Tłum aczenie uwierzytelnione z ję zy k a angielskiego
(Uwaga tłumacza)
W nagłówku na każdej stronie Logotyp oraz napis : U N IV E R S IT E D U L IT T O R A L -C O T E D ’O P A L E L ab o ratoire de R e c h e rc h e su r 1’In d u strie et rin n o v a tio n W stopce na każdej stronie:
Laboratoire RII - MRSH - 2 1 , quai de la Citadelle BP 5528 59383 DUNKERQUE Cedex 1 France Telephone : 03.28.23.71.48 - Fa.\ : 03.28.23.71.10 - email : labrii@univ-littoral.ir
Yisitez notre sile internet - http://rii.univ-littoral.fr
PROCES PO W ST A W A N IA I R O ZW O JU K L A ST R Ó W T E C H N O L O G IC Z N Y C H W PO LSCE I W E FR A N C JI
Spraw ozdanie przygotow ał
D im itri U ZU N ID IS, U niw ersytet Littoral Cóte d ’O pale (Francja)
P oniższe sp ra w o zd a n ie stan o w i d o d atek do sp raw o zd an ia d o ty cz ą c eg o p rac y Pani Ż A B IŃ S K IE J, które p rz e sła łe m w lipcu 2010 r. W sw o im sp ra w o zd a n iu poło ży łem n acisk na p ro blem y ze stru k tu rą p ra c y o ra z na jej słabe p u n k ty w zak resie teorii. K a n d y d a tk a p ró b o w ała ulepszyć p rac ę za p o m o c ą cz ęstszy c h o d w o ła ń do p o stę p ó w teo re ty c z n y c h i analizy ekon o m icznej w o b ręb ie klastró w . W y siłek te n je s t sz czeg ó ln ie w id o c z n y w sekcji pośw ięconej p o c h o d z e n iu o raz zało ż e n io m teorii k lastró w (str. 13-43) i 74-77. K and y datk a ró w n ież p rze d staw iła listę z a le c eń d o ty czący ch w ydajnej po lityk i w z ak resie k lastró w (str. 51-57). T en p o m y sł w y d a je się bardziej in te resu jąc y i p ok azuje, że k an d y d a tk a p ró b o w ała lepiej zro zu m ieć in te ra k ty w n y c h a ra k te r a k to ró w o to czen ia in n o w acy jn o ści. P ró bo w ała ró w n ież lepiej ok reślić je g o o b sz a r b ad ań (p o sz c z e g ó ln e klastry w e F rancji i w Polsce).
Jed n ak że, sp e cja lista w tej d z ie d z in ie nie m o że p o czu ć się w pełni z ad o w o lo n y z analizy dokonanej p rze z au to rk ę, k tó ra ch o ć sk o rz y stała z do b ry ch źró d eł in form acji, to je d n a k niew y starczająco j ę z a ak c e n to w a ła , z w ła sz c z a w o d n iesie n iu do ew olu cji k lastró w i polityki innow acji. A u to rk a stw a rz a w ra ż en ie , iż po siłk u je się te o rią cy klu ży c io w eg o k lastró w w sposób b e z k ry ty cz n y i bez o d w o ła n ia się do o d n o w ien ia „stary ch p rak ty k ” p o przez zestaw ien ie ró żn y c h tech n o lo g ii i n o w y ch o rgan izacji p rzem y sło w y ch . P ro blem pracy po leg a na tym , że a u to rk a nie w y k a z u je sy n e rg isty c z n eg o p o d ejścia, ab y za p re z en to w a ć o g ran iczen ia k lasteringu o raz p a ra d o k só w teorii „ lin e arn y c h ” . Pod tym w z g lęd em , p o m im o po stępu, pozo staję dość k ry ty c z n y w o b e c pracy , n iem n iej je d n a k z a p re z en to w a n e w p rac y d an e i trafność p rz y k ła d ó w z litera tu ry p o kazują, iż eg zam in ato rzy po w inn i zach ęcać Pan ią Ż A B IŃ S K Ą do d alszej p racy w p rzy szło ści. D aję prezen tacji k o rz y stn ą o cen ę p om im o w ielu m oich pytań i w ą tp liw o śc i co do rze c z y w iste g o w k ła d u czynion eg o za p o m o c ą tych badań.
