Podręczniki Prawnicze
Prawo
giełdowe
Konrad Zacharzewski
2. wydanie
C. H. Beck
Prawo giełdowe
K o n r a d Z a c h a r z e w s k i
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
w Toruniu
2. wydanie
W Y D A W N I C T W O C . H . B E C K W A R S Z A W A 2 0 1 2
Spis treści
Wykaz skrótów XI Wykaz literatury XVII Przedmowa do wydania drugiego XIX
Przedmowa do wydania pierwszego XXI
Rozdział I. Prawo giełdowe w systemie prawa 1
§ 1. Przedmiot prawa giełdowego 1 i) 2. Kompleksowy charakter gałęzi prawa giełdowego 2
§ 3. Publicyzacja prawa giełdowego 6 § 4. Prawo giełdowe jako dyscyplina dogmatyczna 9
§ 5. Podstawowe instytucje prawa giełdowego 14 {j 6. Model regulacji prawa giełdowego 15
Rozdział II. Giełda jako ry nek 18
ij 7. Etapy kształtowania się zjawiska wymiany handlowej 20
§ 8. Określenie rynku 22 § 9. Współczesne kategorie rynków 22
§ 10. Kierunki formalizacji obrotu giełdowego 23
§ 11. Pojęcia i definicje giełdy 26 § 12. Zarys dziejów instytucji giełdowych 27
ij 13. Pochodzenie nazwy ..giełda" 28
§ 14. Rodzaje giełd 29 § 15. Funkcje (cele) giełd 29
1. Prawny motyw giełdy 29 II. Ogólne gospodarcze funkcje giełd 30
III. Pozagospodarcze znaczenie giełd 31 § 16. Współczesne tendencje rozwoju giełd 32
§ 17. Giełdy towarowe w Polsce 36
Rozdział III. Regulacja prawna obrotu giełdowego 39
§ 18. Wpływ przesileń giełdowych na rozwój ustawodawstwa giełdowego 41
I. Przyczyny przesileń giełdowych 41 II. Przebieg wybranych przesileń giełdowych 42
III. Skutki przesileń giełdowych w sferze legislacyjnej 45 § 19. Partykularne cele regulacji obrotu giełdowego 46
I. Doprowadzenie emisji do skutku 46 II. Zapewnienie zawarcia oraz wykonania umowy sprzedaży 47
III. Ochrona przed skutkami niewypłacalności pośrednika giełdowego 48
IV. Niewątpliwe ustalenie kursu giełdowego 48 V. Nowoczesne rozumienie ratio legis prawa giełdowego 49
§ 20. Regulacja prawna obrotu giełdowego w Unii Europejskiej 50
§ 2 1 . Podstawowe źródła prawa giełdowego w Polsce 53 § 22. Unormowania tzw. miękkiego prawa giełdowego 55
I. Kodeksy corporate governance 55 II. Kodeksy deontologiczne 57 III. Przyjęte praktyki rynkowe 60
Rozdział IV. Giełda jako osoba prawna 63
§ 23. Modele giełd 63 § 24. Koncepcja członkostwa giełdowego 65
§ 2 5 . Spółka prowadząca giełdę 66 § 26. Giełda jako jedna z form organizacji obrotu instrumentami finansowymi... 68
§ 27. Zadania spółki prowadzącej giełdę 72 § 28. Koncepcja prywatyzacji spółki prowadzącej giełdę 74
Rozdział V. Podmiotowe otoczenie giełdy 76
§ 2 9 . Giełda jako domicyl zobowiązań 78 § 3 0 . Emitent (spółka publiczna) 78 § 3 1 . Główne formy zaangażowania Skarbu Państwa w sferze obrotu
giełdowego 80 § 32. Instytucje depozytowo-rozliczeniowo-rozrachunkowe 81
§ 33. Firma inwestycyjna (członek giełdy) 83 § 34. Makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, makler niezależny,
agent firmy inwestycyjnej 85 § 35. Finalny nabywca walorów giełdowych (tzw. inwestor) 89
I. Inwestor w ujęciu typologicznym 89
II. Inwestor indywidualny 90 III. Klient detaliczny 92 IV. Klient profesjonalny 93
