Technologia radia programowalnego w zastosowaniach transportowych Software Defined Radio Technology in Transport Applications

Andrzej Marczak

Politechnika Gdaska, Katedra Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych

TECHNOLOGIA RADIA PROGRAMOWALNEGO

W ZASTOSOWANIACH TRANSPORTOWYCH

Rkopis dostarczono, kwiecie 2013

Streszczenie: Technologia radia programowalnego (ang. Software Defined Radio) jest nowoczesnym rozwizaniem umoliwiajcym realizacj urzdze pracujcych w rónego rodzaju systemach cznoci radiowej, w tym wykorzystywanych w transporcie. W pracy zostay zaprezentowane zagadnienia dotyczce koncepcji realizacji radia programowalnego. Opisano w sposób funkcjonalny platform sprztow i programow takiego rozwizania. Zaprezentowano równie budow przykadowej platformy sprztowej do realizacji radia programowalnego.

Sowa kluczowe: SDR, Radio programowalne, JTRS

1. WSTP

Wraz z rozwojem systemów cyfrowej radiokomunikacji ruchomej istnieje potrzeba nieustannego opracowywania nowych rozwiza terminali ruchomych, które mogyby sprosta zapotrzebowaniu uytkowników na nowe usugi transmisji danych o duych przepywnociach. Ponadto rónorodno standardów systemów cznoci radiowej w zastosowaniach transportowych, czsto przy duej mobilnoci ich uytkowników, powoduje, e podane jest opracowanie wielosystemowego terminala ruchomego, zdolnego do wspópracy z systemami radiokomunikacyjnymi dziaajcymi w rónych standardach i zapewniajcego bezpieczestwo kryptograficzne transmisji. Stao si to powodem podjcia prac nad koncepcj realizacji radia programowalnego (ang. SDR -

Software Defined Radio), której celem jest zastpienie czonów nadawczoodbiorczych,

realizowanych sprztowo, w jednym standardzie, przez moliwie uniwersalny hardware, w którym wystpuj czony wielkiej czstotliwoci nadajnika i odbiornika oraz szerokopasmowe przetworniki C/A i A/C i procesor sygnaowy oraz inne ukady programowalne [9, 10]. Wówczas funkcje nadawczo-odbiorcze mog by gównie realizowane programowo przez procesor sygnaowy [1, 8].

2. ARCHITEKTURA PROGRAMOWALNEGO TERMINALA

Architektur programowalnego terminala ruchomego mona ogólnie przedstawi jak na rys. 1, przy czym symbol komputera reprezentuje ródo i/lub obiekt przeznaczenia dowolnych sygnaów cyfrowych z pominiciem sygnaów mowy [8].

Przetwornik A/C Mikrofon Przetwornik C/A Wyjciowy wzmacniacz mocy (w.cz.) oraz wyjciowy filtr pasmowoprzepustowy Duplekser Antena Przetwornik C/A Blok cyfrowego przetwarzania sygnaów Gonik Niskoszumny wzmacniacz wejciowy (w.cz.) oraz wejciowy filtr pasmowoprzepustowy Filtr dolno -przepustowy Przetwornik A/C Filtr dolno -przepustowy

Rys. 1. Ogólna architektura programowalnego terminala ruchomego [8]

Jak wida na rysunku, analogowy wzmacniacz mocy i filtr pasmowoprzepustowy w nadajniku poprzedza przetwornik C/A, do którego s dostarczane sygnay cyfrowe z bloku cyfrowego przetwarzania sygnaów, w którym s realizowane m. in. funkcje kodowania i modulacji, a niskoszumny wzmacniacz wejciowy i filtr pasmowoprzepustowy w odbiorniku przekazuj analogowe sygnay odebrane poprzez przetwornik A/C do tego samego bloku cyfrowego przetwarzania sygnaów, m. in. w celu detekcji i dekodowania. Taka realizacja terminala programowalnego przy wspóczesnym poziomie rozwoju technologicznego jest na razie niewykonalna [9, 10]. Ograniczenia te wynikaj przede wszystkim z braku przetworników A/C i C/A o wymaganej szybkoci i dynamice przetwarzania oraz ograniczonej szybkoci przetwarzania dostpnych procesorów sygnaowych. W tej sytuacji obiecujca wydaje si architektura, w której przetwarzanie A/C i C/A odbywa si w pamie poredniej czstotliwoci, co zostao przedstawione na rys. 2 [2].