D O D A T K O W E SPR A W O Z D A N IE D O T Y C ZĄ C E PR A CY IW O N Y Ż A BIŃ SK IEJ
SPR A W O Z D A N IE D O TY CZĄ C E PR A C Y IW O N Y ŻABIŃSKIEJ
(19 Iipca, 2010 r.)
PRO CES PO W ST A W A N IA I R O Z W O JU K LASTRÓ W T E C H N O L O G IC Z N Y C H W PO LSC E I W E FR A NC JI
Spraw ozdanie przygotow ał
Dim itri U ZU N ID IS, U niw ersytet L ittoral Cóte d ’0 p a le (Francja)
P rz ed m io to w a praca p rz e d sta w io n a p rze z Iw onę Ż a b iń sk ą była n a d z o ro w an a p rze z dw óch rec e n z en tó w z d w ó c h u n iw e rsy te tó w : P o litechn iki Śląskiej (P o lsk a) o raz E cole N ationale Superieure d es M in es S a in t-E tie n n e (Francja). P raca liczy 158 stron, w liczając w to bib lio g rafię o raz za łą c zn ik i, i sk ład a się z 13 rozdziałów . R o z d z iały 2 do 6 s ta n o w ią część te o re ty c z n ą pracy (jak tw ierd z i k an d y d atk a), zaś ro zdziały 7 do 13 część em p iry cz n ą (o b serw acja, an aliza, w y n ik i).
P raca je s t d o b rze n ap isan a. Jej styl je s t bardzo b ezp ośred ni i p o sia d a cech y w spó lne ze sp raw o zd an iem . T e z a p racy , a sp ek ty k ry ty c z n e analizy, w sk a ź n ik i i w yniki zostały z ap rezen to w an e w sp o só b lak o n iczn y , w zw iązk u z czym o d b io rc a m a p rob lem ze z ro z u m ie n iem sp o so b u ro z u m o w a n ia k and ydatki oraz p o łączeń e m p iry cz n y c h i teo retyczny ch b ad an ych faktów' (patrz: p rzy k ła d m o ty w acji w sp ó łp racy p o m ię d z y a k to ram i klastra, str. 21 i dalsze, lub fazy cy k lu ż y c io w eg o k lastra, str. 25 i dalsze, b e z kryty czn ej analizy i k o m p letn eg o w n io sk o w an ia).
A u to rk a sto su je o d w o ła n ia p o p a rte danym i liczbow ym i, k tó re łą c z ą się z n u m ero w aną b ib lio grafią. P rzy k ład y i z w ią zk i z te o rią nie zaw sze s ą o czyw iste.
A u to rk a stw ierd za, że „ k la stry tec h n o lo g ic z n e , szczeg ó ln ie k lastry n o w y ch tech nologii, o d g ry w a ją z n a c z ą c ą ro lę w p ro ce sie sty m u lo w a n ia k o n k u ren c y jn o ści i in now acyjności regionów ; z tego p o w o d u w ła d z e p u b liczn e w y k a z u ją o g ro m n e zain tereso w an ie i zaan g a ż o w a n ie w tw o rz e n ie i ro zw ija n ie stru k tu r tego ro d z a ju ’' (str. 10) (ale z jak ic h p o w o d ó w ? N a jak ie j p o d sta w ie teo re ty c z n e j? ) G łów nym p rz e d m io te m badań je s t analiza p o w staw an ia i ro zw o ju k la stró w tec h n o lo g iczn y ch w św ietle polsk iej i francuskiej go sp o d ark i. A u to rk a n a k re śla p a n o ra m ę k lastró w w tych d w ó ch k ra ja c h i b a d a ze sz czeg ó ln ą u w a g ą francu sk i k laste r c h e m icz n y « A x elera » w R eg ion ie R o d a n o -A lp e jsk im o raz « G reen ch em istry », k laster c h e m ic z n y w w o je w ó d z tw ie z a ch o d n io p o m o rsk im . W y b ó r ty ch klastrów p o d y k to w an y je s t ze w z g lę d u n a a) ich sp ecjalizację w w yso kiej i średniow ysokiej tech n o lo g ii (au to rk a o d w o łu je się do k lasy fikacji O E C D 1 w z a łą c zn ik a c h , b ez w y jaśn ien ia i
1 O rganisation for E co n o m ic C o-op eration and D eve!op m en t - O rganizacja W sp ółp racy G ospodarczej i R ozw oju.