V. Inwestor kwalifikowany 93 VI. Podstawowe formy zbiorowej aktywności inwestycyjnej 94
Rozdział VI. Nadzór giełdowy 97
§ 36. Prawny sens nadzoru giełdowego 98 § 37. Modele nadzoru giełdowego 99 § 38. Komisja Nadzoru Finansowego 101 § 3 9 . Współpraca organów nadzoru 103 § 40. Zasięg kompetencji nadzorczych KNF 105 § 4 1 . Podstawowe kompetencje nadzorcze KNF 107
Rozdział VII. Bezpieczeństwo obrotu giełdowego 110
§ 42. Bezpieczeństwo obrotu giełdowego jako ratio legis 111 § 43. Normatywny kontekst bezpieczeństwa obrotu giełdowego 114 § 44. Bezpieczeństwo obrotu giełdowego w wymiarze treściowym 116 § 45. Podstawowe płaszczyzny bezpieczeństwa obrotu giełdowego 119 § 46. Pomiędzy postulatywnością a dyrektywnością bezpieczeństwa obrotu
giełdowego 122 § 47. Przedmiot i zakres ochrony 123
Spis treści Vii
§ 49. Stosowanie zwrotów niedookreślonych prawa giełdowego 129 § 50. Bezpieczeństwo obrotu giełdowego jako kontekst instytucji
szczegółowych 132
Rozdział VIII. System depozytowo-rozliczeniowo-rozrachunkowy 136
§ 51. Geneza rozliczeń i rozrachunków oraz dematerializacji walorów
giełdowych 137 § 52. Wielopodmiotowa architektura systemu
depozytowo-rozłiczenio-wo-rozrachunkowego 141 ij 53. Stosunek rachunku 147 § 54. Piętra (poziomy) ustroju buchalterii giełdowej 148
§ 55. Depozyt papierów wartościowych (instrumentów finansowych) 151 I. Powiązania depozytu z innymi uczestnikami stosunków giełdowych 151 II. Rodzaje prowadzonych rachunków i podstawowe czynności 155
Ul. Rachunek zbiorczy 157 § 5 6 . Izba rozliczeniowa 158
I. Powiązania izby z innymi uczestnikami stosunków giełdowych 158
II. System zabezpieczania płynności rozliczeń transakcji 159 III. Izba rozliczeniowa jako centralny kontrpartner
oraz nowacja rozliczeniowa 163
§ 57. Izba rozrachunkowa 168 I. Powiązania izby z innymi uczestnikami stosunków giełdowych 168
II. Rodzaje prowadzonych rachunków 168
III. Podstawowe czynności 170 § 58. Systemy informatyczne giełdy 171
Rozdział IX. Czynności obrotu giełdowego 173
§ 5 9 . Próba skatalogowania czynności obrotu giełdowego 174 § 60. Czynności giełdowe przewidziane w regulaminie giełdy 175
I. Oferta zawarcia umowy sprzedaży na giełdzie 175 II. Umowa sprzedaży zawarta na giełdzie 176
111. Transakcje szczególne 177 § 61. Czynności maklerskie dokonywane przez firmy inwestycyjne 184
§ 62. Czynności związane z obrotem instrumentami finansowymi dokonywane
przez inne osoby 186
Rozdział X. Walor giełdowy 191
§ 63. Instrument finansowy i towar giełdowy de lege lata 194 § 64. Instrumenty finansowe w perspektywie nowego Kodeksu cywilnego 196
§ 65. Pojęcie waloru giełdowego 197 § 66. Tradycyjne papiery wartościowe a idea dematerializacji 200
§ 67. Środki symbolizujące prawo podmiotowe 202
I. Ogólny zarys koncepcji 202 II. Nośnik prawa podmiotowego 204 III. Prawa podmiotowe związane z nośnikiem 205
IV. Podstawy kreacji 206 V. Treść prawa podmiotowego 207
VI. Prawa podmiotowe związane z wpisem na rachunek 210 VII. Kreacja środka symbolizującego prawo podmiotowe 211
