.5=<6=72)),5/(-
ASPEKTY INNOWACYJNOCI JAKO INSTRUMENT KONKURENCYJNOCI REGIONU MAŁOPOLSKIEGO
6WUHV]F]HQLH
W przedstawionym artykule została zaprezentowana problematyka aspektów in-nowacyjnoci, które autor traktuje jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego. W okresie ostatnich dwóch dekad, czyli w fazie transformacji gospo-darki centralnie sterowanej do gospogospo-darki rynkowej odczuwalny był niski poziom innowacyjnoci w skali kraju. Ta cecha polskiej gospodarki okazała si determinu-jc w utrzymaniu i wzrocie jej konkurencyjnoci, a dodatkowo niewielka ilo podejmowanych przedsiwzi o charakterze innowacyjnym wpływała na due zró-nicowanie poziomu rozwoju gospodarczego pomidzy regionami w Polsce. Autor na podstawie przeprowadzonych bada empirycznych w województwie małopolskim, zarówno w 2007 i 2010 roku, stara si przedstawi uwarunkowania mikroekono-miczne jako determinanty innowacyjnoci w rozwoju konkurencyjnoci przedsibiorstw rolno – spoywczych. Uwaa, e poziom zaawansowania organiza-cyjnego i technologicznego, sposób zarzdzania, stopie znajomoci wizji przedsibiorstwa, moliwoci i poziom realizacji przyjtej strategii mog wpływa na funkcjonowanie przedsibiorstw i ich znaczenie dla regionu.
Słowa kluczowe:LQQRZDF\MQRNRQNXUHQF\MQRUR]ZyMUHJLRQX 1. Wprowadzenie
)D]DWUDQVIRUPDFMLSROVNLHMJRVSRGDUNLNWyUDUR]SRF]áDVLQDSRF]WNXODWG]LHZLG]LHVL W\FK XELHJáHJR VWXOHFLD E\áD ]QDF]F\P RNUHVHP SU]HPLDQ VSRáHF]QRSROLW\F]Q\FK NWyUH LPSOLNRZDá\ UR]ZyM JRVSRGDUF]\ L QLZHORZDQLH UyQLF Z VWRVXQNX GR QDMOHSLHM UR]ZLQLW\FK NUDMyZ(XURS\=DFKRGQLHM3U]HPLDQ\WHSROHJDá\QDSU]HEXGRZLHJRVSRGDUNLFHQWUDOQLHNLHURZD QHM QD JRVSRGDUN U\QNRZ NWyUD E\áD L MHVW QDMEDUG]LHM UR]SRZV]HFKQLRQ ZH ZVSyáF]HVQ\FK QDMOHSLHMUR]ZLQLW\FKNUDMDFKZLDWD1LHZWSOLZLHZUHDOL]DFMLW\FKSU]HPLDQSRPRFQHRND]Dá\ VL UyZQROHJOH SU]HSURZDG]DQH ]PLDQ\ SROLW\F]QH L SUDZQH NWyUH XPROLZLá\ SU\ZDW\]DFM PDá\FKLUHGQLFKSU]HGVLELRUVWZSD VWZRZ\FKRUD]EXGRZSU\ZDWQHJRVHNWRUDEL]QHVRZHJR 3U]HSURZDG]RQR QD V]HURN VNDO UHVWUXNWXU\]DFM L SU\ZDW\]DFM SUDZLH ZV]\VWNLFK VHNWRUyZ JRVSRGDUNLNWyUHE\á\UHDOL]RZDQHPLG]\LQQ\PLG]LNLEH]SRUHGQLPLQZHVW\FMRP]DJUDQLF] Q\P LPSOLNXMF\P Z QLFK QRZRF]HVQH SURFHV\ LQQRZDF\MQH 1LHVWHW\ QLVND LQQRZDF\MQR SROVNLHMJRVSRGDUNLRND]DáDVLFHFKGHWHUPLQXMFZXWU]\PDQLXLZ]URFLHMHMNRQNXUHQF\MQR FL D GRGDWNRZR QLHZLHOND LOR SRGHMPRZDQ\FK SU]HGVLZ]L R FKDUDNWHU]H LQQRZDF\MQ\P ZSá\ZDáDQDGXH]UyQLFRZDQLHSR]LRPXUR]ZRMXJRVSRGDUF]HJRSRPLG]\UHJLRQDPLZ3ROVFH 5R]ZyM SU]HGVLELRUF]RFL ]QDF]F\ XG]LDá ]DDZDQVRZDQ\FK WHFKQRORJLL L PROLZRFL VHNWRUD JRVSRGDUF]HJR ZVND]\ZDá\ QD MHJR GX ]GROQR NRQNXUHQF\MQ QD DUHQLH PLG]\QDURGRZHM
:G]LVLHMV]HMJOREDOQHMJRVSRGDUFHZLDWDFRUD]F]FLHM]DXZDDQ\MHVWSUREOHPUROLLPLHM VFD UHJLRQyZ Z VWUXNWXU]H JRVSRGDUNL NUDMRZHM WDN ] SXQNWX ZLG]HQLD JRVSRGDUF]HJR MDN LVSRáHF]QHJRJG\MHGQH]QLFK]QDF]QLHG\QDPL]XMVZyMUR]ZyMDLQQHSR]RVWDMQDPDUJLQHVLH SURFHVyZ UR]ZRMRZ\FK 5HJLRQ\ SRZL]DQH ] RURGNDPL PHWURSROLWDOQ\PL NWyUH SHáQL URO FHQWUyZEL]QHVRZ\FKQDXNRZR±EDGDZF]HNXOWXUDOQHLHGXNDF\MQHUR]ZLMDMVLV]\EFLHMJG\ F]\QQLNL HQGRJHQLF]QH ]DSHZQLDM Z\VRN LQWHQV\ZQR SURFHVyZ UR]ZRMRZ\FK SU]\ SRPRF\ Z\NRU]\VWDQLD PHFKDQL]PX U\QNRZHJR3
)XQNFMRQRZDQLH SU]HGVLELRUVWZ Z SRV]F]HJyOQ\FK UHJLRQDFK X]DOHQLRQH MHVW RG ]GHILQLRZDQ\FK LQLFMDW\Z ]DUyZQR QD V]F]HEOX NUDMRZ\P MDN LXQLMQ\P D Z GáXV]\P RNUHVLH EH]SRUHGQLR ZSá\ZD QD G\QDPLN Z]URVWX JRVSRGDUF]HJR LWZRU]HQLHJRVSRGDUNLRSDUWHMQD ZLHG]\6SU]\MDW\PG]LDáDQLRPRGQRZLRQD6WUDWHJLD/L]ER VND Z NWyUHM ]RVWDá\ QDNUHORQH NLHUXQNL G]LDáD GRW\F]FH UR]ZRMX SU]HGVLELRUF]RFL LLQQRZDF\MQRFL Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Polityki Spójnoci 6:: Zintegrowany Pakiet Wytycznych dla Wzrostu i Zatrudnienia (ZPW)DWDNH]DSLV\Siódmego Programu Ramo-wego na rzecz Bada i Rozwoju Technologicznego, Program Ramowy na rzecz Wzrostu Konkurencyjnoci i Innowacyjnoci &,3 ± Zielona Ksiga Komisji Europejskiej – „Przedsibiorczo w Europie”, inicjatywa „eEuropa 2005 – Społeczestwo Informacyjne dla wszystkich” RUD] VWUDWHJLD „i2010” – Europejskie społeczestwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia”4 -DN ]DXZDD 7 .HOO\ RG SRF]WNX URNX SU]H] FDá GHNDG LQQRZDFMD
1
W. Janasz, K. Kozioł, Determinanty działalnoci innowacyjnej przedsibiorstw, PWE, Warszawa 2007: s. 82–85.
2
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013 wspierajace wzrost gospodarczy i zatrudnienie, MRR, maj 2007: s. 61.