Blok cyfrowego przetwarzania sygnaów w terminalu programowalnym powinien realizowa nastpujce funkcje toru nadawczo-odbiorczego [9]:

x funkcje obsugi interfejsu uytkownika, x kodowanie i dekodowanie ródowe, x kodowanie i dekodowanie kanaowe, x szyfracj i deszyfracj,

x przeplot i rozplot bitowo-blokowy, x cyfrow filtracj sygnau,

x modulacj i demodulacj, x synchronizacj.

Przetwornik A/C Blok cyfrowego przetwarzania sygnaów Mikrofon Przetwornik C/A Ukad syntezy czstotliwoci nonej Wyjciowy wzmacniacz mocy oraz wyjciowy filtr pasmowoprzepustowy Mieszacz Duplekser Antena Przetwornik C/A Gonik Niskoszumny wzmacniacz wejciowy

oraz wejciowy filtr pasmowoprzepustowy Mieszacz

Czony wysokiej czstotliwoci Czony poredniej i niskiej czstotliwoci

Interfejs uytkownika Filtr dolno-przepustowy Przetwornik A/C Filtr dolno-przepustowy

Rys. 2. Architektura terminala programowalnego z przetwarzaniem A/C i C/A w czonie poredniej czstotliwoci [2]

W przypadku zastosowania w interfejsie radiowym bezporedniego rozpraszania widma blok cyfrowego przetwarzania sygnaów powinien dodatkowo realizowa nastpujce funkcje:

x ortogonalizacj i deortogonalizacj sygnaów, x rozpraszanie i skupianie widma sygnaów,

x dynamiczne sterowanie moc sygnaów wyjciowych,

odbiór wielodrogowy i wspólny sygnaów wielu uytkowników (ang. multi-user

detection).

3. ARCHITEKTURA OPROGRAMOWANIA

Na tle ogólnej architektury programowalnego terminala ruchomego wydaje si celowe wydzielenie bardziej szczegóowej architektury oprogramowania takiego terminala. Niestety do tej pory nie jest znana adna architektura takiego oprogramowania dla zastosowa cywilnych. Istnieje natomiast architektura oprogramowania terminala ruchomego dla zastosowa wojskowych. Nazywa si ona programow architektur komunikacyjn SCA (ang. Software Communication Architecture) [6] i zostaa przygotowana oraz opublikowana przez biuro JPO (ang. Joint Program Office) armii Stanów Zjednoczonych w ramach prac nad wspólnym taktycznym systemem radiowym JTRS (ang. Joint Tactical Radio System). Biuro JPO zostao bowiem powoane w celu koordynowania prac nad rozwojem przyszych wojskowych systemów telekomunikacyjnych, z uwagi na postp technologiczny, który mia miejsce w ostatnich latach. Rozwój tych systemów ma na celu popraw wspópracy rónych nowoczesnych systemów cznoci oraz redukcj kosztów ich modernizacji i rozwoju. Do podstawowych celów programu JTRS naley zwikszenie elastycznoci i poprawy wspódziaania systemów projektowanych przez rónych producentów oraz redukcja póniejszych kosztów utrzymania posiadanych rozwiza.

