Streszczenie
Mechanizmy gospodarki rynkowej i globalna konkurencja stanowi dla organi-zacji gospodarczych wielkie wyzwanie. Zmiany otoczenia rynkowego, a w szczegól-noci aktywno konkurencji, wymagaj od organizacji gospodarczych poprawy ja-koci zarzdzania. Narzdziem umoliwiajcym realizacj tego celu s zintegrowane systemy informatyczne klasy ERP. Stanowi one strategiczny element biznesu, udostpniaj pracownikom technologie zarzdzania wiedz i przyczyniaj si do rozwoju przedsibiorstwa. Celem artykułu jest prezentacja moliwoci wykorzystania systemu ERP i portalu korporacyjnego w zakresie zarzdzania wiedz na przykładzie rozwiza firmy SAP. Ponadto w artykule opisano system ERP jako zintegrowany system informatyczny oraz istot zarzdzania wiedz.
Słowa kluczowe: zarzdzanie wiedz systemy ERP
1. System ERP jako zintegrowany system informatyczny
W warunkach cigłego denia do uzyskania przewagi konkurencyjnej w zarzdzaniu przed-sibiorstwem trzeba stosowa zintegrowane systemy informatyczne, które s zorganizowane modu-łowo i obsługuj wszystkie obszary zarzdzania przedsibiorstwem. Jednym z modeli zintegrowa-nych systemów informatyczzintegrowa-nych s systemy ERP.
System planowania zasobów przedsibiorstwa (Enterprise Resource Planning – ERP) to zestaw narzdzi informatycznych, który umoliwia sterowanie procesami biznesowymi, ewidencj opera-cji gospodarczych oraz monitorowanie i analizowanie funkcjonowania przedsibiorstwa. Celem systemu ERP jest zapewnienie optymalizacji zasobów i procesów wewntrznych przedsibiorstwa. Wikszo systemów ERP wspomaga zarzdzanie łacuchem dostaw (Supply Chain Management – SCM) [18]. Łacuch dostaw to sie organizacji zaangaowanych w realizacj rónych procesów i działa, które tworz dla klienta warto w formie produktów i usług. Systemy ERP umoliwiaj take zarzdzanie relacjami z klientami (Customer Relationship Management – CRM) i „odchu-dzone” wytwarzanie (Lean Manufacturing) oraz zaawansowane planowanie i harmonogramowanie (Advanced Planning and Scheduling).
System ERP umoliwia modelowanie systemu zarzdzania przedsibiorstwem. Podstaw sys-temu ERP jest zarzdzanie finansami, które dostawcy oprogramowania rozszerzyli o metody za-rzdzania operacyjnego oraz zaza-rzdzania zasobami ludzkimi.
Zasoby ludzkie obok zasobów finansowych, rzeczowych i informacyjnych stanowi kapitał kadej organizacji. Coraz wikszego znaczenia nabieraj kwalifikacje i umiejtnoci pracowników. Zarzdzanie przedsibiorstwem powinno by ukierunkowane zarówno na rozwój przedsibiorstwa, jak i na rozwój zatrudnionych w nim pracowników, w tym na podnoszenie ich kwalifikacji oraz wydajnoci pracy [11]. Kierownictwo organizacji powinno podejmowa działania sprzyjajce
rozwojowi pracowników np. przez organizacj szkole pracowników i dokonywanie oceny efek-tywnoci [16]. Systemy ERP w obszarze zarzdzania zasobami ludzkimi udostpniaj m.in.: moduł szkolenia pracowników, który obejmuje portal szkoleniowy i zarzdzanie szkoleniami. W wyniku rozszerzenia tradycyjnych systemów zarzdzania zasobami ludzkimi (Human Resource Manage-ment – HRM) o funkcje zarzdzania wiedz powstały systemy zarzdzania kapitałem ludzkim (Human Capital Management – HCM).
System ERP stanowi podstawowy zestaw narzdzi słucych do zarzdzania współczesnym przedsibiorstwem. Najwaniejsze korzyci wynikajce z zastosowania systemów ERP to [9]:
• integracja informacji ze wszystkich działów przedsibiorstwa, • redukcja poziomu utrzymywanych zapasów,
• obnika kosztów produkcji,
• synchronizacja procesów zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, • poprawa płynnoci finansowej,
• zwikszenie kompetencji pracowników.