3
A. Czudec, Moliwoci i bariery rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009: s. 13.
4
Narodowe Strategiczne Ramy…, op. cit., s. 61.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
Z\VIRURZDáDVLGRFLVáHMF]RáyZNLÄOLVW\QDMZDQLHMV]\FKNRPSHWHQFML´MDNLFKZ\PDJDVLRG ILUP ZV]HONLHJR URG]DMX L ZLHONRFL 6WZRU]HQLH L XWU]\PDQLH LQQRZDF\MQHM NXOWXU\ Z\PDJD ]GROQRFLGRVWDáHJRZ\SU]HG]DQLDNRQNXUHQFMLZFRG]LHQQ\FKSUyEDFKDZLHG]DRW\PFRPD GRSLHURQDVWSLQLHVSURZDG]DVLGR]JDG\ZDQLDDOHZ\VWDUF]\]QDGRVWDWHF]QLHZLHOHHOHPHQ WyZSU]\V]áRFLDUHV]WDEG]LH]Z\NáXNáDGDQN5
2. Wpływ innowacyjnoci na konkurencyjno regionu
$QDOL]XMFNRQNXUHQF\MQRUHJLRQyZQDOH\ZMHMSáDV]F]\ QLHUR]SDWU]\QDVWHSXMDFHNDWH JRULH SRGVWDZRZLQIUDVWUXNWXUMHM]DEH]SLHF]HQLHLGRVWHSQRNDSLWDáOXG]NLMDNRQLH]EGQ\ ]DVyEZLHG]\XPLHMWQRFL]GURZLHLHQHUJLZLWDOQFHFK\LF]\QQLNLLQVW\WXFMRQDOQHG]LDáDO QR%5LQQRZDF\MQRLVWUXNWXULQQRZDFMLZáDVQRLMDNRVSRáHF]H VWZDLQIRUPDF\MQHJR ,QQRZDF\MQR MHVW ]DWHP F]\QQLNLHP NUHXMF\P NRQNXUHQF\MQR UHJLRQX NWyUD ZLH VL ]ZSURZDG]HQLHP Z QLP F]HJR QRZHJR QRZDWRUVWZHP UHIRUP L XOHSV]HQLHP 0RH RQD GRW\F]\ ZV]HONLFK G]LHG]LQ L VIHU RGG]LDá\ZD Z UyQ\FK NLHUXQNDFK D LQQRZDF\MQH V ZLF ZV]\VWNLHXOHSV]HQLDLUHIRUP\V\VWHPyZMDNLWZRU]HQLH]XSHáQLHQRZ\FK]MDZLVNOXEZDUWRFL ,QQRZDFMHPRJGRW\F]\ZUHJLRQDFK]DUyZQRQDMZ\V]\FKWHFKQRORJLLMDNLHOHPHQWyZ\FLD FRG]LHQQHJR6 .UHRZDQLH LQQRZDFML RSDUWH QD G]LDáDOQRFL EDGDZF]R ± UR]ZRMRZHM VWDáR VL
ZGRELH JOREDOL]DFML MHGQ\P ] QDMZDQLHMV]\FK F]\QQLNyZ ZSá\ZDMF\FK QD NRQNXUHQF\MQR UHJLRQX Z NWyU\P ]ORNDOL]RZDQH ]RVWDá\ SRGPLRW\ JRVSRGDUF]H .RQNXUHQF\MQR UHJLRQX X]DOHQLRQD MHVW WDNH RG Z]PDFQLDQLD SR]LRPX LQQRZDF\MQRFL MHJR JRVSRGDUNL NWyUH PRH QDVWSLSU]H]]LQWHQV\ILNRZDQLHSRZL]D PLG]\QDXNLSU]HP\VáHP3RPRFQHPRJRND]D VLNODVWU\EL]QHVRZH7NWyUHUyZQLHFKDUDNWHU\]XMVLNRQNXUHQFMNRQNXUHQF\MQRFLLLQQR
ZDF\MQRFL D LFK WZRU]HQLH MHVW REHFQLH EDUG]R PRGQH JG\ PRELOL]XM SRWHQFMDá UHJLRQyZ Z]PDFQLDM LFK NRQNXUHQF\MQ SU]HZDJ L ]UyZQRZDDQ\ UR]ZyM8 . 2ZF]DUHN ]DXZDD H
ZLHOXHNRQRPLVWyZNRQFHSFMNODVWUDNUHXMHQDQRZ\VSRVyEWZRU]HQLDNRQNXUHQF\MQRFLJRVSR
5
T. Kelly, Sztuka innowacji. Lekcja kreatywnoci z dowiadcze czołowej amerykaskiej firmy projektowej, Klasyka Biznesu, New Media 2010: s. 13, 22,23,339.
6
http://www.ced.tczew.com.pl/innow.html; dostp 10.02.2011 r.
7
Klastry – sie małych i rednich przedsibiorstw, które ze wzgldu na swoj niewielk sił przy działaniu w pojedynk decyduj si na współprac. Klastery obejmuj kontakty i współprac przedsibiorstw z instytucjami naukowo-badawczymi i władzami publicznymi. Podział klasterów (wg OECD): klastry oparte na wiedzy – skupiajce firmy, dla których istotny jest bezporedni dostp do bada podstawowych i publicznych instytucji badawczych oraz uczelni wy-szych (przemysł lotniczy, chemia, elektronika); klastry oparte na korzyciach skali – skupiajce firmy powizane z instytutami technicznymi i uniwersytetami prowadzce własne badania na ograniczona skal (przetwórstwo materiałów masowych, przemysł samochodowy, maszynowy); klastry uzalenione od dostawcy – skupiajce firmy importujce tech-nologie w formie dóbr kapitałowych i półproduktów, których działalno innowacyjna determinowana jest przez zdolnoci do współdziałania zarówno z dostawcami jak i usługami posprzedanymi (rolnictwo, lenictwo, tradycyjne gałzie przemysłu przetwórczego jak przemysł włókienniczy, meblarski i metalowy oraz usługi); klastry wyspecjalizowa-nych dostawców – skupiajce przedsibiorstwa o duej intensywnoci B+R, kładce nacisk na innowacje produktowe, zazwyczaj zlokalizowane blisko siebie, klientów i uytkowników; firmy produkujce komponenty do złoonych systemów produkcyjnych (sprzt i oprogramowanie komputerowe). Regionalna strategia innowacji województwa małopolskiego 2008–2013, Załcznik do Uchwały Zarzdu Województwa Małopolskiego nr 831/08 z dnia 18 wrzenia 2008 r., Kraków, 2008: s. 88.
8
E. Skawiska, R. I. Zalewski, Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjnoci i innowacyjnoci regionów. wiat – Europa – Polska, Warszawa 2009; s. 14–21.
1DOHDáE\VLZLF]DVWDQRZLF]\REHFQLHLVWQLHMHPROLZRSRPLDUXLQQRZDFMLZJRVSR GDUFH UHJLRQDOQHM NWyUH QLHMHGQRNURWQLH V LFK JáyZQ\P Z\]ZDQLHP 6DPR SRMFLH LQQRZDFML ]DUyZQR Z XMFLX SURGXNWRZ\P MDN L SURFHVRZ\P FKRFLD ]RVWDáR ZLHORNURWQLH ]GHILQLRZDQH ZSROVNLHM L REFRM]\F]QHM OLWHUDWXU]H MHVW EDUG]R SRMHPQH D VHQV ]DZDUW\FK Z QLP HOHPHQWyZ VNáDGRZ\FKWUXGQRXFKZ\WQ\:áDG]HUHJLRQDOQHZ\PDJDMUHDOL]DFML]DGD ]DZDUW\FKZUHJLR QDOQ\FK VWUDWHJLDFK LQQRZDFML L MHGQR]QDF]QHJR RNUHOHQLD SR]\FML UHJLRQX Z W\P REV]DU]H ]DUyZQR Z XMFLXNUDMRZ\PMDNLPLG]\QDURGRZ\P,VWRWQ\P Z\GDMHVL ZLF Z\SUDFRZDQLH PHWRGRORJLLXPROLZLDMFHMRNUHOHQLHSR]LRPXLQQRZDF\MQRFLUHJLRQXMHJR]PLDQRUD]SRUyZ QDQLD]LQQ\PLUHJLRQDPL2SUDFRZDQLDMHGQROLWHMPHWRG\VáXFHMRFHQLHLQQRZDF\MQRFLUHJLRQX SRGMá VL VHNUHWDULDW ,5( NWyU\ SU]\JRWRZDá EURV]XU LQIRUPDF\MQ ]DZLHUDMF SU]\JRWRZDQLH PHWRGRORJLLSRPLDUXUR]ZRMXLQQRZDFMLZUHJLRQDFK8(3RSU]HSURZDG]HQLXEDGD ]DSUH]HQWR ZDQRQDMZDQLHMV]HZ\QLNLRUD]ZVND]DQRZQLRVNLGODLQVW\WXFMLUHJLRQDOQ\FK=DXZDRQRH ±UHJLRQ\UyQLVLRGVLHELH±Z\EUDQDPHWRGRORJLDPRHE\SU]\GDWQDZMHGQ\PUHJLRQLH DOHZGUXJLPMXQLHL]WHJRZ]JOGXNDG\UHJLRQPXVLRSUDFRZDZáDVQPHWRGRORJLEDGDQLD SR]LRPXLQQRZDF\MQRFL ±QLHZV]\VWNLHGDQHPRJE\GRVWSQHDPHWRG\EDGDZF]HPXV]RSLHUDVLZ\áF]QLHQD GRVWSQ\FKGDQ\FK
± ZDQ\ MHVW RGSRZLHGQL GREyU ZVND QLNyZ RUD] ]DDQJDRZDQLH UHJLRQDOQ\FK SROLW\NyZ LLQQ\FKDNWRUyZUHJLRQDOQ\FKZSU]\JRWRZDQLHPHWRGRORJLL
±ZDQHMHVW]LQVW\WXFMRQDOL]RZDQLHSURFHVXRFHQ\LSRMPRZDQLHJRMDNRVWDáHJRSURFHVXGRVNR QDOHQLDVL
± SRZLQQD LVWQLH PROLZR HZROXFML V\VWHPX PRQLWRULQJX WDN E\ QRZH ]PLHQQH L ZVND QLNL PRJá\E\ZSU]\V]áRFLGRGDQHGRPRGHOX
:8QLL(XURSHMVNLHMSRZVWDáD]DLQLFMRZDQDSU]H].RPLVM(XURSHMVNZ URNXVLH,Q QRZDF\MQH5HJLRQ\(XURS\ ang. Innovating Regions in Europe – IRE PDMFDQDFHOXZVSDUFLH UHJLRQyZZUHDOL]DFMLSROLW\NLLQQRZDFMLZ\PLDQ\GRZLDGF]H SRPLG]\UHJLRQDPLV]F]HJyOQLH Z ]DNUHVLH EXGRZDQLD UHJLRQDOQ\FK VWUDWHJLL LQQRZDFML :V]\VWNLH UHJLRQ\ SRáF]RQH Z VLHFL ]DLQWHUHVRZDQHVZVSLHUDQLHPUR]ZRMXEL]QHVXLWUDNWXMJRMDNRSULRU\WHWNRQFHQWUXMFG]LDáDQLD QD SRGQRV]HQLX ]GROQRFL LQQRZDF\MQHM &]áRQNDPL VLHFL ,5( V NRQVRUFMD LQVW\WXFML UHJLRQDO Q\FKDJHQFMLUR]ZRMXLQVW\WXFMLRWRF]HQLDEL]QHVXXQLZHUV\WHWyZLFHQWUyZEDGDZF]\FK:UyG UHJLRQyZ]NUDMyZQLHW\ONR]NUDMyZ8QLL(XURSHMVNLHMDOHUyZQLH,VODQGLL1RUZHJLL
