Elżbieta Mikołajczyk
Wdowin-Kolonia, pow. Bełchatów.
Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 7, 45-46
n a s y p u n a le ż y w ią z a ć z z ab u d o w ą m e g a lity c z n ą w y z n a c z a ją c ą n a j s t a r s z ą f a z ę n e k r o p o l i. O d k ry to tu p o z o s ta ło ś c i tr a p e z o w a te j k o n s tr u k c ji n ie w ie lk ic h r o z m i a r ó w , z n a j d u ją c e j a n a lo g ie p o z& k u ja w sk ie z o k r e s u p ó ź n e g o n e o litu .O b ie k t te n n a le ż y r o z p a t r y w ać w k o n te k ś c ie o d k ry te g o n a t e r e n i e m ik r o r e g io n u n a d n o te c k ie g o " k o m p le k s u b u d o w li m e g a lity c z n y c h " 11 p o r .T u p a d ły - p o w .in o w r o c ła w s k i s ta n o w is k o 3 / , k tó r y w c a ł o ś c i r e p r e z e n t u j e s c h y łk o w ą f a z ę ro z w o ju t e j ż e id e i n a K u ja w a c h .
W p ó ź n ie js z y m o k r e s i e o b o k w s p o m n ia n e j k o n s tr u k c ji z a ło ż o n y z o s t a j e g r ó b s k rz y n k o w y n a w ią z u ją c y f o r m a ln ie do z n a n y c h b u d o w li k u ltu r y a m f o r k u lis ty c h . G ró b te n , j a k s i ę w y d a je n a p o d s ta w ie n a d e r u b o g ieg o w y p o s a ż e n ia , m o ż n a w ią z a ć z k u l tu r ą u n ie ty c k ą . N a jm ło d s z ą f a z ą u ż y tk o w a n ia c m e n ta r z y s k a w y z n a c z a ją p o c h ó w k i p o c h o c b ^ c e p ra w d o p o d o b n ie z p ó ź n y c h fa z w c z e s n e g o ś r e d n i o w i e c z a . 45 -T U P A D Ł Y , p o w . In o w ro c ła w K a t e d r a A r c h e o lo g ii U n iw e r s y te tu ł i m . A . M ic k ie w ic z a S ta n o w is k o 3 w p n . n . n i ,. B a d a n ia p r o w a d z ili d r A le k s a n d r a C o fta - B r o n ie w s k a 1 m g r A le k s a n d e r K o ś k o . F i n a n s o w a ła K a t e d r a A r c h e o lo g ii U A M . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . G ro b o w ie c m e g a l i ty c z n y k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h . W r a m a c h a k c ji w e r y f ik a c y jn e j b u d o w li k u rh a n o w y c h p ro w a d z o n e j w m ik r o r e g io n i e n a d n o te c łd m o d k ry to g ro b o w ie c m e g a lity c z n y k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h . O g ra n ic z o n o # ię je d y n ie do b a d a ń s o n d a ż o w y c h , m a ją c y c h n a c e lu u s t a le n i e z a s ię g u i r o z m i a r u g r o b o w c a . O b ie k t te n n a le ż y z a k la s y fik o w a ć do m e g a litó w ś r e d n i c h r o z m ia r ó w /6 5 - 7 5 m / o p ra w d o p o d o b n ie tr ó jk ą tn y m k s z t a ł c i e n a s y p u . B r a k p o d s ta w d la u ś c i ś l e n i a c h r o n o l o g i i .
O r k a o r a z p r a c e z w ią z a n e z b udow ą d r o g i w z n a c z n y m s to p n iu z n is z c z y ły n a s y p z a c i e r a j ą c k o n tu r k o n s t r u k c ji . D a ls z e b a d a n ia n ie z b ę d n e g łó w n ie z e w z g lęd ó w k o n s e r w a to r s k ic h w y m a g a ją je d n a k z n a c z n y c h ś ro d k ó w f in a n s o w y c h . W D O W IN -K O LO N IA , p o w , B e łc h a tó w M u z e u m A r c h e o lo g ic z n e i S ta n o w is k o 1 E tn o g r a f ic z n e w Ł o d z i B a d a n ia p r o w a d z iła m g r E lż b ie ta M ik o ła j c z y k . F in a n s o w a ł W K Z w L o d z i. P i e r w s z y s e z o n b a d a ń ,W y d m o w e s ta n o w is k o 'n e o lity c z n e k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h .
