
TRASTUZUMAB W LECZENIU
UZUPEŁNIAJĄCYM
TZB, A POWIKŁANIA
KARDIOLOGICZNE
Doświadczenia z badań mają
ograniczoną wartość
Wyselekcjonowana populacja uczestnicząca w badaniach
prawidłowa LVEF
bez obciążeń kardiologicznych
Brak danych z wieloletniej obserwacji
Ryzyko powikłań z leczenia TZB w
skojarzeniu z innymi lekami - nieznane
Liczba leczonych chorych, z których
1 odniesie korzyści z TZB (NNT) - 48
Liczba leczonych chorych, z których u
jednej dojdzie do wystąpienia powikłania
(NNH) - 55
AT 3 cykle T co 3 tyg x 4 cykle CMF 3 cykle CMF 3 cykle
NEOADIUWANTOWYM
TZB, trastuzumab (8 mg/kg dawka nasycająca, potem 6 mg/kg); AT, dox (60 mg/m2), paklitaksel (150 mg/m2);; T, paklitaksel (175 mg/m2); aChore ER/PgR /+/: tamoksyfen HER2-/+/ LABC
(IHC 3+ lub FISH+)
HER2/-/ LABC (IHC 0/1+) AT 3 cykle T co 3 tyg x 4 cykle Zabieg chirurgiczny z następową RTHa TZB + AT co 3 tyg x 3 cykle TZB + T co 3 tyg x 4 cykle TZB co 3 tyg x 4 cykle + CMF co 4 tyg x 3 cykle Kontynuacja TZB co 3 tyg do tyg 52 (n=115) (n=113) (n=99) Zabieg chirurgiczny z następową RTHa Zabieg chirurgiczny z następową RTHa Gianni i wsp., SABCS 2008
pCR W GUZIE PIERWOTNYM
0 10 20 30 40 50 Z TZB Bez TZB HER2 ujemne Chore, % HER2-dodatnie 43% 23% 17% p=0.29 p=0.002oraz: znamiennie wydłużenie OS i EFS w grupie z TZB
Lapatynib – doustny inhibitor kinazy tyrozyny(TKI) anty ErbB1 i ErbB2
Aktywność kliniczna w leczeniu zapalnego raka piersi, postaci opornych lub nawrotów po CTH z antracyklinami (w skojarzeniu z kapecytabiną) Aktywny wyłącznie w grupie HER-2 /+/
Obecnie oceniany w leczeniu uzupełniającym
Inny mechanizm działania
Aktywność u chorych opornych na trastuzumab
Wysoki poziom aktywności w leczeniu uogólnionego raka piersi, w I linii, w monoterapii
W doświadczeniach przedklinicznych synergizm skojarzenia lapatinibu i trastuzumabu
Potencjalna aktywność w stosunku do mikroprzerzutów w OUN
LAPATYNIB
•n = 324
•PD po CTH (taksoidy, antracykliny, TZB
•Liczba chorych z rozsiewem do OUN: 4 vs 11
•Podwojenie czasu do progresji
Geyer C, NEJM 2007
lapatynib + kapecytabina vs kapecytabina
u chorych na raka piersi
Wyniki badania u chorych na raka piersi (lapatynib + kapecytabina)
Lepsza odpowiedź na leczenie
Dłuższy czas do progresji choroby
Dobra tolerancja leczenia
Mniej przerzutów do ośrodkowego układu
nerwowego
Opcja leczenia dla chorych HER-2/+/, po progresji
po TZB
LAPATYNIB
TERAPIE ANTYANGIOGENNE
Rola angiogenezy w patogenezie nowotworów Inhibitory angiogenezy (IA)
Znaczenie kliniczne IA w leczeniu
Raka piersi
Niedrobnokomórkowego raka płuca
Raka jelita grubego
Raka nerki
Raka wątrobowokomórkowego
Szpiczaka plazmocytowego i innych nowotworów
hematologicznych
Duda DG et al. J Clin Oncol; 25: 4033-4042, 2007
ANGIOGENEZA
Wzrost guza
VEGF VEGF bFGF TGF-ß1 VEGF bFGF TGF-ß1 PIGF VEGF bFGF TGF-ß1 PIGF PD-ECGF VEGF, bFGF TGF-ß1, PIGF PD-ECGF PleiotrophinVEGF P– P– -P -P X MAB TKI X Wzrost Proliferacja Migracja Przeżycie •Klasyczne leki przeciwnowotworowe –HTH (TAM) –CTH (Chemioterapia metronomiczna) –Modyfikacja schematu podawania
•E1199 (paklitaksel i docetaksel w
rytmie 7 dniowym vs 3 tygodniowym)
–Inne leki: talidomid, inhibitory
COX 2 •Nowe IA
–Preparaty wiążące ligandy dla
VEGFR
–Preparaty blokujące receptor
VEGF
–Inhibitory MMP
–Naturalne inhibitory angiogenezy
Rak piersi (stadium rozsiewu) Bewacyzumab Rak j. grubego (stadium rozsiewu) Bewacyzumab NDRP (stadium rozsiewu) Bewacyzumab Rak nerki (stadium rozsiewu) Bewacyzumab, sunitynib, sorafenib HCC (stadium nieoperacyjne) sorafenib
..i inne nowotwory hematologiczne Talidomid/lenalidomid
INHIBITORY ANGIOGENEZY
W LECZENIU NOWOTWORÓW
Nowotwory częste, chemiowrażliwe, dostępne inne opcje lecz. systemowego
Nowotwory chemioniewrażliwe, brak innych racjonalnych opcji leczenia systemowego
Szpiczak plazmocytowy Talidomid/lenalidomid
IA W LECZENIU RAKA PIERSI
Autor
Autor StSt
.
