PE310ME
B CTaT&e ODHCaHbl TpH reHeTJf'łeCKJf pa3HbiX TJłDa MHO~eHOB&IX pu<t><>B&IX oca~KOB H3 3ana~Horo PacTO'Ia. IIepBbl~ TJfD - PHcPbi C 6oraTO~ MHKpo- Jf MaKpo-ct>ayHO~, rnaBHblM o6pa30M Jf3BeCTKOBbiX BO~Opocne~
po~a Lithophyllum "oce~n&IX MonmocKOB Vermebidea 3TH PHcPbi xapaKTePH3YJOTCH CMbHO~ CJU!Ce~HMeH
Ta~JfOHHO~ ~eMeHTa~ue~ " 6on:&wHM Konu•IeCTBOM ,,.interna;]. sediments". BTopo~ THD-YCTPH~OBbW PHcP
H3 3~3exoBH~ - cno:meHH&m BH~OM Ostrea "cochlear" (Poli). 06a 'fJfUa 06pa30BaJIJfCb B COBCOM MeJIKO~ HOp-MaJibHO~ MOPCKO~ Cpe~e. Tpe~ THI'! - 3TO PHcPbi CJI0:1KeHHbie CMbHO UOpHCTbiMJf Jf3BeCTHHKaMJf, npO-~KTaMJf MHOrOCTOpoHHe~ ~eHTeJI&HOCTJf CHHJfą 0HJf 06pa30BaJIJfCb B MOpCKO~ cpe~e C cPJf3HKO-XJłMJf'łeCKJf MJf napaMeTPaMJf pa3HbiMJf OT HOpMaJibHbiX. HM CO-nyTCTByeT O~H006pa3HbW COCTaB MJflfpO- Jf
MaKpO-ct>ayH:&I. .
TADEUSZ M. PERYT Instytut Geologiczny
WYKSZTAŁCENIE MIKROFACJALNE DOLOMITU GLOWNEGO
W
POł..NOCNEJ CZĘSCIMONOKLINY PRZEDSUDECKIEJ
W rzbiomiłru cechs'L'tyńskim występowanie S•trefy barierowej dolomitu głównego, oddzdelającej strefę lagunową od obwartego anorrz;a, częslto wiąże się ge-neltycznie z Qbecnością wałów aailiydorytowych rwerry (1, 3, 5, 6, 12, 16, 17). Na obszarze prrLedsudeckim wały lta·kie występują l{)lka[nie, prz.ede wszystkim w północnej JEtgo oz.ęścd, gdzie ceoh<yn ~<YZJnano otworami wiertniczymi dqpiero w ostait.nich łatach. Lokaline rwy&t~01wanie rwałów aallhydryll:owycll werory pawCliduje nieco odmienne wykstałcenie paleQgeog· ra-ficzme d.ooomi!tu głÓWIDego na obszarze prrz;edSJUdeckim. Chodzi ltu przede ~WSLystkim o ;wystEWOWanie strefy barierOWej. Kooc~a istnienia ciągłego systemu ba-rierowe;go (7, 8, 9, 15) :ws!l:ała zakwestionowana prrez autora (10), lk.tóry uznał, że badery (r<>ZIJIIlliaale jalko obszary '7Jdominowane przez on•kolilty) rwYs;łępują po-między CY'binlką i iKJrosnem Odmańskian, na południe od Wols?ltYIDa oraz poan:iędz.y Rawi~ i Grabowern. AIDaJiza n·owyoh materiałów z pół.nOCIIled części mono-kliny :przeds·udeckiej, poczyniona w linstyltucie Geo-Iogic:z.nYJm w ramach opracowywania cecłlsz.tylllJU prze-L zespół pod ikieroWilliobwem R. WagneTa, poowala na uz~ełniende i aktuanilzacdę istmi~ącego Olbraoo roz-woju sedYJmentacji na obszarze pt"Leedsudecltim.
Matteriał do badań pochodził z rwierceń wykona-nYJeb przez Zjednoczen·ie Góor·nict.wa Nafltowego i Ga-Z.()Willictwa ora:z. Ln&y:tu't Geologiozny. Wstępne eks-perty:z.y IPet.rQgrafio:z.ne wylkooali: mgr K. Dudzińska i mgr S. Wolny (Zakład iP.asa.ukiwań Na!ty i Gazu w Ziellon~ Góme) oraz ~ L. iPiątkowska (Kombi-nat Geołogix:?Jny .,Północ" - :Warszawa).