Tłum aczenie uw ierzytelnione z ję zy k a angielskiego
krytyki tej k lasy fik a c ji) i b) p o d o b ień stw o p rzem y słó w , które s ą z lo k alizo w an e w obrębie klastra.
W pracy, autork a p ró b u je o d p o w ied zieć na cztery pytania: 1) C zym je s t k laste r tec h n o lo g ic z n y ?
2) Jak s ą sk o n c en tro w a n e k lastry tech n o lo g iczn e w P o lsce i w e F ran cji?
3) Jakie etapy i cz y n n o śc i w y stę p u ją w pro cesie p o w staw an ia i ro zw o ju klastra tech n o lo g iczn eg o ?
4) Jakie czy nnik i m ają d ecy d u jący w p ły w na p o w staw an ie i rozw ój k lastró w tec h n o lo g iczn y ch ?
K an d y datk a z je d n e j stro n y p ro p o n u je różne m eto d y ilościo w e badań i an a lizy klastró w , jed n a k ż e z p o w o d u b rak u d an y ch , p rze p ro w a d z iła badanie za p o m o c ą an k iety zaad resow an ej do p rze d sięb io rstw i in sty tu cji zlo k a liz o w a n y c h w dw óch klastrach . Z drugiej strony, d ru g o rzędn e d an e p o c h o d z iły z w e w n ętrzn y c h źródeł, takich ja k : d an e z urzędów staty sty czn y ch , d an e z rząd o w y ch o rg an ó w ad m in istra c y jn y ch (w tym in fo rm acje z Internetu), in fo rm a c je in tern eto w e o p u b lik o w an e p rzez an alizo w an e klastry , m ateriały p rom ocyjne z k la stró w tec h n o lo g ic z n y c h , b a d a n ia i p u b lik a c je p rzy to czo n e w b ib lio grafii. B ad ania p ro w a d z ą a u to rk ę do n astęp u jący ch stw ierd zeń: „C h em iczn y k laste r ‘G reen C h e m istry ’ z w o je w ó d z tw a z a ch o d n io p o m o rsk ie g o p o siad a ty p o w ą stru k tu rę klastra lokalnego zło ż o n e g o g łó w n ie z m ałych i śred n ich przed sięb io rstw . P rzew ażająca część p rze d sięb io rstw w g ru p ie je s t w ła sn o śc ią p o lsk ich przed sięb io rcó w . P od w zględem k on k u ren cy jn o ści, k la ste r p o sia d a śre d n ią p o zy cję lo k aln ą ” (str. 110). N astęp n ie, p o d an a je s t lista o g ran iczeń , k tó re p o k a z u ją , że k laster ten zn ajd u je się w fazie e m b rio n aln ej. A u tork a rek o m en d u je ró żn e, bardziej p rzejrzy ste cele, lepiej ro zw in ięte p o łą c z e n ia system o w e, p o le p sz o n ą w ied zę, itd. P ań stw o (?) p o w in n o , w zw ią zk u z tym , in terw en io w ać celem w ym u szen ia b ezp o śre d n ie j lu b pośred niej k la s te ry z a c ji...
Jeżeli chodzi o k la ste r A x e le ra w e F rancji, to fu n k cjo n u je on «na szczeb lu m ięd zy n aro d o w y m i po siad a silną, k o n k u re n c y jn ą p o zy cję w e Francji. K laster ten sk ład a się z kom binacji k rajo w ych i za g ra n ic z n y c h firm . D u ża liczb a p rzed sięb io rstw w sk azu je n a to, że k laster osiągnął s w o ją m asę kry t y c z n ą ...” . A u to rk a za le c a rozw ój atrak cy jn o ści k lasteró w celem usp raw n ien ia tra n sfe ró w tech n o lo g iczn y ch . Z a lec a ró w n ież p o k o n an ie barier b iu ro k raty czn y ch (str. 112 i d alsze). W tak im razie, ja k połączy ć rozw ój k lastró w we Francji i Polsce przy m n iejszej in te rw e n cji ze stro n y p a ń stw a?
