SUMMARY
'I1be 1!.1tudies <>f higher parts <>f Lower M~helkalk carlbonadie series were aimed at estim.alt.ing the in-fluence of orl.gi:nal sedimentary conditions on di-stributioo .of Zrl-Pb ores in certa:.n lhorizons of Jthe Triassic (i.e. in the Gorażdże, TerebraJt.ula ood Kar-chO'Wii.ce ·Beds). Original horizontal
or
almost ho~ zontal strati:fication <>f the3e .rocks was not obsoUII'ed by subsequent epi-genetic dolomitiz!lltdoo (Fig •• 1). There tWere differentiated severaltypes
of 1amma-tion: pa.ral1el, wavy, transversal, lenticular, d,bllque, ri~ema.rdt and varve-Jike {Fig. 2). The strBitifdca-tian ols llllaC'l"oscopically visible only in rocks not alterated lby dolomitization. When ll'OCks ue effa;ted by ddlomiltization, stratifica.tioo may be traced with the use of chemical analyses and detad'ledmicro-sc~ studies (FoLg 3). Eall"ly diagenetic
.rocks also
disPlay
rwmeroos
eros.iooal and deforma'tiona4 .struc-tu.nes
(Fi«Js. 4-5). , ;'l1hree main sedimentary facies and two'; subfa-cies a.re ddStln®uished. Tables l ood 2 and Fd-gure 6 show lfeat.ures of the'll" sedimenta.ry enviranments. The sediornents originated i.n the tidal f1alt and mainly i.n Jthe intenbidal and •low-tide zones not conneclted wi.th land a'l"eas.
Ore-bearing dolomites oeorig!.nated 1n I"esult of: (1) limestone metasomatosis, (2) agrada.tliooal neornor-p'hism of ea.nly ddagenetic dolornites and (3)
inflllq
of free spaces. Alterations took place ma11111y inrelsult of strong diagenesis and łhe cootrilbutian of
hot solu'tiions was not ła:rge. Forrna.tioo of the ore-·bearlng dolomiltes bega:n at lateral and vel"tical facles 'COIIlotacts of lLmestones and early dia.genetic dolomi'tes.
Depositst of the Lower and some pa.rts of Middle Mmrehelkalk are characterized by inoreased con-ce!litlratioo of Zn and P·b. These metais rwere mainly absorbed by algae and o~her plaots, animai shells and bacteria. H.i.gh salinity of marine waJter 1tesulted from: (1) washi.n,g of disintegrated and weathered de-pasits and (2) seasonal cannections wilth Al,pine ba-sin. Diagenetic processes resulted !.n formatlon of sulfldes of the
Ist
generaJtion whereas themam
horizons of crust and breccia ores re&ulted from epi-genetic processes developing in earlier formed ore--bearin.g doloml.tes.PE310ME
liccne~OBaHHJłM DO~BeprHyTO BepXHJOIO 'laCTb Kap-60HaTHbiX OTnOJKeHH~ HJOKHero paKywe'IHOI"O
H3BeCT-HSKa. Qen&IO HCCne~OBaHmi: 6binO Onpe~eneHHe BJIHJł· HHJł nepBH'IHbiX ce~HMeHTaQHOHHbiX ycnOBJdi: Ha pa3-MeiQeHHe MeCTOpo:H.:~eHJdi: QHHKa H CBHHQa B TpHa-COBbiX ropH30HTax (ropa:ac~:ataHCKHe, orepe6paT)'neB&Ie H KpaxoBHQKHe nnacT&I)· CnoHCTOCTb 3THx nopo~ DO'ITH ropH30HTan&HaB, He crna:ateHa D03JKe~, 3DH· reHeTH'IeCKO~ ~onoMHTH3aQHeA nopo~ (<t>m. 1). Bbi-~eneH&I pa3H&Ie THIIbi naMHHaQHH: napannen&Has, BOnHHCTaB, ~HarOHan&HaB, nHH30BaH, HaKnOHHaJI, CBS• 3aHHaB C BOnHOnpH6oAHbiMH 3HaKaMH H BapBOBOrO THIIa (<l>Hl'. 2). MaKpoCKODH'IeCKH BH~Ha cnOHCTOCTb Ha6nro~aeTCSł ron&Ko B nopo~ax He npeo6pa:aceHH&Ix ~onou:wrH3aQHe~. B ~onoMHTH3IofPOBaHHbiX nopo~ax
Onpe~eneHHe nepBH'łlłO~ CnOHC'l"OC'l"H B03MOJKHO nyTeM XHMiol'łeCKHX alłanH30E H ~eTan&HbiX 'MHKpoCKODiol'łeC KHX KCCne~OBaHJdi: (<l>HI'. 3). B paHee~HareHeTH'IeCKHX nopo~ax BCTpe'laJOTCB TaK:ate MHOrHe 3P03HOHHble K ~e<l>opMaQHOHH&Ie C'l"PYKTYPbi (<t>m. 4 H 5).