WYKSZTAŁCENIE DOLOMITU GŁOWNEGO Nadc:z.ęs·ts:z.ymi typami mikrofacjamymi w skałach
. dolomitu głównego mOIDokliny przedsudeckiej są: mi- · kryty (oraz sparryty pow&tałe nierwąttplirwie w wyniku neo.rnorfizmu agradacyjne,go 'IIIIK:ześniej istniejącego mik.ryt.u), onkolity oraz mikryty laminowane mate-riałem tery.geni~ym (10). Są to naac:z.ęściej dolomDty. W fPÓłiDOCned C'Lęści m<lt'ldklliny dość crr..ę6to rwystępują
także wapienie sparytowe, ze stosunkowo ,n:ad,kimi reliktami pierwotnej srt.ru!Qtury skały. Wapienie te
powstały IW IWYIDilru kalcytyQCji dolomiJtu (10). iPrzed-stawiooa poniżej cha.ralkteryetyka mikrofacjama do-lomiltu głÓWillego 'W półiDOCIDej części obszaru przed-sudeckiego opa·l'lta jest na .wyrokach badań 40 pro-filów otworów wiertni-czych (por. ryc. l), nie licząc profilów z rejonów: Cylbinki, K.r{)Sna Odrzańskiego, Ryfbaków i SulechOIWa, opracowanych wcZieŚID.iej (10).
W otworze Gorzów WJkp. IG l rwystępują dolo-mity o zawartości poniżej l 0/o części
nier<liZ.puS2:czal-nych w d.olnej części profiłu i około 8'/o w górnej
c:z.ęści Są lti> przewarstrwiająoe się pelmikryty (ryc. 2) i onkoliJty {składające się głóWillie z gruzełków), za-wierające ndekiedy muszle małżów i skorupki
glomo-UKD 551.736.3.022;551.836.3:551.351;551.243.22(ł38-12)
spir. Zbliżone wyksatałcen.ie db6erWUiie s·ię taue w
profilu <lltWOII'U Pniewy l. W spągu rwys.tępu~ą tam mikcylty daminorwane maJterlałem rt;erygen.i.c:z.nym, na-tQmiaslt
w
środ1kowej d górnej części profi!lu - anko-lity i spa~ryty poonkdLitowe przewa.rsotwiane pelmi-krytami. Na uwagę !ZaSŁug·uoje stwierdzenie intraklas-tów (o średnicy do J. cm)w
str<l!PaweJ crz.ęści pro-filu. Obecność intraklastów oraz ankolitów przema-wda za płytJkaścią tego reóonu, Jalk ~ró'WIIllież ~rejonu obworów: ·By:tyń 2 i Obrrz;yp;lko l, na dile poamala są<Wć analli:z.a skąpego maJtarialu it'dzel:lio.wego. W otwone Byltyń 2 n:łzeń pochodzi ze spąg.u profilu. Stwierdzono.
tam
dolomLty !i magnezy;ty. zawierająceokoło 1°/o C'Lęści. nder~srr.cza.Ln~h, rwyk:M.tałcone ja-ko oolity (q>rócz ooidów wśród aillloch.emów stwier-d:z.ono również naskorupienia 8llgowe oraz r:zadkie otwomice joednoserygne) oraz spa.rylty pooolliowe lub poonikolitowe. Z kolei rw obwor.:z. ·Ch.rzypsko 1 na-wiencooo ty«ko stropową część dołorniJW głównego. Stwierdzono tuitaj wapiEillie, miejscami wapienie do-lomityczne, o :z.awa.r.tości pooiżej 0,6'/o c-zęści niero:z.-puszczaJnych, rwy>ks:zltałcone jako spa.ryty poonkoli-towe.
Podsumowuj ąc należy stwderdeić, Iże na obsarze ciąglnącym się pasem od Gorzowa Wilk.p. przez Obrz.ypsk'O do Pniew i Bytya1ia panorwały warunki dość płytkowodne, o stosunkowo wysdcim .reżimie hydr.odynam.icmym, typowe dla i"ÓWilli płytkiego
~fu. .