P rob lem em pracy je s t to, że brak jej g ru nto w nej an alizy teo rety czn ej. A u to rk a d efiniu je k laster w k o n te k śc ie d w ó ch atry b utów : «geograficznej b liskości p o łączo nych p rzed sięb io rstw , fu n k cjo n u jąc y c h w p o k rew n y c h sek torach; interakcji o raz h o ry zo n taln y ch i w erty k aln y ch p o w ią z a ń p o m ię d z y firm am i a p u b liczn y m i i n auk ow y m i instytucjam i bad a w c z y m i” (str. 18). G łó w n y m au to rem , k tó reg o k an d y d a tk a cy tu je w sw ojej p racy celem om ó w ien ia p ro b le m u k la stró w je s t M . P orter. C zy to w y starczy ? C h a ra k te r a k to ró w i ich pro d u k ty w n y ch , fin a n so w y c h o raz g o sp o d a rc z y c h relacji, czy też ro la p a ń stw a i lokalnych w ład z p u b lic z n y ch w y m a g a ją kom pletnej i g ru n to w n ej analizy.
P ojęcia „ k la stró w ” i „ k la stró w in n o w a c ji” (lub „sieci in n o w a c ji”) n ie s ą u jed nolicone ani osadzo ne w solidny ch ram ach an ality czn y ch . P onadto, n iek tó re k w estie k lu czo w e zw iązane z p rzestrz e n n y m /g e o g ra fic z n y m sk alo w an iem k lastró w oraz c h a ra k te re m i fo rm ą interakcji ak to ró w w e w n ątrz k lastró w in n o w acji (i sieci) p o z o sta ją o tw arte p o m im o , że z o stały szeroko om ó w io n e w literaturze. C o w ięcej, d o chodzim y do w n io sk u , że w zasad zie nasze zro zu m ien ie m ec h a n iz m ó w rząd zący ch d y n a m ik ą p o w staw an ia, b ud o w y i ew olucji klastering u innow acji i z ja w isk zw iązan y ch z tw orzeniem sieci o p iera się na tylko częścio w y ch, fra g m en ta ry c z n y c h i w reszcie bardzo n iesta b iln y ch fu nd am entach teo rety czn y ch i a n a lity czn y ch . Jestem p rzekonany, że ty lk o w d rodze w ysiłkó w z m ierzających ku lep sz e m u a n ality czn em u osadzeniu z a g ad n ie ń i silnej integracji interd y scyp linarnej b ad acze sp o łeczn i b ędą w stanie u d o w o d n ić, że pro cesy zw iązan e z tw orzeniem się k lastró w i sieci nie s ą ilu z ją ani tajem n iczy m i z ja w isk a m i, ale raczej praw d ziw ym i siłam i sp raw czy m i d y nam iki innow acji w p rzestrzen i k reatyw n ej.