Dlatego architektura SCA ma zapewnia przenono aplikacji pomidzy implementacjami SCA rónych producentów oraz umoliwia redukcj kosztów i czasu

projektowania systemów poprzez moliwoci wielokrotnego wykorzystania zaprojektowanych wczeniej moduów oprogramowania, a take uatwia póniejsze, ewolucyjne zmiany struktury oprogramowania [4, 6].

Architektura SCA jest z zaoenia opracowana w celu zaspokojenia wymaga oczekiwanych w odniesieniu do aplikacji wojskowych, jednak oczekuje si, e architektura ta zostanie take uznana za standard komercyjny i bdzie równie wykorzystywana w cywilnych systemach radia programowalnego. Powodem tego jest fakt, e liczne, wiodce w wiecie firmy zostay zaproszone do wspólnego opracowania standardu architektury SCA, który nie jest specyfikacj systemu, ale jest zbiorem zasad i regu wytyczajcych projektowanie systemu w celu osignicia podanych wyej celów. Dokumentacja SCA zawiera wic podstawow specyfikacj architektury oprogramowania, suplement dotyczcy bezpieczestwa, zasady tworzenia interfejsów aplikacji API (ang. Application

Program Interface) oraz dokumenty uzasadniajce [6].

Struktura oprogramowania SCA definiuje rodowisko programowe i specyfikuje usugi i interfejsy, których uywaj aplikacje. rodowisko programowe skada si przy tym z: systemu operacyjnego czasu rzeczywistego, struktury rdzeniowej (ang. Core Framework) oraz oprogramowania poredniczcego CORBA (ang. Common Object Request Broker

Architecture) [3, 6], które suy do komunikacji obiektów rozproszonych. Podstawowym

celem oprogramowania CORBA jest umoliwienie komunikacji midzy odlegymi i niekompatybilnymi systemami, pracujcymi na rónych platformach sprztowych i programowych. Architektura oprogramowania CORBA pozwala uproci proces tworzenia aplikacji rozproszonych w Internecie oraz w sieciach korzystajcych z wielu rónych protokoów [5]. Oprogramowanie CORBA wykonuje funkcje realizujce poczenia midzy obiektami dostarczajcymi usugi, a obiektami korzystajcymi z tyche usug. Elastyczno tej technologii umoliwia stosowanie dowolnych protokoów komunikacyjnych, korzystanie z dowolnej platformy systemowej oraz posugiwanie si praktycznie kadym jzykiem programowania [6].

rodowisko programowe narzuca ograniczenia projektowe na aplikacje dla zapewnienia wikszej przenonoci z platform programowych zgodnych z architektur SCA do innych platform. Polegaj one na wykorzystaniu specyficznych interfejsów pomidzy struktur szkieletow i aplikacjami oraz ograniczeniu wykorzystania systemu operacyjnego. Architektura SCA okrela ponadto moduy funkcjonalne zdefiniowane w suplemencie API. Definiuj one interfejsy programowe pomidzy rónymi zbiorami funkcji okrelajcymi aplikacje. Takie moduy uatwiaj wielokrotne wykorzystywanie tych zbiorów funkcji i sprzyjaj elastycznoci projektowania [6].

Struktura szkieletowa architektury jest koncepcj wyznaczajc rdze zoony z otwartych, programowych interfejsów i profili, które realizuj operacje rozmieszczenia, zarzdzania i komunikacji pomidzy zbiorami funkcji, wyznaczajcych aplikacje w systemie cznoci opartym na przetwarzaniu rozproszonym. Ponadto cz interfejsów moe by wykorzystana przez aplikacje nienalece do struktury szkieletowej oraz przez producentów sprztu. Struktura szkieletowa tworzy wic baz danych na podstawie zbioru profili znanych jako domena profili (ang. Domain Profile) i dostarcza j do uytkowania w systemie [6].

