Janusz Tomala
Opatówek, woj. kaliskie, Zamek, AZP
66-40 lub 67-40
Informator Archeologiczny : badania 24, 105
Informator Archeologiczny 1990 105
I Niedoradz, gm. Otyń St. 6 patrz wczesne średniowiecze
Opatówek, woj. kalisk i« Za- Wojewódzki K onserw ator Zabytków
m ek AZP 6 6 -4 0 lnb 6 7 - 4 0 /— w Kaliszu _________________ B adania prowadził mgr J a n u s z Tomala. Finansowa) WKZ w Kaliszu. Pierwszy sezon badań. Zamek średniowieczny i palace z XIX w.
Zam ek w O patów ku wzniesiono z Inicjatywy arcybiskupa Ja ro sła w a Skotnickiego w d r u giej pol. XIV w. Na początku XIX w. w miejscu średniowiecznego założenia zbudow ano pałac, którego właścicielem był gen. J . Zajączek. Pod koniec XIX w. n a fundam entach siedziby Z ajączka postaw iono rezydencję Szlosserów.
Przedm iotem b a d a ń był plac w parku, znajdujący się n a krawędzi doliny, u podnóża którego zachow any Jest podłóżny staw będący pozostałością po fosie. Założono pięć wykopów po linii E-W (każdy o w ym iarach 5 x 2,5 m) oraz dwa po linii W-S ( 1 5 x l , 5 m i 2 5 x l m). Prawdopodobnie odkiyto wieżę zamkową, k tóra zlokalizowana była w skrzydle zachodnim zam ku. Zbudow ano j ą n a fundam encie kam ienno-ceglanym łączonym zapraw ą w apienną o grubości ok. 1.1 m. D olna — piw niczna kondygnacja od strony w ewnętrznej wylicowana była cegłą. Szerokość piwnicy po linii w schód-zachód wynosiła ok. 2,1 m. W części wschodniej m ury zam ku zostały zniszczone przez nowożytne budownictwo. Warstwy zasypiskowe związa ne z funkcjonującym i w tym m iejscu nowożytnymi siedzibami rezydencjtmabnymi zniszczyły średniow ieczną substancję. Mimo to udało się określić pierw otną wysokosć wzgórza, które było niższe od obecnego o ok. 1,5 m (czyli wynosiło ok, 3 m ponad otaczający go teren).
Pałac gen. J . Zajączka w części południowo-wschodniej zbudow ano n a fundam encie p u n ktowym. Jego długość w ynosiła ??m , zaś szerokość ??m. Pałac Szlosserów w zniesiono w taki sposób, że tylna śc ia n a stała w miejscu frontowej ściany pałacu Zajączka.
M ateriały zabytkowe oraz dokum entacja znajdują się w Archiwum WKZ w Kaliszu. I Orzechowo, gm. Miłosław woj. poznańskie SŁ 3 patrz okres halsztacki
P c t r y k o z y , gm . B ia ła c z ó w woj. piotrkow sk ie S t. 1 AZP
7 6 - 6 0 /1 ____________________
O środek Badań i D okum entacji Za bytków w Piotrkowie T rybunalskim B adania prowadziła m gr W. Długoszewska przy współudziale m gr T. Wojciechowskiego, Konsultował doc. d r hab. Leszek Kajzer. Finansow ał WKZ w Piotrkowie T rybunalskim . Pierwszy sezon bad ań . Tzw. g ro d z i sko stożkowate" (2 poł. XIV- pocz. XV w.).
Tzw. „grodzisko stożkowate" w Petrykozach Jest dość dużym elipsoidalnym kopcem, o wy m iarach u podstaw y 20 x 32 m J wysokości ok. 5 m. Położone Jest na dawnej wyspie, obecnie zaś na brzegu rzeki Drzewiczkl. O biekt datowany w starszej literaturze n a ΧΙ-ΧΠ w. (KZS, Gąssowski), w nowszej n a XII-XIV w., wiązany był ze strefą graniczną kasztelanii skrzyńskiej lub żarnow sklej (Lechowicz) oraz z kom orą celną przy trakcie Zam ów -Skrzyńsko (Gąssowski).
B adania ze względu n a duże zniszczenie obiektu m iały ch a rak te r ratowniczo-weryflkacyjny i prow adzone były w celu w yjaśnienia chronologii i ch a rak te ru obiektu.
Założono 2 wykopy o łącznej powierzchni 19 m 2 i orientacyjnej k u b atu rz e 31 m 3. W wyko pie 1, założonym n a plateau kopca, zaobserwowano pozostałości drew nianego budynku, którego formy ani przeznaczenia nie udało się na obecnym etapie prac ustalić. W wykopie tym odsłonięto również gliniano-kam ienny płaszcz kopca o dość znacznej (ok. 2,5 m) miąższości.
W ykop 2, zlokalizowany u podnóża nasypu, wyjaśnił ch a rak te r dom niem anej fosy — je s t to pozostałość po starorzeczu Drzewiczki.
M ateriał ruchom y stanow ią nieliczne przedmioty metalowe, w śród których n a uw agę zasługują fragm enty kolczugi i żelazne groty bełtów oraz fragm enty ceram iki naczyniowej, w stępnie datow ane n a 2 poł. XIV — pocz, XV w.
W ąski zakres przeprowadzonych badań nie pozwala wyciągnąć zbyt daleko idących w nios ków. O biekt kwalifikuje się do dalszych badań, które winny określić dokładniej stru k tu rę nasypu, c h a ra k te r zabudow y i osadnictwo towarzyszące.
M ateriały 1 doku m en tacja zn ajdują się w archiw um Wojewódzkiego K onserw atora Zabyt ków w Piotrkowie T rybunalskim .
Badania będą kontynuowane.
P ro b o szc ze w ic e , gm . Stara Biała woj. p łock ie S t. 2 0 AZP 4 7 - 5 4 /6 0 ___________________
Wojewódzki K onserw ator Zabytków w Płocku