. NoNo SchematSchemat WynikiWyniki
Cobleigh
(2003) IV 75 Bew mono 3-20mg/kg, Faza I/II Optymalna dawka:10 mg/kg/14d, RR-9%, Czas trwania RR: 5,5 m; Nadciśnienie: 22% Miller (2005) IV 462 Kapecytabina + bew RR: 19,8% vs 9,1%, Nadciśnienie 17,9% vs 0,5%; PFS, OS: NSS Miller (2005) IV 722 PXL + placebo vs PXL + bew RR: 23 vs 14%; PFS: 11 vs 6 m; SS OS: 26,5 vs 24,8: NSS,Nadciśnienie 13,5% vs 0% Burstein (2005) IV 42 MTX+CTX (niskie dawki)+bew RR: 29% vs 10%, TTP 5,5 m vs 2,5 m Miller
(2005) IV 44 ZD6474 100mg lub 300 mg/d –28 dni Bez OR, 1 SD Miller (2005) IV 51 SU11248 50 mg/d PR + SD 16% Miles D. (2008) IV 736 DCX + placebo vs bew (7,5 mg)+DCX vs bew (15 mg) +DCX RR: 44% vs 55% vs 63% ; PFS: 8,0 vs 8,7 vs 8,8 m: SS
BADANIE E2100:
paklitaksel + bewacyzumab w leczeniu r.piersi w IV st.
zaawansowania 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Miesiące 0 10 30 40 HR=0.48 (95% CI 0.387, 0.594) Log-rank test: p<0.0001 Paklitaksel + bewacyzumab: 11.3 m Paklitaksel: 5.8 m 20 Mediana PFS: PFS
Brak wpływu na OS: MOS: 26,5 vs 24, 8 m
W analizie podgrup:
MPFS: 5,3 vs 10,6 m; HR: 0,49 (0,34-0,70)
ANALIZA PODGRUP: PFS
0,2 0,5 1,0 1,5 2,0
Bewacyzumab/paklitaksel lepiej Paklitaksel lepiej
ER (+) 7,7 vs 11,9; HR:0,59 (0,44-0,78) ER (-) 4,9 vs 11,1; HR:0,44 (0,31-0,61) ER (un) 21,3 vs -; HR: 1,70 (0,15-19,07) HER2 (+) 2,4 vs 11,3; HR:0,00 (0,00--) HER2 (-) 6,1 vs 11,1; HR: 0,57 (0,45-0,71) HER2 (un) 7,7 vs 12,5; HR: 0,42 (0,19-0,93) ER/PgR/HER2 ujemne (n=232) Miller KD i wsp., NEJM 2007
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Wybrane działania niepożądane w Wybrane działania niepożądane w stopniu
stopniu 3/4 * 3/4 * (%) (%)
Pa
Paklitaklitakskselel (n=346)
(n=346) Bewacyzumab + Bewacyzumabpapakklitalitakskselel + (n=362)
(n=362) Stopień
Stopień 3
3 StopieńStopień44 StopieńStopień 3 3 StopieńStopień 4 4
Neuropatia czuciowa 15.9 0.6 22.9 0.6 Zespół zmęczenia 4.6 0.3 8.8 0.3 Neutropenia 1.2 0.3 2.8 0.3 Nadciśnienie 1.4 0 15.2 0.3 Zakrzepowo-zatorowe powikłania tętnicze 0 0 1.1 1.4 Zakrzepowo-zatorowe powikłania żylne 1.4 1.7 2.5 0.3 Krwawienia 0 0 1.4 0.6 Białkomocz 0 0 1.7 1.4
Zaburzenia funkcji lewej komory 0 0 1.1 0.3
ZASTRZEŻENIA
Dotychczasowe badania wykazały wydłużenie PFS i wyższy RR, bez wpływu na OS
Działanie bewacyzumabu u chorych na HER-2 dodatniego raka piersi ?
Toksyczności w wyniku długotrwałego stosowania leku ?
BEWACYZUMAB W LECZENIU
RAKA J. GRUBEGO
Autor Leczenie N Linia
lecz. ORR PFS (m) OS (m)
Hurwitz
2004 Bew + IFL vs IFL 813 I 44,8% vs 34,8% 10.6 vs 5,2 (SS) 20.3 vs 15.6 (SS) Giantonio 2007 Bew + FOLFOX4 vs FOLFOX4 vs Bew 796 II 21,8% vs 9,2% vs <3% 7,3 vs 4,7 vs 2,7 (SS) 12,9 vs 10,8 vs 10,2 (SS) Saltz LB 2008 Bew + FOLFOX4/ XELOX vs FOLFOX4/ XELOX 1400 I 49% vs 46% (NSS) 9,4 vs 8,O(SS) 21,3 vs 19,9 (NSS) Toksyczność leczenia: Nadciśnienie
Krwawienia Białkomocz
Hurwitz i wsp., NEJM 2004: 350;23 Miesiące PF S ( % ) Miesiące
-Przewaga leczenia z bew w PFS i OS -Wyższy odsetek ORR
-Pierwsze randomizowane badanie kliniczne, które wykazało statystycznie znamienną przewagę
leczenia IA i OS w MCC >20 m-cy
BEW
+ IFL vs IFL
O
S
(
%
Giantonio BJ i wsp. J Clin Oncol; 25: 1539-1544, 2007
OS i PFS: FOLFOX4 + BEW vs FOLFOX
4 vs BEW
(miesiące) P ra wd op o d ob ie ń stwo FOLFOX4 + BEWFOLFOX4
BEW P ra wd op o d ob ie ń st wo (miesiące)
OS: 12,9 m vs 10,8 m vs 10,2 m
+ BEWPFS: 7,3 m vs 4,7 m vs 2,7 m
-
Przewaga leczenia CTH z BEW w II linii w PFS i OS-Wyższy odsetek ORR w ramieniu CTH + BEW -Brak korzyści z BEW w monoterapii
Saltz LB i wsp. J Clin Oncol; 26: 2013-2019, 2008
XELOX/FOLFOX +/- BEW
PFS - 9,4 m vs 8,0 m
OS - 21,3 m vs 19,9 m
Czas (miesiące) Czas (miesiące)
O d se te k ch ory ch O d se te k ch ory ch Różnice PFS- SS Różnice OS- NSS ORR: 47% vs 49% - NSS Leczenie do PD: 29% i 47%
ZASTRZEŻENIA
Kryteria doboru chorych ?