9
K. Owczarek [red.], Klastry w gospodarce regionu, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łód 2010: s. 46.
10
M.E. Porter, Porter o konkurencji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001: s. 275–294.
11
Przewodnik "Regional innovation policy impact assessment and benchmarking guidebook" przedstawia 8 projektów pilotaowych realizowanych w latach 2005–2008, których celem było włanie opracowanie metod badania wpływu regionalnej polityki w zakresie innowacji na rozwój gospodarki regionalnej oraz stworzenie narzdzi umoliwiajcych porównania midzyregionalne w tym zakresie. Sekretariat sieci współpracy regionalnej Innovating Regions in Europe (IRE) zebrał ich najwaniejsze wyniki oraz przygotował wnioski dla instytucji regionalnych.; J. Działek, Jak zmierzy innowacyjno regionów?, http://www.regioportal.pl/pl, dostp 16.02.2011r.
12
Innowacyjne Regiony Europy, http://pl.wikipedia.org/wiki; dostp 15.02.2011r.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
6]ZDMFDULL ]QDMGXMH VL WDNH F]WHUQDFLH ] V]HVQDVWX SROVNLFK UHJLRQyZ RSUyF] OXEXVNLHJR LZLWRNU]\VNLHJR NWyUH QLH XF]HVWQLF] Z VLHFL ,5( : QDV]\P NUDMX ZVSyáSUDFD SRPLG]\ VHNWRUHPQDXNLLJRVSRGDUNQLHVWHW\MHVWZFLGDOHNDRG]DáRH SU]HGVWDZLRQ\FKSU]H].RPLVM (XURSHMVNQDSRGVWDZLH NWyU\FKSD VWZDF]áRQNRZVNLH 8QLL(XURSHMVNLHM]RVWDá\]REOLJRZDQH GRSRGHMPRZDQLDG]LDáD Z]DNUHVLHSRSUDZ\UR]ZRMXNRQNXUHQF\MQRFLJRVSRGDUF]HM.RPLVMD (XURSHMVNDV]F]HJyOQXZDJ]ZUDFDQDXNLHUXQNRZDQLHG]LDáD ZVSLHUDMF\FKUR]ZyMLQQRZD F\MQ\ Z\EUDQ\FK EUDQ Z UHJLRQDFK Z\UD]HP F]HJR Z 3ROVFH V PLQ Z\V]H RF]HNLZDQLD ZREHF SURMHNWyZ V\VWHPRZ\FK RUD] LQQ\FK G]LDáD ILQDQVRZDQ\FK ] 3URJUDPX 2SHUDF\MQHJR .DSLWDá/XG]NLQDODWD±,QQRZDF\MQRQDSR]LRPLHUHJLRQDOQ\PMHVWGRILQDQVRZ\ ZDQD]5HJLRQDOQHJR3URJUDPX2SHUDF\MQHJRDNDG\]532SU]HZLGXMHSULRU\WHW\ZUDPDFK NWyU\FKPRQDRWU]\PDGRWDFMQDUR]ZyMLQQRZDF\MQHJRSURGXNWXXVáXJLOXESURFHVX]ZL]D QHJR]IXQNFMRQRZDQLHPILUP\ 0,800 0,700 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100 0,000 LV BG LT RO SK PL HU MT GR ES CZ IT PT EE SI CY EU FR LU IE NL AT BE UK DE FI DK SE
INNOWATORZY O SKROMNYCH WYNIKACH
KRAJE DOGANIAJĄCE LIDERZY INNOWACJI
UMIARKOWANI INNOWATORZY
Rysunek 1. Wyniki pastw członkowskich UE w dziedzinie innowacji UyGáR .RPLVMD(XURSHMVND
13
Przedsibiorczy doktorant – inwestycja w innowacyjny rozwój regionu, http://www.umwd.dolnyslask.pl/index.php?, dostp 15.02.2011 r.
14
Innowacyjno w regionie – relacja z seminariów, witokrzyski System Innowacji, http://www.spinno.pl/index.php, dostp 15.02.2011 r.
15
Innowacyjno, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, http://www.poig.com.pl/bazaWiedzy/innowacyjnosc-definicja.html; dostp 15.02.2011r.
: RSXEOLNRZDQHM SU]H] .RPLVM (XURSHMVN XQLMQHM WDEOLF\ Z\QLNyZ LQQRZDF\MQRFL ,Q QRYDWLRQ 8QLRQ 6FRUHERDUG16 ]D URN 3ROVND ]QDOD]áD VL QD PLHMVFX ZUyG NUDMyZ
8QLL(XURSHMVNLHMSRGZ]JOGHPSR]LRPXLQQRZDF\MQRFL 5\V 3ROVNDQDOH\GRW]ZNUDMyZ XPLDUNRZDQ\FK LQQRZDWRUyZ FR R]QDF]D H Z GáXV]HM SHUVSHNW\ZLH OXND WHFKQRORJLF]QD SU]\QLHVLHREQLHQLH NRQNXUHQF\MQRFLSROVNLHMJRVSRGDUNLQDFR ZVND]XMVáDEH Z\QLNL3ROVNL Z]DNUHVLHLORFLSU]HGVLELRUVWZLQQRZDF\MQ\FKZVSyáSUDF\QDXNL]EL]QHVHPRUD]NRPHUFMDOL ]DFML Z\QLNyZ SUDF EDGDZF]RUR]ZRMRZ\FK : RVWDWQLFK WU]HFK ODWDFK VSDGáR ]DLQWHUHVRZDQLH SU]HGVLELRUVWZ LQZHVWXMF\FK Z %5 ]DXZDDOQH MHVW ]QLNRPH ]DLQWHUHVRZDQLH SU]HGVLZ]L FLDPLILQDQVRZDQ\PLSU]H]9HQWXUH&DSLWDOLQZHVW\FMDPLZ\VRNLHJRU\]\NDDSU]HGHZV]\VWNLP SU]HGVLZ]LFLDPLLQQRZDF\MQ\PL'RGDWNRZRDODUPXMF\PZQLRVNLHPZ\QLNDMF\P]UDSRUWX MHVWVWDJQDFMDZSR]LRPLHZ\GDWNyZ%5SU]HGVLELRUVWZNWyUDPRHE\]DSRZLHG]LLFKWUHQGX VSDGNRZHJR Z NROHMQ\FK ODWDFK :UyG ÄXPLDUNRZDQ\FK LQQRZDWRUyZ´ RSUyF] 3ROVNL ]QDOD]á\ VLSD VWZDUyG]LHPQRPRUVNLHRUD]NUDMH(XURS\URGNRZHMZW\P&KRUZDFMD&]HFK\6áRZD FMD :JU\ D WDNH *UHFMD +LV]SDQLD 0DOWD 3RUWXJDOLD L :áRFK\ ,FK Z\QLNL V VáDEV]H RG UHGQLHM8(RQLHZLFHMQL17