B&~eneH&I TPH OCHOBH&Ie ce~HMeHTa~HOHH&Ie <Pa-QHK K ~Be cy6<PaQHK. Y cnOBJU!i Hx ce~HMeHTaQHK npe~craBneH&I B Ta6. 1, 2 K Ha <t>Hr. 6. Ce~HMeHTaQHH OCa~OB DPOHCXO~Kna Ha nnaBHO~ DJ!OCKOCTH, rnaB-HbiM o6pa30'M B Me:at,Jzy· K HJOKHennaBHO~ 30Hax. Ce-~HMeHTaQHOHHbie 30Hbl He 6&InH COe~HHeHHbie C CY· weA.
06pa30BaHHe py~OHOCHbiX ~OnOMHTOB 6&In0 pe3yn&-TaTOM: l) MeTaCOMaT03a H3BeCTHBKOB, 2) arpa~aQHOH• HOrO HeG'MOP<l>H3Ma paHee~KareHeTH'IeCKHX ~OnOMH· TOB, 3) 3aDOnHeHHJł CBOOO~HOrO npOCTPaHCTBa. ITpe-o6pa:ateHHe npoHcxo~JUio rnaBH&IM o6pa30M B npo-Qeccax rny6oKoro ~HareHe3a, a yąacTHe rops'IKX paCTBopoB 6&In0 He6onbWOe. :Pa3BHTHe py~OHOCHbiX ~onoMHTOB Ha'IHHanoc& c naorepan&H&Ix K sepTHKan&-HbiX <t>aQHanbsepTHKan&-HbiX KOHTaKTOB paHeereHeTH'IeCKHX H3-BeC'l"HBKOB H ~OnO'MHTOB, 'ITO CTano DPH'IHHO~ MeTa-CO'MaT03a B H3BeCTHBKax H pOC'l"a KpHCTannoB B ~0-nou:wrax.
· Oca,IUOł sepxHero H ąacrK'IHO cpe~Hero paKyweą Horo H3BeC'l"HBKa xapaKTepH3yiDTCB yBenH'łeHHOA KOH· QeHTpaQHe~ QHHKa Jol CBHHQa. A6cop6eHTa'MH
MeTan-nos
6binH BO~OpocnK, paKOBHHbl cPaYHbl, 6aKTepHK, paCTeHHB H rnHHHC'l"ble MHHepan&I. ITpH'IHHbl 6on&woA ConeHOCTK MOpCKOA BO~bl cne,!O'JOIQHe: l) C'MbiBaHHe ~eCHHTerpKpOBaHHbiX H BbiBeTpeHHbiX OCa~KOB 3po· 3HOHHOI"O DOKpOBa, 2) Bpe'MeHHOe COe~HHeHHe C an&-mdi:CKHM 6acce~HOM· ITpoQecc&I ~HareHe3a cTanH npK-'IHHoA o6pa30Ba!iHJł cy nb<l>H~OB nepBOA reHepaQHK, no rnaBH&Ie ropH30HT&I KOpKoo6pa3H&Ix H 6peKQHe-B&IX py~ o6pa30BanHCb B paH&We c<t>opMHpOBaHHbiX py~OHOCHbiX ~OnOMHTaX B XO~e 3DHI'eHeTH'IeCKHX npoQeCCOB.JACEK KASI11JSKI, GRZEGORZ CZAPOWSKI, MAŁGORZATA GĄSIENICA-SZOSTAK
Uniwersytet warszawski, Muzeum Tatrzańskie
UWAGI O GENEZIE "WAPIENI ROBACZKOWYCH"
W morskich ·utworach środkowego ·triasu geosyn-kliny al;pejskiej występuje powszechnie
typ
wapie-ni nazywany:z.e
względu na specyficzną budowę ..~a;pieniami
robaczkowymi". Utwory te w Alpach określano terminem ,.Wilrmlikalk" (15, 14) lub ,,cal-caires vem1icules" (17, 5), opisano je (I"Ównież z ob-szaru P.rowansji i Hiszpanii (19, 20) oraz z terenu Tatr (35, 29, 30, 20, 34, 1).,przedmiotem badań autorów były ,.wapienie ro-baczkowe" w utworach środkowego triasu jednostki Giewontu w Tatrach Zachodnich. Stwierdzono IWY-stępowanie trzech rodzajów struktur ,,.robaczkowych", różniących się między sobą budową. Zdaniem
auto-UK D 552.541'122
+
551.781.2:551.35.051+
550.7+
551.485.5557( 438-15 :234.372.43) rów p<l'W'9tały one w wyniku zaburzeń oukła:dów nie-statecznie warstwowanych gęstościowo, erO'l.,li i trans-poo-tu prądowego oraz. dz.iałaln<:ści życiowejorganiz-mhw mułożemych.