Najbardziej znanym na wiecie i w Polsce systemem ERP jest rozwizanie niemieckiej firmy SAP o nazwie SAP ERP. W tabeli 1 dokonano zestawienia najwaniejszych procesów bizneso-wych realizowanych w systemie SAP ERP.
Tabela 1. Procesy biznesowe w systemie SAP ERP Obszary zarzdzania Główne procesy biznesowe Zarzdzanie finansami Rachunkowo finansowa
Rachunkowo zarzdcza Zarzdzanie finansowym łacuchem dostaw Zarzdzanie operacyjne Zarzdzanie zaopatrzeniem
Zarzdzanie zapasami i magazynami Zarzdzanie produkcj Zarzdzanie sprzeda i dystrybucj Zarzdzanie kapitałem ludzkim Zarzdzanie personelem
Zarzdzanie transakcjami pracowniczymi Zarzdzanie relacjami z pracownikami
System SAP ERP działa na platformie technologicznej SAP NetWeaver. Platforma ta rozszerza moliwoci systemu ERP i udostpnia komponenty takie, jak: portal korporacyjny, system business intelligence i technologie mobilne. Jednym z komponentów jest SAP Enterprise Portal, który ofe-ruje narzdzia zarzdzania wiedz i współprac oraz umoliwia integracj danych, wiedzy i infor-macji w ramach portalu korporacyjnego [1; 3].
2. Istota zarzdzania wiedz
W warunkach globalizacji i wzrostu konkurencyjnoci podstaw działania i rozwoju przedsi-biorstwa w coraz wikszym stopniu, staje si wiedza. Rodzaje wiedzy opisuje [5]. Wiedza specy-ficzna dla danej firmy ma czsto wiksz warto ni budynki, maszyny, zapasy lub rodki finan-sowe. Sukces przedsibiorstwa bdzie coraz bardziej zaleał od nabywania wiedzy, jej tworzenia i wykorzystywania w zarzdzaniu organizacj.
W rezultacie rozumienia wielkiej roli, jak odgrywa wiedza i informacja w zarzdzaniu przed-sibiorstwem, powstała koncepcja okrelana jako zarzdzanie wiedz (knowledge management) [11].
Zarzdzanie wiedz stanowi zestaw procesów słucych upowszechnianiu i wykorzystywaniu wiedzy dla realizacji celów organizacji. W zarzdzaniu wiedz przyjmuje si, e wszystkie procesy w przedsibiorstwie zawieraj w sobie elementy twórczoci, upowszechnienia i stosowania wiedzy w zarzdzaniu organizacj gospodarcz.
Wród celów zarzdzania wiedz wyrónia si [4]:
• odnajdywanie wiedzy w aplikacjach wspomagajcych zarzdzanie, • popraw efektywnoci obsługi klienta,
• podnoszenie kwalifikacji i rozwój pracowników, • podnoszenie innowacyjnoci produktów.
Wane jest zwrócenie uwagi na właciwe łczenie procesów przetwarzania informacji z kre-atywnoci i innowacyjnoci pracowników. Niezbdne jest take stałe uczenie si i podnoszenie kwalifikacji przez pracowników. Dlatego, e adne zmiany i innowacje nie mog by wprowadza-ne bez aktywwprowadza-nego udziału pracowników.
ródłem przewagi konkurencyjnej firmy s zdolnoci twórcze, zaangaowanie i kwalifikacje pracowników. Tylko ludzie s zdolni do tworzenia wartoci dodanej ukrytej w innych zasobach. Rozwój kreatywnoci personelu stanowi warunek rozwoju kadej organizacji. Właciwy personel oraz efektywne zarzdzanie zasobami ludzkimi stanowi kluczowy element rozwoju i postpu organizacyjnego.
Wykorzystanie kapitału intelektualnego i wiedzy przedsibiorstwa do tworzenia jego przewagi konkurencyjnej wymaga zasadniczych zmian w sposobie kierowania ludmi. Niezbdne jest two-rzenie atmosfery zaufania i swobody działania oraz zwikszenia dostpu do informacji [8].