VIII. Skutki kreacji środka symbolizującego prawo podmiotowe 213 § 68. Walor giełdowy jako prawo podmiotowe wpisane na rachunek 215
I. Tło konstrukcyjne walorów giełdowych 215
II. Nośnik waloru giełdowego 216 III. Prawa podmiotowe związane z walorem giełdowym 217
IV. Kreacja waloru giełdowego 218 V. Skutki kreacji waloru w zakresie porządku legitymacyjnego 221
VI. Mechanizm cyrkulacji waloru giełdowego 222
Rozdział XI. Emisja waloru giełdowego 225
§ 69. Regulacja prawna publicznej emisji waloru giełdowego 227 § 70. Prywatne wystawienie papieru wartościowego a emisja publiczna
instrumentu finansowego 228
§ 7 1 . Cele emisji publicznej 229 § 72. Pojęcie obrotu pierwotnego 230 § 73. Pojęcie oferty publicznej 231 § 74. Znaczenie instytucji oferty publicznej 232
§ 75. Tryby publicznej emisji walorów giełdowych - dopuszczenie do obrotu
na rynku regulowanym 236 § 76. Dopuszczenie i wprowadzenie do notowań giełdowych 243
§ 77. Charakter prawny emisji publicznej 246 § 78. Charakter prawny dokumentu informacyjnego 249
§ 79. Podstawy prawne nabycia waloru w związku z jego emisją 253 § 80. Uczestnicy procedury emisji waloru giełdowego (na przykładzie emisji
akcji) 259 § 81. Czynności związane z emisją waloru giełdowego (na przykładzie emisji
akcji) 264
Rozdział XII. Umowa sprzedaży giełdowej 271
§ 82. Pojęcie obrotu wtórnego 272 § 83. Pojęcie umowy sprzedaży zawartej na giełdzie 274
§ 84. Charakter prawny sprzedaży giełdowej 276 § 85. Strony umowy sprzedaży zawartej na giełdzie 279 § 86. Tryby zawarcia umowy sprzedaży na giełdzie 280 § 87. Oferta zawarcia umowy sprzedaży na giełdzie 284
§ 88. Automatyczne systemy transakcyjne 288
§ 89. Notowania giełdowe 290 § 90. Wykonanie umowy sprzedaży zawartej na giełdzie 292
Rozdział XIII. Pośrednictwo giełdowe 296
§ 91. Monopol maklerski 297 § 92. Status prawny pośrednika giełdowego 300
§ 9 3 . Konstrukcja zobowiązania pośredniczenia giełdowego 300 § 94. Charakter prawny umowy o pośrednictwo giełdowe 302 § 95. Główne świadczenie pośrednika giełdowego 303
§ 9 6 . Dyspozycja klienta 304 § 97. Obowiązek prowadzenia rachunku 305
§ 98. Powinności drugoplanowe pośrednika giełdowego 308 § 99. Konstrukcja prawna zastępstwa giełdowego 309 § 100. Sytuacja klienta po zawarciu umowy sprzedaży na giełdzie 311
Spis treści IX
Rozdział XIV. Informacja giełdowa 313
§ 101. Transparentność obrotu giełdowego 315 § 102. Informacja oficjalna spółki prowadzącej giełdę 317
I. Informacja o zawarciu umowy sprzedaży 317
II. Ceduła giełdowa 317 III. Bieżące dane transakcyjne 319
IV. Informacja o nadużyciach 320 § 103. Informacja oficjalna udzielana przez Komisję Nadzoru Finansowego 321
I. Dostęp do informacji publicznej 321 II. Publikacja decyzji administracyjnych oraz informacji o nadużyciach 322
III. Publikacja innych informacji oficjalnych 323 IV. Obowiązek prowadzenia jawnych rejestrów 324
V. Komunikacja z Komisją 324 § 104. Informacja oficjalna rozprzestrzeniana przez emitentów 325
I. Obowiązek prospektowy 325 II. Promocja emisji 327 III. Informacja poufna, bieżąca i okresowa 327