CHARAKTERYSTYKA UTWOROW TRIASU SRODKOWEGO JEDNOSTKI GIEWONTU
Autorzy szczegółowo zbadali wiele profilów osa-dów środkowego triasu, lrlależących do Jednostki Gie-wontu, na terenie: Małego Giewontu, Giewontu, Ka-lackiej Turni, Myśleniekich Turni, Zawratu Kaspro-wego, Kopy Magury, Doliny Suchej Wody i za-chodniego tz.bocza Zółtej Turni. Uzyskane materiały
TYPY MO~FOGENETYCZNE STRUKTUR "ROBACZKOWYCH" Typ
struktury Diagnostyczny zespół oeoh Czynnik tworzący
A l) wysoki stopień zaokrąglenia, zaburzenia układów nie·
2) dość regularne, bardzo gęste rozmieszczenie struktur w skale, statecznie warstwowanych 3) ciągłe pnej6cia pakietów struktur w niezaburzone Iaininy wapienno-margliste gęsto6ciowo
--~----~~~~
---B l) wysoki stopień zaokrąglenia, 2) nieregularne rozmieszczenie w skale,
3) współwystępowanie pakietów struktur z warstwami brekcji śródwarstwowych,
4) ugięcie laminacji otaczającego osadu poniżej struktur,_
IS) ślady toczenia w stanie miękko-plastycznym: wygięcie i poprzeczne spękania struk-tur,
---·---
·
---p,_rąd_:__d_e_nn--"-y
_ _ _ _ __ C l) niski stopień zaokrąglenia,2) nieregule.rne rozmieszczenie w skale, .
3) współwystępowanie pakietów struktur z warstwanri brekcji śródwarstwowych, p!'lłd denny 4) ugięcie
laminaoF
otaczającego osadu po.Jliżej struktur,IS) ślady transportu_ w stanie półzwartym: podgięcia krawędzi stl'llktur,
D l) silne wydłużenie i powyginanie struktur, 2) przekrój poprzeczny owalny lub kolisty, 3) częsty brak ostrych granic struktur,
4) występowanie w obrębie struktur .laminacji typu "szkiełek zegarkowych"
działalność życiowa or-ganizmów mulożernych
pozwoliły na .zestawienie dwóoh syMeftycmyc.n pro-filów zachodniej i 'WSC'hodniej części jednos4ki
Gie-wontu
(•ryc. 1). Badane Ulbwory 7.lldd:czooe zostałyprzez. Z. J. KOltańsikiego (20, 21) do aniz~u, co
po-twierdziły rza<Ucie znaleziska na ogół słalbo zacho-wanej fauny (24, 25, 18) ..
W przedstawdonych profillach aurto.r.zy wyrM.nili kil!ka ~ów "wapieni robaczkowych", sąs:iadu
jących z kompleksami naprzemianległych warstewek
wapi~isltych
oraz z
wapieniami idolomi-tami miklrytowyomi. Zwraca uwagę najczęstsze ~
wyStępawanie "wapieni robaczkowych" z pierwszym
ze ~lanych typów skał. Zaobserwować tu moż
na cią~e przejścia od nieżabu.rzonych
(-naprzemian-ległych .wa,m.tewelk wa(pi.enia i marglu) ll)l".zez s~en
cje z'łburzone faliście do wapieni z ,,«"obaczkami". Miąższość . kOmpleksów "wapieni robacmowych" przekracza 100 m (.ryc. la).
TYPY "ROBACZK0W" I ICH GENEZA
"Wapienie robac:/Jtowe" zawdzięczają swoją nazwę
obooności c.ha.ralklterystycznych strUikltiu- o ks.ztałcie
mniej lub ba.rdziej wydlużooych wałeczków, zwanych
"Tobac:z:kami". "Rolbaczkli"
te,
~budowane z kalcylu-ty.t.u luib tkankarenitu, r~mieszczone są nier:eg~U•lamie·W osadzie rnal'!gtistym (często .zxiolorniltyzowanym). Strukturom ,irobac:zJkowym" p~l$ywano d<ńyc.hczas genezę organiczną (36, 17, 23), biomechaniemą (5, 10,
9~ 35) l].ub meohaaticzną (19, 20, l), zawsze jednak
trakllludąc je jatko IIJt.wory genetycznie jednorodne ..