Zakres korzyści z leczenia bewacyzumabem r. jelita grubego ?
Wpływ na OS ?
Znaczenie „leczenia podtrzymującego” bewacyzumabem +/- fluoropirymidyną
BEWACYZUMAB W LECZENIU NDRP
Autor Leczenie N Linia ORR PFS (m) OS (m)
Sandler A 2006 Bew+ PXL+CBDCA vs PXL+CBDCA 878 I 35% vs 15% 6,2 vs 4,5 12.3 vs 10,3 Manegold 2007 (abstrakt) Bew (7,5 mg) +DDP+GCB vs bew (15 mg) +DDP+GCB vs DDP+GCB 1043 I 34% vs 30% vs 20% 6,7 vs 6,5 vs 6,1m 13, 6 vs 13,4 vs 13,1 m
Na podstawie wyników 2 badań II fazy, kryteria wyłączenia obejmowały 1. Chorych na raka płaskonabłonkowego (SCC), z krwiopluciem,
krwawieniem
2. Chorych z incydentami zakrzepowy w wywiadzie
3. Chorych stosujących leków przeciwkrzepliwych, NSLP, leków hamujących czynność płytek krwi
4. Chorych obciążonych chorobami u. sercowo-naczyniowego, niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym
KLUCZOWE BADANIA W NDRP
*Bez możliwości zmiany ramion – ; †Bewacyzumab co 3 tygodnie
CG = cisplatyna/gemcytabina; KP = karboplatyna/paklitaksel; PD =progresja choroby
Uprzednio nieleczony, IIIB/IV niepłaskonabłonkowy NSCLC (n=878) KP (n=444) Bew 15mg/kg† + KP (n=434) PD* PD PD PD PD* BEW BEW Placebo + CG (n=347) Uprzednio nieleczony, TNM IIIB, IV lub nawracający niepłaskonabłonkowy NSCLC (n=1,043) BEW E 4599 (USA) AVAiL (POZA-USA)
Bew + PC vs PC OS- 12,3 m vs 10,3 m HR- 0.79;P=0.003 Bew + PC vs PC PFS- 6,2 m vs 4,5 m HR- 0.66;P<0.001 O S ( % ) PF S ( % ) miesiące miesiące Krwawienia 4,4 vs 0,7% Neutropenia 4 24 vs 16,5% Trombocytopenia 4 1,4 vs 0% Nadciśnienie 3-5 6,0 vs 1,0% Zgony związane z 15 vs 2 leczeniem
OS i PFS W BADANIU E4599
Bew + PC vs PC:
ORR 35 vs 15%BADANIE AVAIL:
CG vs CG + BEW (7,5 mg/kg, 15 mg/kg)
Placebo + CG Bev 7.5mg/kg + CG Bev 15mg/kg + CG HR (95% CI) (0.64–0.87)0.75 (0.73–1.00)0.85 p value 0.0003 0.0456 Median PFS (months) 6.2 6.8 6.6 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0 Czas (miesiące) 0 6 12 18 24 30 P ra w d o p o d o b ie ń st w o P F S ORR: 20% vs 34% vs 30% Mediana OS (m): 13,1 vs 13,6 vs 13,4 NSS Mediana PFS (miesiące) 6,2 6,6 6,8ZASTRZEŻENIA
Optymalny schemat leczenia
Kojarzenie z CTH Kojarzenie z RTH
Kojarzenie z innymi lekami biologicznymi
Wykorzystanie BEW u chorych na raka płaskonabłonkowego
Wykorzystanie BEW u chorych z przerzutami do OUN
Skuteczność i tolerancja u chorych w podeszłym wieku
Motzer RJ et al. J Clin Oncol; 24: 5601-5608 2006
JASNOKOMÓRKOWY RAK NERKI
miejsce działania: - temsyrolimus - RAD001 - bewacyzumabu - sunitynibu - sorafenibu - pazopanibu
JASNOKOMÓRKOWY RAK
NERKI: AKTYWNE LEKI
Dopuszczone do
leczenia Aktywne Potencjalnie aktywne
Interleukina-2 (HD) Sorafenib Sunitynib Temsyrolimus Bewacyzumab Interferon-alfa Pazopanib Ewerolimus Aksitynib Kapecytabina z gemcytabiną Doksorubicyna z gemcytabiną Syrolimus Worinostat Lapatynib Bortezonib
JASNOKOMÓRKOWY RAK
NERKI: BADANIA III FAZY
Autor Leczenie N Linia l ORR TTP
(m) Kategoria ryzyka Motzer RJ 2007 Sunitynibvs IFN-alfa 750 I 31% vs 6% 11.1 vs 5 Niskie/ pośrednie/ wysokie Escudier B 2007 Sorafenib vs placebo 903 kolejne 2% vs 0% 5,5 vs 2,8 Niskie/ pośrednie Hudes G 2007 TEM vs IFN-alfa vs TEM + IFN-alfa 623 I 9% vs 7% 3,7 vs 1,9 Wysokie Escudier B 2007 Bew +IFN-alfa vs IFN-alfa 649 I 31% vs 12% 10.2 vs 5,4 Niskie/ pośrednie/ wysokie