W procesie zarzdzania wiedz organizacje powinny budowa relacje midzy pracownikami oparte na wzajemnym zaufaniu oraz dy do likwidacji barier organizacyjnych i komunikacyj-nych. Szerzej na temat zarzdzania wiedz pisz m.in.: [2; 5; 7; 13; 17].
Systemy zarzdzania wiedz (Knowledge Management Systems – KMS) wspomagaj procesy pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostpniania wiedzy [14].
W celu stworzenia systemu zarzdzania wiedz firma musi posiada odpowiednie zasoby in-formacji i wiedzy. Do najwaniejszych zasobów inin-formacji i wiedzy w firmie zalicza si [13]: otoczenie makro (uwarunkowania prawne, ekonomiczne, polityczne i kulturowe), otoczenie mikro (klienci, dostawcy i konkurenci) oraz kwalifikacje i dowiadczenie pracowników.
System zarzdzania wiedz powinien integrowa dostp do aplikacji niezbdnych pracowniko-wi do realizacji okrelonych procesów biznesowych, a zatem ułatpracowniko-wia realizacj procesów, w któ-rych wykorzystuje si nabyt wiedz. Z drugiej strony realizacja procesów biznesowych wymaga dostarczania odpowiednich usług komunikacyjnych i aplikacji [4].
Najwaniejsze technologie IT stosowane w zarzdzaniu wiedz to m.in. [5; 13; 18]: • technologie pozyskiwania wiedzy (np. data mining, text mining, Web mining), • technologie gromadzenia wiedzy (np. bazy danych, bazy wiedzy, bazy
dokumen-tów, hurtownie danych),
• technologie odnajdywania wiedzy (np. systemy zarzdzania dokumentami, systemy wyszukiwania informacji, systemy zarzdzania treci),
• technologie przekazywania wiedzy (np. e-learning, wideokonferencje), • technologie współpracy (np. praca grupowa, technologie mobilne) oraz • technologie udostpniania wiedzy (np. portale korporacyjne).
Przedmiotem dalszej czci artykułu s portale korporacyjne, które integruj róne technologie IT stosowane w zarzdzaniu wiedz.
3. Portal korporacyjny jako platforma zarzdzania wiedz dla systemu ERP
Korzystajc z portalu korporacyjnego uytkownicy systemu ERP mog realizowa róne funk-cje zarzdzania wiedz, czyli pozyskiwanie, gromadzenie, udostpnianie i zastosowanie wiedzy. Portale tworz jednolit platform spersonalizowan dla poszczególnych pracowników, grup, or-ganizacji i jej otoczenia. Moliwoci wykorzystania systemu ERP i portalu korporacyjnego w za-rzdzaniu wiedz zaprezentowano na przykładzie rozwiza firmy SAP (system SAP ERP i infra-struktura portalu korporacyjnego SAP Enterprise Portal).
3.1. Charakterystyka portali korporacyjnych
Portale korporacyjne oferuj usługi informacyjne, komunikacyjne i marketingowe. Zadaniem portali korporacyjnych jest udostpnianie uytkownikom wiedzy dostosowanej do ich potrzeb i posiadanych uprawnie. Pojcie portalu korporacyjnego nie ma jednoznacznej definicji.
Portale korporacyjne (Enterprise Information Portal – EIP) to aplikacje umoliwiajce uyt-kownikom dostp do wewntrznych i zewntrznych ródeł informacji oraz dostarczajce spersona-lizowan, dostosowan do potrzeb informacj niezbdn w procesie podejmowania decyzji. Z punktu wiedzenia procesu podejmowania decyzji portal korporacyjny umoliwia organizowanie i wyszukiwanie informacji we wszystkich stosowanych w przedsibiorstwie aplikacjach wspoma-gajcych zarzdzanie. Informacje te mog pochodzi z operacyjnych baz danych, hurtowni danych i systemów zewntrznych.
Współczesny portal korporacyjny powinien nie tylko dostarcza uytkownikom informacji, ale umoliwia im współprac z innymi uytkownikami, czyli udostpnia oprogramowanie do pracy grupowej, poczty elektronicznej i systemów przepływu pracy [15].
Do podstawowych funkcji portali korporacyjnych zalicza si [4]: personalizacj, tworzenie i zarzdzanie treci, przeszukiwanie i wyszukiwanie, zapytania, raportowanie i analiz, zarzdza-nie danymi i integracj aplikacji, zarzdzazarzdza-nie dokumentami, współprac elektroniczn oraz wspo-maganie procesów.