K laster, ja k o system in n o w a c ji, o p isu je relacje (naukow e, te c h n o lo g ic z n e , p rzem y słow e, g o sp o d arcze, fin ansow e, p o lity cz n e ) p o m ięd zy instytucjam i p ry w a tn y m i a publiczny m i (p rzed sięb io rstw a, lab o ra to ria b ad a w c z e i inżynieryjne, a d m in is tra c je ...). O gółem , na relacje te sk łada się p rze p ły w fin a n só w i in form acji o raz ruch osób. C e le m tego system u je s t g en ero w an ie inn o w acji (n o w y c h o rgan izacji, n o w y ch to w aró w i p ro ce só w , n o w y ch źródeł, n o w ych k o m b inacji ź ró d e ł p ro d u k ty w n y ch ). S ystem ten w sp o m a g a tw o rzen ie b izn esu na szczeb lu lok aln ym i p o m a g a w o k reśla n iu przew agi k o n k u rency jnej cało ści i po szczeg ó ln y ch jej człon k ów . R o la p a ń stw a i lo k a ln y c h w ład z p u b liczn y ch p o w in n a by ć lepiej rozum iana: ja k polity ka fiskaln a, p o lity k a a tra k cy jn o śc i lub p o lity ka p rzem y sło w a, czy w reszcie polityka innow acji m o g ą u tw o rzy ć z m ie n n e i sy stem o w e relacje p o m ię d z y ak to ram i i po tencjalnym i czło n k am i? Jak ro z w ija ją się m ec h a n iz m y selekcji i p o łąc z e ń p o m ię d z y p rzem ysłam i w ew n ątrz k lastra (lub p rzed je g o p o w sta n ie m )? Jakie s ą n ajb ard ziej relew an tn e m etody rząd zen ia? S y stem o w y c h a ra k te r relacji defin iu jący ch o to cz e n ie e k o n o m ic zn e i społeczne u m o żliw ia o d p o w ie d z en ie na p y tan ie, co p rzy czy n ia się (lub nie) do k lasterin g u aktyw ności (i innow acji).
P ro p o n u je m y autorce listę p u b lik a c ji, k tó re m o g ą się okazać p o m o c n e w k o n ty nu o w an iu jej badań nad tym przed m io tem :
A h u ja G. (2 0 0 0 ) Sieci w sp ó łp ra c y , d ziu ry stru k tu raln e i in n o w acja: strategia porów nań p od łużn ych. K w artalnik Z arządzania i Teorii Adm inistracji, 45 (3): 4 2 5 -455.
A u d retsch D „ F eld m an , M . (1 9 9 6 ) E fek ty zew n ętrzn e w ied zy o ra z g e o g ra fia i pow staw anie innow acji. A m erykański P rzeg lą d Ekonom iczny, 86 (3): 6 3 0 -6 4 0 .
S ierpień.
B ap tista R „ S w ann, P. (1 9 9 8 ) C z y firm y w k lastrach s ta ją się b ard ziej in n o w acy jn e? Polityka Badań, 27: 525-540.
B eccatini G. (1990) O k rę g p rz e m y sło w y M arsh alla ja k o p o jęc ie so cjo ek o n o m iczn e. W B eccatini G „ P yke F. i S e n g e n b e rg e r W . (red.), Okręgi przem ysłow e i w spółpraca pom iędzy firm a m i we Włoszech. G en ew a: M ięd zy n aro d o w y Instytut B adań nad Pracą.
B ekele G. W ., Ja ck so n R. W . (2 0 0 6 ) T eo rety czn e sp ojrzenie na k lastry p rzem y sło w e. Instytut Badań R egionalnych, Praca b a d a w c z a 2006-5, U niw ersy tet S tan u Z a c h o d n ia W irginia, str. 26.
Tłum aczenie uwierzytelnione z ję zy k a angielskiego
B resnahan T., G a m b a rd e lla A ., S ax en ian A. (2002) W kład starej g o sp o d ark i w w yniki now ej: form acja k lastró w w n o w y c h D olinach K rzem ow ych. Letnia konferencja zorganizow ana p rzez D RU ID ', po św ięco n a “D ynam ice przem ysłow ej now ej i starej gospodarki - kto wzoruje się na kim? ”, K o p en h ag a / E lsinore, 6-8 czerw ca, str. 31.
C asper S. (200 7 ) Jak p o w s ta ją i s ta ją się trw ałe k lastry te c h n o lo g ic z n e ? P o w staw an ie sieci społecznej i m o b iln o ść p o m ię d z y firm am i w ew n ątrz b io tech n o lo g iczn eg o klastra w San Diego. Polityka B adań, 36: 438-455.
C asper S., M u rray F. (2 0 0 5 ) K ariery i klastry: a n aliza d y nam iki sieci kariery k lastró w bio tech no log iczny ch . D ziennik Inżynierii i Zarządzania Technologią, 22: 5 1 -7 4 .
