Piotr Kowolik
Halina Semenowicz : inicjator i
animator ruchu "Pedagogiki
Celestyna Freineta" w Polsce
Nauczyciel i Szkoła 3-4 (12-13), 262-265
Piotr Kowolik
Halina Semenowicz — inicjator i animator ruchu
„Pedagogiki Celestyna Freineta” w Polsce
D r H alina H elena M arta Sem enow icz z dom u Stoessel urodziła się 30 lipca 1910 roku w Śrem ie w w ojew ództw ie w ielkopolskim . Córka W ładysław a i W iktorii Stoessel z dom u Tabaczyńska. H. Sem e now icz je st w dow ą po Aleksandrze Sem enowiczu, który zm arł 5 stycz nia 1947 roku.
W ykształcenie:
— W yższe Liceum im. D ąbrów ki w Poznaniu, w 1930 roku m atura z upraw nieniam i W yższych Kursów N auczycielskich, — A bsolutorium Studiów na W ydziale G eografii U niw ersytetu Po
znańskiego — 1934 r.,
— W ieczorow a Szkoła Języków obcych „Ecole Polyglotte” w Liege w 1937 r., — Instytut Pedagogiki Specjalnej w W arszawie, dyplom 1957 r.,
— 2 lata studiów eksternistycznych na W ydziale R om anistyki U niw ersytetu W arszaw skiego 1 960- -1 9 6 2 ,
— Studia ek sternistyczne na W ydziale Pedagogiki U niw ersytetu W arszaw skiego. M agisterium u prof. В. Suchodolskiego 1964 r.,
— D oktorat N auk H um anistycznych (pedagogika) na U niw ersytecie W arszawskim u prof. В. Su chodolskiego 1968 r.
D zieci:
— A leksandra-M aria, ur. 2 grudnia 1941 roku w C lerm ont-F errand (Francja), m alarka i scenograf. — A nna-D anuta, ur. 2 grudnia 1942 roku w C lerm o n t-F erran d (F rancja), scenograf, od 1962
w Paryżu. Zm arła 8 czerw ca 1999 roku.
Z n a jo m o ść ję z y k ó w ob cy ch biegła w m ow ie i p iśm ie: języ k francuski, angielski, niem iecki.
Przebieg pracy zaw odow ej 1930-1970:
1 9 3 0-1934 — nauczycielka w szkole Pow szechnej Janiny Sulerzyskiej w Poznaniu.
1934-1940 — nauczycielka w szkołach dla dzieci polskich em igrantów i organizatorka harcerstw a w Belgii.
1947 — pow rót do kraju z dw ójką m ałych dzieci (4 i 5 lat), m ieszkanie w szatni za salą teatraln ą szkoły TPD.
R Kow olik —
Halina Semenowicz
—inicjator i animator.
2 63
1947-1 9 4 9 — nauczycielka w Liceum Pedagogicznym i Szkole Ćw iczeń TPD w Poznaniu (z po w odu braku m ieszkania w yjechała).
1949-1950 — nauczycielka i kierow niczka pedagogiczna w Prewentorium Przeciw gruźliczym — B uczę H arcerskie koło Cieszyna.
1950-1952 — nauczycielka w Liceum O gólnokształcącym T PD w Poznaniu (w yjechała ze w zglę du na brak m ieszkania).
1952-1955 — kierow niczka szkoły w Prew entorium przeciwgruźliczym w Św idrze oraz kierow niczka pedagogiczna Z espołu Sanatoriów i Prew entoriów w ojew ództw a w arszaw
skiego.
1955-1970 — kierow niczka szkoty i kierow niczka pedagogiczna w sanatorium przeciwgruźliczym w O tw ocku.
1 9 5 8 -1 9 6 9 — w ykładow ca m etodyki na studiach zaocznych PiPS (dział przew lekle chorych) w W arszawie.
1970 — przejście na em eryturę.
P race społeczne:
Przed II wojnąświatową
— pro w ad zen ie dw óch d rużyn harcerskich w Poznaniu, udział w obozach szkoleniow ych dla drużynow ych i podharcm istrzyń w Poznaniu, w obozach roboczych przy budow ie cisow ego D w orku w Srom ow cach koło C zorsztyna (dzieło Olgi M ałkowskiej).
— Praca w A kadem ickim K ole Harcerskim w Uniw ersytecie Poznańskim .
— W yjazdy w charakterze tłum aczki na obozy zagraniczne: Zlot Skautów W odnych w K ościerzy nie (1930), Jam boree w G odole na W ęgrzech (1933), Zlot Skautów Słow iańskich w Pradze, M iędzynarodow y O bóz w O xon koło O xfordu w A nglii (1929).
— Od 1934 do listopada 1939 roku organizowanie i kierowanie harcerstwem żeńskim w Belgii w cha rakterze kom endantki Chorągwi.
