Głosy czytelników MŁODYM GEOLOGOM NALEŻY POMÓC

GLOSYCZJI'TELNi«tłll'

MŁODYM

.GEOLOGOM

NALEZY

POMÓC

. Rokrocznie .część absolwentów AGH i '\YY'(i:z;. .geo- • · logii uniwersytetów rozpoczyna pracę ż.awodową . w . przemyśle węglowym. Młodzież t.a jes:t pełna z.apafu

i chęci do pracy - pomimo to w zetknięciu, 6ię z za -gadnieni.ami' praktycznymi· sta~e <!zęsto bem'adna. --nie zawsze z· własnej w.i:ny. · · .

Młodzi~ ta odnosi niejednokrotnie wratrenie, że ' 'w pewnych ; z.aogadnieniach nie m<JW podołać opra'CO-.. :w~iu zlecanego tematu. Często - złooliwo.Sć stm'•

• szych .kolegów i pówiedzenie, ".przecież jesteście geo-logiem" . wyrabia w . młodzieży poczUcie · "}alltiegoś , nie'-.douctwa". . Wtedy młody goołog zaczyna sZ'I.l!lreć paniocy, ch<:ąc zdobyć materiał potrzebny mu do Opl1awwania danego tema.tu. .

To zamiast wstępu; Ale o· co właściwie tu chodzi? . Geolog kopaln'i.any, oprócz opracowania dolrumen-. tacji danej kopalni, protitlowania wyrobisk .górn1czych

itp. czynności ma za zadanie przenieść pęwne pa~rtie

pola kopalnianego z 71!łl5obów kategorii "C" do "B". . i "A" .:_ na}pierw "-oncepcyjnie, a późn:iej - na

pod-stawie wierceń i ich opracowania .:_ konkretnie w

ty-r siącach ton. · · . .

Po zapoznaniu się z warunkami geologiemymi d.a.neg.o terenu geolog ma zaprojektować kilka wier-· ceń. Rdzenie tych wierceń musi on sprofilować, viy -odrębnić materiał paleontologiczny; podać strat',Ygrafie warstw i zidentyfikować posze".~;ególne pi)klady węgh,

a wyniki porównać ze znanymi w:,rrobislr..ami. Po tych . czynnościach można dopiero '\VsJ..:e.zaq górnikowi novV".I

ftont pracy.

Sprawa wydawaloby się prosta - tkwi tu jednak pewne ''ale", które przysparza młodym geologom . wiele kłopotu.

Jak wiemy, karbon górny jest podzielony na pię­ 'tra, te z kolei na grupy, a w końcu pewne wiązki pokładów łączy się w warstwy.

Koncepcje stratygraficzne piętra westfalskiego

na-szego karbonu ustalamy zwykłe na podstawie flory kopalnej, natomiast piętra namurskiego - na pod-' stawie fauny, której okazy spotykamy w kilkunastu

. wkładkach morskich przegradzających lądowe na ogół

utwory grupy brzeżnej.

·. · Absolwent, przychodzący np. z ur~hl\fe!!:'sytetn ,,x", · nauczył się: że gr:upa Jękcv.ra <izieli się na. w~rstwy: · li<biąskie, chełmskie, Ła:ziski-e, orz;e'SJ~ie, . rudzk1e. 'ro wszystko utrw.alil , &obie na podstav .. ii-e. :podręcznik~ M. Kślążkiewicża 'i J. S<.:msotiowi<..·ul - ,,zarys geo1o -Jtii Polski", 1952

·

'l·.,

a 'tymczasem ~ lkopatlni S].)Otyka . się z obowiązującym padzialem na warstwy: li~iąskie

z nutner.gcją 100, ł.aziskie 200. orz-es>ki~ 300, ~e 40~. . .coś tu j·est nie w po1;ządku. Gdzie · podziały s1ę · .warstwy chełmskie?. · Widocinie. w kopaJnia-ch mają .orzest.arzałe i>oglądy; Przecież młody geolog. D'h~ naj-. ·śwłeższe wia·.domó.ści. · . . · · ·

·· Podzi.ał obo'\viąz:ujący w kopa·lniach przyjęty · je;;t . na pcdstawie :podziału podan~o przez.