C astilla E., H w ang H ., G ra n o v e tter E., G ra n o v e tter M. (2 00 0) Sieci sp ołeczn e w D olinie K rzem ow ej. W C.
C hiaroni D., C h iesa V. (2006) F o rm y p o w sta w a n ia k lastró w przem y sło w y ch w biotech no log ii. T echnovation,26: 1 0 6 4-1076.
C ooke P. (20 02 ) K lastry b io te c h n o lo g ic zn e ja k o sy stem y innow acji regio n aln ej/sek to ro w ej. M iędzynarodowy P rzeg lą d N auki Regionalnej, 25 (1): 8-37.
D en H erto g P., R o e la n d t T. J. A. (1999) A n aliza k lastró w i tw o rze n ie polityki opartej na klastrach : ak tu a ln y stan w iedzy . W T. J. A. R oelandt i P. den H ertog (red.), A naliza klastrów i polityka oparta na klastrach: nowe perspektyw y i przesła n ki w polityce innowacji, Paryż: E to H. (2 0 05) P rz esz k o d y dla p o w sta w a n ia p a rk ó w w y so k ic h /n o w y ch technologii, przed sięw zięć i k la stró w w Jap on ii. Prognozowanie Technologiczne i Zm iany Społeczne, 72: F eldm an M . P. (1 9 9 9 ) N o w a e k o n o m ia in n o w acji, p ro cesy z e w n ę trz n e i aglom eracja: przegląd badań em p iry cz n y c h , Ekonom ia innowacji i now ej technologii, 8: 5-25.
Feldm an M. P. (20 0 3 ) D y n a m ik a lo k aliz a c y jn a p rze m y słu b io tech n o lo g iczn eg o Stanów Z jedn oczon y ch: e fe k ty z e w n ę trz n e w iedzy.
G ordon I. R., M c C a n n P. (2 0 0 5 ) Inn o w acja, a g lo m e ra c ja i rozw ój reg io n aln y , D ziennik Geografii G ospodarczej 5: 523-543.
K etels C., S ó vell Ó. (2 0 0 6 ) K lastry w 10 nowych p a ń stw ach członkow skich UE. R aport, E uropę IN N O V A
M arshall A. (1 9 0 3 ) Z asady ekonom iki p rzem ysłow ej (C zęść P ierw sza Z asad ekonomiki), W ydanie T rzecie (W y d a n ie P ierw sze: 1892), L ondyn: M acm illan and C o ., L im ited.
M artin R., S u n ley P. (2 0 0 6 ) Z a leż n o ść od ścieżki i reg io n aln a ew o lu cja gospodarcza. D ziennik G eografii G ospodarczej, 6: 395-437.
M artin, R ., S un ley, P. (2 0 0 3 ) D e k o n stru k c ja klastró w : ch ao ty czn a k o n c e p c ja czy p olityczne pan aceu m ? D ziennik G eografii G ospodarczej, 3: 5 -3 5 .
M o on -L ee, W . F. M iller, M . C o n g H ancock i H .S. R o w en (red.), Przew aga Doliny Krzem owej, S tanford: S tan fo rd U n iv ersity P ress, 218-247.
N o o teb o o m B. (200 4 ) In n o w acja, uczen ie się i d y n a m ik a k lastrów . Esej nr 44, T ilburg U niversity, k w iecień , str. 24
O E C D (1 99 9) Z w iększanie innowacji: podejście klasterow e, Paryż: O E C D .
O E C D (2 0 01) K lastry innow acyjnee : m echanizm y napędzające narodow e system y innowacji, Paryż: O E C D .
O E C D (2 0 0 7 ), K onkurencyjne klastry regionalne. Podejście z p u n ktu w idzenia polityki narodowej, Paryż: O E C D .
2 D anish R esearch U nit for Industrial D y n a m ics - D uńska Jednostka ds. Badań nad D ynam ika. P rzem y sło w ą O EC D .