Na pod&ta!Wi.e obserwacji tnaJkro;kqpowych, badań
pły:tek cienkich i odcisków octanowych autorzy rw
ornawianych utwOil'ach ,wy.róż:nili kiJka rodzajów ,;ro-bac·zków'', przy czym wżdęto pod uwagę ich skład li.to.l<Jg.iC7llly oraz str-ukturę Wewl!lęt.r.z.ną, kstr.tałt,
cha-raktęr granic, ~b rozmieszczenia oraz llt.ologię
skały otaczająced. Zespół cech, u.ma.ny przez:
aillto-ró:w za dlagnostyczny dla koll!łjnych ltY\PÓ'W ,,.robacz-ków'', przedsta'Wi0111o w tabeli.
Wyróżndone .typy ,,.robaczków" chasralk!tery;uJ;e;. po-Z'ł wymieniony-mi, -tatkże !Wiele illmych cech;.. ·
l) Jtyp A - ,,robaczki" zbudawane . z· m'ik.ryt~
wapiemtego z min.irnalną domieszką substancji ilastej
tkwią w margkl lu!b wapieniu marglistym. Plrzecięt
na średnica omalWianych "robacz.kbw"
wynosi
droło2
cm.
Występują 0111e w dwojakiej fomnie::· -.w . .postaci paBde!t.ów (utworZOIIlych rz. ciasno
Ujpa-k<:kwanych ,,.robaczków"), cha.raklt.er~ącyc}l się na
ogół ciągłym pr.z.eóściem w kompleksy cien:ki.ch
prze-warstwień. wa.pien·no....maxglistych, ostre granice ze
skałą otaczajl\(:ą ,spotykane s~ rzadko;
152
- w fOil'mie .iWlowaned .w .stropie margJ.i pr:z;.y-kryitych wapieniami (cyc. 2).
Niekiedy dJ6erować
moma
c-iągłena
macmejpr.zest..rzeni wamewki wapienia, przechodząCe obocz-nie. w ze!IIP<lły ,,robaczków'' (18),
co
.pr.zy)I>C)tnina ty-powe .formy budiatażu sedymEOtacYdnEgo (31,. 28).2) typ B - ,łf(lbac:zJki" Z:budo\Vane rz. mi•lcry.tu wa-piennego z domdesZką substancji ilaste:i tkwią w
m~u łub IWapieniu marglistym. Dług-ość ich waha
się w granicach 1,5-4,0 cm, a k:h średnica
0,5--1,5. cm. ,,Robaczki" Jte chasrakiteryullje ~nacZine
wy-gięcie i obecność !licznych s.pękań, prOS'to,padłyoh do
icl). osi podłuilned
lr"Yc.
3).3) ,tY1P C - ,1robaczki" wnecionawate, Zlbud<l'Wane z wapienia mbyttowego tkwią :w mayg:lu lub
w
wa-pieniu marglistym. Wymiary ich są zbliżone do form typu B,a
idh ikn'W~ bytwają olekk.o .podgięte.Po-dobnemu podgięciu ulEga ;również drobna !amina-cja, obserowana w niektórych "rObaczkach".
•Pomiędz.y JtYIPłiJilloi. B i .C zaobserowować mAlli.na
wiele :tonn !P1'7SJściowych, różniących się między scł>ą
kształtem i Sltruklturą wewnętrzną.
4) ltytp D - formy powyginane, o silnie wydrulŻo
nym kszltałci:e, są ro:mniescz.czone a:lieregulamie
w
osa-dzie. Można tu Wytl"óżnić dwie grupy "robaczków"o średnicach przekroju po,pr~ego w granicach
0,~,8 cm i 0,1~,2 cm. W obu :wspomnianych przy-padkach ,,ll'obac:tJki" te zbudowane są na ogół z osadu wapiennego o grubszej fu-akcji niż sikała
Olta-czaJąpa, a
w
dch brv.eżnych partiach zaznaczadą sdęzjawiska późniejiSZej d~lomityza.cji, związane z
od-mieillllą diagenezą sła:biej skonsolidowanego osad-u
(ryc. 4).