st. Do~tor_owJcz­

. Hrebnickiego i· T. Bo.che-ńsikiego 1. N1e naleey . Jednak

sądzić, że spor:aw.a została

n.a

~ ~a. W 1945 roku · sami .1!-t.ttorzy stwierdZili, ze ,.obecme opraco... . wan.a:' paral:eliz.acj,:i jako podstawa n?wej ·1?-omen~a­ tury :pokładów węgla, nie ~e 'obyc uwęiZana JakO. ostatnie słowo w tym względzie", ale jest obow iązu-. jąca, gdyż została wt'rowadzoria w formie !.nstr4kcii

.zartw:ierdz.onej i· ogłÓSIZ()nej na łamach ,,Prt.egłądu . Górnicze"~o" nr 6 ,z· 1945 i'. .

!Jistrukda ta dzielił::\ wtedy grup<i łęik:OW4 na war-stwy: Jirbląslde, chełmrude, mikołowskie (lazi'skie i o rze-. skie) rudzkie. A wię.c . znów inny 'podział. · ·

p;,azi.l:lł

t

en

został zmieniony nrzez .ty~c autorów w 1947. r. na podstawie dalszych ibed.ań

nad

straty-~rafia wa-rit~'. naszego Zf!,głęb.ia Węglowego i pod~y ·

oo

wtadorriości na pewnej konielt'2ncji ·w przemysie

w~lowym. Szkoda, .

ze

.

nie ogłCI&ZOOO go drukiem na

1st. ·Doktorowic:z:-Hre.bnicki ·,. T. BOcheń­

s

it i .:.... zasady nowej nomenklatury pokls.dów węgla w pol-: skim zagłębiu Węglowym, ,.Przegląd· Górniczyi nr 6,.194~.

mmaeh. tego, samego "PrzegJądu GórnicZego": · W:inę za to ponosi przemysł węglowy, bliżej mówiąc de'-paii"tament miern:icz.o-geologi;czny ~clóry 2!11liianę !in-strukcji powi.pien podać w takiej samej ~ormie, ·jak podał do w:iadOrlllOŚct pierwsz.ą.

: Nowy podział obowiązuje już osiem lat. · Z tych, ·którzy uczestniczyli w konferencji w 1947 ·r.,

_porz.o..;

stało · niewielu. Obowiązująca instrukcja· jest więc

obecttie pOd.awa."J.a z "ust do uSt" - a tak przecaez

być nie powinno. . · ·

:Poniewaą; na poprawienie błędów nigdy n,ie jeśt

za późno, należy spodziewać ~ię, że na lamach

"Prze-~ądu Górniczego" ukarż:e się .zm:iana tY<!h par.a.grafów, kt6Te zostały słrocygow-:i'ile · ria konferencji w 1Q47 r.

Dobrze się stało, że chociaż w podręczniku: Z. Ki-lian, "T, Szczepanik, J. Głodek - ,;Geologia i wiado

-mo.§ci z n.au~J. o złożach" (1954) ~o podział stra-· tygtt:a:ficzn:y lk:irbonv, produktywnego w · · Zagłębiu

. Górno;..śląskim wg

St.

Doiktoro>vicz-Hrebnicltiego i T. Bocheńskiego, który .wł:aen:ie uwzględnia poCiział

w.a:r5ł:w grupy. łękowej, obecnie obowiązujący w Pr-ze

-myśle węglowym. . . .· . . .

Ateraz drugie "ale". Jak podano wyżej, .koncepcje S"tr.atygra:ficzne k.arbonu produktyvmegQ us11aila .&ię na . podst.a-vt•iP. f,cruny i flory :kopalnej. .

Po · wyodl:·ębtrlęniu ;ma;t~łu Paleo.ritologi'CZllego

· naleiy przysta,I>ić d.o następnych etapów f>N.Cy ~ do

oznacxania . materiału paleontologicznego~· by na jego pod:>.t:swi.e p<Jdać stratygrafię waxstv.t i. zider.tyfił'coWać poszczególne pokłady węgla, uwzględniając ponadto tektonikę terenu.