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Sorafenib Sunitynib Bewacyzumab
-Wysypka skórna -Zespół ręka stopa -Biegunka -Nadciśnienie -Zawał/niedokrwienie (3%) -Krwawienia (15%) -Limfopenia -Hipofosfatemia
-Podwyższone stężenie lipazy -Zespół zmęczenia -Małopłytkowość -Leukopenia -Zespół zmęczenia -Przebarwienia skóry -Nadciśnienie -Niedokrwistość -Zespół zmęczenia -Astenia -Białkomocz -Nadciśnienie -Krwawienia -Zakrzepica żylna i tętnicza - RLPS
Faivre S i wsp. J Clin Oncol; 24: 25-35, 2006
TOKSYCZNOŚCI SKÓRNE PO
SUNITYNIBIE
ZASTRZEŻENIA
Brak CR
Leczenie ciągłe
Działania niepożądane
Oporność (6 - 12 miesięcy)
Llovet, ASCO 2007
RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY
BADANIE SHARP
OS i DFS w populacji ITT n=602
Zaawansowany HCC:
Brak innych, racjonalnych opcji leczenia Sorafenib vs placebo MOS: 10.7 vs 7.9 m-cy MPFS: 5.5 vs 2.8 m-cy OS DFS
ZASTRZEŻENIA
Leczenie chorych z upośledzoną funkcją wątroby ? Leczenie chorych z populacji pozaeuropejskich ? Wpływ leczenia sorafenibem na wskaźniki jakości
TALIDOMID I LENALIDOMID
Aktywność w monoterapii i skojarzeniu z
cytostatykami i/lub kortykosteroidami w leczeniu szpiczaka plazmocytowego
W skojarzeniu z autologicznym przeszczepieniem komórek macierzystych (ASCT)
W leczeniu indukcyjnym
W leczeniu podtrzymującym i konsolidującym
W leczeniu I linii chorych nie kwalifikujących się do (ASCT)
W skojarzeniu z deksametazonem (TD)
W skojarzeniu z melfalanem i prednizonem (MPT) W skojarzeniu z doksorubicyną (TAD, ThaDD. T-VAD) W skojarzeniu z cyklofosfamidem (CTD)
W leczeniu choroby opornej i w fazie nawrotu
W skojarzeniu z melfalanem, deksametazonem,
Kumar SK i wsp. Blood 2008; 111: 2516-2520
Leczeni nowymi preparatami Nie leczeni nowymi preparatami
Talidomid
Bortezonib
Lenalidomid
Czas od ASCT do nawrotu (miesiące)
Czas od ASCT do nawrotu (miesiące)
Nawrót przed 1998 Nawrót 1998-1999 Nawrót 2000-01 Nawrót 2002-03 Nawrót 2004-05 OS OS
WYNIKI LECZENIA MM
Chorzy na szpiczakaplazmocytowego, poddani ASCT Znacząca poprawa OS, po terapii z udziałem nowych leków
WSKAŻNIKI PREDYKCYJNE
Badania I fazy Badania II fazy Badania III fazy
Ustalenie: OBD, PK, PD *Zastępczych biomarkerów potwierdzających obecność celu terapeutycznego w tkance guza *Wartości badań dynamicznych oceniających stopień zahamowania angiogenezy Ustalenie aktywności klinicznej., toksyczności oraz biologicznej modulacji celu molekularnego *Czynniki antyangiogenne w surowicy i moczu: VEGF, bFGF
*PET, MRI, USG (Doppler) *Krążące komórki śródbłonka Potwierdzenie klinicznych korzyści *Wybór chorych z ustalonym celem molekularnym *Zastępcze wskaźniki angiogenezy *Ocena skuteczności obejmująca biologiczne kryteria odpowiedzi
NIEINWAZYJNE METODY
OCENY UNACZYNIENIA
MR (dynamiczne)
Z gadoliną
Z kontrastem paramagnetycznym przyłączającym
się do białek błony podstawnej selektywnych dla kom. śródbłonka (integryny, CD105, VEGF)
TK PET
Radioaktywna postać wody znakowana ¹⁵O
Znakowany radioizotopem ¹¹CO
Zhu AX I wsp. Oncologist 2008;13:120-125
HCC, PRZED (A, B) I PO LECZENIU
BEW (C, D)
Przed leczeniem Po leczeniu
TERAPIE ANTYANGIOGENNE
Skuteczność zależna od nowotworu i
przebytego leczenia
Optymalna dawka biologiczna, nie
maksymalna dawka tolerowana
Leczenie przewlekłe (schemat ciągły) ?