Omarwianym typom morfologicznym "robaczków" autorzy przypisują il'Ómą genezę (ryc. 5), do ich ubwon;enia przyczyniły się nas~ące procesy:
l) uruchomLenia osadu w wynilw zaburzeń uikła
dów nies.taltecz.nde wariwowaatych gęstościowó, qpisy-wane wielok.rotmie w liteTaturze (7, 8, 2, 3, 6). Za
ko~epcją tą przemaiWiają ciągłe przejścia pomiędzy kompleksami naprzemialiliległych warstewEk wapien-no-marglistych a "wapieniami ll"'baczkowymi". Upłyn nienie osadu .ma~1stego, o niższym :vw;półczynlllilru
lE!Pkości kiatemaltycznej llili lrlad.k!gły osad wapienny, prowadzi w pierwszym etapie do pofałdowania war-stewek wapiennych ('l'yc. 6a). Dalsze pogrążaode się
cięższych, bardziej skonsolidowanych wasrstewek wa
-piennych w muł ma.rglisty, powoduje ich ro.zer:wanie na drobne, 'izdlowane fragmenrty - ,,robaczki",
roz-Ryc. 5. "Robaczki" przeobrażone przez procesy dia-genetyczne.
a - kalcylutyt, b - neosparyt, c - dute krystaUty
wtór-nego kalcytu. Granice styloUtowe podkreślone skupleniami
substancji ilastej 1 zwiąZków łelaza (ciemne, faUste Unie).
Płytka cienka, długość miarki 5 mm.
Fig. 5. "Vermiculare bodies" alterated by diagenettc processes.
a - calcllutlte, b - neospartte, c - large crystalltes of
seoondary calcite Stylollte boundaries underllned by ac-cumulatlons of clay ma-tter and iron compounds (dark,
wavy Unes). Thln seotlon bar s mm long.
2) procesy erozji i transportu osadu wapiennego
o .rómym l!ittqpniu :j.ego k~acji (ryc. 6b).
Na-szym ?.daniem procesy 1te dQprowad:zjjy do po,wstania
"robae7Jków" typu B i C. Prądy denne
w
baseniesedymenłtacy-dl!lym pdw<Jdowały llokanną erozję i
mws-port sł-obo sokonsolidowmego OIS'adu, wyloorzystu~ąc
często jego predyS!Poz.yqje struk.tlm'allne, wy~W(lłane
obecnością utworz.:>nych wcześniej "r00ac7.ków'', zwią
zanych
z
ni.esta·t-ecznymi IW8l1itwlowaniami gęstościowymi (cryc. 6a). F~lby osadu (w stanie mi~
plastycmym) w trakcie lłlransq>OI1bu były toczone po
dnie. hoces
ten
prow.aklził do icll s.ill:n~o za•ąglenła,
a
cruiellciedy ,taiklże wygięcia oraoz powstania spę kań, prostopadłych do ich dłuższych osi (typ B).Fragmenty ball'dz.iej strons.ollildowane (w stanie pół
zwa:rltym) były wdeczone IPO dnie,
co
powodowałopodgięcie i z~c6tr~enie iiCih krawędzi. Oba rodzaje
,,.robaczków'' .po u·!rtanw t~ udagały
pcllgl'ze-ban'i·u w akum.uJlowanym C6adzie ma(('~istym.
Auto-rzy nie stw!erd'llili wyst~a111·ia "robaczków''
zbu-dowanych z muglu, IIJkwiącvch •W
M.e
;wapiermym.Na dlm'esową dziail:a1T'IOŚĆ prądów dennyoh wskazu-ją wyśtępudące niekiedy rw om~wianych Ultworach dr<lbnoskailowe wal."St'W'owania sk-ośne (ryc. 1) i
roz-mycia erozy.jne. Warsitworwania skośne QPiSal ze
\Wehodlniej części j-edm.om.ki Giew.on.w Z. J. Kot.ań
ski (21).
3) d?Jiała!lllość ongani7JmÓW mułożemych,
prowa-dząca do ipiO\VStania w wę~latrow·o-:hstym mule
wie-lu •tUIIleU., wltór·n:'e W}'!Pełndooyc:h csadem (rtyp D, ryc.
6c). Gen-ezę .tę IPOtwderdza Obecność w <lbrębie
wy-pełnienia tuneli \varstwowań typu "szkiełek
zegarko-WYCh", prn:yprr.Ibi.n:'il:iącvcll k'ł.nałv ultwormne przez wiel~zety (12, 13, •16, i34). W~ące w brzeżnych pantlach tuneli -z;'a.rna k~~ICVitu l'llb ·'1.\'!tórn.ego dol<lilllit.u
o grubszej frak'C'ji (ryc. 4) ~rawdorpdOOinie stalnowl..ą
odmiennie 7Jdiagenez:JWa.ne nl!gircrnadzenda pier'Mn-nie
illu'btegoo
malteniału, OSYIP3,ne~o ze ścian kanałów w czasie ll'IUChu ziW'ierz.eocia. 1Zda111iem a.wto.rów tego ty-pu ,.robaczlk.i" s!taonorw!a, śtadv (O':'·ruJS.z.a.nda się d żero wania (lll'lgani'LIIllÓW w ·csad?:;e i OOI'>C'W;adadąSkamie-niałościom śladQIWylln 7. 1~ruiP Repnichnia i Pasctchnta
(33).
