Studia w dziedzinie literatury i
języka polskiego w Uniwersytecie
Moskiewskim im. M. W.
Łomonosowa.
Biuletyn Polonistyczny 12/36, 130-134
w l a t a c h u b ie g ły c h , na dwu poziom ach: elem entarnym , o b ejm u ją cym 3 g o d zin y l e k t o r a t u i 2 g o d z in y k o n w e r s a c ji d z ie n n i e ,o r a z zaawansowanym - l e k t o r a t y , k o n w e r s a to r ia / ję z y k o w o s ty lis ty c z
n e , h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i e / , i n t e r p r e t a c j e te k s tó w s t a r o p o l
s k ic h , gwarowych, p ro z y i p o e z ji w s p ó łc z e s n e j, ja k rów nież wy k ła d y z ję z y k a , l i t e r a t u r y i k u l t u r y p o l s k i e j , problemów w sp ół
c z e s n o ś c i i t p . Wykłady na K u rs ie p r o w a d z ili p ro fe s o ro w ie i
p raco w n icy naukowi U n iw e rs y te tu W arszaw skiego, J a g i e l l o ń s k i e go o r a z PAN, ja k ró w nież k r y ty c y l i t e r a c c y . D okładny wykaz t y
tu łó w wykładów i k o n w e rsato rió w zam ieszczono w z. 35 " B iu le
ty n u P o lo n is ty c z n e g o " / s . 113 -1 1 7 /*
P odczas p o b y tu w P o ls c e u c z e s t n ic y K ursu m i e l i możność o b e j r z e n i a s z e ś c i u p r z e d s ta w ie ń t e a t r a l n y c h w W arszawie i K ra k o w ie , k i l k u film ów p r o d u k c ji p o l s k i e j , u c z e s t n i c z y l i w z o rg a
nizowanym w ie c z o rz e w s p ó łc z e s n e j muzyki p o l s k i e j z p r e l e k c j ą
i i l u s t r a c j ą muzyczną z p ł y t . A gen cja a u to r s k a z a p r o s i ła ucze
stn ik ó w K ursu na s p o tk a n ie z p o ls k im i p is a r z a m i i tłu m a c z a
rni.
Poza m o ż liw o śc ią p o z n a n ia Warszawy i Krakowa, g d z ie odby w ały s i ę z a j ę c i a K u rsu , g o ś c ie n a s i m i e l i możność zw ied zen ia
Ż elazow ej W oli, W ilanowa, O św ięcim ia, Nowej H uty, Ojcowa i
P ie sk o w e j S k a ły . W ielką a t r a k c j ą t u r y s t y c z n ą d la u c z e s tn ik ó w
K ursu b y ła w y cieczk a do K a d z id ła , g d z ie zapoznano i c h z f o l
k lorem kurpiow skim zaprezentow anym p rz e z z e s p ó ł ludowy "K ur-
p ia n k a " , o ra z dwudniowa w ycieczk a /1 7 -1 8 w r z e ś n ia / au tok arem na t r a s i e P ło c k -T o ru ń , p o d czas k t ó r e j k u r s a n c i z w i e d z i l i , po za wymienionymi m ia s ta m i, Łow icz, W alewice i Tum.
D o c .d r Zbigniew S u d o ls k i U n iw e rs y te t W arszawski
2 . STUDIA W DZIEDZINIE LITERATURY I JĘZYKA POLSKEGO.