Oporność na IA
„Target population” – wskaźniki predykcyjne odpowiedzi Gęstość naczyń VEGF k-raf p53
Polimorfizm VEGF i VEGFR-2
Inny mechanizm działania wymaga innych kryteriów odpowiedzi
Wskaźniki zastępcze Działania uboczne
Schneider BP i wsp. J Clin Oncol 2008 VEGF -2578/-1154 Mediana OS (m) % chorych p AA/AA 49,7 7,6 0,041 AA/GA 30,2 11,4 0,44 CA/GA 27,1 20,9 0,40 CA/GG 22,5 21,5 0,038 CC/GG 21,7 32,9 0,30 Inne - 5,7
-Polimorfizmy VEGF vs całkowite przeżycie chorych na raka piersi
w badaniu ECOG2100
(paklitaksel + bewacyzumab) Potencjalny wskaźnik predykcyjny korzyści z leczenia bewacyzumabem
POLIMORFIZMY VEGF
Czas, miesiące
Czas, miesiące
OS
Toksyczności specyficzne dla tej grupy leków
Toksyczności specyficzne dla nowotworu Toksyczności związane z długotrwa-łym leczeniem???? Nadciśnienie Białkomocz Zawał, NK Udar Bóle głowy Krwawienia NDRP- krwioplucie R. j. grubego - perforacje Toksyczności specyficzne
dla różnych IA Toksyczności skórne
DZIAŁANIA
IA: CO WIEMY, A CZEGO NIE
WIEMY
Aktywność w leczeniu różnych nowotworów także tych chemioopornych ...i postaci opornych na inne metody leczenia systemowego Dość dobra tolerancja leczenia
Których chorych leczyć ?
Czynniki predykcyjne !!! Jak leczyć ? Samodzielnie czy w skojarzeniu, jeśli w skojarzeniu to w jakim (CTH, RTH, inne leki biologiczne) ? Optymalny schemat leczenia?
Czas trwania leczenia ?
Kiedy leczyć ?
Jakich korzyści możemy się spodziewać ?
MOŻLIWOŚCI KOJARZENIA IA
Hamowanie wzrostu kom. i blokowanie białek angiogennych ( bFGF, VEGF, TGF-α) Hamowanie odpowiedzi komórek śródbłonka na pobudzenie przez VEGFGuz
3.
+ CTH 4. + RTHKomórki śródbłonka
1. + inne leki biologiczne:
IA, anty HER-2, anty EGFR
2.
+ hormonoterapiaPODSUMOWANIE
Angiogeneza odgrywa znaczącą rolę w patogenezie
nowotworów
Leczenie antyangiogenne okazało się aktywne w
terapii nowotworów niewrażliwych na leczenie cytostatykami
W leczeniu nowotworów chemiowrażliwych skojarzenie
IA z CTH wydłuża PFS i/lub OS
Działanie IA ogranicza oporność
Brakuje czynników predykcyjnych odpowiedzi na
leczenie
Dotychczas nie zdefiniowano optymalnej metody
oceny odpowiedzi na leczenie IA
Wiele pytań dotyczących leczenia antyangiogennego
LECZENIE CELOWANE
PERSPEKTYWY
Zdefiniowanie celu molekularnego Wczesne „zdarzenie” molekularne
Opracowanie skutecznych metod identyfikacji celu molekularnego
Leczenie we wczesnych stadiach choroby Techniki wczesnego wykrywaniu
METODY OPTYMALIZACJI LECZENIA
Identyfikacja prognostycznych profili genowych Którzy chorzy odniosą korzyści z leczenia
uzupełniającego ? (selekcja chorych oparta o czynniki genetyczne i molekularne)
Identyfikacja predykcyjnych profili genowych Czy chory odpowie na określone leczenie ?
Identyfikacja czynników predykcyjnych odpowiedzi na leczenie
Wybór schematu leczenia oparty o czynniki molekularne
WYBÓR LECZENIA
UZUPEŁNIAJĄCEGO
czynniki rokownicze i predykcyjne
(oraz wola chorego, PS, schorzenia towarzyszące)
CTH
HTH
Wiek < 50 r. ż
Grupa, która odniosła korzyści z CTH Grupa, w której doszło do nawrotu pomimo CTH- niepowodzenie
Grupa, w której nie doszło do
nawrotu pomimo tego, że nie były leczone
KORZYŚCI Z CTH UZUPEŁNIAJĄCEJ
OS u chorych na r. piersi <50 r. ż. leczone CTH uzupełniającą: EBCTG
Polichemioterapia kontrola
DOBÓR CHORYCH DO
LECZENIA
Znaczący odsetek chorych poddanych leczeniu uzupełniającemu leczonych jest niepotrzebnie Tradycyjne kliniczne i patologiczne wskaźniki
prognostyczne są niewystarczające
Opracowanie i walidacja wiarygodnych metod doboru chorych do leczenia jest priorytetem dla badań klinicznych
Oncotype Dx
®
Ustalenie metody oceny ekspresji genów
w skrawkach parafinowych guza
Selekcja 250 potencjalnych genów
Opublikowane dane
Genomiczna baza danych
Badania mikromacierzy
Zbadanie związku pomiędzy 250 genami a
ryzykiem nawrotu u 447
chorych
leczonych w ramach badań klinicznych
Oncotype Dx
®
Proliferacja (no. = 5) Geny ref. (no. = 5) Związane Z ER (no. = 4) Inwazja (no. = 2) HER-2 (no. = 2) Inne (no. = 3) Paik S i wsp. NEJM 2004 + 1.04 x wskaźnik proliferacji + 0.47 x wskaźnik HER2 - 0.34 x wskaźnik ER + 0.10 x wskaźnik inwazji - 0.08 x wskaźnik GSTM1 - 0.07 x wskaźnik BAG1 + 0.05 x wskaźnik CD68*
RS - (ang. reccurence score)- wskaźnik nawrotuRS (0-100)
< 18 Niskie ryzyko
18 - 30 Pośrednie ryzyko nawrotu
Oncotype Dx
®