Dallek.o IPOIS-VI!Idęte ,procesy ;n,eoonoc,t'lf.iz.mu, &tyilolity-zacji !l dolomitvncii ooadu d.orpr·OIW!Idziły w wiel·u
przvpadkacll do zailare;a ;p'erwcltnei struktury .~
baC7Jk:ów''
rw
it.ak 'Lnacmv.m st010t1tu, rie nie jes.t możliwe 'L8ll!K:zanie ich do ~Cfllkrebn~ $'UIPY genetycznej.
W 'WVI!liku d.iagenezv I!'J.3;9tet9'Uie częeto usunięcie tła ma.ngl~. a IOos.zcze~óll,n.e !fcrmw sll:vkaiją SJI.ę W&w-czas ze sobą. Porw·ierrebnie icll lk·onitakt.u madą
cha-raMer stydo]d.towy i są pod•k.reślane ekupieniami
sub-15ł
e.
b
c
~
... :>::. ~· ~/
.
-Ryc. 6. Schemat powstawania "robaczków": a - typ
A (wg J. Cegla, S. Dżułyński - 6), b - typy B i C,
c - typ D.
l - pellt margUsty, 2 - ziarnisty osad wapienny, 3 -
or-ganizmy mułołerne, 4 - prądy denne.
Fig. 6. Scheme ot 1ormation ot "vermiculare bodies":
a - type A (after J. Cegła, S. Dżułyński - 6), b
-t11pes B and C, c - t11pe D.
1 - marly peUte, 2 - gralny calcareous deposit, 3 -
mud--eaters, 4 - bot·tom currents.
s.ta.m:ji ilastej oraz 2JWi,ą:z:lków żelaza, &tanorwiącymi rezyduum poststylolityzacyjne. W przestrzeniach po-między fonmami wyJStępudą duże krysta>l:ilty n~ry
t.u.
W badmych Ultworach andozydtu dominujący typ
,;robacZikócw'' stanowią f()I'1Illy ZIWiiąza111e genettycznie z układami niestatecznie warstwowanymi gęstościowo
(typ A), nadzlej rwy.st~ą foomy związane z
kan-SIP01'1t.em prądowym (typ B i C), nalt.ooni.ast ~U(peł.nie ~oradyC7Jl'lie struktury o genez:i.e biomechanU:mej (,typ D).
WNIOSKI
Z prz.edstar.Wonych dmych •w)'llllika, iż :badane
u-twory an·iozydw !POWstały w waru111kach spokojn.e(j
se-dymentaoj.i wąpienno-ma!l'lg.listej, oklresowo
proZeryrwa-nej eroa:Ydną działaJzl<kią prądów dennyoh. iPorwsta-ją.ce w ttyoh wa·runkaC'h "W8JI)ie111ie .robaczkowe" zwią zal!le są gł61wn.i.e rz:. ,UJklład811lli lllieiSitatecznie
:warstwo-wanymi gęstościowo, a w mniejszym stopniu ze
wspo-mnianymi prądami. ,,RobacZJki" stalllow.iące
skamie-niałości ŚIJ.adowe w~ą sa>oradycm.ie na badanym terenie.
.PrezentoW811ly lbu mechaniun paM;tawania
"ro-baczków" ró:lm.i się wyrdnie cd 'POglądów wcześndej
szych, Pl'.ZYIPis·ujących oiJm wyłącz.nie genezę ol'gani -CIZI!lą (35, 117. 23) .W'b ;bi-omeohan•ic.z.ną (5, 10, 9, 34). :Aroblemaltycma !l'ÓiWI!lież wydaje się koncen>oeda Z. J.
KotańslkiEg.o K19, 20), rw.edłllig lkltórej ,.rOibaczki"
pow-stały w fWYililku syol'lJSedym.enJtacyljnyoh SIPływów,g:ra-vW!tacyjnyph, IPQI!liewa.ż w badamych .wbw·orach brak
śladów
OSUIWisk,
mogących św.iadczyć o naohyleni:U dJna d>iOolUlika.Nazwa "wapień roibacz.kowy" nie jest pod wzglę
dem genetycznie adekwartma dla omawianych
utwo-rów. Ze wzg~lędu na dej ro:z.powszecbnienie może być
ona zachowalila aako term.in u.mOW1[ly, nie fPl'eey7JUją
cy jedtnak 'blli:ej liitol<lgii skały i genezy struktu·r w
niej występujących.