Portal korporacyjny mona okreli jako platform informatyczn, która „integruje systemy i technologie informatyczne, dane, informacj i wiedz, funkcjonujce w organizacji oraz jej oto-czeniu, w celu udostpnienia uytkownikom (..) w dowolnym czasie i miejscu, w bezpieczny spo-sób”[15] i poprzez prosty interfejs oparty na przegldarce internetowej. Portal korporacyjny to „brama do wiedzy w organizacji” [15]. W architekturze portali korporacyjnych wyrónia si pi warstw [15]: warstw prezentacji i personalizacji, warstw taksonomii i wyszukiwania, warstw bezpieczestwa, warstw aplikacji oraz warstw integracji.
Wród portali korporacyjnych mona wyróni portale pracowników (Business to Employee Portals) nazywane te portalami wiedzy (knowledge portals), których zadaniem jest udostpnianie pracownikom wydajnego i efektywnego narzdzia usprawniajcego ich prac. W ramach takiego portalu strona startowa kadego pracownika jest dostosowana do zada i obowizków, jakie
reali-zuje on w przedsibiorstwie [4]. Zakres udostpnianych informacji i aplikacji zaley od roli peł-nionej w firmie przez pracownika.
Portale korporacyjne s wdraane w celu poprawienia komunikacji i obiegu informacji oraz powiza midzy pracownikami [12]. Zapewniaj one take mobilny dostp do informacji [10]. Mog by równie wykorzystywane do przekazywania wiedzy poprzez udostpnianie pracowni-kom szkole elektronicznych (e-learning). Na temat rodzajów e-learningu oraz sposobów przygo-towywania treci szkole pisze m.in. Hyla [6].
3.2. Wykorzystanie systemu SAP ERP i portalu korporacyjnego w zarzdzaniu wiedz W zarzdzaniu wiedz wyrónia si najczciej nastpujce działania: pozyskiwanie wiedzy, gromadzenie wiedzy, dystrybucj (udostpnianie) wiedzy i zastosowanie (wykorzystanie) wiedzy.
Pozyskiwanie wiedzy obejmuje działania majce na celu nabywanie wiedzy wewntrz i na ze-wntrz firmy. Rozproszenie wiedzy sprawia trudnoci szczególnie w duych korporacjach. Przy-kładowe działania w tym zakresie to wyszukiwanie wiedzy w firmowych bazach danych, wiedzy i dokumentów lub w Internecie, a take zagłbianie i analiza wiedzy.
W celu pozyskiwania wiedzy mona stosowa proste narzdzia wyszukiwawcze dostpne w systemie SAP ERP (np. zapytania) lub bardziej zaawansowane narzdzia wyszukiwawcze w ramach portalu korporacyjnego zintegrowanego z systemem SAP ERP (np. wyszukiwarki). Baza danych systemu SAP ERP jest ródłem wiedzy np. o klientach, dostawcach, posiadanych zapasach magazynowych, kondycji finansowej firmy oraz realizowanych procesach biznesowych. Wykorzy-stanie Internetu jako ródła wiedzy usprawnia pozyskiwanie wiedzy przez pracowników organiza-cji, jej klientów i partnerów handlowych.
System SAP ERP oferuje zagłbianie wiedzy na rónych poziomach szczegółowoci, tzn. od informacji ogólnej do szczegółowej i odwrotnie oraz analizy i raporty całociowe lub czciowe. Dla przykładu mona wywietli dokumenty ksigowe przygotowane w danym okresie przez wy-branego pracownika, a nastpnie stosujc zagłbianie wiedzy przejrze informacje szczegółowe dotyczce wybranego dokumentu.
Pracownik korzystajcy z systemu SAP ERP poprzez umiejtne ustalenie kryteriów wyboru moe szybko znale informacje potrzebne do analizy wiedzy. System SAP ERP udostpnia wiele standardowych zapyta, raportów i analiz. Na przykład mona przeprowadzi analiz wynagrodze okrelonej grupy pracowników w wybranych okresach. Poprzez portal korporacyjny pracownik ma dostp do systemu ERP, co ułatwia proces pozyskiwania wiedzy.