Może być wykorzystany wyłącznie u chorych HR/ +/, chore HR/-/, należą do grupy wysokiego
ryzyka nawrotu
Pierwsze badania prowadzone wśród chorych
leczonych TAM, oceniały przydatność Ocotype Dx do selekcji chorych nie wymagających leczenia
Kolejne badania prowadzone u chorych leczonych CTH opartą o antracykliny (CAF)
Ocotype Dx jest obecnie dostępny i w niektórych ośrodkach wykorzystywany do podjęcia decyzji dotyczącej wyboru leczenia uzupełniającego
99
BADANIE NSABP B-14 I
Oncotype Dx
®
N- ER+ PLACEBO x 5 y TAM x 5 yCzęstość nawrotów u chorych leczonych TAM w zależności od RS
n = 675
Oncotype Dx
®
Czas przeżycia wolnego od choroby
Czas przeżycia wolnego od choroby
Oncotype Dx w prognozowaniu
nawrotów u chorych HR/+/ leczonych CTH
- Korzyści z CRH w grupie wysokiego ryzyka
- Brak korzyści z CTH w grupie niskiego ryzyka
Niskie ryzyko RS<18
Wysokie ryzyko RS>31
101
CTH vs TAM W PODGRUPACH
-Korzyści z CRH w grupie wysokiego ryzyka -Brak korzyści z CTH w grupie niskiego ryzyka
HR
Korzyść z CTH Brak korzyść z CTH Wysoki RS Pośredni RS Niski RS Wszystkie RS Całe badanie
Po
dg
ru
py
OS
PO 10 LATACH W GRUPIE
WYSOKIEGO RYZYKA
OS, % (95% CI) Tamoksyfen CAF-T P Wysoki RS 51 (35-65) 69 (51-79) .027
•Wpływ RS na OS,wyłącznie u chorych z wysokim RS
•Korzyści z CTH u chorych z wysokim RS utrzymują się w czasie
•HR w pierwszych 5 latach: 0.43 (95% CI: 0.21-0.90) •HR w całym okresie obserwacji: 0.56 (95% CI: 0.31-1.01)
PODSUMOWANIE
21-genowy test genowy (ang. reccurence score, RS) ma znaczenie prognostyczne dla chorych N/+/, ER/+/ leczonych tamoksyfenem
Chore z wysokim RS odnoszą korzyści z chemioterapii według schematu CAF
Chore z niskim RS nie uzyskują korzyści z CTH uzupełniającej
Wykorzystanie RS jest bardziej precyzyjnym
OBECNIE BADANE PROFILE
GENOWE W RAKU PIERSI
21 genowy profil określający ryzyko nawrotu (Oncotype Dx™, Genomic Health)
70 genowy profil (MammaPrint®, Agendia; aka Amsterdam signature)
76 genowy profil (Veridex; aka wound response or Rotterdam signature)
Podtyp wewnętrzny (Intrinisic subtype) Wskaźnik dwugenowy
WSKAŹNIKI PREDYKCYJNE
Z leczenia systemowego odnosi korzyści tylko część chorych
Chorzy, którzy nie odpowiadają na leczenie narażeni są na jego działania niepożądane i nie odnoszą
korzyści
Wskaźniki predykcyjne (kliniczne i molekularne) służą prognozowaniu prawdopodobieństwa
skuteczności określonego rodzaju terapii
„Wskaźniki predykcyjne skuteczności leczenia są
Świętym Graalem onkologii”
MOLEKULARNE WSKAŹNIKI
PREDYKCYJNE
ER/PgR (IHC) - hormonoterapia
HER-2 (IHC/FISH) - leczenie trastuzumabem EGFR (IHC/FISH) - erlotynib w leczeniu
nowotworów płuca
Mutacje aktywujące - erlotynib w leczeniu nowotworów płuca
KRAS - negatywny czynnik predykcyjny
odpowiedzi na przeciwciała monoklonalne anty-EGFR w leczeniu rozsianego r. jelita grubego
IDEALNY BIOMARKER
PREDYKCYJNY
Umożliwia identyfikację chorych z wysokim
prawdopodobieństwem odpowiedzi i wydłużenia czasu przeżycia
Jest czuły i specyficzny
Jego wartość została potwierdzona w badaniach prospektywnych
PgR w guzie piersi + kontrola
Mohsin KS.. Modern Pathology (2004) 17, 1545–1554
ER w guzie piersi
EKSPRESJA ER I PgR:
RAK PIERSI
•± 70 - 80% - hormonozależne
•Częstość odpowiedzi
ER /+/ i PgR /+/ 40-60%
ER /+/ i PgR /-/ 30-40%
KATEGORIE
HORMONOZALEŻNOŚCI
Nowotwory hormonozależne ER/+/, PgR /+/ Nowotwory hormonononiezależne ER/-/ , PgR /-/Nowotwory o niepewnej hormonowrażliwości Słaba ekspresja ER lub PgR/-/
RECEPTOR HER-2
Znaczenie prognostyczne/predykcyjne u chorych na raka piersi
Skrócony czas przeżycia
HER2/neu nadekspresja/amplifikacja 3 lata
HER2/neu norma 6-7 lat
Molekularny cel terapeutyczny dla trastuzumabu- przeciwciała monoklonalnego anty HER-2
HER-2 W BADANIU IHC
Gown AM. Modern Pathology
•Nadekspresja - 20%
nowotworów piersi
•Metody oceny:
•IHC - wynik: (-), +1 (a),+2 (b), +3 (c)
•FISH (amplifikacja genu) Tylko wynik +3 w IHC
(nadekspresja) lub potwierdzenie amplifikacji w badaniu FISH
świadczy o wrażliwości na leczenie trastuzumabem (ORR +/- 50%)
>10 % kom. (słabo lub średnio) (+2)
Wynik ekspresji +2 w badaniu
IHC jest określany jako
graniczny lub niejednoznaczny i wymaga oceny amplifikacji
genu HER2 metodą
fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH).
Interpretacja wyniku:
/0/, /+1/ - wynik ujemny +2 - niejednoznaczny +3 dodatniBADANIE TECHNIKĄ FISH
Amplifikacja - stwierdzenie co najmniej 6 kopii genu.
