HALINA LOZIŃSKA.:.STĘPIEŃ Un.iwer.syt.et Warszawski
PROBLElUY OCENY W ARUNKOW INZYNIERSKO-GEOLOGICZNYCH
W ASPEKCIE POTRZEB PLANOW ANIA
PRZESTRZENNEGO
Inten.,sy!Wny rozwój plan01Wan1a przes.hrz·ennego ·CZY!li zor-gairl'iwwanej dział.ailnaści eznnier,zając.ej do .plano-wego .;z;agosiPOdarow.and.a przestrz,eni pod kąit·em po-tTzelb człowieka (J. M.atytjasrllkiewti.,c·z i ID. Put:kowslki, 1971) doprowad.zi9: do wielu ntiepokoją·cy,ch iżjawisk,
a
Z'W1łla:s.zc:za.: ·- naldm1e1Tnego wyiTębu la:sów tbęd'ą,c·ego prży·czy ną erozjd. gleb;·
- nlieprzerrnytŚla:Ued elk:Sploat.acji sur·ow,ców ··mine-ralnyjch pr:owatdzącej do pr,:z.edwczesn;ego WJ'!Ciierpania złó.ż, ·zaniku wód · grunrt:·owych ocaz do· narasrt:ania
hałd i ZiW8:ł·OW1sk; .
- :żywJ,o1ł·o.weg·o przebiegu proc·esu uprzemy.słowie
nlia, prowadzą:cejgo ni·edednokrotnie do
·zanieCIZytswza-nda wód IPCXWieT'zchniowy.ch i podziemnych ścielka
tni przem)MSliQJWym[;
- ni~aśdW1e;j 1okal:ilzacji 'inwestycji na terenach WYOi,tniie T•OIJni,czy:ch.
-
Dużą ;ro,lę w pr:z.eciwdzialoo.iu rt;ym g.r.oźn.ym e:b-jawom ma do 'srpełrrlienia s·~uźba geologk:z.na,, zajmu-jąca się wykonywaniem orpraiCowań :Dilzj.ogr.amcmych, czy też geologicmo~ill1!żynie!T·skkh wyikonywany·ch dla potrizeib planawania przesttmenneg·o. W niniejszym ar.tyk4le zos,taną omówi0111e 111ilelktóre pro1blemy z.w.ią Zą.ne·
z
oceną !Wiarunków tinżyniers!ko-geołogic:z.nych terenów, wyik·onywaną w aspekcie rpotTlzebplanowa-nia
przes,tr.zennejgo, a sz.azególniemetodyka
oc•eny w.all"unków iill1Jżynti·ersk.o.,ge.ologkzny,ch ora,z .. sposoby ich odwzo;rowywan'iana
mapa~h anality;cznych i - synte-lycmej mtapie waruników in,żyniersko-:g.eolo,gi·eznych.Mapy in.żyniersko-;g.eologio~ne dla .po·trrzeb ;plano~ wania jJmzesih·zennego są opracowywane bądź dla po-s,zc:oogólnJ;ch 1j.ednos.te1k .admilnds.tracyjnych ik1raju, bądź też dla ~okreśJ.ony.ch, perspe.1dywktzmy;ch gospoda,rczo regionów g·eologiczmych. Często stosuj-e ·się oprarco -wyrw:a.nie m.a:p w cięc1iu ··ar·kus·zowym.
Z·e wz1~ęidu na to, że ocena wa!Tunk6w 1inżynietsko -geo.logic!znych dotycJzy· :prZiewa:żmi.e dużych ohs1tafrów oraz na k·ónie.azność dostarczaJnia ni·eZibędnyich dariy·ch
o
ś·rod<OfWLsku geol.ogiCzriym dla ,potl"'zeb !Planowania właśCil\:veg!O rzagiO!Spodarówania teroenu 'i wyboru I, Oika-H:zaoji irnweis.tyaji, a ,więc szerciką prdbJ.erńatYikę ;ba-dawczą, natjibairdJZ)i·ej .ptrzydatne dila JPObmeb :p:lan.6Jwania pi"IZiestr·zehnego !Są · mapy in:żyndersko-ge·ológLaznetw
skałi ·1 :. 50 Q,(}Q. 1Dla obszarów o ba;rdzi·e~j ,s'kompliko.:. w.ahych waTUink.aCih geolo,giclZJl1ych,a
rz.aitem ·,i lba·rd71i·ed zło:ilOtny;ch W1arunikach in:żyn•iersk.o""ge1oJogicznych · opra-cowuje się m.arpyw
sikali l : 25 000. · · · T<T1eść maiP :mżyni;ersko-geol·ogkznych jes.t det: ermi-now.an.a tgłóWinie sumą .e[em·entów skłatdają·cych sięna
całdksżtał!t środoiWisika geologicznego, a tn.a/wet -przy UWtz.ględtnieniu wpływu dzi.a:lślności. <:Zil!owieka -środowi•sk1a. inlŻY!ni<eTS'kO-I~eólogkznego: Do e·lemenitó-w środowii•ska geolo~k1Zll1,elgo, ~tóre muszą tbyć badane i odwż,or.QI\vy;wane :na m.apach naJleżą pr.Zede ws:zys,t-I«m:
.
- · !Iiieźiba tt.e'i'€111iu, - mocfologia,
- litogene!za wy.siępuj.ących utwO.rów, - waTUliliki hydTo.geoJ.ogiaZJne,
procesy g.eodY~Uam,i.azne,
w!łasno;ści fiZJ'lCZIDO-mechanlic.;~ne :stka·ł
giTun-tów.
55
i
UKD 624.131 :550,8:528.94(084.3-11M25) :711.1(438) W·sz.ystkie •te •CIZYJl1il1~ki 1zna;jduj.ą się we WZJa,j.emny,ch korelacj1ach, a odtdziaływ.an.ie na siebie odbywa 1Srię ·za-równo rw natUiraJnym ŚITIOtdowislku :geologk:ZJnym, jak też w .środowisku :i:nżY!nierslko-,ge·ologklz:nym -
z.mie-ni!ooym pod wpływJem :inwestycyjnej dzia:ła1ności
czŁowieka.