,QQRZDF\MQRQLHZWSOLZLHRGG]LDá\ZXMHQDNRQNXUHQF\MQRNWyUDZLHVL]NROHL]WHU PLQHP NRQNXUHQFML 5R]SDWUXMF NRQNXUHQFM Z UHJLRQLH PRQD RNUHOL H MHVW WR V\WXDFMD QD U\QNX Z NWyUHMSU]HGVLELRUVWZD L LQQH SRGPLRW\ JRVSRGDUF]H U\ZDOL]XM PLG]\ VRE Z GH QLDFK GR DQDORJLF]Q\FK FHOyZ FR R]QDF]D H G]LDáDQLD SRGHMPRZDQH SU]H] MHGQ\FK GOD RVLJQLFLD]DáRRQ\FKFHOyZXWUXGQLDMDQDZHWXQLHPROLZLDMRVLJQLFLHWDNLFKVDP\FKFHOyZ SU]H] LQQ\FK :HGáXJ 2(&' NRQNXUHQF\MQR MHVW ]GROQRFL SU]HGVLELRUVWZ SU]HP\VáyZ UHJLRQyZQDURGyZLZLHORQDURGRZ\FK]ZL]NyZUHJLRQDOQ\FKGRJHQHURZDQLDUHODW\ZQLHZ\VR NLHJRLVWDELOQHJRGRFKRGXRUD]SR]LRPX]DWUXGQLHQLD Z XMFLXZLDWRZ\P .RQNXUHQF\MQR UHJLRQXMHVWXZDUXQNRZDQDF]\QQLNDPLRFKDUDNWHU]HZHZQWU]Q\PL]HZQWU]Q\P'RSLHUZV]HM JUXS\ F]\QQLNyZ PRQD ]DOLF]\ VSRVyE ]DU]G]DQLD SRVLDGDQ\ NDSLWDá REURWRZ\ QRZRF]HVQH WHFKQLNL L WHFKQRORJLH RUD] MDNR Z\WZDU]DQ\FK SURGXNWyZ 'UXJD JUXSD F]\QQLNyZ REHMPXMH SROLW\NSD VWZDLLQQ\FKLQVW\WXFMLFLOH]ZL]DQ\FK]IXQNFMRQRZDQLHPSU]HGVLELRUVWZ VWDQLQIUDVWUXNWXU\PDWHULDOQHMLLQWHOHNWXDOQHMUHODFMH]NRQWUDKHQWDPLLNRQNXUHQWDPL
-DN]DXZDD(:\VRFNDZ]URVWX]QDF]HQLDNRQNXUHQF\MQRFLQDOH\XSDWU\ZDJáyZQLHZ ±JOREDOL]DFMLJRVSRGDUNLRWZDUWHMQDQLHRJUDQLF]RQ\EDULHUDPLSROLW\F]Q\PLLFHOQ\PLSU]H Sá\Z NDSLWDáX GyEU XVáXJ ZLHG]\ L OXGQRFL D ]DMFLH NRQNXUHQF\MQHM SR]\FML XPROLZLD UR]ZLQLWDVLHLQIRUPDF\MQDRUD]FRUD]VSUDZQLHMV]HV\VWHP\WUDQVSRUWX]GROQHVSURVWD]LQG\ZL GXDOL]RZDQ\PSRWU]HERP
16Innovation Union Scoreboard stworzona została na podstawie 25 wska ników z zakresu bada naukowych i innowacji,
pogrupowanych w trzy główne kategorie; (1) opportunity factors, czyli zasoby ludzkie, rodki finansowe oraz systemy badawczo-naukowe; (2) company factors – stopie innowacyjnoci europejskich firm mierzony ich inwestycjami, inten-sywnoci relacji biznesowych i przedsibiorczoci oraz aktywami intelektualnymi; oraz (3) output factors – wskazujce na przełoenie innowacyjnoci na korzyci ekonomiczne dla gospodarki.
17 A. Baranowska-Skimina, Innowacyjno w Polsce – jest le,
http://www.egospodarka.pl/62183,Innowacyjnosc-w-Polsce-jest-zle,1,39,1.html; dostp 15.02.2011r.
18 E. Skawiska, Konkurencyjno przedsibiorstw – nowe podejcie, PWN Warszawa – Pozna, 2002, s. 76.
19 A.L. Platonoff, S. Sysko – Romaczuk, B. Moszoro, Innowacyjno polskich firm w gospodarce opartej na wiedzy,
„Ekonomika i Organizacja Przedsibiorstw” Nr 1, 2004: s. 37–40.
20 K. Firlej K., A. Makarska, Priorytety inwestycyjne i innowacyjne firm przemysłu misnego w województwie
podkarpac-kim, Współczesne Zarzdzanie, 2011.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
± NRQFHQWUDFML OXGQRFL QD REV]DUDFK ]XUEDQL]RZDQ\FK QD NWyU\FK ROEU]\PL SRWHQFMDá OXG]L LFRUD]ZLNV]HMHJR]UyQLFRZDQLHNUHXMHQRZHSRWU]HE\LZ\PDJDQLD
± SU]\VSLHV]RQ\P WHPSLH ]PLDQ \FLD VSRáHF]QHJR L JRVSRGDUF]HJR VSRZRGRZDQ\P FRUD] VNXWHF]QLHMV]\PVSU]HQLHPQDXNL]WHFKQLNSRGQRV]F\PIXQNFMRQDOQRLZ]URVWZ\GDMQRFL SUDF\RUD]SRSUDZZDUXQNyZ\FLDOXGQRFL
.RQNXUHQF\MQRFUHJLRQyZMHVW PLHU]DOQDSRSU]H]XVHVW\PDW\]RZDQHF]\QQLNLSU]\SRPRF\ SU]\SLVDQ\FKLPZVND QLNyZG]LNLF]HPXPRHP\SRUyZQ\ZDNLONDMHGQRVWHNWHU\WRULDOQ\FK 3. Uwarunkowania mikroekonomiczne jako determinanty innowacyjnoci w rozwoju
konkurencyjnoci przedsibiorstw rolno – spoywczych w województwie małopolskim 6]\ENRUR]ZLMDMF\VLSRDNFHVML3ROVNLSU]HP\VáUROQR±VSR\ZF]\XPROLZLDUR]ZyMPD á\FK L UHGQLFK SU]HGVLELRUVWZ Z ZRMHZyG]WZLH PDáRSROVNLP FR QLHMHGQRNURWQLH QD WHUHQLH UHJLRQX ZSá\ZD QD UR]ZL]\ZDQLH VNRPSOLNRZDQ\FK SUREOHPyZ VSRáHF]QR ± JRVSRGDUF]\FK 3U]\F]\QLD VL GR WHJR ZLHOH F]\QQLNyZ NWyUH V VW\PXODQWDPL G]LDáDOQRFL SU]HGVLELRUVWZ IXQNFMRQXMF\FKZUHJLRQLH'RQDMZDQLHMV]\FK]QLFKQDOH\]DOLF]\WRHJUXSD063MDNRWD NWyUD Z QDMZLNV]\P VWRSQLX GHF\GXMH R SR]LRPLH UR]ZRMX UHJLRQX G\QDPLF]QLH ZSá\ZD QD UR]ZyM JRVSRGDUNL UHJLRQDOQHM MHVW HODVW\F]QD Z]JOGHP GRVWRVRZDQLD GR ]PLHQLDMF\FK VL ZDUXQNyZ RWRF]HQLD ZSá\ZD QD LQQRZDFMH L NUHDW\ZQR Z SR]\VNLZDQLX QRZ\FK UR]ZL]D ZSá\ZDQDUR]ZyMU\QNXORNDOQHJRLUHJLRQDOQHJRSU]\F]\QLDVLGRZ]URVWXORNDOQHJRSR]LRPX ]DWUXGQLHQLD'ODSRWU]HEWHJRRSUDFRZDQLD]RVWDá\SU]HSURZDG]RQHEDGDQLDHPSLU\F]QHZ URNXZ ILUPDFKNWyUHPDMVLHG]LEQDWHUHQLHZRMHZyG]WZDPDáRSROVNLHJR%DGDQLD]RVWDá\ SU]HSURZDG]RQH ] SRG]LDáHP QD Z\EUDQH EUDQH SU]HP\VáX UROQR ± VSR\ZF]HJR L Z IRUPLH NRQIURQWDFMLGREDGD SU]HSURZDG]RQ\FKZURNX ]EDGDQRZyZF]DV ILUP :\EUDQD ]ELRURZR SRVáX\áD GR SU]HSURZDG]HQLD DQDOL]\ XZDUXQNRZD PLNURHNRQRPLF]Q\FK NWyUH REHFQLHZQDMLVWRWQLHMV]\VSRVyEZSá\ZDMQDLQQRZDF\MQRLNRQNXUHQF\MQREDGDQ\FKILUPWM SRWU]HE ZSURZDG]DQLD QRZRF]HVQ\FK PHWRG ]DU]G]DQLD RFHQ ]DVREyZ SRVLDGDQ\FK F]\QQL NyZSURGXNFMLLSRWU]HELFKXQRZRF]HQLDQLDDNWXDOQHF]\QQLNLVSRáHF]QR±GHPRJUDILF]QHRUD]