IV. Informacja emitenta na żądanie spółki prowadzącej giełdę 332 V. Powinności informacyjne emitentów w obrocie poza giełdą 333
§ 105. Informacja oficjalna firm inwestycyjnych 333 § 106. Informacja oficjalna finalnych nabywców walorów giełdowych 335
§ 107. Nieoficjalna informacja giełdowa 336 1. Nieoficjalna informacja firm inwestycyjnych 336
II. Nieoficjalna informacja w obiegu prywatnym 337
III. Publicystyka giełdowa 338
§ 108. Rating 340 § 109. Obowiązek zachowania tajemnicy 343
§ 110. Podstawowe skutki prawne uchybień informacyjnych 344
Rozdział XV. Nadużycia giełdowe 349
§ 111. Giełda jako pole do nadużyć 351 § 112. Regulacja nadużyć giełdowych wprawie polskim 354
§ 113. Model sankcjonowania nadużyć giełdowych 356
§ 114. Nadużycia emitentów 358 § 115. Nadużycia firm inwestycyjnych 361
§ 116. Nadużycia finalnych nabywców walorów giełdowych 364
§ 117. Nadużycia innych osób 366 § 115. Praktyka zwalczania nadużyć giełdowych 367
Rozdział XVI. Odpowiedzialność odszkodowawcza w stosunkach giełdowych. .. 370
§ 119. Źródła i podstawy odpowiedzialności prawnej w stosunkach giełdowych.... 372 § 120. Obszary tematyczne odpowiedzialności odszkodowawczej w stosunkach
giełdowych 374 § 121. Odpowiedzialność odszkodowawcza z perspektywy podmiotowej 377
I. Sprawca szkody 377 II. Poszkodowany 379 § 122. Odpowiedzialność odszkodowawcza w ujęciu przedmiotowym
Spis treści
I. Zdarzenia aktualizujące odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu
Państwa 380 II. Zdarzenia aktualizujące odpowiedzialność spółki prowadzącej giełdę 381
III. Zdarzenia bezprawne w działalności instytucji
depozytowo-rozlicze-niowo-rozrachunkowych 382 IV. Kreacja walom giełdowego obciążonego wadą i następstwa
odszkodowawcze z tego tytułu 382 V. Odpowiedzialność odszkodowawcza na tle emisji waloru giełdowego.... 385
VI. Odpowiedzialność odszkodowawcza na tle umowy sprzedaży giełdowej 389 VII. Odpowiedzialność odszkodowawcza na tle pośrednictwa giełdowego 391 VIII. Inne płaszczyzny odpowiedzialności odszkodowawczej w stosunkach
giełdowych 392 § 123. W kierunku pełnej kompensacji szkody giełdowej 394
1. Idea wzmożonej ochrony poszkodowanego 394 II. Tak zwane zaufanie publiczne a wina sprawcy szkody 395
III. Wpływ kodeksów deontologicznych na granice odpowiedzialności
odszkodowawczej 397 IV. Model staranności wzorowego fachowca giełdowego 399
V. Umowne zmniejszenie zakresu odpowiedzialności bądź wysokości
odszkodowania w stosunkach giełdowych 404 VI. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia
szkody 408 VII. Szkoda giełdowa 414
Przedmowa do wydania drugiego
Drugie wydanie „Prawa giełdowego" zostało wzbogacone przede wszystkim o w y w ó d poświęcony instytucjom p r a w n y m jeszcze nieznanym aibo nie dość do-brze ukształtowanym w chwili ukończenia pracy nad wydaniem pierwszym. Do lej kategorii można zaliczyć w głównej mierze p r aw n e uwarunkowania idące w parze z fundamentalnym przeobrażeniem systemu depozytowo-rozłiczeniowo-rozrachunko-wego, dzięki powołaniu izby rozliczeniowej i utrzymaniu statusu K.DPW S.A. jedynie w zakresie czynności