Spo·sób g,rafi-c:m.eg·o ·OdwzorowyJWania pos:zetz· egól-ny·ch ·eJ.em.en.tów geol,ogic'ZnYich,
a
·ZJa,t.em tre:ść map anaUty•cz:ny;ch .(piT:zeds·ta•wiaj:ą'CYICh jedenrz
·elemenltów) i mapy 'SYD.t·elty·etz:netj {pr.zedstawiają:cej sumary,czną oc•enę w.arunk:ów •tnżyn,ier,s:ko-geolog:ictznych), dokład ność udOikumenrt:owan,ia terenu, ,głębokość strefy 'WI Z-pozmaJnia oraz urwypufk,lenie najważni~ej.s·zY!ch proble~ mórw :iJniŻY~Uier!sko-g·eologkznY'oh powiinno śdśle · na-wią:zywać do 1bieżących potrzeb rplanot.waJYlia · prze-sJbrz,ennego, e:wen:bualnie - do ·etapu projektowania inrwestyc,j i.w,ła.śd!Wej oce!l'ly warunków .;1nżYJl1'iers:ko-geologic.z nyeh Jter·elnu powinno się doik,ooYIWa.Ć na pods•taMTie komiPl eks· owego zdJjęiCia i·nżyni ersiko-:geol og i:czn e g o. Obejmu:je
ono
rzebratni·e w.szy,stkkh mat.eri·ałów archi-walny.ch (wi.er,ceń i sond rpenetracy·jny:ch):z
dan·eg:o t·e-renu, ich .analitzę oraz pr:z.es.tudiO'WlaJnie Jrit&artury do-tyC'zą:celj reg:iOiilu fba:dań. W następnej tkolejn:ośd -według opracowanego "klucza" - na,J.e.ży doikonać fotointerfPre.ta,c;j-i zdiję,ć lotni.ozyd1, 1s1porządzając robo.;. czą mapę ge101logi·c'zną, z WY!Oidrębnii:eniem na niej form geomorfologicZlrly•ch. Kompleksowe :ka.rtowanie Lnży niersko-geologtic•zne 'teii'e!l'lU, a więc ·badtan1i1a i oibserwa-cje •t·erenot.w·e pot.w.inny diosta:r.czyć 1mater,iału d:ol kumen-t.a,cyj:ne,go · dla wydzi,elony.ch j ednoste1k geologkznychi form ,geomorfolog•i•ctznych.
Istniejąc-e matteriały tz wierceń, ,z badań. geofi-zycz;nych li in. lub ni·elkiedy wykon.a:ne doda:tkowo wi.er:cenia głębsze powinny .pozwolić na us.ta1lenie ogól -nego modelu budowy ge,ollo,gkZJnej badanego o:bszJa•ru. Nat.ómia·s't s,:z.ctz,egółowym .rozpoznaniem oibejmUij·e się st.refę do .głęb. 5---<6 m od .powier.zchtn;i rt;,erenu, wy-konUJjąc w tym cel,u ·s·ondy ,penetra,cyjne do tej głę boko.ś.ci. Loka.H.atzcja .sond :powinna ·ściśle nawiązywać do roboczej mapy .g·eoJ.ogkzn:ej, a ich liic,~ba nd.e po-winna przekraczaĆ Średn1i0 8~loQ n.a l km2. IZ.d.jęci!a. Ptr:zepr·owadzone pomiary i obserwacje hydrog:eolo-gicJzne oraz procesów g.eodyn,am'i,czny~ch w1ratz z ma-teriałami uzy.sik.arnymi w •czasi·e ikar;f;o1wania są nielzibęd ne do opm·cow.allli.a 'komplelksowej oc:eny warunków inżynJiell"s:ko-geoJogiicznych terenu.
Najdogodlnirelj'S'z.ą formą odwtZJorowywania środot.wi ska geo·l.o:gk·zne~o i [jego :złoi1onośd jest oprac.owanie syntetyc:znej m'a:py 'warunków 'in·ŻY111iersiko-g·el0llogkz ny.ch. Jes't. ona grrafic:zn}'lm <Otbra.zem .(,w 01kr·eślonej skali') roZ;pozm.all1'ia .i :iJntetrpretacj;i ś'rod01W1iska ge. olo-,g<iczneg.o wraz z je1g·o oc,eną, prz.eprorwadZJoną do o:.~:.reś lonej .g.łę!bokośd od powi•er.whn.i it.eroou,
w
•c-elu wy-boru od1powietdnieg.o sposobu zta.gos.podarowani.a 1prtze~ s.tr•zenneg.o danego l()lbs.zaru oraz· WY! boru loikaliiZia:c j.i jednosteik osadnk•zy·ch, .cz.y 't·etż !konkretnych inwesty-cji.Oc.ena waruników JinżY!lliersk·o-.geolog.ic;z.nych . rozle-glego ·i· ·ziró.Zmi.co;w.anego terenu ·z konieozności prowa-dzi do j.ego podziału na j·edn,os.tki ;prtzesJtrzenne
lfóż-Syntetyczna mapa inżyniersko-geologiczna dla potrzeb
· . planowania przestrzennego.
I ":""" r<eJOny o w_arun~wch -inżyn.ie-r~ko-geoJogicznych korzyst
-n;ych d~a be.zposr~dmego posad•OIWlenia: 1 - obszary grun
-tow n.osn~ch, S~Oilstych o miąższośc1i ponad 2 m, 2 - o·bSEa
-ry gruntow_ nosnych, spO'isty·ch o miążs?Jo.śc.i mn.iejszej od 2 m, zale~.a.Jący·~h na grunrta•ch ,nośny.c:h, :syplldch, 3 - -cJib.sz,a -ry gruntow nosnych, sypkiich o miąższości ponad 2 m 4 -ab'Szary gruntó~ nośnych, sy,pk.tch o rniąższ.ości mni~js·zej od. 2 m, za,l•e,g,aJących .na g.riUnta:ch no•śnych, spo.is.tych II -reJ•Ony o wa.rur:kach_ -inżynierlsk·o-_geo•lJogicznych niek~'rzyst n_Y'ch ~la }>·~posredn11ego :posaidOWl·enia, 5 - o>bszary gru n-tow n1enosnych, •organr~cznych i antropo.g•en'kzny·ch, 6 - ob -szary gruntow. słab.onosny~h, spo:is<ty.ch i maŁo•spoistych, 7
-obsz~ry gruntow sła:bon•osnych, sy.pklich, 8 - granica
ob-szarow okr·esowo zalew.any.ch, 9 - ob.Silary stale i okresowo
podmokłe •O zwterrc.ialdle wody gruntowej na głębok·ości od
O do 2 m, 10 - {Jibszary wsp~ł>czesnej pr:ueróbki koryt•orwe,j, 1l - obsza:ry czynnych proce:sow €{Jlieznych, 12 - osuwiska,
13 - er<J~}a wąworzorwa, 14 - str.ome skall"py, 15 - zhoc,z.a
o nachyleniu powyżej 120fo.
neg.o r•zędu. Chara:Merystyka i •OC·elna środowiska in
-żytnliersko-geologircznego t·erenu rmus•i :być wykonana
na rpodsta,wie ,systemat)l1ki ,jednostek przestrzennych,
ró:bniących się między sorbą sumą wariUnków g.eolo
-gicżny>cih, ;g.eommfo!lrotgkzny,ch, :hydirog·eO<l·ogkznych,
in-żyniersko -:ge·bllogtilc,zm ych i ·zag.os:podarowania.