Gromadzenie wiedzy polega na tworzeniu baz danych, baz wiedzy, baz dokumentów i hurtowni danych. W trakcie realizacji procesów biznesowych w poszczególnych obszarach zarzdzania powstaj róne dokumenty logistyczne, finansowe i kadrowe rejestrowane w centralnej bazie da-nych systemu SAP ERP. Dane te dotycz jednego roku w podziale na poszczególne okresy w dzia-łalnoci firmy. W celu przeprowadzania analiz wielowymiarowych dane po zamkniciu okresu lub roku mona przekazywa do hurtowni danych, gdzie s one przechowywane przez wiele lat. Pozo-stałe dokumenty przygotowywane przez pracowników organizacji s gromadzone w bazie doku-mentów. W Internecie dostpne s róne bazy wiedzy, np. dokumentacja systemu SAP ERP, arty-kuły o okrelonej tematyce. Dostp do bazy danych systemu ERP, baz wiedzy, baz dokumentów i hurtowni danych jest moliwy przez portal korporacyjny.
Dystrybucja wiedzy polega na rozmieszczeniu w firmie punktów dostpu do zasobów wiedzy i okreleniu zasad udostpniania i ochrony wiedzy. Dostp do zasobów w systemu SAP ERP
opar-ty jest na roli, jak pracownik pełni w organizacji. Poprzez portal korporacyjny pracownik, klient lub przedstawiciel handlowy ma dostp tylko do takich zasobów, do których ma nadane uprawnie-nia. Udostpnianie wiedzy z systemu SAP ERP poprzez portal korporacyjny moe si te odbywa w terenie za pomoc urzdze mobilnych. System SAP ERP udostpnia take rozwizania z zakre-su obiegu dokumentów powizanego z realizacj procesów biznesowych. Z systemu SAP ERP moliwy jest eksport danych do pakietów biurowych. Dla przykładu zestawienie przygotowane w systemie SAP ERP mona przesła do arkusza kalkulacyjnego, w celu przeprowadzenia analizy lub wizualizacji danych, a nastpnie przygotowa sprawozdanie w formie prezentacji multimedial-nej. Prezentacj mona udostpni w ramach portalu korporacyjnego.
Ponadto system SAP ERP oferuje terminowe dostarczanie wiedzy, poprzez ustalenie zakresu, odbiorców i czstotliwoci przygotowania raportów, a take umoliwia ich przesyłanie pomidzy uytkownikami systemu wewntrzn poczt elektroniczn. Na przykład raz w miesicu pracownik działu płac przygotowuje list płac i przesyła j do akceptacji kierownikowi.
Zastosowanie wiedzy to podejmowanie działa majcych na celu tworzenie wartoci w organi-zacji poprzez wykorzystanie narzdzi przekazywania wiedzy i współpracy oraz monitorowania. W celu przekazywania wiedzy i podnoszenia kwalifikacji pracowników mona wykorzysta szko-lenia elektroniczne. Tworzenie grup dyskusyjnych w ramach portali korporacyjnych umoliwia przyspieszenie cyklu od powstania pomysłu do jego komercjalizacji oraz przyczynia si do podnie-sienia innowacyjnoci produktów i procesów obsługi klienta.
System SAP ERP gromadzi i udostpnia róne rodzaje wiedzy, ale to od umiejtnoci uyt-kownika systemu zaley czy potrafi wiedz wykorzysta w procesach podejmowania decyzji. Dla-tego bardzo istotne w procesie wdroenia systemu SAP ERP s szkolenia uytkowników, które maj na celu ukazanie moliwoci realizacji procesów biznesowych w ujciu niezbdnych danych podstawowych, realizowanych czynnoci i uzyskiwanej wiedzy. Dziki temu pracownicy dowiadu-j si, jak wiedz mog uzyska z systemu, a od ich kreatywnoci zaley jak uzyskan wiedz wykorzystaj w rozwizywaniu problemów decyzyjnych.
Kady uytkownik systemu SAP ERP jest identyfikowany i ma przypisane uprawnienia dziki którym moe wprowadza wiedz do systemu lub uytkowa udostpnian wiedz. Administrator moe na bieco monitorowa i analizowa działania wykonywane przez uytkownika systemu, dziki temu wiadomo z których uprawnie korzysta.