depozytowych oraz rozrachunkowych. W perspektywie ostat-nich d w ó c h lat jest to z pewnością najdonioślejsze wydarzenie, również w związku z uchwaleniem rozporządzenia E M I R (w lipcu 2012 r.), detenninujące dalsze, niezmier-nie doniosłe pozytywne konsekwencje, o skali oddziaływania niezmier-nieznanej dotąd w pra-wie polskim, wynikające z nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z 28.6.2012 r. (np. w zakresie statusu central counterparty o r a z n o w a c j i rozliczeniowej). Na tych obszarach pierwsze wydanie podręcznika utraciło kontakt z praktyką i dlatego zmiany są najgłębsze, przewijające się na przestrzeni całego wydania drugiego.
Towarzyszyła temu poszerzona refleksja przede w s z y s t k i m w z w i ą z k u z n a j n o w -szymi trendami r o z w o j o w y m i instytucji g i e ł d o w y c h w skali światowej, a na rodzi-m y rodzi-m gruncie - ze skutkarodzi-mi prywatyzacji G P W w Warszawie S.A. (listopad 2010 r.), która p o c i ą g n ę ł a za sobą p o m y ś l n ą konsolidację sektora giełdowego (udane przyja-zne przejęcie T G E S.A. w lutym 2012 r.). D r u g i e w y d a n i e szerzej n a w i ą z u j e też d o postkryzysowej transformacji architektury n a d z o r u giełdowego w skali europejskiej oraz w c i ą ż k o n t r o w e r s y j n e g o ratingu. Natomiast w w y m i a r z e stosunków prawa pry-watnego odnosi się do n i e w ą t p l i w e j nowalijki, j a k ą stały się automatyczne systemy transakcyjne (HTF, algotrading), ugruntowane w polskiej praktyce giełdowej dzięki uruchomieniu na naszej giełdzie systemu t r a n s a k c y j n e g o U T P (w listopadzie 2012 r.). O d n o t o w a n o również ekspansję praktyki compliance w przedsiębiorstwach firm in-w e s t y c y j n y c h oraz liberalizację in-w y k o n y in-w a n i a z a in-w o d ó in-w reguloin-wanych in-w prain-wie pol-skim (tzw. deregulację), która objęła środowisko maklerskie.
D r u g i e w y d a n i e p o d r ę c z n i k a u w z g l ę d n i a o g ł o s z o n e ostatnio liczne p o z y c j e piś-m i e n n i c t w a oraz w y p o w i e d z i j u d y k a t u r y . Stan p r a w n y na w r z e s i e ń 2 0 1 2 r.
Przedmowa do wydania pierwszego
Społeczne zainteresowanie giełdą wzrasta i maleje stosownie do panującej ryn-kowej koniunktury. Natomiast j u r y d y c z n e aspekty obrotu giełdowego takim waha-niom nie podlegają. Giełda i obrót giełdowy niezmiennie ściągają na siebie zainte-resowanie prawników akademickich, przedstawicieli praktyki wszystkich profesji oraz wymiaru sprawiedliwości. Prawo giełdowe j a k o stosunkowo młoda dyscyplina nie jest więc dotknięte zjawiskiem stagnacji, nie tylko ze względu na doniosłe zna-czenie giełdy w aktualnych stosunkach społecznych i wyłaniające się w związku z tym ciekawe problemy na styku prawa administracyjnego, karnego oraz - oczy-wiście - cywilnego. Giełda od dwóch dekad zakotwiczona w polskim życiu gospo-darczym wchodzi w trzecie dziesięciolecie j a k o przedsiębiorstwo nowoczesne. Siłą rzeczy prawo giełdowe jest więc kompozycją nowoczesnych instytucji prawnych.