W UNIWERSYTECIE MOSKUDY/SKIM ILI. U.W. ŁOI.lOIiOSOY/A
U n iw e rs y te t M oskiewski r o z p o c z ą ł n a u c z a n ie p o lo n is tó w ju ż od r . 1944. Od te g o c z a su p rz y g o to w a ł on k i l k u s e t s p e c j a l i s tów w d z ie d z in i e l i t e r a t u r y i ję z y k a p o l s k i e g o , k tó r z y o b e c n ie
p r a c u ją w ró żn y c h i n s t y t u c j a c h naukowych* w wydaw nictwach, w k o m ite c ie d / s r a d i a , w p r a s i e o ra z ja k o tłu m ac z e w p r z e d s i ę b io r s tw ie " I n t u r i s t " i w in n y ch o r g a n iz a c ja c h . W łaśnie a b s o l
wenci U n iw e rs y te tu M oskiew skiego prow adzą p ra c e naukowe w
d z ie d z in i e l i t e r a t u r y p o l s k i e j w I n s t y t u c i e S la w is ty k i i B a ł -
k a n i s t y k i AU'ZSRR / d r nauk f il o l o g i c z n y c h I .K .G ó r s k i, kandy
d a c i na ule f i l o l o g i c z n y c h B .F .S ta c h ie jew , W.«7.W it t, W.A. Cho-
r ie w , D .S .P ro k o fie w a , A .W .Lipatow , m ło d si praco w n icy naukowi
T .P .A g a p k in a , IJ.A.Bogomołowa/ oraz, w I n s t y t u c i e L i t e r a t u r y
Św iatow ej AN ZSRR /k a n d y d a c i nauk f il o l o g i c z n y c h A .G .P io tro w ska i J.K u rb a to w a, m ł. p r a c . nauk. S . I . B e ł z a / .
A bsolw enci U n iw e rs y te tu M oskiew skiego, tłu m ac z e i re d a k
t o r z y Państwowego Wydawnictwa L i te r a c k i e g o , N .J . P o d o lsk a i
J.M . Żyw owa, a ta k ż e w s p ó łp ra c u ją c a z Wydawnictwem " P r o g r e s s ”
I.i.I.K oniew a, m ają poważne z a s ł u g i w d z ie d z in i e p u b l i k a c j i
d z i e ł p o l s k i e j l i t e r a t u r y p i ę k n e j . B i b l i o g r a f i ę p rzek ład ó w p i
s a rz y p o l s k i c h na ję z y k r o s y j s k i i r o s y j s k i e p ra c e k ry ty c z n e
o n ic h p rzy g o to w u je a b so lw en tk a M oskiew skiego U n iw e rs y te tu ,
pracow n ik Państw ow ej B i b l i o t e k i L i t e r a t u r Obcych I . L . K u ra n t. W ro k u akadem ickim 1969/1970 l i t e r a t u r ę i ję z y k p o l s k i na s la w is ty c e W ydziału F ilo lo g ic z n e g o U n iw e rs y te tu M oskiew skiego
s t u d i u j e 20 stu d e n tó w na s tu d i a c h d z ie n n y c h i 15 - na w ieczo
row ych. W o k r e s ie 5 l a t / n a s tu d i a c h d z ie n n y c h / i 6 l a t / n a
w ieczo ro w ych / s tu d e n c i m ają l e k t o r a t y z ję z y k a p o ls k ie g o o ra z c y k le wykładów z h i s t o r i i ję z y k a p o ls k ie g o , g ra m a ty k i w sp ół czesneg o ję z y k a p o ls k ie g o i s p e c ja ln e /m o n o g r a fic z n e / w ykłady
na te m a t ró żn y c h problemów językoznaw stw a p o l s k ie g o . Zarówno
w ykłady i s e m in a ria z te o r e ty c z n y c h z a g a d n ie ń ję z y k a p o l s k i e go, ja k p r a k ty c z n ą naukę ję z y k a prow adzą k a n d y d a c i nauk f i l o
lo g ic z n y c h A .S .P o sw ian sk a i Z.M .C hołonina o ra z wykładowca
T.& .Tichom irow a.
Program z l i t e r a t u r y p o l s k i e j obejm uje t r z y l e t n i sy stem a ty c z n y k u rs h i s t o r i i l i t e r a t u r y p o l s k i e j / d o c . H.Z. C y b ien k o /
o ra z wykłady m o n o g ra fic z n e , pośw ięcone poszczególnym okresom
ro zw o ju l i t e r a t u r y p o l s k i e j lu b tw ó r c z o ś c i n ie k tó r y c h p i s a
r z y . W c ią g u o s t a t n i c h p a ru l a t omawiane b y ły n a s tę p u ją c e t e m aty: tw ó rc z o ść B .P ru s a , rozw ój p o w ie ś c i p o l s k i e j w XIX w ieku / d o c . H .Z .C y b ie n k o /, w sp ó łc ze sn a p o e z ja i p ro z a p o ls k a /k a n d y d a t nauk f i l o l o g i c z n y c h W .A .C horiew /.