Uzyjslk.anliJe :włra·śct1wej .o1ceny rwJa:runrków :inżynlier srkio-ge.oliog.kzii1YiCih j,eslt miQiżl.JiJwe d\z!iękJi 'k:oJe)jrnrenw,
s::1Qpl!1i~owemu stytntetylziO[Wian,iJu lmarter)ira!ł!ów lclil1!aa:ilty:c:
z.-ny.ch pOZIW:alla,jąrcy:dh - dlziięk1i kol,ejn!Y]m pmylb~li;że nti.!Qm - na sikrotrusltruiOJWHiniiie ,pr:zresltr'ZIEmJnieg o <modelu warrunk-ów inży/I11i·etrslk1o-g·eroJtOglieznY)qh 1i j.eg•o rzJmil
en-nlorścii w 1CJZ\a:Sii•e ri ·priZiesitrizleYlJi. St'Wiartzlan:y w •ten s:po1si6b
mode,l Śir'odiqwrils!ka lin!ŻyjlllilertSikio-g eolqg1i1CIZII1Ietgo p10rz.wal:a
na 'WY'Ctią,gnli ę de WtTIIi10:S!k:ów diOitYJCIZią'cyrclh <ilrOIŚiCriiO!We.j IOfC·
e-n,y iWlarŻ!nl~ejslz.YJah ·elemen1tów ;tle,gjo Ś['iordlOIWliisik:a,
a
m1i,a-r.iC/WJiciire:
- m'OiŻl:irwtOŚĆ dkireśl·etnlia illiOJŚ>no.§di glrUrnrtó:w, prrrzez
UJsrilai1enii1e mo1r:Dog.enezy d lditlotliOigJiii :WYJSitępUijąlcy~ch uttwo ... rów;
- o:kire·śl,eni,e IWY1Sitęplowall1:i!a ;pOIZiiJotmów WIOidOtTIIO.Ś
ny·ch, ich dynamiki i wahań IZ'Wi·erdadła wód :pod
-ZJitemn)'lCih;
- .o\kirfeślretnlile r1z1eźby .ter:enu,
w
aelu .przędlsitlat\Vi·enii:a z!l'ó·imli!aOW!an~;(m ·siPatdfkrów t·er·enu;
Rejon
JI
f:®=:-3
lv<IDvl
~~
IIIIII
f
8
9
l
110
®
11tiJ
12
~
13 ~ 14n\1
15
Synthetic engineering-geological map made jor the
need oj ·spatial lJlanning. . . · .
I - r.egi•ons o.f engd.nererdn;g-geol•ogical c'on.diitlions advan
-ta~eous f·or 'di.rect founrdation: l - : areas of bearing ,c,oher·ent
SOill:s over 2 m thick, 2 - areas of hear:ing ooher,e:n:t soUs less than 2 m th'icik, underilain · by be a ring inco:herent sotls 3 - ar•ears •01' be.aring lincoher.ent ,SIQiHS ov<er 2 m <th'ick 4 _.:. ar·eas ·oi bearin.g li.n;c.oher:ent soils less than 2 m rth'ic'k underlain by bearing ·Coiher.ent so.ils, !li - .regiom; orf en~ gineering-geolog!ical oonditi.Jons dis•advanta,geous fo:r dir.ect foundation: 5 - ar·ears of non-bear'ing iO•rg.an1c and anthro• o.o-genlic soUs, 6 - ar.eas of weakly~b-e.ar!tng coherent . and weakly coher:ent .s·oi1s, 7 - area1s .of weakly-.bearlin.g inc· ohe-r·ent soUs, 8 - b-oundary ·Of intermitt-ently fwooded all"eas,. 9 - perenniallv or intermittently swampy areas with gr.o.undwa.ter ta1ble situat,erd at depths from O to 2 m, 10 -ar·eas o·f r•ecent channel reworkdng, 11 - areas of adiv'ite ·ec-·ldan :processes· , 12 - 1andsli:des, 13 - gully ·erosi:Oill, · 14 "-step,p N:•car:pmen:t's·, 15 - surfac1es •sl<opńn.g at the angle of
over ·12°. .
- ·olkrr·eś1·etnire .W1ysttę;p;o.wan1i1a ;pr/O.cres.ów g.eody.nra
-mirc zinydh, ;~c!h ioc eny, 'plrlognJa,z.y t!IOIZiwodiU;
- •Oikrr'eŚlienJLe lrOik<arl.nej ba:zy rsiUIT'O.W1CÓiw
budtO!wla-nyoh 1 <WJairiUinikbw tirclh· ekisipllolat:aloji.
~w crelu dotsitalflcizlenlila nli1e:zJbędny;cih dla .potrZJeb
pla-niOWJanłia prizleslbrlzlentnrergio dlainy1ah 10 hadiClln,ym r<Jibs·zla.;
rz;e m~1l1eży z.eblrta!Ylle w crzasli1e lba!d1ań .ma~t,er,iarły ·prile
-arnla1l:ZIOlW!ać, ,p.rlz·ed/slilarwtiradąc •pfO!SIZ1CI~góltnie el,emenity śoo.
doiWiska geologkznegro na• odrębnych mapach aii1ali-cycrzn:y.cth. ·Mapa dloikuimenJtCllcyjna, !Siparząidlz~ona inla' prO!dikilJClldizli,e to.polgrrlaifilazlnYJm, tpi'Iziedlsltra!Wlia rm rplorn<liCą zn1arkiÓw IUiffiOIWlrliylch 1nliie tlytlikio lrdka1~ilz18.i0}ę pumik!tów do-k.umentacyjnych {wi·er,c.enia, s~on.d'y; odik!l'Y•Wiki natu...;
r~a,lrn1e, mlirejrsicra 'ekislp1oo.itralajri •S!Uil'IOfWCÓw), al·e d;m\Oi!itnu;j1e
o iiicth glę!bolk:Joścd. W ISIZIC!zreg.ólnośdi paz:w1a:la nra iZi
Orli·ert-to!Watnli<e :S1i1ę '0 Stt:o.pniiu diatytohaza:siO!Weg.o ['10\Zil)Ozniarni!a.
i udO!krumenrtiOWJall1Jia ibiarda.nego terrenJu. W · rdlailiSIZIY'Crh
plriCłiC<łlcrh baidtaiWC'Z,YJah mra1p1a t1a ,poiZ!w.alia nra priaiwWdło)oo
we priO j·ek1i01Wlanlile UiZ\Upełnlirarj aiC'YJOh haidiań Z1airl6wn10 w ;zialkir·etsli·e lokia;J.i,zia,C'jli., jtaik 1i gŁębolkoścli punlkttćxw
dlo-kumrenta;cy'jil1JyiCh.
RiOIZipioz:nlande 'Wiarr!Uil1ik:IÓW ,g,e:omomfoLor~k,znych balda
-nego ·abslzaii'u pr,zredislilaiW!ia s:i.ę na miatpli·e .glelo.miarf,oll().
-~ilcizn:e.i, !kit6rrrerj rrqlra dllra. 101aeny •W!alr1Ui!11któw ·iintżynlirer!S'k!O
~gęologiicz,ny·ch polega na urzyskanliu z.na.jomości ;roz
woju sib01s1unk:óm piail,eog,eiQgJiadikiZinJnoh i ~iąrllanyiC!łl z ntmi priOc.e;s<Ów t=N~dy.me!J:llta,cy,j;ny.ch pows,ta,ją'cYJch for.m.