Coraz wicej pracowników przedsibiorstwa korzysta z wiedzy gromadzonej w kilku obszarach systemu ERP jednoczenie. Portal korporacyjny moe z jednej strony słuy do uruchamiania potrzebnych aplikacji systemu ERP, a z drugiej strony do znajdowania niezbdnej wiedzy, czy korzystania ze szkole elektronicznych.
3.3. SAP Enterprise Portal jako infrastruktura portalu korporacyjnego
Firma SAP w ramach platformy technologicznej SAP NetWeaver udostpnia infrastruktur portalu korporacyjnego. SAP Enterprise Portal umoliwia pracownikom współprac poprzez mo-liwo wspólnego korzystania z aplikacji i wspólnego przygotowywania dokumentów, komunika-cj oraz prac w rodowisku wirtualnego zespołu [1].
Komponent SAP Enterprise Portal dostarcza pełn infrastruktur portalu wraz z funkcjami za-rzdzania wiedz oraz współpracy. Predefiniowane treci biznesowe przyspieszaj wdroenie oraz zmniejszaj koszty integracji istniejcych systemów informatycznych.
Infrastruktura portalu pozwala na szybk i efektywn integracj rozwiza SAP, aplikacji ze-wntrznych, dotychczas stosowanych systemów informatycznych, baz danych, dokumentów, we-wntrznych i zewe-wntrznych treci internetowych oraz narzdzi ułatwiajcych współprac. Rozwi-zanie to wykorzystuje otwarte standardy Web Services, a take cisł integracj z innymi kompo-nentami SAP NetWeaver [3].
SAP Enterprise Portal gwarantuje pracownikom, partnerom i klientom stały, bezpieczny i opar-ty na rolach dostp do potrzebnych informacji i aplikacji. Pracownicy mog szybciej idenopar-tyfikowa oraz rozwizywa problemy biznesowe. Oznacza to wymierne korzyci i osiganie przewagi stra-tegicznej.
Korzyci z zastosowania portalu korporacyjnego mona rozpatrywa z trzech punktów wiedze-nia [15]: pracowników, kadry zarzdzajcej i przedsibiorstwa (tabela 2).
Tabela 2. Korzyci z zastosowania portalu korporacyjnego Punkt wiedzenia Główne korzyci
Pracownicy ródło informacji i wiedzy Narzdzie współpracy i komunikacji Miejsce realizacji procesów biznesowych Kadra zarzdzajca Gromadzenie danych o działalnoci biznesowej w podziale
na obszary zarzdzania
Gromadzenie danych o uwarunkowaniach prowadzenia działalnoci biznesowej
Pozyskiwanie wiedzy niezbdnej do podejmowania decyzji Przedsibiorstwo Uporzdkowanie chaosu informacyjnego
Redukcja kosztów działania firmy Integracja aplikacji
Poprawa innowacyjnoci i pozycji konkurencyjnej Rozwój pracowników
Wsparcie technologiczne koncepcji zarzdzania wiedz
Portal korporacyjny usprawnia procesy biznesowe i podejmowanie decyzji w przedsibiorstwie oraz zwiksza ich jako i efektywno . Ponadto portal to miejsce działa marketingowych i sprzeday oraz współpracy z partnerami biznesowymi i szkolenia pracowników. Portale pomaga-j budowa przewag konkurencyjn, a ich stosowanie jest strategiczne dla funkcjonowania współ-czesnych przedsibiorstw.
4. Podsumowanie
Zarzdzanie wiedz zaczyna odgrywa coraz wiksz rol w zakresie realizacji strategii firmy, poniewa przypieszenia proces podejmowania decyzji oraz ogranicza ryzyko podejmowania błdnych decyzji, a take przyczynia si do oszczdnoci finansowych. Umiejtne zarzdzanie wiedz decyduje o zdolnoci konkurowania organizacji na rynku. Tworzenie systemu zarzdzania wiedz to jedno z najwaniejszych wyzwa współczesnych przedsibiorstw.
Koncepcja portalu korporacyjnego to platforma zapewniajca personalizowany dostp z prze-gldarki do rónorodnych treci i aplikacji w Internecie, intranecie czy ekstranecie oraz agregacj treci, danych i usług z wielu ródeł na wspólnym interfejsie uytkownika. Portale korporacyjne
umoliwiaj integracj rónych technologii IT stosowanych w systemach zarzdzania wiedz i ich połczenie z systemami ERP.