Wykłady z h i s t o r i i l i t e r a t u r y p o l s k i e j o b o w iązu ją ta k ż e s tu d e n tó w -lite ra tu ro z n a w c ó w s e k c j i f i l o l o g i i r o s y j s k i e j / s t u -
d e n c i- li n g w i ś c i m ają l e k t o r a t ję z y k a p o l s k i e g o / . Wykłady t e
n a le ż ą do program u z a ję ć z h i s t o r i i l i t e r a t u r y s ło w ia ń s k ie j
d l a w s z y s tk ic h stu d e n tó w sla w is ty k i,* ja k o n ie o b o w ią z u ją c e ,
prowadzone s ą one d la stu d e n tó w h i s t o r i i s p e c j a l i z u j ą c y c h s i ę w h i s t o r i i k rajó w s ło w ia ń s k ic h .
S tu d e n c i każdego ro k u p o l o n i s t y k i s k ł a d a j ą p ra c e k u r s o we, przygotow ane na s p e c ja ln y c h s e m in a ria c h l i t e r a t u r y i j ę
zyka p o ls k ie g o . 71 trz e c im ro k u n a u k i s ą t o zazw yczaj sem in a
r i a pośw ięcone l i t e r a t u r z e p o l s k i e j XIX w ieku /w minionym r o ku akadem ickim - sem inarium na te m a t p o w ie ś c i p o l s k i e j w l a t a c h 1 8 6 0 -1 8 8 0 /, w czwartym ro k u - w s p ó łc z e s n e j l i t e r a t u r z e p o l s k i e j .
Po u k o ń c z e n iu stu d ió w s tu d e n c i p o lo n is ty k i, p i s z ą p ra c e
dyplomowe, c z ę s to pośw ięcone p o ls k o - r o s y js k im . pow iązaniom w z a k r e s ie l i t e r a t u r y . Tak w ię c , na p r z y k ła d , z o s ta ł y o b ro n io ne p ra c e o B riu so w ie w P o ls c e / S . I . B e ł z a / , o ro s y js k im i p o l skim "zbędnym" czło w iek u /7 /.B a ra ń s k a /. 7/ ro k u bieżącyfla. p r z y gotowana j e s t p ra c a o tw ó rc z o ś c i P rzy b y szew sk ieg o w k r y ty c e
r o s y j s k i e j /S.C zum akow a/. Szczególnym z a in te re so w a n ie m s t u -
dentów -dyplom antów c ie s z y s i ę w sp ó łc ze sn a l i t e r a t u r a p o l
s k a . W ubiegłym ro k u oceny p iątk o w e o trz y m a ły p ra c e o s p e c y
f i c e a r t y s ty c z n e j, p o w ie ś c i-e p o p e i J .Iw a s z k ie w ic z a ."Sława i
chw ała" /G .M arty n o w a/, o rozw oju tw ó r c z o ś c i S J)ygata / J . Szy m ań sk a /, o p o w ie ś c i T.K onw ickiego "Sennik w sp ó łczesn y " /T J > o - s z y n a / o ra z o p r o z ie K o rn ela F ilip o w ic za ^ /IT.rJorozow a/. V/ tym ro k u m ają s i ę odbyć obrony p ra c pośw ięconych m .in . tw ó r c z o ś - . c i T .B re z y , sposobow i n a r r a c j i w p o w ie ś c ia c h J.K a w a lc a, poe z j i T .R óżew icza i W .Szym borskiej o ra z d z ia ło w i k r y ty k i pism a "T w órczość".
M oskiewscy s tu d e n c i p o l o n i s t y k i z uwagą śled zą p ra c e p o l s k ic h krytyków i lite r a tu r o z n a w c ó w . Wysoko o c e n ia n e są p r z e z n ic h ró w nież o s ią g n i ę c i a n a u k i p o l s k i e j w d z ie d z in i e b i b l i o
g r a f i i . S tu d e n tk a E .P ło tn ik o w a p rzy g o to w u je do obrony sw oją
p r a c ę dyplomową pośw ięconą "Nowemu K o rb u to w i".