Podczas II wojny światowej
— O d w rześnia do grudnia 1939 w erbow anie w Belgii ochotników do pow stającej we Francji Armii Polskiej. Praca była tajna, bo Belgia zachow ała neutralność. O strzeżona przez pracow nika kon- sultatu n iem ieckiego, że grozi jej aresztow anie, w yjechała do Francji w listopadzie 1939 roku. —· O d g rudnia 1939 roku do końca w ojny, różne służby w PCK — pielęgniarki, łączniczki, świetli-
czanki, nauczycielki w „obozach pracy” , w schroniskach dla zdem obilizow anych w ojskow ych, w szpitalu polow ym , a po zajęciu całej Francji była pielęgniarką w e Francuskim Ruchu O poru w departam encie G ers.
Po zakończeniu II wojny światowej i powrocie do Polski
1946-1947 — nauczycielka Instruktoratu A m basady Polskiej w Paryżu. 1950-1952 — kierow anie sek cją klas l-II w O środku M etodycznym w Poznaniu.
1953-1954 — zorganizow anie i przeprow adzenie kursu dla w ychow aw ców Służby Zdrow ia celem u zyskania przez nich kw alifikacji (60 osób z w oj. w arszaw skiego), w szyscy w ykła d ow cy pracow ali bezpłatnie.
1955-1957 — R adna Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie, przewodnicząca Komisji Oświaty. 1955 — p raca tłum acza na M iędzynarodow ym Festiw alu M łodzieży w W arszawie (dla gości
2 6 4
Nauczyciel i Szkoła 3 -4 20011957 — praca tłum acza na M iędzynarodow ym K ongresie Zw iązków N auczycielskich (FiSE). 1958 — w ykłady na K ursie Polonii zagranicznej w Płocku.
1958-1963 — członek K olegium R edakcyjnego czasopism a „Szkoła Specjalna” .
1967 — praca tłum acza (język francuski) podczas dwutygodniowej podróży po Polsce „Grupy Roboczej O N Z do elektryfikacji w si” .
1976-1 9 8 0 — funkcja ław nika w Pow iatow ym Sądzie w Otwocku.
O d 1957 roku po dzień d zisiejszy 1, propagow anie, w drażanie pedagogiki C elestyna Freineta w szkole polskiej; ponad 100 w ykładów na spotkaniach, kursach, sem inariach i konferencjach (K a tow ice, R adom , Poznań, Jelenia G óra, W ałbrzych, Wrocław, Łom ża, G dańsk, Złotoryja i inne).
W 1967 roku pow stał K om itet, zainteresow any spraw ą propagow ania pedagogiki Freineta. Był to zesp ó ł nieform alny, ale sk ład ający się z ludzi m ogących pom óc, ja k np. d y re k to r C O M -u p. Szcdny, który zorganizow ał w 1968 roku kurs dla nauczycieli klas 1-1V z całcj polski (80 osób). N a tym kursie była głów nym w ykładow cą.
Szkoła w sanatorium otw ockim , którą kierow ała została w tym sam ym roku uznana przez kuratorium ja k o „Szkoła w iodąca w stosow aniu pedagogiki Freineta”.
N ajw ięk szą pom oc i osobiste zaangażow anie w upow szechnianiu pedagogiki Freineta okazał prof. A leksander Lewin. W 1969 roku zorganizow ał w Instytucie Badań Pedagogicznych ogólnopol skie sym pozjum dla inspektorów szkolnych na tem at pedagogiki Freineta. Z pom ocą H. Sem enow icz i zespołu otw ockiego przygotow ane zostały wystaw y pom ocy naukow ych i m alarstw a dzieci.
Cały num er „B iuletynu Instytutu” (n r 3/1969) zaw iera cenne artykuły na tem at Freineta. W krótce potem prof. Lew in przyjął freinetow ską grupę A nim atorów do pracow ni korczakow skiej w Instytucie.
Z tego opisu w ynika jasn o , że zasługą H. Sem enow icz było to, że udało się pozyskać prof. Le w ina i dużą grupę nauczycieli z pow ołania dla now atorskiej myśli pedagogicznej C elestyna Freineta, ale nastąpiło to po w ielu latach żm udnej, upartej pracy w szkole otw ockiej, do której przyjeżdżali coraz częściej studenci, pracow nicy nadzoru pedagogicznego, ośrodków m etodycznych. P rzysłu chiw ali się zajęciom w różnych klasach, oglądali wystawy, słuchali pogadanek, otrzym yw ali od p o w iedzi nauczycieli na sw e pytania i gazetkę szkolną „Syrenkę” , która w ychodzi bez przerw y od
1958 roku.
W szyscy odw iedzający szkołę Freineta zauw ażyli przede w szystkim stosunki panujące m ię dzy uczniam i i nauczycielam i. Sw obodne w ypow iadanie się dzieci bez cienia arogancji czy n ieśm ia łości. D obry klim at w spółpracy m iędzy nauczycielam i, w ychow aw cam i i personelem m edycznym . O d połow y lat 6 0 -ty c h zaczęły pow staw ać zespoły regionalne w kilku w ojew ództw ach. N au czyciele odpow iedzialni za te zespoły przyjeżdżali na spotkania i sem inaria w Instytucie B adań Pedagogicznych (IB P), a także organizow ali zjazdy w ojew ódzkie w oparciu o O środki M etodyczne lub U niw ersytety (Poznań, W rocław, W ałbrzych, G dańsk, B ydgoszcz, Łom ża, G niezno i inne).