Brak amplifikacji-stwierdzenie do 4 kopii genu.
Wynik niejednoznaczny
stwierdzenie 4 do 6 kopii
genu,wskazaniem do powtórzenia badania.
Wynik badania FISH najczęściej wyraża się jako stosunek
liczby kopii genu HER2 do liczby kopii chromosomu 17.
w kom. nowotworowej. Wartość wskaźnika powyżej 2,2 oznacza amplifikację.
NIEDROBNOKOMÓRKOWY
RAKA PŁUCA
Leczenie inhibitorami kinazy
tyrozyny EGFR
Wskaźniki predykcyjne odpowiedzi
Kliniczne
palenie tytoniu płeć żeńska ?
gruczołowy typ raka ? rasa żółta
Molekularne
ekspresja EGFR (IHC)
amplifikacja / polisomia EGFR (FISH) mutacja EGFR (PCR)
BADANIE BR.21
Log-rank: p=0.02 HR=0.68 (0.49, 0.95) Erlotynib Placebo 0 6 12 18 24 30 100 80 60 40 20 0Tsao i wsp. N Engl J Med. 2005; 353: 133-144
Pr aw d o p o d o b ień st w o p rz eż yc ia Miesiące EGFR+ Log-rank: p=0.70 HR=0.93 (0.63, 1.36) 0 6 12 18 24 30 100 80 60 40 20 0 Erlotynib Placebo Miesiące EGFR-N Erlotynib117 71 43 5 5 0 Placebo 67 23 12 5 0 0 N Erlotynib93 42 22 8 3 0 Placebo 48 24 14 3 0 0
Wpływ ekspresji EGFR na czas przeżycia chorych leczonych erlotynibem
NDRP: WPŁYW AMPLIFIKACJI
EGFR NA ORR
Autor N Lek % FISH+ RR
FISH+ vs FISH-HR (95% CI) Cappuzzo i wsp. 102 250 mg/dGefitynib 32% 36% vs 3% (0,23-0,82)0,44* Hirsch i wsp. SWOG 0126 82 500 mg/dGefitynib 32% 26% vs 11% (0,25-0,97)0,50* Tsao i wsp. BR.21 125 150 mg/dErlotynib 45% 20% vs 2% (0,23-0,82)0,44** Hirsch i wsp. ISEL 370 250 mg/dGefitynib 31% 16% vs 3% (0,36-1,03)0,61**
* Porównanie FISH+ i FISH-, wszyscy chorzy otrzymywali inhibitor EGFR ** Porównanie inhibitora EGFR vs placebo u chorych FISH+
NDRP: WPŁYW MUTACJI EGFR
NA CZAS PRZEŻYCIA
CZYNNIKI PREDYKCYJNE
ODPOWIEDZI:
EGFR
Odsetek komórek z ekspresją i nasilenie wybarwienia Amplifikacja Mutacje
Toksyczności skórne
Wczesna odpowiedź
Inne
KRAS BRAF PI3KCAAle 25% chorych EGFR/-/ odpowiada na leczenie !!!
- brak standaryzacji oznaczenia - heterogenność guzów
- zdolność wiązania przeciwciał
przez EGFR
Obiektywna wartość oceny? Kiedy ją przeprowadzić ?
Niektórzy chorzy nie odpowiadają na leczenie, a odnoszą korzyści
Arteaga. Oncologist 2002; 7: 31-39
MECHANIZMY NADMIERNEJ
AKTYWNOŚCI EGFR
Chung KY i wsp. J Clin Oncol; 23: 1803-1810, 2005
EGFR W BADANIU IHC
0
+1
+3
+2
Wyniki badań niejednoznaczne
Ekspresja EGFR nie jest wskaźnikiem predykcyjnym dla leczenia MAB
anty-EGFR chorych na raka jelita grubego
EKSPRESJA EGFR , A ORR
Badania z niską ekspresją EGFR (N = 91) Badania z wysoką ekspresją EGFR (≥ 10% EGFR) (N = 39) <1% EGFR (n = 37) 1-9% EGFR(n = 51)
Odpowiedź całkowita (ORR) 5% 8% 8%
Odpowiedź częściowa
Odpowiedź całkowita 5%0% 8%0% 8%0%
Choroba stabilna (SD) 32% 29% 21%
Choroba kontrolowana (OR + SD) 37% 37% 29%
Berlin J i wsp. J Clin Oncol. 2006; 24 (18 suppl): A3548. Hecht JR i wsp. ASCO Gastrointestinal Cancers ; 2007; A350 U chorych leczonych panitumumabem brak związku pomiędzy ekspresją EGFR, a odpowiedzią na leczenie
Tygodnie K apl an -M ei er % P F S Pacjenci: Niska EGFR 23 23 12 12 7 7 1 0 39 35 13 11 7 7 4 3 1 0 Wysoki EGFR
Badania z niską ekspresją EGFR
Mediana PFS (95% CI): 13.3 tygodnie (7.1, 22.9)
0 20 40 60 80 100 100 0 20 40 60 80 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36
Mediana PFS (95% CI): 7.6 tygodnie (7.1, 8.6)
Berlin J i wsp. J Clin Oncol. 2006; 24 (18 suppl): A3548. Hecht JR i wsp. J Clin Oncol. 2006; 24 (18 suppl): A3547
Badania z wysoką ekspresją EGFR
EKSPRESJA EGFR , A ORR
U chorych leczonych panitumumabem brak związku pomiędzy ekspresją EGFR, a odpowiedzią na leczenie
Lenz H-J i wsp. J Clin Oncol. 24: 4914-4921, 2006
(A) ORR (B) PFS (C) OS wobec liczby kopii genu
EGFR u chorych leczonych cetuksymabem