Uł!altw,ta · dloikiOin!amJi,e analruzy właSUlloś,c/i fizyaz!IliO-tmlecha '-nltCIZ1111.Y1Cih gtrrUJYl!tów lbn.lidluj:ąc;ylc:h ·te :Dmmy. M1ajpa. g.eo. -mqr'f\ol QgiJazillJa jres1t IW' i ęc ,pJ:!eriWISIZ ą Tlelj,oiTiliJzaJc;j ą ŚTIOidiO~
VJiils(ka .~eiO;liOig1ilc!Zinlego ll1ia j,edJniOISI~kli P'fiZies~tmzlenlrlJe r.ólŻ
nej, ,g€illlez)", 1a ·z1a1tem ,i j<edliliOISitikii o TÓ~nejj ahalf!Cl.lktery-s ty oe ,iiillżylill:,e['ISikło-g,eo,llog,iiCtZin\ej.
OC!emę wa1runlków hydriOigleiO!liOi!?Ji:clzlilty,ch rpm<edisltalwiia
s1ię IIlla maJpi·e hydirloJgle!OuiOig1ilazii11Bj. Pqwililiill:l onla
za-WIDetrlać :nLe tyl1ko ~ahairlatkitieTYlSity1k.ę PiOISIZICIZiegó'n!YICh pp-ziJOimÓ'W wo!dloiDIOiŚU!Y!oh. i 1iJC1h dYilllaJmlikę, którą prz<ed-s:taiWia się lilp. w tpos,ta:Ci hydro1z,ohips'. J·es,t to mapa o diużynn IZIIllaiCiZIEmii'u 1cUa pOitinzleib ,p~la~nto!Wianlia plf/ze-stmziEmlilleg•o - dlia .poid)j ęcli1a właścluwytah ideCYJZijti IW · sp)fa·-WJLe lZiaJOIPialtlf•z,enlila 'W IW\Odę 1i ,QidjpiOIW!iied:nii·~j giOISJPiOidla,r\ld rnaJsiobamti VJIOdlniYimli. Dla rp,O!t:nz1eb 1plaYl!OWianlila budiOłW
ii11DCitWiaJ 'SIPIOII'IZiąidlza !Sii:ę me1pę hyidlrdi!ZIOiba,t, ·PfiZiedlsl
tawia-j.ą,cą 1głęibotk:Jość w;ysttępor..va~r\ila pJlenw;s!Zie:gio iZiw:i,erlc/ila!dla WOidiY :g1fiUITIJbOIW,ej. Ma!Py hYidil:)Og,eql101gliiCZ!l11e Jd[la piOUrize[b pla•nowania prz,es;t,f!z.enrneglo po1W,ill1DY być WJZibogaiCOne <O t1aik:we d[aiilJe, .jak IIljp.: WlalfiUIYllkii liiilrfliJlitlfiCl!C:jiL, pr!ZI~IUISIZ c;zal:nJOŚĆ glrUiilitólW, IZ\CłiSii,ę.gli WÓd pOIWIOdzi~O\WY!Ch, a!
gT!e-SIYfWIIl)OŚĆ :wód w:zgJ,ędem lbetl<:mów ara'z ICihemilzcrn
rwy-'S\t,ę(plujją!CY!Clh WÓ1dl
Oaen1a W1aifrmlkó1w iiiliŻ1YU11ierlsilw-g'eiO!liOiglilclziil:YICih dla iP!Oitirrz.eb ;plall110fWia,I11ia ,plrlz.esrtlr/z1Emnleg.o mufli być iPOIPtr.ze-diziOYlla. wykonlaniilem maw' geo!,OiglilclziTIIed, ikitÓifa ,slta:nJoiWli .padista'WIOIW'y el<eme.n\t lfiOIZ\POIZIIllaiTIIiJa ś:nodlo!Wiilsik:ia .gJeOi
l<O.-g~qZIIl!eglo. Ma/p\Cł: gJeJol,O!gli!Ciz.na, pflz,edisi:!ClfWiila:jąlc!a olli:t~o I<o1g1ię
d IS/tlfa.t,y,g1r:alf,ię osladió;w hUJdlująiCY'Cih ,qplriaiCIOiWY1WI8./llY te-:r·oo, porz/WiaJlia iP'OIWlią·z1ać clhlairlaikterysltyjkę wbaiSIIliOiś·di f.i~
:z:Iylaz!l1IO-ImecJhalilltcJziTiiYJC!h ~różiilylclh g,e1Ilie1t,y1azillli1e 1i
litolo-gJiJaztnli.e cypórw g,I'IUIYlltÓiw, 1a lr.law.et UirloiWIO.,żnlila dlo
wy-aiąg,amlia 'W1I11:1olsikbw d!OJtYJCJ?,<lJC'YICih t1ed 'Ciłllalfe!IDterYJSitJYkii
111/a :pjOJdisltlaWii,e nilewllielk.i,ej iL01śai badia·ń.
Br<obl,emaltYJkę :pr<Oc·eSiÓIW g,eOid!yinialmi'dZinYJah -
zla-leżnli•e 101d d1Cil1 :naJs/ill<eniiJa" 'lfiOIZ;miiamów i dJ1o1śd - pr/z,ed-Sitiawlia ~1i:ę bątdlź nla 10\dir1ębi11ej ,mapi,e, bądź te~ w for-mile ZIIl!aik:IÓW UIIDOIWID'YIC'h 1I1JCl/lliOS\i .~iię .Dla ma)p!ę
g•eOl<O-giczil1ą uuib geOiffilOiffololgkzn.ą. p,odobnie postępuje s.ię
Z ·Ch!alflalk:Jt'eirYISit,yJką iffi!i,ejiSIÓOIWiej Jba1zy .SIUifiOfWCÓW huidJorw-lall1iyJOh. ZCliWISiz,e j1edlnlalk .1111a1I·eży -oikir,eśll~ć ['1ej10II1IY il
slt-t;'l[leiąaej ek:Jsipllloa't'a'c'j~ iPI0131zlc,zleigólny,a'h ltYJpów ISIUJrlorwoórw
l:md!OfW l1a1I11Yah, ipiOtdialj ą1c d:llamktJeflYisttyikę ,sJU:riOfWICIOłWą, ~lębdk:Jość 'elkis!p~oa ta1C(jli i ewEmlt,utClillllle .z:aiSJOibiY.
W ten <SiPI01SIÓb ulziyJsik'uje .sii'ę :bog,atty m'a1t1er1i1ał do
spomądlza.nlita . 111il1e tyJik·o s<ymjt•etyiCI?inJej maw wa['IUhików
,
irrżytnieflsko-g;e•o,loJ;:ilcz!l:'lY'C·h, al·e równi-eż ~cernrie dane o pois1Zo,zetg6rnych elementaich środow,iJs.ka ,geologkznego,
ni.erzibęidlile JPTZY 1pOdej.morwani:u ;drecyz.ji o .s?iczegółcfwej
lokaliza,cd.i ili1JWe1s:tycj'i.