Nowoci w tym rozwizaniu jest uycie koncepcji zorientowanej obiektowo, równie w opisie struktury sprztowej. Koncepcja ta, wykorzystywana dotychczas w projektowaniu oprogramowania, zostaa zastosowana do zdefiniowania bloków sprztowych

realizowanego systemu. Pierwotnym celem takiego podejcia do struktury sprztowej bya potrzeba wszechstronnego okrelenia i opisania interfejsów i atrybutów poszczególnych sprztowych elementów systemu. Zgodnie z tymi opisami, producenci sprztu mog dostarcza dodatkowe moduy, a projektanci oprogramowania mog identyfikowa moduy sprztowe o konkretnych waciwociach dla okrelonych aplikacji [6].

Blok w.cz. Oprogramowanie modemowe niezgodne z oprogramowaniem CORBA Oprogramowanie modemowe Adapter modemowy Oprogramowanie sieci i cza logicznego Adapter bezpieczestwa Oprogramowanie bezpieczestwa Adapter bezpieczestwa Oprogramowanie sieci i cza logicznego Adapter I/O Oprogramowanie I/O Oprogamowanie bezpieczestwa niezgodne z CORBA Oprogramowanie I/O niezgodne z CORBA

Interfejsy struktury szkieletowej (logiczna magistrala programowa)

Sprztowa magistrala czci radiowej Sprztowa magistrala I/O Warstwa usug rodowiska CORBA

Warstwa usug struktury szkieletowej Warstwa systemu operacyjnego Warstwa sieci i usug interfejsów szeregowych

Warstwa magistrali

Warstwa usug rodowiska CORBA

Warstwa usug struktury szkieletowej Warstwa systemu operacyjnego Warstwa sieci i usug interfejsów szeregowych

Warstwa magistrali I/O API API sieci i cza logicznego API sieci i cza logicznego API bezpieczestwa MAC API Oznaczenia

API - Application Program Interface I/O - Input/Output MAC - Medium Access Control

Rys. 3. Architektura oprogramowania terminala ruchomego w technologii SDR [6] Architektura SCA definiuje cz programow i sprztow na rónych poziomach hierarchii i precyzuje szerokie moliwoci wielokrotnego wykorzystania i przenonoci oprogramowania. Cz programowa opiera si na modelowaniu obiektowym gównie w strukturze szkieletowej jako integralnej czci rodowiska operacyjnego. Ograniczenia projektanta oprogramowania nakadane przez architektur wynikaj z uycia interfejsów i struktury oprogramowania, a nie ze sposobu implementacji realizowanych funkcji. Dziki temu innowacyjny projekt, lub jego cz , moe by wielokrotnie wykorzystany w rónych implementacjach. Taka architektura wyznacza zasady funkcjonowania systemu otwartego. Specyficzne wymagania implementacyjne mog rozszerza ten zbiór zasad, zwikszajc moliwoci wielokrotnego wykorzystania pewnych czci oprogramowania wewntrz i pomidzy domenami. Interfejsy i zasady, które definiuj zgodno z architektur SCA, s integraln czci specyfikacji. Wybrano je w celu zwikszenia moliwoci przenoszenia, wspópracy i konfiguracji oprogramowania oraz sprztu, pozwalajc nabywcy na elastyczne adresowanie wymaga i ogranicze domeny [6].

Do graficznej reprezentacji interfejsów, ukadów, uytych przypadków i diagramów wspópracy architektury SCA jest wykorzystywany zunifikowany jzyk modelowania

UML (ang. Unified Modelling Language), okrelony przez zespó OMG (ang. Object

Management Group). Do definiowania interfejsów SCA jest uywany jzyk definicji

interfejsu IDL (ang. Interface Definition Language), równie okrelony przez OMG. Jest to niezaleny jzyk programowania i moe by kompilowany np. w jzykach C++ i Java. Oprócz tego wykorzystuje si równie jzyk XML (ang. Extensible Markup Language). Zastosowano go w profilu domen do identyfikacji waciwoci oraz lokalizacji urzdze i komponentów oprogramowania.

