ACTA U N IV ER SITA TIS LODZIENSIS
FOLIA OECONOM ICA 167, 2003
D orota Jelonek*
E-INKUBATORY SZ A N S Ą DLA MAŁYCH
I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW
E in k u b a to ry s ą sk u te c z n y m sp o s o b e m w sp ie ra n ia p rz e d s ię w z ię ć in te rn e to w y c h p o d e jm o w a n y c h p rz e z m ałe i śre d n ie p rz e d -s ię b io r-s tw a . C e le m a rty k u łu je -s t p re z e n ta c ja c e lu , o rg a n iz a c ji i fu n k c jo n o w a n ia e -in k u b a to ra p rz e d s ię b io rc z o śc i. P rz e d s ta w io n o ta k ż e m o ż liw o śc i e w o lu c ji p rz e d s ię b io rstw a w e -p rz e d się b io rstw o , k tó re s k u te c z n ie k o n k u ru je na ry n k u e le k tro n ic z n y m .
E -in c u b a to rs are an e ffe c tiv e m ean s o f s u p p o rtin g In te rn e t v e n tu re s u n d e rta k e n by sm all a n d m e d iu m siz e d lirm s. T h e p u rp o se o f the a rtic le is to p re s e n t the o b je c tiv e , o rg a n iz a tio n an d fu n c tio n in g o f the e in c u b a to r o f e n te rp rise . P o ssib ilitie s of th e e v o lu -tio n o f a firm into o n e w h ich e ffe c tiv e ly c o m p e te s in the e le c tro n ic m a rk e tp la c e a re a ls o d isc u sse d .
Inkubutory Przedsiębiorczości - cele i zadania
Na całym św iecie m otorem zm ian i innowacji gospodarczych są małe i średnie przedsiębiorstw a. W ielu przedsiębiorców ma ciekaw e pom ysły na roz-winięcie własnej działalności, ale brak im wiedzy, dośw iadczenia i um iejętności. R yzyko podejm ow anych sam odzielnych działań m ożna zm niejszyć korzystając z oferty Inkubatorów Przedsiębiorczości.
Inkubator jest form ą zorganizow anego kom pleksu, zorientow anego na w spom aganie nowo pow stałych firm. Zakres oferow anej pom ocy jest bardzo szeroki, najczęściej jednak obejm uje dostarczenie odpow iedniej do potrzeb po-w ierzchni na działalność gospodarczą, obsługę biuropo-w ą oraz m ożlipo-w ość korzy-stania z szerokiej ofert usług w spierających biznes. Inkubator tworzy m ikrośro- dow isko w spółpracy dla nowo pow stałych firm. Posiada ono następujące cech y 1:
W ydział Zarządzania Politechnika Częstochowska ' por. http://e-inkubator.com .nl. http://www.e-katalyst.nl
- obiekt oferuje firm om lokale (najczęściej biurowe) o określonym standard-zie, w form ie łatw o przekształcalnych do określonych potrzeb modułów, - firmy m ają zapew niony bezpośredni dostęp do pełnego zakresu usług, które
w spom agają rozwój firmy w czasie pierw szych lat działalności, w ilości i zakresie jaki jest potrzebny w danym momencie,
- warunki najm u pozw alają na w ejście do inkubatora lub jeg o opuszczenie w trybie dogodnym dla przedsiębiorcy,
- często stosow anie są preferencyjne zasady wynajm u dla osób bezrobotnych, które rozpoczynają działalność gospodarczą,
- istnieje możliwość donajmowania i odstępowania od wynajmu lokali w okre-sie przebywania w inkubatorze.
Działalność w Inkubatorze m oże rozpocząć przedsiębiorstw o, które istnieje nie dłużej niż 2-3 lata i spełnia warunki zaw arte w regulam inie. W ym agania w tym zakresie najczęściej dotyczą deklaracji długości pobytu w Inkubatorze (nie dłużej niż 2-3 lata), przedstaw ienia biznes planu oraz źródeł finansow ania rozwoju.