21
E. Wysocka [red.], Teoretyczne podstawy konkurencyjnoci w planowaniu przestrzennym, IGPiK Warszawa 2001, s. 13.
22
Czynniki konkurencyjnoci regionów wymienione w Sixth Perodic Report to: zmniejszenie luki technologicznej mierzone wzrostem iloci i wykorzystania patentów majcych bezporedni wpływ na poziom innowacyjnoci, wspieranie małej i redniej przedsibiorczoci odgrywajcej główn rol w tworzeniu nowych miejsc pracy i przeciwdziałaniu bezrobo-ciu, wzrost bezporednich inwestycji zagranicznych wprowadzajcych nowe produkty i technologie i porednio wymuszajce podnoszenie kwalifikacji siły roboczej, rozbudow infrastruktury transportu podnoszc dostpno i moliwo rozszerzania rynków zbytu, ułatwienie dostpu do ródeł energii, co przyczynia si do zmniejszania dyspro-porcji midzy obszarami centralnymi i peryferyjnymi, zmniejszenie dysprodyspro-porcji w kapitale ludzkim obejmujcym poziom wykształcenia, stan zdrowia i opieki społecznej; poprawa stanu w tym zakresie podnosi aktywno i zaangao-wanie ludnoci w polepszenie warunków ycia, rozbudow instytucji otoczeniu biznesu, tworzc efektywn sie firm wspierajcych przedsibiorczo i transfer technologii, usprawnienie działa administracji publicznej poprzez korzystne zmiany zasad zarzdzania i sposobów podejmowania decyzji okrelonej jako "kreowanie uczcej si administracji", umiejtno korzystania z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej traktowanych jako bodziec i szansa dla wszystkich uczestników zaangaowanych w rozwój regionalny. [za:] E. Wysocka, Istota i czynniki konkurencyjnoci w regionie, http://www dlaczegopolska.eu/; dostp 16.02.2011r.; Sixth Perodic Report on the Social and Econimic Stuation and Development of the Regions of the European Union, 1999, s. 5.
23
K. Firlej, Rozwój przemysłu rolno-spoywczego w sektorze agrobiznesu i jego determinanty, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2008: s. 187–237.
3U]\ RNUHOHQLX SRWU]HE\ ZSURZDG]DQLD QRZRF]HVQ\FK PHWRG ]DU]G]DQLD SU]HSURZDG]RQR EDGDQLH VSRVREX ]DU]G]DQLD ILUP RNUHORQR VWRSLH ]QDMRPRFL ZL]ML SU]HGVLELRUVWZD SU]H] NDGU ]DU]G]DMF LSUDFRZQLNyZ ]DS\WDQR R SRMDZLDMFH VL PROLZRFL Z ]DNUHVLH DGDSWDFML VWUDWHJLL GR ZDUXQNyZ U\QNRZ\FK L VWRSLH MHM UHDOL]DFML VSRVRE\ RVLJQLFLD VXNFHVX ILUP\ XG]LDáSUDFRZQLNyZILUP\ZUR]ZL]\ZDQLXSUREOHPyZSURZDG]RQHSUDFHQDGSRV]XNLZDQLHP QRZ\FKUR]ZL]D RUJDQL]DF\MQ\FKWHFKQLF]Q\FKLWHFKQRORJLF]Q\FKSR]LRPLWHQGHQFMHZ]JO GHP ]DWUXGQLHQLD Z FLJX RVWDWQLFK PLHVLF\ NRU]\VWDQLH ] XVáXJ 8U]GX 3UDF\ LVXEZHQFMRQRZDQHJR ]DWUXGQLHQLD MDNR NZDOLILNDFML VSRVyE L VNXWHF]QR UHNUXWRZDQLD ]DWUXGQLRQ\FK SUDFRZQLNyZ &HOHP V]F]HJyáRZ\P SU]HSURZDG]RQ\FK EDGD E\áR XFKZ\FHQLH UyQLFSRPLG]\VWDQHPLVWQLHMF\PZLURNLHPZILUPDFKNWyUHSUyERZDá\Z]PRFQL G]LDáDQLDRFKDUDNWHU]HLQQRZDF\MQ\P
-DNRSLHUZV]HNU\WHULXPZSU]HSURZDG]RQ\FKEDGDQLDFK]RVWDáZ]LW\SRGXZDJVSRVyE]D U]G]DQLD ILUP Z DVSHNFLH MHM LQQRZDF\MQRFL L Z]URVWX SR]LRPX NRQNXUHQF\MQRFL Z NWyU\P ]DSURSRQRZDQR F]WHU\ ZHUVMH RGSRZLHG]L EDUG]R GREU GREU UHGQL L VáDE WDE -HG\Q PROLZGRX]\VNDQLDE\áDVXELHNW\ZQDRFHQDVSRVREX]DU]G]DQLDILUPSU]H]VDP\FK]DU]G]D MF\FK FR QLHVWHW\ PRH QLHFR ]QLHNV]WDáFD SUDZLGáRZR RGSRZLHG]L JG\ RVRE\ WH ]Z\NOH VWDUDMVLQDWHQWHPDWZ\SRZLDGDSR]\W\ZQLH-DNREDUG]RGREU\ZSá\ZVSRVREX]DU]G]DQLD ILUP QD MHM NRQNXUHQF\MQR Z\SRZLHG]LDáR VL D UHVSRQGHQWyZ FR E\áR Z\QLNLHP R OHSV]\P Z VWRVXQNX GR URNX Z D MDNR ÄGREU\´ RFHQLáR JR ZURNX
Tabela 1. Ocena sposobu zarzdzania firm przez zarzdzajcych w aspekcie jej innowacyjnoci i wzrostu poziomu konkurencyjnoci
:Sá\Z VSRVREX ]DU]G]DQLD ILUPQDMHM NRQNXUHQF\M QR %UDQD
]ERRZD FXNLHUQLF]D%UDQDPOHF]DUVND%UDQD RZRFRZR%UDQD ZDU]\ZQD
%UDQD
PLVQD ]HP5D
OLF]ED
RGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS
%DUG]RGREU\ 'REU\ UHGQL 6áDE\ 5$=(0 UyGáR 2SUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLHEDGD DQNLHWRZ\FK
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
:\QLNÄUHGQL´X]\VNDQRZSU]\SDGNXILUPDVáDE\Z3RUyZQXMFEUDQRZR RWU]\PDQHZ\QLNLZSá\ZXVSRVREX]DU]G]DQLDILUPQDMHMNRQNXUHQF\MQRQDOH\]DXZD\ H GZD QDMOHSV]H Z\QLNL QD W\P VDP\P SR]LRPLH RWU]\PDá\ EUDQH FXNLHUQLF]D L RZRFRZR ± ZDU]\ZQD D Z SU]\SDGNX ILUP RFHQLDQ\FK MDNR ÄGREUH´ QDMOHSLHM Z\SDGáD EUDQD PLVQD 1DMVáDEV] E\áD W\P UD]HP EUDQD POHF]DUVND 3RPLPR Z\UD QHJR ]UyQLFRZDQLD Z SRVWU]HJDQLX VSRVREX ]DU]G]DQLD ILUP MDN L ZSá\ZX LQQRZDF\MQRFL QD LFK NRQNXUHQF\MQR ]DXZDRQR ZLGRF]Q WHQGHQFM Z]URVWRZ Z ]DNUHVLH SRWU]HE\ ZSURZDG]DQLD QRZRF]HVQ\FK PHWRG ]DU]G]DQLD L GXHJR ]DLQWHUHVRZDQLD ILUP SRMDZLDMF\PL VL QRZRFLDPL ZW\PREV]DU]H1LHVWHW\ Z VZRLFK Z\SRZLHG]LDFKUHVSRQGHQFLSRQRZQLHVáDERRFHQLOLSXEOLF UHODWLRQVVZRLFKILUP
: QDVWSQ\P S\WDQLX UHVSRQGHQFL RFHQLDOL SRVLDGDQH ]DVRE\ F]\QQLNyZ SURGXNFML ]DNUHV SU]HSURZDG]RQHM PRGHUQL]DFML SDUNX PDV]\QRZHJR QD SU]HVWU]HQL RVWDWQLHM GHNDG\ RUD] Z\SR ZLDGDOLVLQDWHPDWMHMZSá\ZXQDEXGRZSU]HZDJLNRQNXUHQF\MQHMSU]HGVLELRUVWZD$NWXDOQH ZFL Z\GDMH VL WZLHUG]HQLH &KDQFHOORUD PyZLFH R W\P H SURGXNFMD \ZQRFL R Z\VRNLHM MDNRFLRUD]VWZRU]HQLHHIHNW\ZQ\FKMHMGRVWDZXZDUXQNRZDQHVVW\PXORZDQLHPVWDáHJRSRVWSX UROQLF]HJR3\WDQLHGRUHVSRQGHQWyZ]RVWDáRVIRUPXáRZDQHZWHQVSRVyEDE\PRJOLRQLWDNH RFHQLSODQ\ILUP]ZL]DQH]PRGHUQL]DFMSDUNXPDV]\QRZHJRZXMFLXSURVSHNW\ZQ\P WDE 7ZLHUG]FRW\PUD]HPRGSRZLHG]LDáRFRMHVWZ\QLNLHP]GHF\GRZDQLHOHSV]\PDQLHOL ZURNX W\ONR 1HJDW\ZQRGSRZLHG RWU]\PDQRZ ZURNX FRZGDOV]\PFLJXWáXPDF]RQHE\áRZ\VRNLPLNRV]WDPLSU]HSURZDG]HQLDWHJRURG]DMXPRGHUQL ]DFMLZVWRVXQNXGRSRWU]HE3RQRZQLHQDMZDQLHMV]HSRWU]HE\ZW\P]DNUHVLHZVND]\ZDQHE\á\ SU]H] UHVSRQGHQWyZ Z ]DNXSLH QRZRF]HVQ\FK PDV]\Q OXE WH JUXQWRZQHM PRGHUQL]DFML FDáHJR SDUNXPDV]\QRZHJRFRZLVL]Z\NOH]SRQRV]HQLHPEDUG]RZ\VRNLFKQDNáDGyZLQZHVW\F\M Q\FK QD FR QLH VWD ZLNV]RFL EDGDQ\FK ILUP : ZLNV]RFL EDGDQ\FK ILUP JUXQWRZQD PRGHUQL]DFMD ]RVWDáD SU]HSURZDG]RQD QD SU]HVWU]HQL RVWDWQLHFK GZyFK GHNDG FR ZL]DáR VL ]ID]WUDQVIRUPDFMLSROVNLHMJRVSRGDUNLRUD]SHáQHJRF]áRQNRVWZD Z8QLL(XURSHMVNLHM=DGDQR WDNHS\WDQLHF]\ILUPDSODQXMHSRV]HU]HQLHG]LDáDOQRFLJRVSRGDUF]HMQDNWyUHW\PUD]HPWZLHU G]FRRGSRZLHG]LDáRW\ONRUHVSRQGHQWyZ ZURNX DHQLHSODQXMH WHJRURG]DMXG]LDáD ZURNX 24
Public relations jest funkcj zarzdzania, majc na celu dokonanie oceny społecznych postaw wobec organizacji, godzenie polityki i działa organizacji z interesem publicznym oraz przeprowadzenie działa majcych na celu zdobycie publicznego zrozumienia i akceptacji. A. Mazurkiewicz, Współpraca słub pu-blic relations z mediami, [w:] M. Adamowicz, Efektywno zarzdzania marketingowego, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2005, s. 334–342, [za:] G.E. Belch, M.A. Belch, Advertising and Promotion. An Inte-grated Marketing Communications Perspective, Irvin McGraw-Hill, 1999, s. 514.