W dobie globalizacji systemy ERP rozbudowane o systemy zarzdzania wiedz stanowi pod-staw nowoczesnego zarzdzania i s jednym z czynników zmuszajcych przedsibiorstwa do cigłej innowacyjnoci.
Bibliografia
1. Anderson G.W., Larocca D., Sams Teach Yourself SAP in 24 Hours, Sams Publishing, Indian-apolis 2005
2. Baruk J., Zarzdzanie wiedz i innowacjami, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toru 2006 3. Campbell S., Mohun V., Mastering Enterprise SOA with SAP NetWeaver and SAP ERP,
Wiley Publishing, Indianapolis 2007
4. Gołuchowski J., Technologie informatyczne w zarzdzaniu wiedz w organizacji, Wydawnic-two Akademii Ekonomicznej im Karola Adamieckiego w Katowicach, Katowice 2005
5. Grudzewski W. M., Hejduk I. K., Zarzdzanie wiedz w przedsibiorstwach, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2004
6. Hyla M., Przewodnik po e-learningu, Oficyna Wydawnicza, Kraków 2005
7. Kisielnicki J., Sroka H., Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarzdzania, Wy-dawnictwo Placet, Warszawa 2005
8. Kowalczewski W. (red.), Zarzdzanie współczesnym przedsibiorstwem, Wydawnictwo Aka-demickie Dialog, Warszawa 2002
9. Lenart A., Geneza i rozwój zintegrowanych systemów informatycznych, [w:] Zarzdzanie i wiedza w przedsibiorstwie. Wybrane aspekty, Prace i Materiały Wydziału Zarzdzania Uni-wersytetu Gdaskiego - nr 3/2005, Fundacja Rozwoju UniUni-wersytetu Gdaskiego, Sopot 2005 10. Lenart A., Kierunki rozwoju systemów ERP, w: Bazy danych – Struktury, algorytmy, metody,
Wybrane technologie i zastosowania, pod. red. S. Kozielskiego, B. Matysiak, P. Kasprow-skiego, D. Mrozka, Wydawnictwa Komunikacji i Łcznoci, Warszawa 2006
11. Lenart A., Systemy ERP a rozwój organizacji gospodarczych, w: Zarzdzanie rozwojem orga-nizacji, TOM I, pod red. S. Lachniewicza, Monografie Politechniki Łódzkiej, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łód 2007
12. Lenart A., Zintegrowane systemy informatyczne klasy ERP. Teoria i praktyka na przykładzie systemu BAAN IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdaskiego, Gdask 2005
13. Łobejko S., Systemy informacyjne w zarzdzaniu wiedz i innowacj w przedsibiorstwie, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2005
14. Nowicki A. (red.), Komputerowe wspomaganie biznesu, Warszawa 2006
15. Olszak C.M. i Ziemba E. (red.), Strategie i modele gospodarki elektronicznej, PWN, Warsza-wa 2007
16. Pocztowski A., Zarzdzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa 2007
17. Probst G., Raub S., Romhardt K., Zarzdzanie wiedz w organizacji, Oficyna Wydawnicza, Kraków 2002
18. Turban E., Leidner D., McLean E., Wetherbe J., Information Technology for Management. Transforming Organizations in the Digital Economy, John Wiley & Sons, New York 2007
ERP SYSTEMS IN A VIEW OF KNOWLEDGE MANAGEMENT
Summary
Market economy mechanisms and global competition are big challenges for business organizations. Changes of market surroundings and especially pressure of competitors requires improvement of quality management from firms. A tool ena-bling reaching such a goal are Integrated Information Systems ERP. They are stra-tegic elements of business which learn workers knowledge management technologies application and support development of enterprises. A goal of the paper is presenta-tion of possibilities of usage of ERP and corporapresenta-tion portal in the scope of knowl-edge management on a case of SAP solutions. In the paper one can show also ERP system as Integrated Information Systems and an essence of knowledge management. Keywords: knowledge management ERP systems
Anna Lenart
anna.lenart@univ.gda.pl
Katedra Informatyki Ekonomicznej, Wydział Zarzdzania, Uniwersytet Gdaski ul. Piaskowa 9, 81-864 Sopot