Inkubatory Przedsiębiorczości pom agają firm om usunąć bariery w tw orze-niu i rozwoju m ałych przedsiębiorstw . Dostęp do usług w spierających biznes pozw ala uniknąć zbyt dużego zatrudnienia (np. wspólny sekretariat), nakładów na zakup środków trw ałych (np. w spólne urządzenia biurow e, centrala telefo-niczna, dostęp do Internetu) oraz zm niejszyć koszty bieżące funkcjonow ania firm y (np. usługi w zakresie prac porządkow ych i konserw acyjnych).
N ajw iększym jednak atutem Inkubatorów są: - doradztw o,
- inform acja, - oferty szkoleń.
Firm a m oże skorzystać z usług konsultingow ych i porad w zakresie do -radztw a ekonom icznego, praw nego, finansow ego, organizacyjnego a nawet technicznego. Cenny jest także dostęp do inform acji o różnych źródłach finan-sow ania działalności gospodarczej, o zasadach w spółpracy banku z przedsię-biorstw am i w procesie ich finansow ania, procedurze zaw ierania um ów kredyto-wych z bankam i czy usługach leasingow ych. Przedsiębiorcy m ają także dostęp do inform acji o now ych narzędziach prom ocji i m arketingu, najnow szych tren-dach w zarządzaniu oraz m ogą liczyć na pom oc w naw iązyw aniu kontaktów handlow ych. O ferta szkoleń jest odpow iedzią na zm iany zachodzące w gospo-darce, zm iany uregulow ań prawnych, postęp technologiczny i inne.
W ym iernym efektem działalności Inkubatorów jest rozwój małej i średniej przedsiębiorczości, pow staw anie nowych m iejsc pracy, a poprzez to popraw a sytuacji gospodarczej regionu i jeg o m ieszkańców.
Istota e- inkubatora przedsiębiorczości
E-inkubatory są to przedsięw zięcia zorientow ane na w spom aganie działal-ności firm na rynkach elektronicznych. Pom agają przedsiębiorcom w przekształ-caniu ich pom ysłów w realne i dochodow e przedsięw zięcia. O czyw iście, naj-ważniejszy jest pom ysł na przedsięw zięcie zw iązane z Internetem , który następnie musi przekształcić się w rzetelny biznes plan. N ajw iększe szanse maja przedsiębiorstw a posiadające zdolność innow acyjności, czyli um iejętności tw o-rzenia i w drażania innowacji, um iejętność w prow adzania nowych w yrobów , procesów technologicznych czy procesów organizacyjno - technicznych. Szcze-gólnie ważne są innow acje technologiczne zarów no w obrębie produktów jak i organizacji procesów.
D ziałalność niektórych e-inkubatorów przypom ina działania funduszy V enture Capital. D ostępność funduszy w ysokiego ryzyka była jednym z detrm i- nant rozw oju przedsiębiorstw internetow ych w Stanach Zjednoczonych . F un-dusze venture capital są ju ż także dostępne w Polsce, czego przykładem są inw e-stycje m.in. w IDS (http://w w w .ids.net.pl), W irtualną Polskę (http://w p.pl) czy YoYo (http://w w w .yoyo.pl). Przedsiębiorstw o, które chcą ubiegać się o ze-w nętrzne finansoze-w anie i pom oc są oceniane ze-według kryterióze-w :
- m anagem ent, - market, - magie.
M anagem ent to postawa, um iejętności i dośw iadczenia pracow ników . W ielkość i potencjał rynku są w yznacznikiem przyszłych zysków. M agie jest to elem ent zapew niający trw ałą przew agę konkurencyjną.
Internet ma charakter globalny i w takiej skali powinny być planow ane no-we przedsięw zięcia. Należy skupić się na samej idei i pam iętać, że Internet to tylko platform a działań nie cel. Plan przedsięw zięcia pow inien być bardzo ela-styczny by m ożliw a była szybka reakcja na zm iany technologiczne i biznesow e oraz dostosow anie strategii do aktualnych wym ogów rynku.