K a te d ra F i l o l o g i i S ł o w i a ń s k i e j , k iero w a n a p rz e z znanego
s tu d i a d o k to ra n c k ie . S tu d ia t e ze s p e c j a l i z a c j ą " l i t e r a t u r a p o ls k a 11 u k o ń c z y li w ró żn y c h o k re s a c h w s p ó łc z e ś n i badacze h i s t o r i i l i t e r a t u r y p o l s k i e j i j e j p o p u la ry z a to rz y w Związku Sa
d z ie ckim: I .K o ita s z e w a , S .G .P ie tro w , N. A rtiunow a-B aszyndża—
g ia n , A .W .Lipatow , A .A .P isa rie w i i n n i . . . ’
K ated ra F i l o l o g i i S ło w ia ń s k ie j s y s te m a ty c z n ie p u b lik u je .
p ra c e naukowe w z e sz y c a ch " S ło w ia ń s k ie j F i l o l o g i i " , redagowa nych p rz e z p r o f . B e r n s te in a i d o c . Cybienko /począw szy od r o ku 1951 u k a z a ło s i ę 7 z e sz y tó w /. 7/ o s t a t n i c h l a t a c h wydane zo
s t a ł y m .in . p ra c e H .Z .C ybienko " E liz a Orzeszkowa i B olesław
P ru s w o c e n ie w s p ó łc z e s n e j im k r y ty k i l i t e r a c k i e j w H o s ji"
/ z . I I I / , " E liz a Orzeszkowa i l i t e r a t u r a r o s y js k a " /z .V /,lv< L al-
k a > B o lesław a P ru s a " / z . V I /, a rty k u ły S .G iP ie tro w a o h i s
t o r i i p o w sta n ia p o w ie ś c i J .A n d rz e je w sk ie g o " P o p ió ł i d iam ent" / z . IV / i o tw ó r c z o ś c i J . A nd rzejew skie go do ro k u 194-5/ z. V I I / , a r t y k u ł N.A rtiu n o w e j-B a sz y n d ż a g ia n ‘ "Cechy c h a ra k te r y s ty c z n e p o ls k ie g o d ram atu r e a l is t y c z n e g o końca X IX -p o c z ą tk u XX . v/ie Icu" / z . I V /, a r t y k u ł y A .A .P isa rie w a o p ro b le m ie ch a ra k te ró w w p o w ie ści New erlego "P am iątka z c e lu lo z y " / z . V I /, A .W .L ipato- wa "P ierw sza pow ieść p o ls k a " i in n e .
D ocent Cybienko zajm u je s i ę p rz e d e w szystkim powieścią pol ska , _X w ieku i j e j pow iązaniam i z l i t e r a t u r ą r o s y j s k ą . Na t e i iu-.e tem a ty o p u b lik o w ała ona około 50 p r a c . W czerw cu 1969 roku H .Z .C ybienko o b r o n iła p ra c ę h a b i l i t a c y j n ą na tem a t " P o l aka pow ieść s p o łe c z n a w l a t a c h 1840-1870". Obecnie opracow uje
m o no g rafię o tw ó rc z o ś c i B .P ru s a . .
S ta r s z y wykładowca Z.M .C hołonina zajm uje s i ę tw ó rc z o ś c ią
J.Tuwima o ra z p ro b le m aty k ą p rzekładów p o e z j i p o l s k i e j na j ę
zyk r o s y j s k i . T ej tem aty ce pośw ięcone s ą opublikow ane p r z e z
n ią p ra c e "Powojenna p o e z ja J.T u w im a"/"S łow iańsk a F i l o l o g i a " ,
z. V I /, "P ie rw sz a p u b l ik a c ja J.Tuwima w p r a s i e r a d z i e c k i e j
/w ie r s z < Do p r o s te g o c z ło w ie k a > i jeg o r o s y js k ie p r z e k ła d y /"
/ta m ż e , z. V I I / o ra z " L iry k a J.Tuwima w p rz e k ła d a c h A.Achma-
to w e j" /" W ie s tn ik ŁIGU, s e r i a F i l o l o g i a " 19*39» n r 2 / .