Próba skomponowania syntetycznego wykładu prawa giełdowego w i ą ż e się przede wszystkim z podstawową trudnością selekcji obszernego materiału i nada-nia odpowiedniej rangi zagadnieniom najważniejszym z różnych punktów widze-nia. Z a p e w n e niektóre fragmenty podręcznika nie zaspokoją w pełni poznawczych aspiracji znawców problematyki giełdowej. To zamierzony skutek przekrojowego podejścia do tematu, charakteru opracowania oraz wynikający z ograniczeń redak-cyjnych. Szczegóły zwykło się zresztą omawiać w monografiach, komentarzach i opracowaniach systemowych, do których wypada odesłać zainteresowanych Czy-telników. Oprócz lektury piśmiennictwa cenna też będzie z pewnością samodziel-na asamodziel-naliza coraz bogatszego dorobku judykatury oraz o b o w i ą z u j ą c y c h przepisów aktów prawa giełdowego (wywód uwzględnia stan prawny na dzień 25.9.2010 r.).
Tytułowe prawo giełdowe jest w pewnym sensie klamrą dla licznych instytucji prawnych rynku kapitałowego, ale wiele wskazuje na to, że s ą j u ż wystarczające pod-stawy wyodrębnienia prawa giełdowego jako dyscypliny uniwersyteckiej (dydaktycz-nej) oraz przedmiotu samodzielnych badań naukowych. Przepisy prawa giełdowego ze względu na przedmiot regulacji stanowią zbiór zamknięty, zasługując) na miano prawa giełdowego w ujęciu dogmatycznym. Wykładnia przepisów prawa giełdowego niczym nie różni się jednak od wykładni przepisów innych gałęzi prawa jeżeli chodzi o sferę metodologiczną (z uwzględnieniem charakteru poszczególnych unormowań). Z uwagi na hermetyczny aparat pojęciowy oraz adekwatną do realiów giełdowych
XXII Przedmowa do wydania pierwszego
technikę legislacyjną, niezbyt niekiedy przyjazną w fazie studiowania oraz stosowania, główny akcent w przypadku p r a w a g i e ł d o w e g o pada na j ę z y k o w o l o g i c z n e m e -tody wy kładni. Trzeba przy znać, że p r a w o giełdowe jest s k o m p l i k o w a n e . To niejako naturalna k o n s e k w e n c j a złożoności współczesnych stosunków giełdowych w różnych konfiguracjach p o d m i o t o w y c h . Przepisy o b o w i ą z u j ą c e g o p r a w a g i e ł d o w e g o n a d a j ą normatywny kształt nie tylko t r a d y c y j n y m konstrukcjom p r a w n y m , ale także for-m u ł o for-m n o w o c z e s n y for-m , gdzie indziej na ogół niespotykanyfor-m. I chociaż na piedestale w katalogu źródeł stoi oczywiście p r a w o p o z y t y w n e w rozumieniu k o n s t y t u c y j n y m , to d o prawa g i e ł d o w e g o p r z e n i k a j ą też z coraz w i ę k s z ą siłą pierwiastki p r a w n o n a t u ralne (zob. Rozdział III dotyczący regulacji p r a w n e j obrotu g i e ł d o w e g o oraz R o z -dział VII na temat bezpieczeństwa obrotu giełdowego).