2 por. M. Janiec, Przedsiębiorca na dorobku, Computerworld, lipiec 2002. 3
E-inkubatory w spom agają inkubow ane przedsiębiorstw a poprzez fachowe doradztw o w zarządzaniu oraz inw estują własny kapitał w zamian za m niejszo-ściow e udziały. Tak funkcjonujące inkubatory m ają w iększy wpływ na działal-ność jeg o użytkow ników oraz osiągają w ym ierne korzyści w ynikające ze w zro-stu wartości inkubow anych przedsiębiorstw .
N ajczęściej poza pom ocą finansow ą e-inkubatory oferują firm om 4: - kom pletną infrastrukturę biurow ą
- w sparcie adm inistracyjne (np. finansow e, praw nicze, sekretarskie, itd.) - doradztw o strategiczne
- tym czasow e zarządzanie
- tw orzenie i instalacja oprogram ow ania - w sparcie przy projektow aniu stron W W W - w sparcie w zbieraniu dodatkow ego kapitału - w sparcie przy podw yższaniu kapitału - pom oc w rekrutacji personelu
W śród e-inkubatorów na rynku polskim m ożna wym ienić: - Internet Investm ent Fund (http://iif.nl).
- lnw estorO nline(http://iol.pl).
- e-K atalyst (http://w w w .e-katalyst.pl)
- e-inkub@ tor (http://w w w .e-inkubator.com .pl).
W ramach pom ocy m ożna otrzym ać dostęp do technologii internetow ych, głów nie sprzętu i oprogram ow ania, know -how liderów branży inform atycznej, pieniądze na finansow anie inwestycji oraz pom oc w prom ocji spółki.
F u nkcjonow anie Parków T echnologicznych
P ew ną odm ianą e-inkubatora przedsiębiorczości je st park technologiczny, którego działalność skupia się na tworzeniu nowych technologii i ich transfero-waniu do podm iotów działających w jeg o ramach. W w iększości w ypadków parki technologiczne pow stają w ram ach, bądź we w spółpracy z ośrodkam i na-ukowym i i uczelniam i. Dzięki tem u przedsiębiorstw a działające w parku tech-nologicznym m ają ułatw iony dostęp do zaplecza naukow o-badaw czego oraz
now oczesnych technologii. W w iększości w ypadków parki technologiczne kładą nacisk na rozwój now oczesnych technologii inform atycznych, telekom unikacyj-nych czy biotechnologii, niemniej jednak nie jest to jedyny kierunek ich działań. Do najw ażniejszych parków technologicznych działających w Polsce należą:
- W rocławski Park T echnologiczny' - Poznański Park N aukow o-Techniczny6
- Krakowski Park Technologiczny - Specjalna Strefa Ekonom iczna7
Z adaniem parku technologicznego jest tw orzenie now ych technologii lub ulepszanie istniejących na podstawie prow adzonych prac technologicznych i prób na instalacjach w oparciu o aparaturę i specjalistyczne w yposażenie Par-ku. Poza tym jeg o zadaniem jest w spieranie procesu transferu technologii i pro-m ocja szeroko rozupro-m ianej innowacyjności.
E -przedsiębiorstw o ja k o cel małych i średnich przedsiębiorstw
Internet pozw ala firm om stosow ać now atorskie metody prow adzenia dzia-łalności gospodarczej i konkurow ać poprzez innowacje i handel elektroniczny. Małe i średnie przedsiębiorstw a, które podejm ują w yzw ania tej formy działalno-ści m ają szanse w ejdziałalno-ścia ju ż od początku swojej działalnodziałalno-ści na rynki globalne (krajow e, europejskie, św iatow e), co jest szczególnie istotne w aspekcie planów Polski dotyczących wejścia do grona członków Unii Europejskiej. W ykorzystu-jąc możliwości rynku elektronicznego nasze e- przedsiębiorstw a m ogą być na
rynkach europejskich dużo w cześniej,
W szystkie przedsięw zięcia biznesow e, które w ykorzystują technologię In-ternetu określane są jak o e-biznes (ang. e-business) lub biznes elektroniczny. Jest on transform acją kluczow ych procesów biznesow ych przy czym , rozw ażane są tutaj w szystkie procesy biznesow e nie tylko te odnoszące się do procesów sprzedaży i zakupu produktów lub usług.