W YJCti:neik SIYill!t.ety<c:Ziillej .ma,py drnlŻy:nli,er slk1o- g·e:o1J ogk1Z-nej dl1a pOIUf'zteb pl1a1!1101Watr1Ji1a pnzlelsttlrizJe:nln,eS!'tO <wJ;:ta.i?: z
ohjatŚ111tileu1iitatmi pfl?ledl31tla!Wiit::t~ lfiYlCillnla·. W<alriuiTiikti 'iil!Ż(Ytni·er sikto-~gelo1IO@iiazne obsi?laifiU badań ·Sią ,olkifleś~oi'Jie 'Plfl?lede ws1zy!sttlkiim WICl.Jrunlkelmi g:r~umitowo-wodn:ymi. Dl1at1ee:o t.eż j1aik!o p'odlslt,afW\owe 1k:irlylterlill1im WJYdizli,eleń na ·map~1e
wa;rurikbw tiil1tży:I11ilelf1Slm -tgeoliOigklzl!l.y<oh ,p;rtzy,j ęt10 iW.aiTIUJI11-gi g:runitowe, kitfu1e z1e ·W7~lędlu ,na .r,oldJza,j WYJSitępuią
ceg.a ,g~rtunttU i jegio s.talil determi:nUiią IOI~ólni.e p~rtzy
d\a,tniOiść ,oJbslzlaiDu ,i j,eg,o ·OIC·ellllę dl1a pot1Jr:z<eb ,zlate:'oi31 poda-r10Wialrili:a prtztesltlrzenlneg,o. Nia·s,tępin)'lm <clz:ylilmlitkli·em, ma-j ą~cym ·zldecrydow,a:ny w:płyTW m1a dll11Ży:ni:.ef1Sik,o- g·eOJ'IOlqlii(~'Z
ną · orlelilię · ·te~rtoou, , s'a :Wialrunlk:fi hYJdlfiO,g<eOJ11ogli<ct71llle. Głę
bOikio,ść dlo :zlwii~e:fle:iJa.dł,a ·lWioidly :g,r,u1nJt1orwej p:rlzedlsl.,taiWt:tolno na ,J.'naą:li·e, · hJYtdlf1oli,z,obat. ():llattlomJi,a·Sit n.~a
.
mapli,e s~Snrte .ty.cZine,j · poikatZlano iedy,rii·e obs'Zary płyJtlk,i·ego WY'S• tepo-wainlila wody g;fiUillltiQIWiei (0-2 mppt.). lW k,tóry<cih -bez wzig<lędlu :Dla ·t·oidzaj 1i s1ta.n g'run1tów - :w!Cłlf'Ulntkii illllŻ'yii'lłi·ell;'ISiklo-g,eo1,oJg1ildZI!lle s.ą lllliel:rior:lzysltill'e. Podoibn[i,e -dlo 10ibsiziairiów 10 llllilelkiOirtzyisltnt)nah !Wiairunkialcih i:ntżynli•elflsJk,o-gJe011Jo.glildZiniJ'icih mJ1ilc1zloi11o 'tlefleny poWJoidztio!Wie, tj. ok, re-S!()\W<O :rJa111ewa111,e ipfiZ1ez · II'iziekę.
'KTtYtlerńa mOir!fJO!l,ag;taZIIlte, ta:klile j<aik ISIPadlki t'ef!en:u, czy .·też IWIZgt~d!nJe lf;Ó::żmJiiC·e 'WJ71SIOIDO~ai 101f61Z C!z:y:nJil!e
iplliO-CietŚIY ,g•e!Oid\Y'Yl!acrniiiamJe ,s1dho1d\zrą tlllaJ •plan ,dla[:slzy,, 'dhoC'Iia,ż
16\kaln;i,e ~mog.ą 1od'glr•Ytwlać 'P'owlaJżną lf<Oilę w ,olc!Emli'e
wa-rutnikó·w
tinlż'YilldlerlstkiO-g,eoll,ogkizil'1YJCh. DJa,t,e@o .1Jeż lilia .Orria'W'Dalnle!j mla!plie IS'YIIllt'eltJ71CIZII11ej Z\CliSIJ'!g1TialliiZiOIWiaJI110 UJIDOI\VIl1Ue 101bS1za:ry o ,s!padkach powylŻ,ej . 120fo, jakr.ówn:li.eż, .sJt1r1o1me ,sk1a~rpy 1i . z;boctzJa.. Plri2lędls,taW.i,o:nJo
po-556
nardit1o .abSIZialfY w,s,pólaZJes~Iliej ;p:rzreTóbkli. tkory,tQWtej, ·Ob -SIZialfY •CZiY():lii1!Y:a11 ,priO!aesów ·eoLiJaZin;ylcih, :sltrefy e<IiOIZj!i wą
WO.ZIOtwej or1a1z <O.SiUIWii1slkla. Wy;mtell1iiOITI.Ie ;pii'JOc,es:y; !Ze
WIZJgl·ędiu nJa 1idh l101klail:r:ue rw:Y'sltępowainlile - pJI'IWdis!tawiiO r-no •na ma:pie ;inżyni•er·stk<o-g·eolog.i,aznej, j.eldnalk lili'e s~ta
nowiły one podsta!Wowego ik!ryterium Tej.onizacji
in-Żiyiil/iJerlslk'o -geoJ,ag1i<ciZillielj.
P,oldis!ta\VV;ą .QCieny gJflUJYlltów :dlia PIOitlfJzieb hUid!()rwJanych
byłia iiDltaiSiyiiiikJaiCij!a gmuiilltów rw.g :nJOirtmy PN-74/IB0•248{)
- IQI()e[JJa Sltialil\U IZiag·ęiSIZICJZielllia gT!UJnitÓIW S~[pkJkh [ .Si tJOp-DJia plas!ty,ezinloś·cli gir/Ulilitów :S\PIOiiSitYJclh. Na tej Piod's,tawi:e d!OkiOIDaiiliO ,ooeny rwŁa\SllliO!Ś'Cii grnllnlbÓW WYJSitępująiC'YOh
od !P'OWii!ell'IZIChtnli t1er·enu dio gł·ęb. 2 m p/pt. dla bezpo ...
ś·DedlniiegJo [pOislaldiOIWiienwa' ,olbriteikitów.