25 W. Chancellor., Synergistic Cooperation in the Food System, Agricultural Engineering International: the
Tabela 2. Czy modernizacja parku maszynowego wpłynła i wpływa na budow przewagi konkurencyjnej przedsibiorstwa
0RGHUQL]DFMD DSU]HZDJD NRQNXUHQF\M QD SU]HGVLHELRU VWZD ZSá\Z %UDQD
]ERRZD FXNLHUQLF]D%UDQD POHF]DUVND%UDQD RZRFRZR%UDQD ZDU]\ZQD %UDQD PLVQD ]HP5D OLF]ED RGS OLF]EDRGS /LF]ED RGS /LF] ED RGS OLF]ED RGS 7DN 1LH 5$=(0 UyGáR 2SUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLHEDGD DQNLHWRZ\FK
.ROHMQ\P UR]SDWU\ZDQ\P SUREOHPHP Z SU]HSURZDG]RQ\P EDGDQLX E\áR RNUHOHQLH ]DPLD UyZEDGDQ\FKILUP]ZL]DQH]ZSURZDG]HQLHPQDU\QHNZFLJXQDVWSQ\FKPLHVLF\QRZ\FK SURGXNWyZ OXE XVáXJ 2JyOQLH PRQD SRZLHG]LH H QD G]LH G]LVLHMV]\ PHQHGHURZLH ILUP ZLNV]RFL SU]\SDGNyZ Z\ND]XM Z\UD QH ]DLQWHUHVRZDQLH WHJR URG]DMX SU]HGVLZ]LFLDPL 3U]HSURZDG]RQH EDGDQLD GRZLRGá\ MHGQR]QDF]QLH H ZSURZDG]DQLH QRZ\FK SURGXNWyZ X]DOH QLRQH MHVW Z GHF\GXMF\P VWRSQLX RG URGNyZ ILQDQVRZ\FK Z\SUDFRZDQ\FK QD WHQ FHO 5HVSRQGHQFL ] GX\P ]GHF\GRZDQLHP Z\SRZLHG]LHOL VL QD WHPDW NRQLHF]QRFL ZSURZDG]HQLD QRZ\FKSURGXNWyZOXEXVáXJZMDNQDMEOLV]\PF]DVLH QDMFKWQLHMZFLJXQDVWSQ\FKPLHVL F\ 1RZHSURGXNW\]DPLHU]DZSURZDG]L FRMHVWZ\QLNLHPSUDZLHGZXNURWQLHZLNV]\P DQLHOL Z URNX Z URNX UHDOL]DFM WHJR FHOX PLDáR ]DPLDU DQNLHWRZDQ\FK D QLHSODQXMHG]LDáD ZW\P]DNUHVLH ZURNX :\UD QLH]PQLHMV]\áDVL OLF]EDILUPGRSR]LRPX ZURNX NWyUHQLHVMHV]F]H]GHF\GRZDQHGRSRGM FLDWDNLFKG]LDáD WDE
Tabela 3. Zamiary firm zwizane z wprowadzeniem na rynek w cigu nastpnych 12 miesicy nowych produktów lub usług
:SURZDG]D QLHQRZ\FK SURGXNWyZQD
U\QHN
%UDQD
]ERRZD FXNLHUQLF]D%UDQD POHF]DUVND%UDQD RZRFRZR%UDQD ZDU]\ZQD
%UDQD
PLVQD ]HP5D
OLF]ED
RGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS
7DN 1LH 7UXGQR SRZLHG]LH 5$=(0 UyGáR 2SUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLHEDGD DQNLHWRZ\FK 3UREOHPVXELHNW\ZQHMRFHQ\ZSá\ZXVWUDWHJLLSU]HGVLELRUVWZDQDUR]ZyMUHJLRQXSU]H]SUD FRZQLNyZ E\á NROHMQ\P UR]SDWU\ZDQ\P ]DJDGQLHQLHP EDGDQLD WDE :FL RERZL]XMH VWZLHUG]HQLH(&0DUWLQVD )7HUEODQFKDH NUHDW\ZQRLLQQRZDF\MQRMHVWX]DOHQLRQDRG
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
ZL]ML L PLVML NWyUH SRZLQQ\ E\ GRVWSQH GOD ZV]\VWNLFK SUDFRZQLNyZ = WHJR WH Z]JOGX ]DGDQHS\WDQLH]DZLHUDáR ZVZHMWUHFL]DUyZQRSUREOHP ]QDMRPRFL ZL]MLL PLVMLSU]HGVLELRU VWZD SR]LRPX ]GROQRFL NUHDW\ZQHJR P\OHQLD SU]H] SUDFRZQLNyZ RUD] VDPHJR ZSá\ZX DNWXDOQLH Z\SUDFRZDQHM L RERZL]XMFHM VWUDWHJLL UHDOL]RZDQHM SU]H] SU]HGVLELRUVWZR RUD] MHM ZSá\ZX QDUR]ZyMUHJLRQX PDáRSROVNLHJR=X]\VNDQ\FK RGSRZLHG]L PRQDE\áR]DXZD\H UHVSRQGHQFLZZLNV]RFLSU]\SDGNyZX]QDOLWHJRURG]DMXRGG]LDá\ZDQLHVWUDWHJLLLG]LDáDOQRFL SU]HGVLELRUVWZD ]D UHGQLH L VáDEH Z SU]\SDGNyZ Z W\P MDNR UHGQLH D VáDEH D MDNR EDUG]R GXH L GXH Z Z W\P MDNR EDUG]R GXH D MDNR GXH $QDOL]XMF RGSRZLHG]L UHVSRQGHQWyZ WUXGQR WH GRV]XND VL EUDQ\ Z NWyUHM ILUP\ MHGQR]QDF]QLHRNUHOLá\E\ZSá\ZVZRMHMG]LDáDOQRFLQDUR]ZyMUHJLRQXMDNR]QDF]F\1LH]QDF] QLH PRQDE\ GRV]XN VL ZLNV]HJR WHJR URG]DMX RGG]LDá\ZDQLD Z SU]\SDGNX ILUP ] EUDQ\ POHF]DUVNLHM L FXNLHUQLF]HM 6ZRMH RGG]LDá\ZDQLH QD UR]ZyM UHJLRQX MDNR UHGQLH LQDMVáDEV]H Z QDMZLNV]\P VWRSQLX ZVND]Dá\ ILUP\ ] EUDQ\ ]ERRZHM PLVQHM LRZRFRZR ± ZDU]\ZQHM : SR]RVWDá\FK EUDQDFK FXNLHUQLF]HM MDN L POHF]DUVNLHM ZSá\ZWHQRFHQLRQRMDNREDUG]RVáDE\
Tabela 4. Subiektywna ocena wpływu strategii i działalnoci przedsibiorstwa na rozwój regionu przez pracowników
=QDMRPR ZL]MLSU]HG VLELRUVWZD SU]H]SUDFRZ QLNyZ %UDQD
]ERRZD FXNLHUQLF]D%UDQDPOHF]DUVND%UDQD RZRFRZR%UDQD ZDU]\ZQD
%UDQD
PLVQD ]HP5D
OLF]ED
RGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS
%DUG]RGX\ 'X\ UHGQL 6áDE\ 5$=(0 UyGáR 2SUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLHEDGD DQNLHWRZ\FK 3RGF]DVSU]HSURZDG]RQ\FKEDGD ]DS\WDQRZILUPDFKRRFHQNZDOLILNDFMLLXPLHMWQRFL]D WUXGQLRQ\FKSUDFRZQLNyZ3U]\EOLV]\PSRUyZQDQLXIXQNFMRQRZDQLDILUPZODWDFKL QDOH\MHGQR]QDF]QLHVWZLHUG]LHZLHOHQLH]URELRQRDE\SRSUDZLMDNRSUDFXMFHJRSHUVRQH OX WDE : ]GHF\GRZDQHM ZLNV]RFL ] EDGDQ\FK ILUP X]\VNDQR RGSRZLHG H V RQH QD SR]LRPLHGREU\P±SU]\SDGNyZ ZURNX± LEDUG]RGREU\P± ZURNX ± QD SR]LRPLH GRVWDWHF]Q\P RFHQLRQR SHUVRQHO Z Z URNX ± DMDNRQLHGRVWDWHF]Q\ZSU]\SDGNX ZURNX± 1DMOHSLHMNZDOLILND FMHLXPLHMWQRFL]DWUXGQLRQ\FKSUDFRZQLNyZRFHQLá\EUDQHFXNLHUQLF]D LRZRFRZR± ZDU]\ZQD =QDOD]á\ VL WDNH GZD SU]\SDGNL JG]LH SHUVRQHO ]RVWDá RFHQLRQ\ MDNR QLHGRVWDWHF]Q\ZEUDQDFK]ERRZHMLRZRFRZRZDU]\ZQHM