Podział piętra westfalskiego na warstwy ustalono w pierwszym rzędzie na podstawie przewodnich ga -tunków roslin kopalnych i ich charakterystycznych

zespołów.

Gdzie znaleźć spis skamienialosci przewodnich dla

. ,poszczególnych warstw? W literaturze fachowej mniej . lub więcej dostępnej dla geologa kopalnianego można

cos niecos znaleźć. Będą to jednak spisy niekompletne ·

i na ogół sprzeczne ze sobą, gdyż każdy autor

.

wprowa~zając sw. _ą ko!lcepcję podzi~łu _warstw uz a--sadnia Ją pod:amem kil(.:u ł'.epTezenr,q:tywnJ'(:h gatun-.

ków.

z

.

pomo·cą przyjdą 1:t'\ pra<:e Cz&rnocldego'2_,

Bo-cheński-ego~ Stopy · (Posiedzenia Nauko·we . P.I.G.), Gotharna 'J,. Webera, Ha:rtunga i innych ..

Tu i · ćiwdz.{e krążą również po&'llaJrZałe ze starości . i przedav.rnione tablice A. Hofrrianna

t

l~. Ryby "L eit-pflanzt>n der pale<~zoischen Stew+ohlenablagerut!gen in Mittel-Europa": Gdzje indziej si>OtYka· się prace E. W;eiss.a ,,Flora ·der ·steinlro-hlenfol'lll!a;tion". 1882; Do rzadkości na,leżą tail>lice Pamvin'a "Cours de P

.a-le()botanique", 1924, a nie wiem, czy po całYm okręgu przemysłowo-węglo<V.'Ylll kTąiży jeden egzempLarz W. Gothana "Die." · oberschlesische Steinkohlenflora",

1913. .

. Nie. lepiej jest z.e ątr.a·tygraiią piętra n:unU!l'Sk.i~go . >ruiaj zasadniczą rolę. odgryWa fauna, którą zna}du

-,leroy w kilkuna6.ill. wkładkach :rńms.ldch _katbonu.

W zależnośd od składu gatunkowego danego zespołu

łączymy. ją w -tzw .. 'Po:z.iomy mo~kie. ~a podstawie "yod!rębnionyeh pouom,ów, z. ktb~ ka~y ma ~o­

ja nazwę jak Nanetta, Franc1szka lti>-. dz1ellmy p1ętro

mm'U!I"Skie

na wa~rSrtwy. porębEkie, jaldowieclde, gru-szowakie. i .pietrzkowickie .

Wyodrębniona z tysiąca pr;~ebadany<:h . metrów rdzeni wiertniczyr'.h. :taun.a. czeka teraz na dailsze,losy.

I mów brak atla6<lw (w s·top~iu jeszcze bardzieJ

ka-2 czarn'ocki St~fan .-. Bud~wa·.geoloil'iczna utw o-rów węglowYCh w Zagłębiu DE\browskim. Odbitka z ,.Prze-gl.ądu Górn. HUtniczego . T. VI. 1909. · ··"'

czar n g ck i S t e f a n - Polskle. Zagłębię węl(lowe w ·świetle badań geologiczny~h ostatnich llit dwudziestu.

P.I.G., 1935. . . l :ts h' St · .k nf1

a

T

r

.

~

w.

·

G o t h a n - Die Obersen es c e e111 o or . . . .

'Farne und fermahr.liche Gewasche. Abh. Pr. geol. L,A.N.:a.

kstrotainym· ,.' irlri

.

atlasy .·

flory~cz~e) tmi<emoż1iwia

dałsze ,jej opracowanie. · . .

·

Jest

jednak wyjście z sywa<:ji. Należy dać ,

geolo-góm ·k~nianym aliLas

pooobny

do pracy

w

.

I.

Bo-dylewskie@o - Małyj atlas :rukowodia5zczych isk:opa-"

jemych; 1953; w. którJm na podstawie

d!>tychcząso-. .

: V;ych badań podany :byłby . Pcxlżiał stratygr.aficzrty .

karbonu produktywnego ()raz skamieniałości prżewod;..

nię dla poszczególnych watstw i ich reprodukcje.· ·

.Grologo>-ńe kopalni.a.n.i na takie wydawnictw<!

'czeka~ą. ·