W W.Yiilii!kiu !l)riZ1etp\riOIWIO.:diZIOilliBj alllJallii;zy, UIWJZ,gJędllli<a. jąc'ej :mlfiÓIWIIllO lf10d!mlj 1i Sltla1I1 ,gtrUIDibU, j'ak d jeg1o g,
e-nJezę ·i tWia1rullllk:1i wy!sltępiOIWI<llnJia, ~wY\dlz.iteloiillo diwa .gł·ów
ne <DetjiOii1fY~ liiiliŻylilli:elf!SikiO.-IgieiOi!IOigtiiCZillle:
I - r,ej.ony ·O rwa,runkaah iia:lżylll'i·e[':Sko-,g.eolog.i·cZiny,ch
kolr!Zy:sJtllltY'CJh dU1a bezipOŚ•rletdirllieg,o piOISICl!diOfWiileYl!La obli, ek-tórw;
II - if·ejony
-o
wa,nuiillka·ch Lnżyniersk·o-geOillogicz ny,ch ni·elkonzyiSitny:ch dla bez~pośTed111iego posadowienia ob!i,ekttów.WylmilellliiOillJe lf:ejODJY, 1ZJe wz;g,lądiu lilia iftOdizaj WYJSitę
puj ą~cy:clh glflu.nltórw d, ;idh ;sltlaiil!, 1p,odiz(i,e!liomla na o:bsizla!ry gJrtun1tów nośtnYJdh, rw lk.tfuy;cih dlopUisiZiclzta~IYlle !Oiboi.ąŻien[a jedliliO!Sitklori,Ąne IPifiZiekirlaiCIZiadą 2 tkG/,cm2 , obsiztalry glftUJrutów
słJabOIDIOIŚillYICih <0 ,diOip!UiSIZICIZtailiiliY!Ch l()lbCiiąJŻlenlija!Cih od l .d/o 2 :kG/,cm2 ora1z ohs1zary g1nuntów :nienoŚillYJCh, 1W
kitó-triY\clh diOIPIUISIZiC:Z!ailiil!e olbaią~entila :S1ą mi1Ji,ejiSIZie tCid .l ,k:JG/tam2.
DecYidiUijąoe IZilliCl/CJZJEmiLe w oqemLe (WialrlUlillk·ów linży
Ili:Jer:slko-geO!llog,iJazlil.yqh .f1er,enu mają wa1r\UinlkJi hydr'o-g,eol<Oig1ilez1Il'e. Plrlzyj;mują~c -dil:a .wJi,ęl{!SI'Z'iOŚiCii buidiOtWir.l~cltiWa średiil:i·ą głębaktość posladlcrw1ienlia •ohi<e!kltów buócJ-.v~·a
nyl;:;ih bądź bezjpoś,ned~nt:Jo lilia poJwlienmhnti t~erleJnu, bądź
iilia 1,5-2 m tpjplt. Dla ma1p:1e .sy:nt~etylaZiille;j wyd!z:i,el10fl1\0 ob:slzlalfy .s1t1aJ,e ,i ·o~~~:lrleSIOIWIO ,poldimoikle o .ZIWJilef!cJiadl·e wodiy g:rlunlt.OIWiej ·W.YJSih~p!ują,c.ej mta głęlb. 0-2 m. Ob-,sztaif'Y te ,zailiilcJZiOID!O il'IÓ!Wil11Deż do rejJonów ,o ni,ek,cif'ZY!S,t -ny,ah \VIaifiUnlk:ialch ;ilntż!}'1niiBrlsiklo-g€iol,ogli;clztn\YICh. W t,ej s'a-mej k:alte!g!()[Iii:i iOib:SIZialfiÓIW Zlilla<lalz:ły iSiię teTIEID/Y. Ck!;:-Je~lOI'W.,O
z!aJleWtaiilte, tzw. d.o:siza~r.y ".pciiWIOidiziltorwe", k.tó·re pr:z,ed wyik:Jo.nlalilieun ibud1orwlli zlahe:z,pi,e21ZJ<llją'cY'clh (nrp. w::t~ły
pnZieaLwpOIWIOtd!Zt~ov.ne) s:ą ntatflaŻIOIIlle ,I:Ja dct,a·latnt:le wyp;J o-kilcJh sJtantów · ·wód ['!Zieazn~ah.
BoiiJJadlt.o lllla iffiCliPJ~e WYJSitę:piOIWJaiTII~a. :prpciestów .geo~
.dty!l11atmi'CIZII11Y!CJh 1priztedlsltlatwlilolniO: · · - qbs!ZiaJrY ai~tyiwinych .prooesów . ·eoliJC'ZillY·Cih, rwy;;.
matg!Cl!jlą<Cie sicyJbk:i,ego Zlahezjpli,ec1Zieli1Jila.,
- <OibiS\Zialf!,Y WISjpÓŁOZ;e!SillJej 'jpr~z;eróbkli ik:JOJr;y:tiOJWe;j, - 1Sitrtelfy T!OIZIWOjiU ·8riO!~jli ;WGJ!WIOZI(JfW·ej,
- .s1tmef!.Y IW'YisitęlpOW\aiilJia os,uwrilslk.
Rokazta,no obslztay:y WY'sltęptotwaiTIJ~a ;ZJboazy o sp·acl~ k1a1:h powy:żej 120/o, jaik'O podi3Jtlnle n1a lf'Oit:!Wój J11i1ektó~ ry:ch .PifiOOeSiów g.e!O!::ly:na,m1cizlllyloh, .n1p. .GtpłukliiWfc:iri.ie,
S!płYiWtalnli:e, ,ozy t1eż •OCSIU;Wiatni·e .s'ię .g1run1tbw, .a . w,ytmaga-j ąoe .nliwel1a1CJjii dilta· beZ\piOIŚ:r etdu1I~Je gio pOt:Siatdow.ient~:a·. Za-Q"lllia'Cit:IOJDiO 'riÓIWinlież <Oidlclimikii sl~atrp .o .sltl:romy,c:h z1bo::::z.a:ch, j,a\ko ~ttiT<efy pOtlelnJC,j\alny·cih .ffijO!~ldiWIOIŚICii TIO\ZIWOij!U p:O-wfue,rrz;chnli!OiW,YlCih if'UiCihÓW ,ma:SIOIW)'lOh, ;SIZiClZtególiTiiile W WY-n1iku lllla;r:UISI?Jalnlila obeonej rów:Yll0Wialg1i ;z:boJC'Z!Y.
Na!l.eży PtOidik:Deśltić, 1Ż·e .p<DZ<Y pO!wylŻiSIZiej o:;en\ie .
wa-runikJÓ.W litl1iŻ,ytnlilerlsko-.g.e10iliOJgtciZJn<yoh j1a:k1o ·. iPIOids,tJaiWtOiW'e mryter1i1a Qoeny pDZ:ytdta,tno.śoi teflelllU "pod zahud(O,wę
p['!Z yj ęt•O WlalfiUIIliiDi glr'UtllltOWIO-:WIOidlllJe, .r11i1e UiWiZ.gl ędlnio
DIO naJtiOiffiUCl.JSit 'CIZ,yJDITiiiik<ÓW •ek-01l101g1iiCZintO-ibli:.Ol!Og;i,c'zrrily•C'h,
ohe·cme,go spo:s·obu użytkowania ziemi, typu
gospodar-ki II'toJ,ned 1a1n1i ICJZ!YillliliiJklów 'WY'111ilk1a:ją,cylch ,z as:peikltów
ocihlfiO~TI:Y ś1rlodioWti1::1ma, 1i zta1s1o:b6w ·lllaltun:-1alll1[Y1Cih, a:n\i te!± plan1órw ,ż<algtasipodialfoWtail1,ia IPfiZiesitTIZe!nlnJegio. P.r.z!edls~ba,.,.