P assiante G., S ecundo G. (2 0 0 2) O d g eo g raficzn y ch k lastró w in n o w acji do w irtualnych. K onferencja E R SA 3 2002, D o rtm u n d , 27-31
Preissl B., S o lim ene L. (2 0 0 3) D ynam ika klastrów i innowacji. H eid elb erg i N ow y Jork: P hysisca-V erlag.
P rev ezer M. (1997) D y n am ik a p rzem y sło w eg o klastering u w b io tech n o lo g ii. Ekonom ia M ałego Biznesu, 9: 2 5 5 -2 7 1 .
R allet A ., T o rre A. (2 0 0 1 ) P ro x im ite g e o g ra p h iąu e ou p ro x im ite o rg an isa tio n n elle ? U ne an aly se sp atiale des c o o p e ra tio n s te c h n o lo g ią u e s dans les reseau x lo calises d ’innovation. Econom ie Appliąuee, L IV (1): 147-171.
R allet A ., T orre A. (E ds.) (1 9 9 5 ) Econom ie industrielle et econom ie spatiale. B ib lio th eąu e de Science R eg io n ale, Paris: E co no m ica.
R allet A., T orre A. (E ds.) (2 0 07 ) O u ellesp ro xim itesp o u r innover ?, Paris: L T larm attan . R om anelli E., K h essin a O. M. (2 0 0 5 ) R eg io n aln a to żsam o ść p rze m y sło w a: konfig uracja k lastró w i rozw ój g o sp o d arczy . N auka o Organizacji, 16(4): 344-358.
Saxen ian A. (199 4 ) P rzew aga regionalna. Kultura i konkurencja na przykładzie D oliny Krzem owej i D rogi 128. C am b rid g e (M A ): H arv ard U n iversity Press.
Saxen ian A. (19 9 9) P o łą cz e n ie D o lin a K rzem o w a-H sinchu : sp o łe c z n o ści techniczne i p rzem y sło w y u p g rad in g . M im eo , U n iw e rsy te t K aliforn ijski w B erk eley , 27 w rześnia, str. 34. S axenian A. (200 6 ) N ow i A rgonauci: przew aga regionalna w gospodarce globalnej. C am b ridg e (M A ): H arv ard U n iv e rsity Press.
Scott A. (20 04 ) P e rsp e k ty w a g eo g ra fii g o spodarczej. D ziennik G eografii Gospodarczej, 4: Scott A. (20 06) P rz ed się b io rcz o ść , in n o w a c ja i rozw ój p rzem y sło w y : p o n o w n e rozp atrzen ie geog rafii i tw ó rcz e g o p o la. E konom ia M ałego Biznesu, 26: 1-24.
P o m im o, że pracy b rakuje g ru n to w n y c h p o d staw teo rety czn y ch i p o m im o n iew ystarczająceg o ro zw in ięcia an alizy , w y n ik i w y d a ją się być saty sfak cjo n u jące (n aw e t je ż e li m ech anizm y ro zw o ju k lastró w nie z o sta ły w y sta rc z a ją c o d obrze zb ad an e, p o ró w n aj: ek onom ia ew o lu cyjn a). M o żn a zatem stw ie rd z ić , że k an d y d atk a o siąg n ęła cel, ja k im było rozw iązanie p ro b lem u n a u k o w e g o , a c z k o lw ie k je j w ie d z a z zakresu nauki z a rz ą d za n ia (klastram i) p o w in n a zo stać ro zw in ięta. P ra c a m o że być zaprezen to w an a, n a to m ia st au to rk a po w inn a ko n ty n u o w ać sw o je b ad an ia, o p iera ją c się na teorii sy stem ó w rzą d z e n ia z jed n e j strony oraz an alizie geo g raficzn ej z drugiej.
Ja, tłum acz p rzy sięg ły ję z y k a angielskiego, Jolanta Konowalczyk, zaśw iadczam zgodność niniejszego tłum aczenia z dokum entem w ję z y k u angielskim, okazanym m i w dniu 26 sierpnia 2011; rep. nr 45/08/2011. (15 stron obliczeniowych).
3 E R SA - European R e g io n a l S c ie n c e A sso c ia tio n - Europejskie S to w a rzy szen ie N auki R egion aln ej