LITERA'I:URA
l. A
n
d r us
o w iD. - Geologia CeskoslovenskychKa.rpalt, vol. 2. Mesoroilk. Vyld. Slov. Ak.ad. Vd.M.,
BraJt,isłava, 1959.
2. Anketełl J. M., Ddlułyńsk.i S. - O
wzo-ll"ach pr:ZeSitrrz;eillllych zab.u·rzeń koowolu!bnych w
o-sadach warstwowa111ych sta.tystycz.nłe
jednorod-nych i niejednorodn~h. Rocz. P.ol. Tow.· Geod.
1968. ~ 4.
3. Ankatell J. M., Cegła J., Dżułyński S.
- .On the Def.ormationał ~uot.u•res in Sy&tems
wi.th Reversed Density Gradients. llbidem, 1970,
z. l.
4. Belka Z. - Cechy sedymen~tacyjne wtworów
węglaawwych wierchowego triasu środkowego w
rejonie Kominów Tylkowych w· Tatrach. Praca
magisterska. All"Ch. IGP U.W, Warszawa, 1976.
5. B l a n c h e t F. - Etude geooo,gique des M.ollltag-nes d'Escreins (riau•tes-Alpes et Basses-Alpes).
Grenoble, 1934.
6. Cegła J., D żuły ń ski S. - Układy
l!tie9.taJte-czne .i ich wyst~e>wanie rw środowisku
perygla-cjailinym. Aota Univ. ,Wil"a.t., 1970, vol. 124, Stwdia Geogr.
7. Do:tt R. H., Howard J. K . - Convo.Lu.te
la-mina~t:Lcm lin non-graded sequences. J. Geol., 1962,
vol. 70, no. l.
8. D ż ·u ł y n s k i S. - O &tru.ktturach
sedymen.ta-cyjnych związanych z niestatecznym
uwarstwie-niem gęstościowym. Rocz. Pol. Tow. Geol. 1966,
z. l.
9. E 11 en b er g er F. - Etwde geruogique du pays
de Vanoise. Mem . .pour servilr
a
l'e:xplica!ticm decarte geologique detadlee de la France. Paris,
1958.
10. G i g n o u x M., M o re t L. - Descripti.cm
geow-gique du Bassin Superieur de ła Du.rance.
Pa-ris, 1938.
11. G o et e l W. - Odkrycie płatu gó.rinota.trzańskie- .
go w serii reglorwej Tatr. iRoalp.r. PAU A. 56, 1917.
12. G o l d r i n g R. - Trace fossUs of the Baggy
Beds (UIPJ)er Dev<mian) of N<mt.h Devon,
En.g-land. Palaant. Zeitsch., 1962,
n.o
.
3.13. G o l d l' i n g R. - T:race foss·ils and thc mentall"y surface in shallow-water marine
sedi-men.ts. Devel®men.ts in Sedi.mentology, 1964, vol.
l.
14. G w i n ner M. P. - Geol~ie der Alpen.
Strati-graphie-Palaogeographie-Tekton.ik. E. Schwarzer-bart'sche Verol., Stut.tglU"t, 1971.
15. H e i m A. - Geologie der Schweiz. LeiJpz.ig, 1902.
SUMMARY
The studies on character.istic structures of "Ver-miculare Lime61tooes" made i.t possible to distingu.ish several morphotypes of such structures di:ffering in
sha.pe, ionternal struc.ture and origin. The most
com-moo are here "vermiculare bodies" result.ing from
deformati0111s taking place in reversed density
gra-dient systems. Fo•r:ms made •by bottom currents or
representing traces of Hfe aotivity of mud-ea.ters
are rare.
16. H e :r t w e ck G. - The a111imal coonmunity of a
muddy env.i:ronment and .the development of
.biofac-ies as
an
effected •by .the łife cycle of thecharaoterisillic fi~Pecles. In: CRIMES T. P. i
HAR-•PER J. C. ~eds), T·race Foosils, Geool. J. Spec. I'SS,
J.97~. no. 3. Seel House
Rress.
UverpoOil.17. Jeanne·t A., Ra!bowski F . - Le Trias du
.bord ,radical des .Prea.lpes medianes en.hre 1e Rho-ne .et l'Aar. Ecl. geOol., Helv., 11912, vol. lJ., no. 6.