46
-B a d a n ia m ia ły c h a r a k t e r w e r y f ik a c y jn y . W 1968 r . n a w y d m ie z n a le z io n e z o s ta ły u ła m k i d w u u s zn e j a m f o r y , d a to w a n e j n a I I - I I I o k r e s n e o li t u , W c h w ili r o z p o c z ę c ia b ad ań w y d m a b y ła z n is z c z o n a w 90%, co z a d e c y d o w a ło o m a łe j i l o ś c i i^ ja k o ś c i w y d o b y teg o m a t e r i a łu z ab y tk o w e g o . W ykopy o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 250 m u sy tu o w a n o w s to su n k o w o m n ie j z n is z c z o n y c h p a r ti a c h w y d m y . W w ię k s z o ś c i n a t r a fiono n a w a rs tw y p r z e m ie s z a n e w w yniku w s p ó łc z e s n e j e k s p lo a ta c ji p ia s k u do c eló w b u d o w la n y ch . O b s e r w a c je p ro filó w p o z w o liły u c h w y c ić n a m a ły m o d c in k u r e s z t k i w a rs tw y k u ltu r o w e j, w k t ó r e j z n a le z io n o d ro b n y u ła m e k c e r a m i k i k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h .W w a r s tw a c h p r z e m ie s z a n y c h z n a le z io n o p o n a d to dw a m ik r o l i ty n ie n a d a ją c e s i ę n ie s te ty do b liż s z e g o o k r e ś l e n i a .W c e lu p r z e b a d a n ia s ą s i e d n ic h w ydm z a ło ż o n o 5 w ykopów so n d a ż o w y c h o łą c z n e j r o w ie r z c h n i 31 m ^ . W dw óch z n ic h , p o ło żo n y c h n a E o d głó w n ej w y d m y , n a tr a f io n o n a w a r s tw y p r z e m ie s z a n e , z a w i e r a j ą c e m a łe u ła m k i c e r a m i k i k u ltu r y p u c h a ró w le jk o w a ty c h i d ro b n e p r z e p a lo n e k o ś c i . Z u w a g i n a s to p ie ń z n is z c z e n ia w y d m y n ie m o ż n a u s t a li ć c h a r a k te r u s ta n o w is k a . D a ls z y c h b a d a ń n ie p rz e w id u je s i ę . W IE L IC Z K A , p o w ,K ra k ó w M u z e u m Ż u p K ra k o w s k ic h S ta n o w isk o IV W ie lic z k a B a d a n ia p ro w a d z ił d r A n to n i J o d ło w s k i. F in a n s o w a ło M u z e u m K ra k o w s k ic h w W i e l i c z c e . T r z e c i s e z o n b a d a ń .O s a d a n e o li ty c z n a i w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e u r z ą d z e n ia w a r z e l n ic z e .
S ta n o w is k o p o ło ż o n e j e s t n a p o łu d n io w y m s to k u k o tlin y w ie lic k ie j, w p o b liż u sz y b u D a n iło w ic z a i P a r k u K in g i. B a o a n e b y ło w l a t a c h 1 9 6 2 -6 3 p r z e z H . B u r c h a r d . O d s ło n ię to p r z e s t r z e ń o p o w ie rz c h n i 1 a r a , n a k t ó r e j s tw ie r d z o n o f r a g m e n ta r y c z n i e z a c h o w a n ą w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n ą w a r s tw ę o s a d n ic z ą i 6 o b iek tó w k u ltu ro w y c h , a m ia n o w ic ie : 3 ja m y , 1 p a le n is k o , f r a g m e n t ro w k a i ś la d po s ł u p i e . J a m y 1 - 2 b yły o w a ln e o w y m ia r a c h 190 z 155 i 135 z 130 c m , z a g łę b io n e w c a le c do 208 i 45 c m .W y p e łn is k o ic h r ta n o w iła c ie m n a z ie m ia z d u ż ą i l o ś c i ą s i l n ie sk o ro d o w a n y c h p rz e d m io tó w ż e la z n y c h i c e r a m i k i ś r e d n io w ie c z n e j z X IV w . J a m a 3 p o s ia d a ła ś r e d n i c e 120 z 90 c m i n i e r e g u la r n e dno n a g łę b o k o ś c i 65 c m . W y p e łn ia ła j ą c z a r n a , t łu s ta z ie m ia z k a w a łk a m i p o le p y , w ę g li d rz e w n y c h i c e r a m i k i n e o lity c z n e j k u ltu r y le n d z i e l s k i e j .
P a le n is k o m ia ło k s z t a ł t o w aln y o w y m ia r a c h 205 z 140 cm i p ła s k ie dno z a g łę b io n e w c a le c do 50 c m .N a je g o o b r z e ż e n iu z n a jd o w a ła s i ę w a r s tw a c ie m n e j z ie m i p r z e m ie s z a n e j z g lin ą , n a to m i a s t ś r o d e k w y p e łn ia ł p o p ió ł z d u ż ą i l o ś c i ą p o - l e p y ,w ę g li d r z e w n y c h , k a m ie n i i s k o r u p w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n y c h z X - XI w . Z te g o c z a s u p o c h o d z i r ó w n ie ż ś la d po s łu p ie o r a z f r a g m e n t ro w k a o s z e r o k o ś c i 50 c m ,g łę b o k ie g o n a 2 5 -3 0 c m .W p r z e k r o j u p ionow ym p o s ia d a ł on k s z t a ł t l i t e r y U , a ś c ia n k i b o c z n e s u g e r u j ą , ż e p ie r w o tn ie m ó g ł być z a b e z p ie c z o n y d r e w n ia n ą o b u d o w ą. S łu ż y ł on - p o d o b n ie ja k a n a lo g ic z n e ro w k i o d k r y te w u b . la ta c h p r z e z H . B u r c h a r d - do d o p ro w a d z a n ia s o la n k i z e ź r ó d ła s ło n e g o do w a r z e l n i. P o t w i e r d z a ją to m . i n . a n a liz y c h e m ic z n e w y k a z u ją c e d u ż ą ilo ś ć w je g o w y p e łn i8 ku N a C l.