W1i10:I1jy. ISipiOISIÓJb OIC·enJY ,ter<eniU diot,YCIZ'Y. d1edYJtlli1e Ś[!Qidlo\V:,r;L~
sika g1eoJ o,g:itciZnleg'o
i
,j1eg1o pod1sltla!Wą .s;ą kir)"terJiawy-dlzlieleń lilnżyliliil&·sikio-g.e;o!iolglilaZinyclh. . .. PtfiZJedisltiaiW[IOJiliY .srpJOiSIÓib al!ltCllltilzy. Ś'fOdiOIWI.Lstk<a . geolo-gJiJCZID!e@o i JO<DelnJY 1WI<ł1r'ullików liilll~y,ni,etrlsiklo-g,eoJl,oJg~kz:nyoh
dlla po1bflz1eb tpl1alil!OIW\all11i!Cłi rpi:rZieSI1mZiEmii11Qg,o pOIWiill:Uielll być
wyikiO:D,Y!Wialll,y jaklo •OiPifla/CIOWiailli!e fWY\P['IZiedlza,j.ąoe 1\VSI Zte.l-ikie . dec:Y'zj.e za,g'o!:spoda['OI\VarLia iPf'z,esJtlfZ€1Ilneg.o te1renu. Poz,wala 10ill 111a :z·ebran,ie is,tni·eją,cy,ch mater:iał<ów, ,pr:z.
e-plmwadm~n(ile kiOiilliPl ektsiOIWY'Cih baidlań li():liŻYJI1Jiletr'S'kto -geol o-gliiC,ZllliY.oh :i 1i1oh IOCJeiilię IZ 'fW!YIIDagan~ą ,d\OikłaidinJQŚ:C,ią, 1CIQ jes:t
-cj.i.
W
~OJl!Siekiwoocdii wpły,wa na znaciZ.Il<e·
skJr
>
Ócenrue
•czasu już w fa'Zlie pr,ojekt0iWania iD.!Wes'tycj!i, a pr~zede
WIS·zy,s;tkim UJmożaiwia właśdw,e .zapToj.eiktOiWan:ie ro-dzaju, J.okruJJi:zacjii i .ilości badań .:iJnży;n~e!fslk1o-g•eologicz
ny.ch
rw
pos!Z.c,:z,ególny,ch fa,zach !P·TO>}ek;towania i r~ealizacji imiW.eslty>cji.
Stwama >to •n.i·e tylko do,godn·e warunki ;pr ojekJtoiWa-nlila, ,zrna,aZlJJl1e ISikirnlcedąc ,aza1s J1Ja badarua :iJJJżyif1)i;e~rs'ko
-g,eoiJ..ogi!CizmJe, a•le :przede IW:S:zy,s,tlkli:m ,po:z)Wa~a na pro-WiadZJooi:e ,baid~ań w ZJaikii''eSILe nJi,ezfuędn:ym dla dan~o
tYJpU bttldcxwnJiratwa, dia;jątc wy,mi,enne ef,ek·ty ,
eJk:ano-SUMMARY
The method of complex engineering-geoJ.ogical mappil:ng 1n /tlhe :scaUe l : 2,5 OQO for tihe needs o,f spatial pla:runin:g is diils·cus,sed. tMaps :needed [or .that purpose are mad·e ·for eilther admilnis,trativ.e unHs ·orf the coun-try
or
a ;given 1geoJ.o.gi,c·aJ. region. The data needed for land u:s.e plaii1ii1ilng and ;s·eleoti'M of most appro-priate locatiO!rl of 1nvestmeinJt,s and a wide SICOipe oifanalysis of a geologkall enviT·OJJJment (eva1lua,tions of
geologkall condit>ilonls, 11thogenes'1s of IToclks, hydrog.eo~
logical tC()IJJJdi:ti'OJJ'S, geodynam.i!c ;pDocess·es and f.orecast o:f their dev·elqpment•s, phJ'l&ioo-mechankal protPerties
of soHs and compJ.ex analysLs o[ engine·ert1ng~geolo
gicaJ conldirt;ion•s) make ~~t neaessary to camy out engilneer,in,g-g,eolo;gkal ma:pping 1n :the 'S·cale l : 50 000
or even l : 2~5 ·000 when g·eologilcal ~conditiOUl;s a·re dif.ficult.
The studied ,c,om;plex problems 1are p.resented in the form o,f an -atla'S 'comiPI1ils1n.g ·S•everaJ. ana[y;tical maps. Of these, 'syinthetiic map of engineerin~g-geolo
gi·cal COiildiitions gives summart;ive evaJ.uaHon of po·ss·i~
hiJ.ities to use .the ar·ea for economic.al pUT!PO!Ses. The prepararUon 'Of .engilneerdng-g-eoJ..agica.l maps is dllu.sttrarted by a fragiment of such map. M·oreover, tlhe criiteria us·ed in diff.ecr:en:1JiaJUOii1JS a11.1d itthe form of gra;phk presentaltion of the Tesu.lt:s of .the studies aiTe
di:s.cu:s-s•ed.
mkrzne ·W pióiSitac~ bą:d& ,zmnllieJtSizeruta ,iloŚci ba1dar\,
bąidlź też d!ch ·UJk:li;e~riUI1lkiOiWtall1iia 1i ,sikJróoen:i'e c\Za,su. W
wieJ.u wy;PaJdlkaoh, np. lb!Udtownilatlwa Hni·OIW·ego (drog·i,
nwnoc\i.qg~ iil~p.) !PO,ziW\allla na lf.eai]Ji;m,c:ję in!Westtypj'i bez
piiiOJWiaidlzeruiJa badlań :i.Jnlżyil1li.ler1Siklo -·gte;o l'Otglitc'zn J'IC h ; ptrzedie
WlSiZYISiiik!iJffi IZiaJŚ nJi.;e idiOIPIUiSIZICIZJa do podiej:m01Wall1Jila
n.iJe-whaś,C;]Wy:ah dec;y;zijli odnośnJie do :zagosjplodlaa:-lo'wania
prtzesJimz,enneg.o terenu i IWYhocu J.o1kaJ..izacj.i oblieMów bludioJW lta!111Y1Ch ,z .punikltiU Wlidiz.e:n~i;a ś mdiOIWiilsik:;a g1eo l o-glk1zrn'ego.
PE3IOME
B
CTiaThe paCtcMOTpeHa 1Me"TIOi,Ii;-J1JKa .c.a,cra:BJTeH:IDIKjQ'M-ITJI€K'CHOt1: retO.mOD0MH1K€H'epHOJ1: C'beMK!11 iB Ma;CIIITa6e
l : 25 000 )l;Jlfl ll0Tpe16HOICT€M npO!C'I'paHC'T'BeHHO>I'O IJJiia~
HMpOBa'H!J1H.
reoJIOTO~IJ1H)KeHepHbie Ka,PTbi ,Il;.Jlfl IIO"rpe6HJQICTei1
rrpOCTpaHCTBeHHOrO IIJiaH11pOBaH11fl pa3pa60TbiBaiOTCfl ,IJ;Jlfl OT)l;€JlbHbiX a,D;Ml11HllillC"'1pa~WO-H:HbiX e<,JJJMH'VJ:IJ; erpa.Hbi HJTY! ,z:t;JIH orrpe,n;eJieH>Hhrx reoJiorw:recK11X :p.at1:o.HOIB.