W roku 1976 w yszła w druku w w ydaw nictw ie O ssolineum książka: C elestyn F reinct O szkolę
ludową. P ism a w ybrane. O pracow anie A. Lew in і II. Sem enow icz, tłum aczenie H. Sem enow icz.
W tym sam ym roku odbyło się w Płocku m iędzynarodow e spotkanie frcinetow ców z 14 krajów, w którego przygotow aniu H. Sem enow icz m iała znaczący udział.
W 1988 roku, podczas uroczystego sem inarium w W arszawie, H. Sem enow icz przekazała przew odnictw o K om isji K oordynacyjnej A nim atorów pedagogiki Freineta, m gr Zofii N apiórkow skiej z Ł om ży z życzeniam i, abyśm y się stali legalnym Stow arzyszeniem . To m arzenie spełniło się w 1993 roku. Od tej pory w raz z prof. Lew inem s ą tylko konsultantam i i honorow ym i członkam i Polskiego Stow arzyszenia A nim atorów Pedagogiki C. Freineta.
10 lutego 2001 roku odbył się IV W alny Zjazd Stow arzyszenia A nim atorów Pedagogiki C. Frei neta w W arszawie. Z e spraw ozdania w ynika, iż w dniu 30 grudnia 2000 roku liczba członków
R K ow olik —
Halina Semenowicz
—inicjator i animator.
2 6 5
czynnych w ynosiła 402, liczba sym patyków korzystających z warsztatów, m ateriałów i w ydaw nictw to około 3 500 nauczycieli, 19 grup regionalnych oraz 3 w toku reorganizacji.
D ziałalnością Stow arzyszenia kieruje 9-osobow y Krajowy Zespół K oordynacyjny, w ybrany ju ż na IV -tąk a d e n cję.
D ziałalność Stow arzyszenia je s t akceptow ana i w spierana przez MEN i w spom agana przez CO DN . S tow arzyszenie utrzym uje blisko kontakt z F1MEM i Europejskim i Rucham i Frcinetow ski- mi. Od kilku lat co roku w yjeżdża około 50 nauczycieli do Szkoły Freineta w Vence (Francja), aby z bliska obejrzeć organizację pracy i niezw ykłą atm osferę, a także zapoznać się z procesem pow sta w ania w ydaw nictw pedagogicznych i środków dydaktycznych w Instytucie W ydawnictw N ow o czesnej Szkoły w C annes. W yjazdy te organizuje grupa krakowska.
W zruszającym faktem je s t w ierność, w ytrw ałość i zapał wielu osób, które od bardzo wiciu lat trw ają przy freinetow skim w arsztacie całkowicie społecznej pracy, ja k np. m gr Zofia Napiórkowska, d r W anda Frankiew icz, m gr Bogum iła Kollek, m gr Regina Chom , m gr M oszczeńska, m gr M aria K ościuszko, m gr K azim iera M ichalczak.
H. Sem enow icz należy do następujących organizacji:
ZHP, ZNP „S olidarność”, Stronnictw o Dem okratyczne, Unia Wolności.
Posiada następujące odznaczenia:
— Srebrny Krzyż Zasługi (po raz pierw szy), B ruksela 1937 — Srebrny K rzyż Zasługi (po raz drugi), W arszawa 1957 — Złota O dznaka za Zasługi dla W ojewództwa W arszawskiego 1967 — Złota O dznaka ZH P 1972
— M edal K om isji Edukacji N arodow ej 1975 — N agroda 1-go stopnia M inistra O św iaty 1996.
H. Semenowicz opublikowała następujące prace:
1. N ow oczesna Szkoła Francuska Technik Freineta, Nasza Księgarnia, W arszawa 1966, Wyd. II— PSAPF, G niezno 1995.
2. P oetycka Twórczość D ziecka, Nasza K sięgarnia, Warszawa I Wyd. 1972, II Wyd. 1979. 3. Celestyn Freinet: O szkołę ludową. Pism a \vybrané, W ybór i opracow anie: A leksander Lewin
i H alina Sem enow icz. Tłum aczenie: Halina Sem enow icz, O ssolineum , W rocław 1976. 4. Chleb i Róże, N asza K sięgarnia, W arszawa 1978.
5. Freinet w Polsce, WSiP, W arszawa 1980.
6. Celestin et E lise Freinet. Bibliographie Internatinale, INRP, Paryż 1996. 7. N icolas Copernik. Bibliothèque d e travail, ICEM, C annes 1973. 8. Frederic Chopin. Bibliothèque d e travail, ICEM , C annes 1976.
9. Janusz K orczak et les droits des enfants. Bibliothèque de travail, ICEM , C annes 198 1 . 10. 12 rozdziałów w pracach zbiorow ych.