P o d r ę c z n i k przybliża n a j w a ż n i e j s z e instytucje p r a w a g i e ł d o w e g o w e d ł u g sche-m a t u w y k ł a d u a k a d e sche-m i c k i e g o , z w y r a ź n y sche-m a k c e n t e sche-m p o ł o ż o n y sche-m na z a g a d n i e n i a c h p r a w a p r y w a t n e g o . Takie są o b e c n i e o c z e k i w a n i a d y d a k t y k i u n i w e r s y t e c k i e j , śro-d o w i s k a p r a k t y k ó w oraz w y m i a r u s p r a w i e śro-d l i w o ś c i . Z a g a śro-d n i e n i a p o z a p r a w n e zo-stały o d s u n i ę t e na margines, j a k o n i e z b ę d n y kontekst t o w a r z y s z ą c y . M a t e r i a obro-tu g i e ł d o w e g o należy do dziedzin rozległych i w i e l o a s p e k t o w y c h , a w ł ą c z e n i e d o p o d r ę c z n i k a w s z y s t k i c h w ą t k ó w w r a z ze s z c z e g ó ł o w y m o m ó w i e n i e m r o z m a z a ł o b y g ł ó w n e kontury w y k ł a d u .
W p o d r ę c z n i k u został z a p r e z e n t o w a n y k a n o n instytucji p r a w n y c h z w i ą z a n y c h z szeroko r o z u m i a n y m obrotem g i e ł d o w y m (zob. R o z d z i a ł IV na temat giełdy j a k o osoby p r a w n e j , Rozdział V p o ś w i ę c o n y p o d m i o t o w e m u otoczeniu giełdy, R o z -dział VI, w k t ó r y m o m ó w i o n o n a d z ó r giełdowy, Roz-działy X i XI d o t y c z ą c e w a l o r u g i e ł d o w e g o oraz j e g o emisji, a t a k ż e R o z d z i a ł XIII p r z e d s t a w i a j ą c y p o ś r e d n i c t w o giełdowe). S p o r o m i e j s c a p o ś w i ę c o n o r ó w n i e ż i n s t y t u c j o m p r a w a g i e ł d o w e g o nie dość j a s k r a w o w y b a r w i o n y m jak d o t ą d w literaturze p o d s p ó j n y m hasłem w y k ł a d o -w y m . N a u -w a g ę z a s ł u g u j ą zatem r o z -w a ż a n i a p o ś -w i ę c o n e takim s p r a -w o m , jak usy-t u o w a n i e p r a w a g i e ł d o w e g o w s y s usy-t e m i e p r a w a ( R o z d z i a ł I), b e z p i e c z e ń s usy-t w o obrousy-tu g i e ł d o w e g o ( R o z d z i a ł VII), ustrój buchalterii g i e ł d o w e j ( R o z d z i a ł VIII), c z y n n o ś c i obrotu g i e ł d o w e g o ( R o z d z i a ł IX). u m o w a sprzedaży g i e ł d o w e j ( R o z d z i a ł XII), inf o r m a c j a g i e ł d o w a ( R o z d z i a ł X I V ) , n a d u ż y c i a g i e ł d o w e ( R o z d z i a ł X V ) oraz o d p o w i e d z i a l n o ś ć o d s z k o d o w a w c z a w s t o s u n k a c h g i e ł d o w y c h (Rozdział X V I ) . W s k a -z a n e tutaj obs-zary t e m a t y c -z n e były o c -z y w i ś c i e p o d e j m o w a n e w literatur-ze, ale w w y m i a r z e r o z p r o s z o n y m . G ł ó w n e p ł a s z c z y z n y p r o b l e m o w e p r a w a g i e ł d o w e g o są ogólnie d o b r z e znane. W p o d r ę c z n i k u nie z n a j d z i e m y j e d n a k p o g l ą d ó w s k r a j n y c h , lecz raczej w y p o ś r o d k o w a n e . K i e r u j ą c się d ą ż e n i e m d o o s i ą g n i ę c i a efektu t r w a ł o -ści r o z w a ż a ń i niepodatno-ści na e w e n t u a l n e zmiany legislacyjne, także w skali Unii E u r o p e j s k i e j , z r e z y g n o w a n o n a t o m i a s t p r a w i e z u p e ł n i e z techniki c y t o w a n i a f r a z o g ł o s z o n y c h a k t ó w p r a w a g i e ł d o w e g o .