26 E.C. Martins, F. Terblanche., Building Organizational Culture that Stimulates Creativity and Innovation, European
Tabela 5. Ocena kwalifikacji i umiejtnoci zatrudnionych pracowników
2FHQD PROLZRFL
%UDQD
]ERRZD FXNLHUQLF]D%UDQD POHF]DUVND%UDQD RZRFRZR%UDQD ZDU]\ZQD
%UDQD
PLVQD ]HP5D
OLF]ED
RGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS OLF]EDRGS
%DUG]RGREU\ 'REU\ 'RVWDWHF]Q\ 1LHGRVWDWHF] Q\ 5$=(0 UyGáR 2SUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLHEDGD DQNLHWRZ\FK
%DGDQLDSU]HSURZDG]RQH]DUyZQR ZLURNXL SRZVWDáHQDLFKED]LHSRUyZQDQLH GRZLRGá\HXZDUXQNRZDQLDPLNURHNRQRPLF]QHV]QDF]F\PLGHWHUPLQDQWDPLLQQRZDF\MQRFL Z UR]ZRMX NRQNXUHQF\MQRFL SU]HGVLELRUVWZ UROQR ± VSR\ZF]\FK Z ZRMHZyG]WZLH PDáRSRO VNLPFRZQLHZLHONLPVWRSQLXSU]HNáDGDVLQDNRQNXUHQF\MQRUHJLRQXPDáRSROVNLHJR3R]LRP ]DDZDQVRZDQLD RUJDQL]DF\MQHJR L WHFKQRORJLF]QHJR ILUP VSRVyE ]DU]G]DQLD ILUP VWRSLH ]QDMRPRFLZL]MLSU]HGVLELRUVWZDPROLZRFLLVWRSLH UHDOL]DFMLSU]\MWHMVWUDWHJLLSU]HGVLELRU VWZD PRJ ZSá\ZD QD IXQNFMRQRZDQLH ILUP\ L MHM ]QDF]HQLH GOD UHJLRQX 3U]HGVLELRUF\ GHNODUXMHSRVLDGDMZ\VWDUF]DMFZLHG]DE\VDPRG]LHOQLHPRJOL]DSODQRZDVXNFHVILUP\ ZáF]DMXG]LDáSUDFRZQLNyZILUP\ ZUR]ZL]\ZDQLH]DFKRG]F\FKSUREOHPyZLSRV]XNLZDQLH QRZ\FKUR]ZL]D RUJDQL]DF\MQ\FKWHFKQLF]Q\FKLWHFKQRORJLF]Q\FK-HVWWRZFLEDUG]RGX\ SRWHQFMDáNWyU\SRZLQLHQE\Z\NRU]\VWDQ\SU]H]QLFKZSU]\V]áRFL
4. Podsumowanie
5R]SDWUXMF ]DJDGQLHQLH NRQNXUHQF\MQRFL UHJLRQX PDáRSROVNLHJR Z NRQWHNFLH XZDUXQNR ZD PLNURHNRQRPLF]Q\FK MDNR GHWHUPLQDQW LQQRZDF\MQRFL Z UR]ZRMX NRQNXUHQF\MQRFL SU]HGVLELRUVWZ UROQR ± VSR\ZF]\FK Z]LWR SRG XZDJ SáDV]F]\]Q\ UHJLRQX RNUHODMFH JR ZVHQVLHV\VWHPXJRVSRGDUF]HJRNWyUHJRHOHPHQW\VSRZL]DQHZ]DMHPQLHRUD]X]DOHQLRQHRG URGRZLVND]DUyZQRSU]\URGQLF]HJRMDNLJRVSRGDUF]HJR5HDVXPXMFSU]HSURZDG]RQHZ\ZRG\ WHRUHW\F]QHRUD]GRNRQDQHEDGDQLDHPSLU\F]QHPRQDZ\VQXQDVWSXMFHNRQNOX]MH
: RNUHVLH WUDQVIRUPDFML SROVNLHM JRVSRGDUNL WUZDMFHM MX SRQDG GZLH GHNDG\ GRNRQDQR SU]HNV]WDáFH SUDZLHZV]\VWNLFKVHNWRUyZJRVSRGDUNLQDNWyUH]QDF]F\ZSá\ZPLDá\SU\ ZDW\]DFMD L UHVWUXNWXU\]DFMD SU]HGVLELRUVWZ LPSOLNXMFD Z QLFK QRZRF]HVQH SURFHV\ LQQRZDF\MQH
:]URVW NRQNXUHQF\MQRFL SROVNLHM JRVSRGDUNL RJUDQLF]D MHM QLVND LQQRZDF\MQR NWyUD M GHWHUPLQXMHLZSá\ZDQDGXH]UyQLFRZDQLHSR]LRPXUR]ZRMXJRVSRGDUF]HJRSRPLG]\UH JLRQDPLZ3ROVFHSRPLPRWHJRHZRNUHVLHWUDQVIRUPDFMLSROVNLHMJRVSRGDUNL]DXZDDOQD E\áD Z\VRND LQQRZDF\MQR SU]HGVLELRUVWZ IXQNFMRQXMF\FK QD SRGVWDZLH SU]HP\ODQHM LGREU]HVNRQVWUXRZDQHMVWUDWHJLLRUD]RULHQWDFMDQD]DFKRG]FH]PLDQ\ ZRWRF]HQLXJRVSR GDUF]\P
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
3RGQLHVLHQLH NRQNXUHQF\MQRFL Z UHJLRQDFK SU]\ SRPRF\ SU]HGVLELRUVWZ Z\WZyUF]\FK FKDUDNWHU\]XMF\FKVLZ\VRNZDUWRFLGRGDQPRHPRHSU]\F]\QLVLGRSU]HFLZG]LD áDQLD LFK PDUJLQDOL]DFML VSRáHF]QHM JRVSRGDUF]HM L SU]HVWU]HQQHM GR F]HJR SU]\F]\QL VL UyZQLHNUHDFMDLQQRZDF\MQHMNXOWXU\
,QQRZDF\MQRSU]HGVLELRUVWZPRHSU]HáR\VLQDSRGQRV]HQLHNRQNXUHQF\MQRFLUHJLRQX SU]\Z\NRU]\VWDQLXQRZRF]HVQ\FKPHWRG]DU]G]DQLDZILUPDFKSUDZLGáRZHZ\NRU]\VWDQLH SRVLDGDQ\FK ]DVREyZ LFK XQRZRF]HQLHQLH RUD] ]DEH]SLHF]HQLH SUDZLGáRZHJR VWDQX LQIUD VWUXNWXU\ZRWRF]HQLX
6WUDWHJLHIXQNFMRQXMF\FKSU]HGVLELRUVWZU]DGNRZSURZDG]DM]PLDQ\ZVSRVRELH]DU]G]D QLD NWyUH SRZLQQ\ E\ XZDDQH SU]H] QLFK ]D G]LDáDQLD LQQRZDF\MQH L SURZDG]FH GR Z]URVWXLFKNRQNXUHQF\MQRFL
: SU]HGVLELRUVWZDFK SU]HP\VáX VSR\ZF]HJR Z ZRMHZyG]WZLH PDáRSROVNLP ]DXZDDOQD MHVWU]DGNRG]LDáD ZREV]DU]HPRGHUQL]DFMLSDUNXPDV]\QRZHJRZSURZDG]DQLHQDU\QHN QRZ\FKSURGXNWyZLXVáXJRUD]VáDEH]DLQWHUHVRZDQLH Z]URVWHPNZDOLILNDFMLLXPLHMWQRFL ]DWUXGQLRQ\FKSUDFRZQLNyZ
1LVNLH]DLQWHUHVRZDQLHSU]HGVLELRUFyZUR]ZRMHPUHJLRQXLSRQRV]HQLHPMHJRNRQNXUHQF\M QRFL PRH ZSá\ZD Z SU]\V]áRFL QD ]PQLHMV]HQLH UROL VSRáHF]QHM RGSRZLHG]LDOQRFL EL]QHVXZSU]HGVLELRUVWZDFK