Architektur oprogramowania terminala ruchomego przedstawia rys. 3 [6]. Do

gównych korzyci tej architektury naley wykorzystanie komercyjnych protokoów, oddzielenie aplikacji szkieletowych od innych aplikacji poprzez wiele warstw otwartej, komercyjnej infrastruktury programowej oraz wykorzystanie architektury CORBA w celu zapewnienia moliwoci wielokrotnego wykorzystania, skalowalnoci i przenoszenia aplikacji.

Jak wida na rys. 3 architektura oprogramowania ma struktur warstwow [2, 6]. Najnisz warstw w strukturze oprogramowania jest warstwa magistrali. Architektura programowa jest zdolna funkcjonowa w oparciu o róne komercyjne architektury magistrali. rodowisko operacyjne obsuguje bowiem mechanizm transportowy, który moe zawiera mechanizmy detekcji i korekcji bdów na poziomie obsugi magistrali. Przykadowymi magistralami moliwymi do zastosowania s magistrale: PCI, CompactPCI, Firewire i Ethernet. rodowisko operacyjne nie wyklucza wykorzystania innych magistrali [6].

Kolejn warstw jest warstwa sieci i usug interfejsów szeregowych. Architektura programowa wykorzystuje równie komercyjne programy do obsugi wielu interfejsów szeregowych i sieciowych. Moliwymi interfejsami sieciowymi i szeregowymi zastosowanymi w architekturze SCA mog by : RS-232, RS-422, RS-423, RS-485, Ethernet i IEEE 802.x [6].

W dalszym cigu zostan przedstawione pozostae warstwy oprogramowania. x Warstwa systemu operacyjnego.

Architektura programowa zawiera wbudowane funkcje systemu operacyjnego czasu rzeczywistego w celu zapewnienia wielowtkowej obsugi aplikacji. Architektura ta wymaga standardowego interfejsu systemu operacyjnego dla usug systemowych w celu uatwienia przenoszenia aplikacji. Przewiduje wykorzystanie systemu operacyjnego POSIX (ang. Portable Operating System Interface) [2, 6], który jest akceptowanym standardem przemysowym. System operacyjny POSIX i jego rozszerzenia czasu rzeczywistego s kompatybilne z wymaganiami obsugi architektury CORBA [2, 6].

x Warstwa struktury szkieletowej.

Warstwa struktury szkieletowej skada si z bazowych interfejsów aplikacji, które mog by wykorzystane przez wszystkie aplikacje. Zawiera te szkieletowe interfejsy sterujce, które zapewniaj sterowanie w systemie. Ponadto zawiera interfejsy usug szkieletowych, które obsuguj zarówno aplikacje struktury szkieletowej jak i pozostae aplikacje. Skadnikiem warstwy struktury szkieletowej jest równie domena profili, która opisuje wasnoci urzdze i oprogramowania w systemie [6].

x Oprogramowanie CORBA.

Oprogramowanie CORBA jest struktur wieloplatformow, która moe by wykorzystana do standardowych operacji typu klient/serwer, gdy uywamy przetwarzania rozproszonego [6].

x Warstwa aplikacji.

Aplikacje wykonuj funkcje komunikacji z uytkownikiem i zawieraj przetwarzanie sygnaów na poziomach warstw modemu, cza oraz sieci. Realizuj równie midzysieciowy dobór drogi i zewntrzny dostp I/O. Aplikacje korzystaj z interfejsów i usug struktury szkieletowej. Bezporedni dostp aplikacji do systemu operacyjnego jest ograniczony przez usugi opisane w specyfikacji profilu POSIX. Funkcje sieciowe, które mog by implementowane poniej warstwy aplikacji, takie jak komercyjna warstwa IP, nie s ograniczone profilem POSIX, jeli s umieszczone w przestrzeni jdra systemu operacyjnego [6].

x Adaptery.