18. Kas i ń s k i J. - Cechy sedyunenotacyjne
mwo-·rów w~a111owych ltria&u wierchowego okolic
Za-wratu ~rowago i Kopy Ma,gu:ry • .Rraca
magi-sterska. Aroh. lGP UW, •Warszawa, 1976.
19. Koita ński Z. J. - .}'.róba genetyczneJ
kllasyfi-kacjd .brekcdi na .tle .badań tll"iasu wierchowego Tatr. Re>c·Z. Pol ToOIW. Geo.l., 1955, z. l.
20. Kotański Z. J . - Wapienie robaczkowe środ
arow~ triasu serii wierobowej Tatr. Acta geol.
Pol., 1955, 1111' 3.
21. K o it a ń s k i Z. J. - •Profłle strattygraficzne
se-rii wierobowych Tatr P.Oolskich. Biul. lal&t. Geol.nr J.39, 1959.
22. Kota ński Z. J. - Te.k.togeneza i
;rekanstruk-cja paleogeogora•lli pasana 'WiierehowEgo rw Ta•tll"ach.
Acta geoa., Pol., 11.961, m 2--3.
23. K u ź n i a r C. - Skały osadowe tta,trzańslde.
Rozpr. PAU, A 53, 100.3.
24. L e f
e
l d J. - Budowa geOil.o,g.icma ZarwratuKa-sprowego i Kqpy Mag.ury. Acta geol. Pod.., 1957,
nr 3.
25. Lefe[d J. - Dadocrin.us grundeyi Lalllgenohahn
(Crino.idea) z t·Iiasu ·wderc.howeg.o Ta.tr. Acta
pa-leom..
pol., .1958,nr
l.26. Lorw·e D. R., L·opicQolo R. D. - The cth.all"a-cterisUcs a!nd origins of di&h a~nd pililall" str. uc-·tures. J.
Sedimenit.
P.etrol., 1974, vol. 44, n<>. :!.27. L owe D. R.-.Water escape struot.u.res iiil coarse
g~ramed sed·itmen~ts. Seditmentology, 1975, vol. 22,
no. 2.
28. M c Cross a n R. G. - Sedimentary
boudi-nage" str.uc.tures iJn ·the U,pper Devonjan "Lreton Formart:ion .of Albe.Na. J. SedimE!lilt. PU'ol. 1958, vol. 28, no. 3.
29. R a b o w s k i F. - CZ!tery przekr.oje geool<Jgiczne
między Doliną Ka§cieliską a Doliną Kondraltową.
Spraw. PIG, 1931, lt. 6, z. 4. .
30. Rab o w ski F. - Serie wierchowe w T.aittrach
Zachodnich. P.r. lns.t. Geol.,
t
.2..7, 1959.31. Ram b er g H. - Natuxa1 a.nd exper:imental
.boudinage and pi.nch-and-srwe.U struc·tuTes. J.
Geod., 1955, vol. 63, no. 4.
32. R e i. n e c k H. E., S i no g h I. B. - DepositUona l Sed·imentary EIIl\Tiia'ocmtinents. Sprilllger Verl.,
Ber-lin-Heidelberg, 1973.
33. S e i l a c h er A. - Sbudień zur Paliclhnologie, I.
Uber
die Methoden der Paliclmo!Qgie. Neue Jb. geOol. palliCJoll!t. Ahh., 1953, vol. 96.34. Sokołowski S. - Za.rys geo!Qgi.i Ta!tr. Biull.
Lnst. Gee>l. nr 149, 1959.
35. U h l i g V. - Die Geologie des Tatra.gebirges.
Wd.en, 1897.
PE310ME
HccneAOBaHKH xapaKTepHCTH~ecKHX CTPYKTYP B
"~epB.R~HbiX H3BeCTH.RKax" AOnyCTHnH aBTOpOM
Bbi-~enHTb HeCKOnbKO THDOB cpopM OTnH~aJO~HXC.R
BH-AOM, BHyTpeHHHM CTpoeHHeM H reHe3HCOM. CaMbiMH
'łaCTbiMH .RBn.RJOTC.R "~epBH" 06pa30BaHHbJe BOnHeHHeM
CHcTeM Heycroił~HBoro HacnoeHH.R no rycTore. Bonee
peAH:HMH .RBn.RJOTC.R cpopMbi 06pa30BaHHbie AOHHbiMH
Te~eHH.RMH HnH ccpopMHpoBaHHbie B 3<lJ<f>eKTe
JKH3HeH-HOił Ae.RTenbHOCTH HnOeAOB.