3U]\ EXGRZLH L SRGQRV]HQLX NRQNXUHQF\MQRFL UHJLRQyZ QDOH\ SRGNUHOL URO DNWXDOQ\FK VWUDWHJLLUR]ZRMXUHJLRQDOQHJRNWyUHWUDNWXMZVZ\FK]DáRHQLDFKLQQRZDF\MQRMDNRSULRU\WH WRZ\ LQVWUXPHQW VáXDF\ WHPX ]DGDQLX -X Z 1DURGRZ\FK 6WUDWHJLF]Q\FK 5DPDFK 2GQLHVLHQLD GOD3ROVNLFHOHPVWUDWHJLF]Q\PE\áRWZRU]HQLHZDUXQNyZVSU]\MDMF\FKZ]URVWRZLNRQNXUHQF\M QRFLJRVSRGDUNLNWyUHMSRGVWDZPDVWDQRZLZLHG]DLSU]HGVLELRUF]RZSá\ZDMFHQDZ]URVW LUDFMRQDOL]DFM]DWUXGQLHQLDRUD]VSyMQRVSRáHF]QJRVSRGDUF]LSU]HVWU]HQQ %LEOLRJUDILD >@ &KDQFHOORU:6\QHUJLVWLF&RRSHUDWLRQLQWKH)RRG6\VWHP$JULFXOWXUDO(QJLQHHULQJ,QWHU QDWLRQDO WKH&,*5-RXUQDORI6FLHQWLILF5HVHDUFKDQG'HYHORSPHQWYRO,,,
>@ &]XGHF $ 0ROLZRFL L EDULHU\ UR]ZRMX UHJLRQX :\GDZQLFWZR 8QLZHUV\WHWX 5]HV]RZ VNLHJR5]HV]yZ V
>@ )LUOHM . 0DNDUVND $ 3ULRU\WHW\ LQZHVW\F\MQH L LQQRZDF\MQH ILUP SU]HP\VáX PLVQHJR ZZRMHZyG]WZLHSRGNDUSDFNLP:VSyáF]HVQH=DU]G]DQLH
>@ )LUOHM.5R]ZyMSU]HP\VáXUROQRVSR\ZF]HJRZVHNWRU]HDJUREL]QHVXLMHJRGHWHUPLQDQW\ :\GDZQLFWZR8QLZHUV\WHWX(NRQRPLF]QHJRZ.UDNRZLH.UDNyZ V± >@ -DQDV] : .R]LRá . 'HWHUPLQDQW\ G]LDáDOQRFL LQQRZDF\MQHM SU]HGVLELRUVWZ 3:(
:DUV]DZD V±
>@ .HOO\ 7 6]WXND LQQRZDFML /HNFMD NUHDW\ZQRFL ] GRZLDGF]H F]RáRZHM DPHU\ND VNLHM ILUP\SURMHNWRZHM.ODV\ND%L]QHVX1HZ0HGLD V
>@ 0DUWLQV(&)7HUEODQFKH%XLOGLQJ2UJDQL]DWLRQDO&XOWXUHWKDW6WLPXODWHV&UHDWLYLW\DQG ,QQRYDWLRQ(XURSHDQ-RXUQDORI,QQRYDWLRQ0DQDJHPHQWYROQUV± >@ 0D]XUNLHZLF]$:VSyáSUDFDVáXESXEOLFUHODWLRQV]PHGLDPL>Z @0$GDPRZLF](IHN
>@ 2ZF]DUHN .>UHG@ .ODVWU\ Z JRVSRGDUFH UHJLRQX :\GDZQLFWZR 3ROLWHFKQLNL àyG]NLHM àyG V
>@ 3ODWRQRII$/6\VNR±5RPD F]XN60RV]RUR%,QQRZDF\MQRSROVNLFKILUPZJRVSR GDUFHRSDUWHMQDZLHG]\Ä(NRQRPLNDL2UJDQL]DFMD3U]HGVLELRUVWZ´1U V± >@ 3RUWHU 0( 3RUWHU R NRQNXUHQFML 3ROVNLH :\GDZQLFWZR (NRQRPLF]QH :DUV]DZD
V±
>@ 5HJLRQDOQD VWUDWHJLD LQQRZDFML ZRMHZyG]WZD PDáRSROVNLHJR ± =DáF]QLN GR 8FKZDá\=DU]GX:RMHZyG]WZD0DáRSROVNLHJRQU]GQLDZU]HQLDU.UD NyZ V >@ 6L[WK3HURGLF5HSRUWRQWKH6RFLDODQG(FRQLPLF6WXDWLRQDQG'HYHORSPHQWRIWKH5HJLRQV RIWKH(XURSHDQ8QLRQ V >@ 6NDZL VND(.RQNXUHQF\MQRSU]HGVLELRUVWZ±QRZHSRGHMFLH3:1:DUV]DZD±3R ]QD V >@ 6NDZL VND(=DOHZVNL5,.ODVWU\EL]QHVRZHZUR]ZRMXNRQNXUHQF\MQRFLLLQQRZDF\M QRFLUHJLRQyZZLDW±(XURSD±3ROVND:DUV]DZD V± >@ :\VRFND(>UHG@7HRUHW\F]QHSRGVWDZ\NRQNXUHQF\MQRFLZSODQRZDQLXSU]HVWU]HQQ\P ,*3L.:DUV]DZD V >@ KWWS SOZLNLSHGLDRUJZLNL > @ KWWS ZZZGODF]HJRSROVNDHX >@ KWWS ZZZFHGWF]HZFRPSOLQQRZKWPO >@ KWWS ZZZHJRVSRGDUNDSO,QQRZDF\MQRVFZ3ROVFHMHVW]OH KWPO >@ KWWS ZZZSRLJFRPSOED]D:LHG]\LQQRZDF\MQRVFGHILQLFMDKWPO >@ KWWS ZZZUHJLRSRUWDOSOSO >@ KWWS ZZZVSLQQRSOLQGH[SKS >@ KWWS ZZZXPZGGROQ\VODVNSOLQGH[SKS"
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 43, 2011
Krzysztof Firlej
Aspekty innowacyjnoci jako instrument konkurencyjnoci regionu małopolskiego
ASPECTS OF INNOVATIVENESS AS THE INSTRUMENT OF COMPETITIVENESS IN THE REGION OF MAŁOPOLSKA
6XPPDU\
The article presents some aspects of innovativeness which are treated by the au-thor as the instrument of competitiveness in the region of Małopolska. In the last two decades, that is in the phase of transforming the economy controlled by government into the market economy, there was low innovativeness noticeable in the range of the country. This feature of Polish economy turned out to be determining while maintaining and increasing its competitiveness. In addition, a small number of un-dertakings innovative by nature influenced a big diversity of the economic development standards between regions in Poland. On the basis of empirical re-search conducted in the Małopolska Province, both in 2007 and in 2010, the author of the article is trying to present microeconomic conditions as the determinant of in-novativeness in the development of competitiveness of agricultural and food enterprises. In his opinion, the level of organizational and technological advance, forms of management, a knowledge of company vision and chances and execution levels of the established strategy may have an impact on the functioning of enter-prises and their significance for the region.
Keywords: LQQRYDWLYHQHVVFRPSHWLWLYHQHVVGHYHORSPHQWRIWKHUHJLRQ .U]\V]WRI)LUOHM .DWHGUD6WUDWHJLL=DU]G]DQLDL5R]ZRMX2UJDQL]DFML :\G]LDá(NRQRPLLL6WRVXQNyZ0LHG]\QDURGRZ\FK 8QLZHUV\WHW(NRQRPLF]Q\Z.UDNRZLH XO5DNRZLFND.UDNyZ HPDLO NU]\V]WRIILUOHM#XHNNUDNRZSO
![Spis treści [Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu = Research Papers of Wrocław University of Economics; 2018; Nr 503]]()