Adaptery s urzdzeniami i zasobami programowymi wykorzystywanymi do obsugi skadników struktury oprogramowania niezgodnych z oprogramowaniem CORBA. Adaptery s uywane do realizacji translacji informacji pomidzy zasobami programowymi lub sprztowymi zgodnymi ze standardem CORBA i zasobami nie pracujcymi wedug tego standardu [6].

4. PRZYKAD PLATFORMY SPRZTOWEJ DO

REALIZACJI RADIA PROGRAMOWALNEGO

Przykadem platformy sprztowej do realizacji radia programowalnego jest Small Form Factor SDR firmy Lyrtech RD [7]. Skada si ona z trzech gównych bloków, zrealizowanych na trzech poczonych ze sob pytkach drukowanych. Blokami tymi s: Modu radiowy (RF), Modu konwersji danych oraz Modu cyfrowego przetwarzania. Modu radiowy zosta wyposaony w dwie anteny, dziki którym mona nadawa i odbiera sygna radiowy. Widok caego urzdzenia przedstawia rys. 4. Platforma jest urzdzeniem o niewielkich rozmiarach zawierajcym wszystkie komponenty sprztowe niezbdne od realizacji urzdzenia nadawczo-odbiorczego w technologii radia programowalnego.

Rys. 5. Schemat blokowy przykadowej platformy sprztowej radia programowalnego [7] Schemat blokowy platformy sprztowej zosta przedstawiony na rys. 5. Modu cyfrowego przetwarzania sygnaów (ang. Digital processing module) skada si z dwóch gównych elementów: matrycy FPGA Virtex-4 firmy Xilinx i procesora TMS320DM6446 SoC firmy Texas Instruments. Procesor ten zawiera w jednej obudowie ukadu scalonego procesor sygnaowy DSP (ang. Digital Signal Processor) i procesor ogólnego przeznaczenia GPP (ang. General Purpose Processor). Procesor moe korzysta z pamici SDRAM DDR2 o pojemnoci 128 MB i pamici flash o pojemnoci 1 GB. Modu cyfrowego przetwarzania zawiera równie interfejsy: RS232, USB i Ethernet. Zawiera równie kodek stereo, dziki któremu moliwe jest podczenie suchawek, mikrofonu i zewntrznego róda dwiku. Poza tym zawiera równie przyciski, których funkcje mona programowa oraz diody LED informujce o stanie pracy elementów moduu. Modu konwersji danych bdcy drugim moduem platformy sprztowej poczony jest z moduem cyfrowego przetwarzania specjalnym zczem (ang. Data conversion module

expansion connector). Modu ten zawiera matryc FPGA Virtex-4, dwukanaowy

16-bitowy przetwornik cyfrowo-analogowy DAC5687, dwa 14-bitowe przetworniki analogowo-cyfrowe ADC5500 oraz wzmacniacze o programowanej wartoci wzmocnienia. Modu radiowy w wersji low-band moe pracowa w pamie 200 MHz-1 GHz z szerokoci kanau 5 MHz lub 20 MHz. Wersja high-band moduu radiowego

moe pracowa z takimi samymi szerokociami kanau w pamie 1.6-2.2 GHz. Szeroko kanau i czstotliwoci zarówno dla kierunku nadawania jak i odbioru mog by zmieniane w sposób programowy. Obie wersje moduów radiowych zawieraj bloki up-konwerterów przenoszcych sygna z poredniej czstotliwoci (30 MHz) na waciw czstotliwo radiow, bloki down-konwerterów realizujcych operacj odwrotn oraz odpowiednie filtry.