Przewidziane j a k o wykład uniwersytecki opracowanie jest owocem pogłębio-nej refleksji naukowej oraz doświadczeń praktycznych. W pewnym zakresie na-wiązuje ono do wydanej w 2008 r. w Toruniu m o n o g r a f i i U m o w a o pośrednictwo giełdowe". Tam właśnie można znaleźć więcej szczegółów (wraz z argumentacją) na wybrane tematy związane z obrotem giełdowym w ujęciu prawa prywatnego, z punktu widzenia giełdowych stosunków obligacyjnych (aktualnie potraktowa-nych fragmentarycznie). Przede wszystkim chodzi tutaj o zagadnienia waloru gieł-dowego, giełdowego cyklu rozliczeniowego, mechanizmu przejścia waloru giełdo-wego ze zbywcy na nabywcę, odpowiedzialności kontraktowej oraz - oczywiście - o pośrednictwo (zastępstwo) giełdowe i cykl czynności prowadzących do zmian w majątku finalnego nabywcy walorów giełdowych pośrednio zastępowanego przez firmę inwestycyjną. Wspomniana monografia może zainteresowanym praw-nikom-cywilistom posłużyć j a k o podstawowy materiał uzupełniający do podręcz-nika w e wskazanych zakresach, wraz z wykorzystanymi tam pozycjami literatury, także zagranicznej.
Panu Profesorowi Mirosławowi Bączykowi - Kierownikowi Katedry Prawa Cywilnego i B a n k o w e g o na Wydziale Prawa i Administracji U M K w Toruniu, Sędziemu Sądu Najwyższego, winien jestem względy specjalnej wdzięczności za poparcie ścieżki m o j e g o rozwoju naukowego oraz za krytyczne podsycanie idei po-wstania podręcznika. Za przyjemność konstruktywnej dyskusji nad problematyką analizowaną w podręczniku uprzejmie dziękuję również Koleżankom i Kolegom zatrudnionym na Wydziale Prawa i Administracji U M K w Toruniu.
Podręczniki Prawnicze
Seria ta stanowi kanon wiedzy niezbędnej każdemu studentowi prawa do zdania
egzaminu.
Zawarte w „Prawie giełdowym" rozważania koncentrują się na cyklu czynności
pro-wadzących do przejścia waloru giełdowego ze zbywcy na nabywcę. Szeroki kontekst
poruszonych zagadnień obejmuje architekturę podmiotową oraz czynności obrotu
giełdowego, konstrukcję i emisję waloru, a także odpowiedzialność odszkodowawczą
uczestników obrotu giełdowego. Wiele miejsca, głównie w ujęciu prawa prywatnego,
poświęcono licznym kwestiom szczegółowym, m.in.:
V teoretycznym podstawom walorów giełdowych,
•S rozliczeniom i rozrachunkom giełdowym,
•S zwalczaniu nadużyć giełdowych,
•/ emisji walorów giełdowych,
•/ central counterparty („ccp"),
V insider tradingowi,
•/ aktualnym tendencjom rozwoju giełd,
•/ kodeksom dentologicznym,
•/ organowi nadzoru giełdowego (KNF),
V transparentności obrotu giełdowego,
•/ wpływowi kryzysów giełdowych na ustawodawstwo,
•/ idei wzmożonej ochrony poszkodowanego,
•/ compliance oraz „chińskim murom",
•/ algotradingowi (HFT).
Dr Konrad Zacharzewski - adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego i Bankowego
na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu,
znawca przedmiotu.
ISBN 978-83-255-4358-7