Najlepsza odpowiedź PFS (miesiące) OS (miesiące)
Scope A i wsp. J Clin Oncol; 25: 5390-5396, 2007
TOKSYCZNOŚCI SKÓRNE
Wysypka skórna przypominająca trądzik w st. 3
Cetuksymab > 80%
Panitumumab 90%
Gefitynib 53 -65%
TOKSYCZNOŚCI SKÓRNE
Zależność pomiędzy odpowiedzią na cetuksymab a występowaniem toksyczności skórnych
Bad. II fazy (n=346) w grupie opornych na irynotekan, oksaliplatynę i fluoropirymidyny*:
St. 1 RR - 7% St. 2 RR - 17% St. 3 RR - 20%
BOND: ORR: 25,8 % vs 6,3% odpowiednio u chorych z powikłaniami skórnymi i bez
toksyczności **
OS u chorych z nasilonymi toksycznościami
skórnymi znacząco dłuższy niż bez toksyczności ***
*Lenz HJ i wsp. J Clin Oncol ; 24: 4914-4921, 2006. **Saltz LB. J Clin Oncol; 22: 1201-1208, 2004. ***Cunningham D. N Engl J Med; 351: 337-345, 2004
Lenz H i wsp. JCO; 24: 4914-21, 2006
TOKSYCZNOŚCI SKÓRNE, A OS
Cetuksymab w monoterapii u chorych opornych na
irynotekan, oksaliplatynę i fluoropirymidyny:
1,7 4,9 9,4
n = 346
MiesiąceOS
-U chorych z powikłaniami skórnymi wydłużenie OS St.0 - MOS: 1,7 m-cy St.1 - MOS: 4,9 m-cy St.2,3 -MOS: 9,4 m-cyVan Cutsem E i wsp. J Clin Oncol; 25:1658-1664, 2007
OS:
(A) w całej grupie
(B) w zależności od
toksyczności skórnych
NSS- U chorych z powikłaniami skórnymi wydłużenie OS i PFS - Brak związku pomiędzy
nasileniem toksyczności skórnych a dawką
- Toksyczności skórne
występowały także u chorych, którzy nie odnieśli korzyści z leczenia panitumumabem
OS
OS
Czas od randomizacji (miesiące) Czas od randomizacji (miesiące)
GDP GTP inactive active GDP GTP inactive active GDP GTP inactive active
*
GDP GTP inactive active*
Schubbert S i wsp. Nature Rev Cancer. 2007; 7: 295-308
KRAS W CYKLU KOMÓRKOWYM
Białka Ras- aktywność GTP-azy związane z GDP - nieaktywne związane z GTP - aktywne
Mutacja KRAS - ↑aktywność białek zahamowanie hydrolizy GTP do GDP Prawidłowy: Wzrost Proliferacja Różnicowanie Zaburzenia: Wzrostu Proliferacji Różnicowania
KRAS
Czynnik złego rokowania
Negatywny czynnik predykcyjny odpowiedzi na
leczenie. Potwierdzono związek pomiędzy stanem
KRAS, a:
Odpowiedzią obiektywną na leczenie MAB anty- EGFR
Khambata-Ford S et al. J Clin Oncol. 25: 3230-3237, 2007
KRAS I PRZEKAZ SYGNAŁU
SZLAKU EGFR
Mutacja KRAS: pomimo zahamowania aktywności EGFR przez MAB dochodzi do przekazu sygnału
KRAS
Częstość mutacji KRAS zależna od nowotworu:
Rak jelita grubego 40% Niedrobnokomórkowy rak płuca 15% Rak trzustki 60% Now. płaskonabłonkowe reg. głowy i szyi 5%
WARTOŚĆ STANU KRAS
Badanie Leczenie N (%
mutacji) ORRWild type Mutacja
Lievre i wsp. JCO 2008 Cetuksymab + CTH 114 (32) 34 (44) 0 (0) Bienvenuti S i wsp.Cancer
Res 2007 Panitumumab lub cetuksymab lub cetuksymab + CTH
48 (33) 10 (31) 1 (6)
DeRoock i wsp. Ann Oncol
2008 Cetuksymab lub cetuksymab +irynotekan 113 (41) 27 (41) 0 (0) Finocchiaro i wsp.ASCO 2007 Cetuksymab + CTH 81 (40) 13 (26) 2 (6) Di Fiore i wsp. Br J Cancer 2007 Cetuksymab + CTH 59 (27) 12 (28) 0 (0) Khambata-Ford i wsp. JCO 2007 Cetuksymab 80 (38) 5 (10) 0 (0)
Amado i wsp. JCO 2008 Panitumumab 208 (40) 21 (17) 0 (0) Van Cutsen i wsp. ASCO
2008 Cetuksymab + CTH 192 (36) 104(59) 37(36) Bokemeyer i wsp. ASCO 2008 Cetuksymab + CTH 337 (42) 37 (61) 17 (33) Karapetis i wsp. NEJM 2008 Cetuksymab 394 (42) 22(13) 2 (1)
Amado RG i wsp. J Clin Oncol; 26: 1626-1634, 2008
PFS na podstawie stanu KRAS
KRAS zmutowany M PFS: 7,7 vs 7,3 tyg
(8 tyg vs 8 tyg)
KRAS wild type
M PFS: 12,3 vs 7,3 tyg (16 tyg vs 8 tyg) Czas (tygodnie) Czas (tygodnie) - Korzyści w PFS ograniczone do grupy WT KRAS - Leczenie panitumabem nie ma wpływu na PFS u chorych z mutacją KRAS
PFS
PFS