Przedstawiona platforma sprztowa umoliwia uruchamianie i testowanie oprogramowania realizujcego nadajnik i odbiornik w technologii radia programowalnego. Oprogramowanie napisane i skompilowane na komputerze klasy PC moe by wprowadzone do procesora i matrycy FPGA poprzez interfejs sieci Ethernet i uruchomione na sprzcie realizujc nadajnik i odbiornik dla danego systemu cznoci radiowej. Moliwa jest programowa implementacja caego toru nadawczo-odbiorczego z operacjami modulacji/demodulacji, kodowania/dekodowania kanaowego i ródowego, szyfracji/deszyfracji. Dziki duej szerokoci kanau (5 MHz lub 20 MHz) oraz duej mocy obliczeniowej moliwa jest realizacja interfejsów radiowych DS-CDMA, FH-CDMA i OFDM stosowanych w nowoczesnych systemach cznoci radiowej.

5. PODSUMOWANIE

Technologia radia programowalnego umoliwia szybk zmian waciwoci sprztu i dostosowanie go do aktualnych zastosowa. Szeroki zakres wykorzystywanych rozwiza systemowych w zastosowaniach transportowych powodowa konieczno stosowania duej liczby rónorodnego sprztu umoliwiajcego czno radiow. Technologia SDR umoliwia wykorzystanie tego samego sprztu, z odpowiednim oprogramowaniem, w rónych, czsto odmiennych zastosowaniach. Dodatkowo moliwo atwego, programowego upgrade’u waciwoci sprztu pozwala duej wykorzystywa urzdzenia. Programowa architektura oprogramowania (SCA), opisana w referacie, wykorzystujc sprawdzone i uniwersalne rozwizania, umoliwia atw przenono oprogramowania, które moe by instalowane i uruchamiane na sprzcie zgodnym z t architektur, wyprodukowanym przez dowolnego producenta.

Opis platformy SFF SDR pozwala pozna budow sprztu, na którym mona realizowa urzdze w technologii SDR. Oprogramowanie testowane i uruchomione na takiej platformie, w zaprezentowanej w referacie wersji laboratoryjnej, moe by przeniesione i uruchomione na podobnym urzdzeniu w wykonanym w wersji komercyjnej, odpornej na warunki atmosferyczne i moliwej do zamontowania np. w pojazdach.

Bibliografia

1. Harada H., Prasad R., Simulation and Software Radio for Mobile Communication. Artech House London 2002.

2. Marczak A., Katulski R. J., Stefaski J., Technika radia programowalnego. Przegld Telekomunikacyjny, Nr 10/2004.

3. Mitola III J., Software Radio Architecture Evolution: Foundations Technology Tradeoffs, and

Architecture Implications. IEICE Trans. Commun. June 2000.

4. Mitola III J., Software Radio Architecture. Wiley & Sons 2000.

5. Sawerwain M., CORBA Programowanie w praktyce. Wydawnictwo MIKOM, 2002.

6. SCA V3.0, Software Communications Architecture Specification, Joint Tactical Radio System (JTRS) Joint Program Office, August 2004.

7. Small Form Factor SDR Evaluation Module/ Development Platform User’s Guide, Lyrtech 2010. 8. Stefaski J., Gajewski S., Marczak A., Radio rekonfigurowalne programowo w systemie UMTS.

Elektronik nr 11/2001.

9. Wesoowski K., Koncepcja Software Radio i jej znaczenie dla rozwoju radiokomunikacji ruchomej. Mat. Konf. Krajowej Konferencji Radiodyfuzji i Radiokomunikacji KKRR'1998, Pozna 1998

10. Wesoowski K., Krenz R., Software Radio – Technologia przyszych systemów radiokomunikacji

ruchomej, Mat. konf. Krajowej Konferencji Radiokomunikacji Radiofonii i Telewizji KKRRiT’2000,

Pozna 2000.

SOFTWARE DEFINED RADIO TECHNOLOGY IN TRANSPORT APPLICATIONS Summary: Software Defined Radio (SDR) is a modern solution for the implementation of devices in various types of radio systems, including for transport. The paper presents issues concerning the implementation of the concept of the SDR. Describes the software and hardware platform of such a solution. The paper presents the construction of the hardware platform for the implementation of a programmable radio.