IIp11-ł-Iil11MMI ;BO BHIJ11Ma'H'11€ H€06XO,Il;iYfMIOCTb .rl'pMBe,z:t;eHJf.H
,z:t;aH-HbiX ,z:t;.Jifl IIJTaRIJ11pO!BaiHJ1fl OlaBOeH'11H Me·CTHOCTIM l1: rrpa-B11JihHoro .BM6opa .mocrcajru3atU:liL11, a Ta:K~e mMpO>Kyro lillCCJI€)l;OBaTeJibi(:.KyiO IIp06JieMa'DMKY reOJIO>rlvrtieCKOM c:pe,n;hr (ou;eHKy reoJIOTJ.11qec:KMx ycJI·OIB'11M - JI\vrToreHe3 OTJIO)Ke·HI:IDf, ou;e:HKY r.u,rr:pOTeOJIOT'WleCEMX y-JCJIIOIB11M, ou;eHJK.y reopwl\HaMJ1qeCIKJ1x npou;eccoB H rrpOI'H0·3 MX ,n;.aJihHei1mero pa'3ID1!'!1Yffl, ou;e:HKy cpM3YfK0-1MexaHM:qec-Kll1x cBoJ1:,cTB rpyHTOB ·11 'K'OIMJIIJieKcHyiO ou;eHKY reoJio-ro-Y:J:HJKeHep!HbiX KlapT RBJlfleri'Cfl Ma•CIIITa:6 l : 50 000,
a B ÓOJiete ,CJTO·R{!HbiX roo,mO['J1qE.•C'KMX Y'CJIOBiJ1flX
-l : 25 000.
CJio1K.HaH J110cJie"n;o!Bia'TeJIE>OKJaJi rnpo6Jie!MaT . .t11Ka npe,n;~
CTaiB.JieHa B ·cPOP:Me a:TJia>ca auaJI:vtTnqecKHx xa:pT. KoM-n.merocHa·H ou;emca ,IJpm'OI,!I,HOC'ill1: ,z:t;aHHOM MeC'TIHIOC'T111 11
!f303MO~HO,CTI11 ee OCIBO€HMTI .TIJBJifleTCfl ·COI):~ep·)K~HMeM
C\J11HTe'I1YfqecKOM LłCia'PT'hi TBOJII()I'IO-JillHLI(eHepHbiX yCJIO'BIMM.
B
eTa:The np11Be)Jie:H •cex:rop reonoro-J1H)KeHepHot1: 'KapTbi 'B ~aqeCT'Be rrpil11M!epa ee pa3.pa60T'K.11, a Ta'K)Ke pa<CiC'JviO'Tp€Hbi Iq):J1Te<piJ.tl1 .rl'pi.t11MetiHeMhiX ·Bbi,z:t;eJie:ffll1t1: McpopMa rpacpJ1qecxoro npe,JJiCTaBJieiH'Mfl pe3yJihTaTO>B J1lCIC Jie p: 0Ba>H:vfi1:.
WŁODZIMIERZ OLASZOWSKI,
LESZEK WACHELKA, ANDRZEJ HANAŚ
Bolitechnika śląska
METODYKA
BADAŃWLASNOSCI SKAL PRZY WYKORZYSTAN
I
U PETROSKOPU
T·echinli'ka ulitma,d Ź>WJi~k'óiW ~maJ.;aiZ!ba s)z;erlok.ie z.a'SIUOstor W\anli•e W ;prta!Cialclh piOSIZiU/kiiJwlaiW,CIZYicth ,zfÓ.Ż SIUITIOIWC.ÓIW milne:mtl.m/Yiclh IOI'Ia\Z IT!O\ZIPIOIZII1Ja1WIC'ZY,Cih dlo ioikirteśJ,enJiia piTIZ,y
-bl\DżtOnJYdl WIDellJkiO\Ś di fii.IZYiCIZII1IO-imeahlall1JilciZii1tYlCih o ech skał
odwli,eroaJJ(YIOh IW otw,omclh. Mnli,ej;slzte jej 'ZiaJSltJOisloWJa!Illite
mo:żm,a iSI1rwli;erdlziić iW l;atbo.rtaJtoryjnJ71C!h lbaidanlita,ch wła1s
\!1JOŚ1ai s\kiaił OI.ialz w badiall1iila,ah 'tYJclh twłatSiiliOŚd w WJal
fiUnt-klacll nta(UuJra1niy.Cih W OdlSI~CIDJi•ętyiC~h •p1aiSIZICIZYIZIIlia'cih g,óro-t:WOIT!U,
DotyJahOZaiSIOWie badiaJ1Jila w tym 1ZJaikir>es1ie {1, 5) o.ra,z
ii\Ozważal!lli.;a teoretytCIZP>e ( 4) ipoilw:ier;dlzliły ś'clitsłą zia;l;eż
naść ,pama,metinów fWlY:imtYJmał,oś;c\Dawylc[h. 'Silmił od'
plręd-UKD 550.·834 :534-8].002,54 :622.83 :550.822.3.023(438)
•k!OŚ,Cii TOIZlCihOdiZJenita ISiię fial tUJ1t,mdź,w.i•ęktOIW.Y1CJ1 1i Od tłu
.rn'i,enta ttej fa1i IPII'1Zie!Z baidlaln!Y iOŚTtOdeik. w,śród Cle:lh
wy-ttl'IZY\ma[)ośdaw,ylclh zaJ;eżiiltytCth ·od IPiftętdlk'otś :~i prz,ej ś;;::;i;a
f,aJ.li ul;tnaidŹĄwiilę!ktOIWI~j' J1JaJ.eily .SIZtc,zeg.ólnt~;e wymi,en:. ć:
madtul IS!PI'ęiŻ'Y:stoś,cli, WtSipóhctzynnl~lk P·oi~tsl:::lonta o.:az
wy-ilf!ZY!ma;h(){ŚĆ ii1la Ś•ctDS!kiall1J~e.
Z
pi0iZJOi31ta•ły;Cih wła!SIJ1!0ŚIC1i fti-'ZlYICIZIIlY'Ch lmJai}ą IW\Pi.liy!W TI/Cl. riOIZ/cthodiZJenl~te Slitę ftal~li .UJlitiT'a ~
dźrwiięlków: 1Skłiad .mi.mJelfiamy, gęSibOŚĆ, Sltlr1Uk/t;UII13., •piO;
I'iQ-WialtiOtŚĆ, W:i[~Oitnaść, stlarr11 nla.;prężeń tiltjp. Ain1alka u:~oc:,
chodzenia 1s:ię fali .uil:tlradźwiękowej w :s,ka:le pmepr, <}-waldiZIOina IW lpTacy (5) wy\ka1zała tzależ!Ilość prędkości
faJi !Ul:tiTadź,w.iękowej tOd kii·e~runktu tułaiWkenia. W teo
h-nke pomJi.aT,owej do ;oikreśl·enia 'Pifędlmści r-o,z.