5 por. hllp://www.technolot!park.pl 6 por. http://www.ppnt.poznan.pl 7 por. http://www.sse.krakow.pl
W gospodarce elektronicznej m ożna w yróżnić dwóch partnerów kooperacji: pojedynczego klienta (ang. consum er) lub całe przedsiębiorstw o (ang. business). Zatem ze względu na to, kim są partnerzy uczestniczących w transakcjach m oż-na w yróżnić cztery podstaw ow e m odele e-biznesu:
- przedsiębiorstw o - klient (B2C),
- przedsiębiorstw o - przedsiębiorstw o (B2B), - k lie n t- k lie n t (C2C),
- klient - przedsiębiorstw o (C2B).
Elektroniczny biznes typu przedsiębiorstw o - klient dotyczy przede w szystkim handlu elektronicznego, czyli sprzedaży bezpośredniej ostatecznem u odbiorcy. M oże to być także św iadczenie usług na odległość. Najczęściej usługi te m ają charakter inform acyjny, kom unikacyjny lub zw iązane są z telepracą.
C oraz bardziej pow szechny dostęp do Internetu, a zatem wzrost liczby po-tencjalnych klientów pow oduje wzrost zainteresow ania tą form ą elektronicznego biznesu zw łaszcza wśród małych i średnich przedsiębiorstw . Funkcjonujące w Internecie witryny sklepow e prezentują szeroką ofertę sprzedaży w tym arty-kuły spożyw cze, książki, płyty, sprzęt elektroniczny a nawet sam ochody.
N ajczęściej w ystępującym m odelem elektronicznego biznesu jest w spół-praca przedsiębiorstw o-przedsiębiorstw o. Relacje te dom inują w e-biznesie i obejm ują 80% w szystkich zaw ieranych transakcji. S kuteczną podstaw ą realiza-cji w spółpracy przedsiębiorstw są system y ekstranetow e. D ostęp do sieci m ają tylko partnerzy biznesow i danego przedsiębiorstw a. Pozw ala ona realizow ać w szystkie procesy biznesow e począw szy od prac nad projektem kontraktu, dys-kusji nad szczegółam i, podpisaniem umowy kontraktu, składaniem zam ów ień na tow ar od dostaw ców , odbiór faktur i realizację należności finansow ych. Zasto-sow anie rozw iązań ekstranetow ych pozw ala na:
- w ym ianę inform acji z partneram i biznesow ym i w form ie elektronicznej, - pom aga ograniczyć koszty kom unikacji,
- pozw ala udostępniać dealerom bazy danych i um ożliw ia składanie zam ów ień z w ykorzystaniem elektronicznych form ularzy,
- ułatw ia zarządzanie e-przedsiębiorstw em o rozproszonym charakterze. I rzeci model to relacje klient - klient, dotyczy transakcji zaw ieranych przez osoby pryw atne. N ajczęściej przejawam i tego m odelu są aukcje, drobne ogłoszenia oraz w ym iana przedm iotów hobbistycznych.
W m odelu klient-przedsiębiorstw o kierunek kooperacji jest skierow any od pojedynczego klienta do przedsiębiorstw a. N ajbardziej znanym przykładem firmy działającej w tym sektorze jest Priceline.com , która pozw ala indyw
idual-nym klientom proponow ać ceny biletów lotniczych, których klienci nie w yko-rzystają i chcą je odsprzedać.
Pow yższa typologia zarysow ała jedynie głów ne nurty, w których następuje rozwój gospodarki elektronicznej.
W e w szystkich przedstaw ionych m odelach jednym z podm iotów jest przed-siębiorstw o, które w tym sektorze zostało określone jak o e-przedprzed-siębiorstw o.
Podstaw ow ym w arunkiem prow adzenia przez e-przedsiębiorstw o działal-ności biznesow ej jest szerokie stosow anie rozw iązań sieciow ych i to nie tylko Internetu, ale także rozw iązań typu Ekstranet czy Intranet.