Na z a k o ń cz e n ie p o w ie d z ie ć n a le ż y , że z każdym rokiem umac n i a j ą s i ę c o ra z b a r d z i e j k o n ta k ty pomiędzy r a d z ie c k im i wykła dowcami i s tu d e n ta m i p o l o n i s t y k i - z je d n e j s t r o n y ,a p i s a r z a
mi i lite r a tu r o z n a w c a m i p o ls k im i - z d r u g i e j . S tu d e n c i Uni
s k ie g o , J a ro s ła w a Iw a sz k ie w ic z a , I g o ra N ew erlego, S ta n is ła w a
R yszarda D obrow olskiego, Annę K am ieńską, M ariana P i e c h a ł a ,
M arię K lim as-B łach u to w ą, Edmunda N iz iu r s k ie g o i in n y c h poe
tów i p i s a r z y p o ls k ic h . Wykłady d la stu d e n tó w p o l o n i s t y k i
p r o ? 'a d z ili p r o f . p r o f . 'J a n Zygmunt Jakubow sk i, J a n in a Kul
czycka-»^ 1 o n i, E u g en iu sz Sawrymowicz, Z d zisław L ib e ra o ra z
Ja n B acu lew sk i. U c z e s tn ic z y li w s p o tk a n ia c h ze s tu d e n ta m i i
w y g ł o s il i r e f e r a t y na p o s ie d z e n ia c h k a te d r y p r o f .p r o f .H e n r y k
M arkiew icz i M arian J a k u b ie c , d r d r A n to n i Semczuk, B a z y li
B ia ło k o z o w ic z , B olesław F a ro n , W ładysław P io tr o w s k i, Jadw iga U rbańska, K ry sty n a S ie r o c k a , Zbigniew Ż a b ic k i, H elena Zawor- s k a , R yszard P r z y b y ls k i , M arian S tę p ie ń i i n n i .
Obecnie s tu d e n c i p o l o n is t y k i m ają możność odbywania w P o l
s c e m ie się c z n y c h p r a k ty k językow ych, co n ie w ą tp liw ie pomaga
w opanowaniu ję z y k a p o ls k ie g o i r o z s z e r z e n iu w iadom ości o l i t e r a t u r z e p o l s k i e j .
Doc. H .Z .C ybienko
3 . Z PRAC INSTYTUTU KULTURY POLSKIEJ W LONDYNIE
Od 23 l a t , t j . od r . 19^-6, d z ia ł a na t e r e n i e W ie lk ie j
B r y t a n i i I n s t y t u t K u ltu ry P o l s k i e j , z s ie d z i b ą w L ondynie,
k tó r y s t a ł s i ę jednym z głównych ogniw w iążący ch naukę i k u l
t u r ę obu n aszy ch narodów. '
Druga wojna św iatow a p r z y n io s ła z b l i ż e n i e P ę i s k i do A n g lii na s k a lę n ie sp o ty k a n ą d o tą d w n a s z e j h i s t o r i i . Z a d z i e r z g n i ę
t e w c z a s ie wojny w ięzy p r z y j a ź n i , n a s tę p n ie n a d a l utrzym y
wane - s ą podtrzymywane i p o g łę b ia n e d z ię k i p ra c y I n s t y t u t u ,
k tó r y s tw o rz y ł ramy o rg a n iz a c y jn e d la w zajem nej w sp ó łpracy
na p o lu n a u k i i k u ltu r y .- P o trz e b a po w o łan ia do ż y c ia placów k i te g o ty p u b y ła d o c e n ia n a zarówno p r z e z P o la k ó w ,ja k A n g li
ków: n iem alże je d n o c z e ś n ie powołano do ż y c ia w 1946 r . - w
Warszawie - o d d z ia ł B r i t i s h G o u n c il, z aś w Londynie - I n s t y t u t K u ltu ry P o l s k i e j .
. W r e z u l t a c i e k i l k u n a s t o l e t n i e j d z i a ł a l n o ś c i obu p la c ó