R ozw ażając istotę e-przedsiębiorstw a należy podkreślić, iż przedsiębior-stw a te cechuje dążenie do realizacji w szystkich procesów biznesow ych drogą elek tro n ic zn ą zaś w działalności w ykorzystują jeden z przedstaw ionych modeli biznesow ych. Ponadto, w szerokim zakresie korzystają z m utim edialnych moż-liwości sieci w realizacji kontaktów międzyludzkich.
K olejną istotną cechą e-przedsiębiorstw a jest w ykorzystyw anie dokum en-tów elektronicznych, czyli docelow e zastąpieniem w szystkich dokum enen-tów papierow ych, zarów no form alnych jak i nieform alnych dokum entam i elektro-nicznym i i w ykorzystaniu poczty elektronicznej do obrotu nimi. D okum enty nieform alne w zależności od potrzeb m ogą być przechow yw ane w postaci pli-ków, lub publikow ane na stronach www. Na dokum entach form alnych w ym aga-ny jest podpis bądź podpisy upow ażnioaga-nych osób. W tym przypadku ważaga-nym w św ietle praw a jest podpis elektroniczny, który jest szczególną m etodą szyfro-wania. C elem szyfrow ania nie jest utajnianie treści dokum entu, ale uw iarygod-nienie nadawcy tego dokum entu.
S tosow anie elektronicznych dokum entów ułatw ia ich rozpow szechnianie, gdyż znika bariera odległości, skraca się czas ich przesyłania i m aleją koszty. Kolejne zalety dokum entów elektronicznych to łatwość ich przetw arzania, mo-dyfikow ania, grom adzenia, w yszukiw ania i archiwizowania.
Na stronach W W W firmy przedstaw iają swoje oferty i um iejętności, co stw arza znakom ite warunki do w yszukiw ania partnerów. Z am ieszczane in-form acje pow inny być zarów no w polskiej jak i angielskiej wersji językow ej. D ziałania takie pozw alają na prom ocję firmy na szerokim rynku i m ożliwość naw iązania w spółpracy z partneram i zagranicznym i.
Internet m oże być w ykorzystyw any rów nież do udostępniania określonych zasobów inform acyjnych firm y potencjalnym klientom i kooperantom . Każde firm a potrzebuje prom ocji. Koszty promocji działalności przedsiębiorstw a, jeg o oferty handlow ej lub usługowej np. w G ospodarczych Bazach Danych są sto-sunkow o niskie, a ich zasięg m oże być zdum iew ająco szeroki.
P odsum ow anie
Internet jest szansą, ale tylko dla tych firm, które w iedzą jak go w ykorzy-stać. System y kom unikacji elektronicznej i sieci kom puterow e zacierają granice pom iędzy krajami i kontynentam i, co pozw ala firmom oferow ać swe towary i usługi na całym św iecie oraz łączy firmę ze światem. Praktycznie każdy dział firmy m oże odnieść w ym ierne korzyści, posługując się siecią Internet. Pozwala ona bow iem na obserw acje otoczenia firm y, śledzenie postępu technicznego, śledzenie zm ian na rynku oraz obserw ację konkurencji. Z apew nia wym ianę informacji i pozw ala na tw orzenie więzi z klientami.
Małe i średnie przedsiębiorstw a pow inny w większym zakresie korzystać z dośw iadczeń e-inkubatorów . Jest to bardzo cenna oferta pom ocy zw łaszcza dla m łodych firm technologicznych, które m ają now atorskie pom ysły oraz jasno nakreśloną strategię ich realizacji, ale jednocześnie odczuw ają brak niezbędnych środków technicznych i finansow ych. Polskie e-przedsiębiorstw a na rynkach św iatow ych m ogą w ykorzystać w szystkie atuty działalności internetow ej.
Ź ródła
1. M. Janiec, Przedsiębiorca na dorobku, Computerworld, lipiec 2002.
2. D. Jelonek, Przewaga konkurencyjna e-przedsiębiorstwa. Ekonomika i Organizacja Przedsię-biorstwa, nr 3, marzec 2003.
3. Intn://w ww.e-przvszlosc.pl/ 4. hitp://www .e-katalvst.pl 5. http://www.e-inkubator.com.pl