Ódmiennde wyks:z.tałcony jESt dool.<Xmi.t głÓ'Wlny na obszarze ciągnącym się od Drogomina i Sulęcina przee Międz.yllUCz do Nowego Tomyśla i skręcającym tu•tad w kieru.nku polu.dniOWYJill, abelimując rejon Podmak.la, Zbąszynia i Wil~ (ryc. 3). Regon too cechuje się ball'ldeo d·użym ·udziałem dolomitów roko-litowych w profiiLu, a także ~a7Jllje mi~scami, w pabłiżu Drogamilila i Sulęcina, obecność siklej eroz.ji śródfo.rmacY:jnej. W rejonie Międz.yoiTZecza cały profil tworzą Olnlkolity siJnde zneomorfizawane, zwłaszcza rw otworze Międzyrzecz 2, miegscami są to spa.ryty poonkoldtowe. W dolned ~ci profLLu wśtród form onkoidowych przewarżadą
!WtaJ
ODkoidy właściwe, na-tooniast w górnej - ot007Jki algowe (.rYJe. 3).Podobnie wyksz.tałoone są profiłe Zbąs:z.ynia (ryc. 3) d Podanok!la; w tym drugim otworze w spągu wy-s~e milkrofauna małżoracU«>wa i otwornicowa (stwierd:z.oiDo o.twornice z. ll"'dzajów Ammove1"tella, Ammodiscus i Nodosaria). W profilu otworu Wilcze róWIDież zdecydowande dominują onk<>lLty, pr:z.ewa,r-stwiooe w dole górned części dool.omitu głóW!n~o za-ilonymi mikrytami (lfYJC. 3). W Nowym Tornyślu on-kolilty. bworz.oące około 2/3 IPfOfi·lu, rwyst~ują w gór. -nej i środkowej oz.ęśc.i, pod IDimi wystlp.llją mikrylty, a rw spągu - mikryty laminowane materiałem
" , " , - - - -
-,:---=__
• MyillfJórz f
1
/1/ll
i
l
3 Ryc. l. Szkic miqższościowo-paleogeograficzny dolo-mitu głównego w pólnocnej części monoklinyprzed-sudeckiej.
l - otwory wiertnicze, 2 - łzopacbyty dolomitu główne
go, w metrach, 3 - obszar wałów anhydrytowych werry, 4 - zasięg soli starszej Na 2 o mlą:tszości przeszło 200 m, 5 - obszar bariery lubuskiej, 6 - obszar głębokiego
szelfu, 7 - miejscowości.
Podolbne wytks'Zitah::enie stwierdz<>no w otwol'Ze Drogomin l, gdzie w spągu występują mikryty silnie zatlone, wy:żej miikrytty rz przewarstwieniami ooikoli-tów (w składzie form onkoid<>wych przeważają otocz-ki ailgOIWe o ś.rednicy d<> l mm) o miąż.sZ<Jści oikoło
l m, a IWyrżej Sjprurytty I!>Oonikoliitowe Kz formami on-koidorwymi o wielikości do 2 mm i rzadkimi małżo rac~ami) K,ryc. 3). Dolornilt głóWI!1y w cA.wor.ze Drogo-min l ma 35,0 on miąższości, nrutoiJnliaslt IW jpołOŻOIIlYIIll niedaJl.elko niego otworne D.rogomi.n 2 tylko 3,5 m. Jednooz.eśnde Jest on tultaj specyf.iK:Zinie wyks7ltałcony, w ,posta.c.i dolomitów mi®ry.torwych, IW dclle gr.uz.ełiko wych, wyżej z fragmentami skał węglanowych, jeszc'Zie wy:ż.eó gru~ełkorwych i
w
s'brOJpie ~aminowa ny.ch ma1terjalern /terygenicznym,Tak szybkie zmiany miąższości i trochę odmien-ne IWyksZJtak:enie miJlcrofacjalodmien-ne związane jest z ist-nien·iern wałów aJnhydry,torwych wer-ry oraz zróimi-cowanym tempem subsydencjoi. W przypadku podob-nego tempa subsydencji :doloonilt głÓ'W!Ily na dbszaaTLe
wałów cechuj e się !l'Illl1iejszą miąższością i ibardrziej
płytkowodnym wy~ksz.tałceniem. Jest rt<> dobne
wi-doczne jprrzede wszystkim w blisko IPOlo.żooyon od DrQg.OIJlina rejonie Sulęcina, który osta•tnio został
schrurakteryrowa111y przez K. Dyjaczyńskiego i J.
Pde-lę (4).
Na obszarze waŁu anhydry,t<l'Wego stwierdzono tu-taj, llliP· w oliworze Sulęc.in 3 (ryc. 4), iProfile, w kitó-rych przeważają <>nikohlty Kwś:ród furm onkoi.dowych w s.tropie przewarLadą onkoidy właściwe, dość c-zęsto występują taik:że worki onk<rlitowe, a w .spągu - gru-zełki) i tylko niekiedy w spągu pojawiają się mikry-ty, rzawierające z.re:sZitą dość częste on:koidy. W bli-skim sąsiedztwie wału a:nhyd~rytowego w spągu
wy-stępują .onkoli>ty (ryc. 5), a IW stro(Jjpie mikryty prze-warstwiane mikry·ty laonilnowan.e materiałem teryge-nicznym (ryc. 6), daik np. w otworze Sulęcina 8, (ryc. 4), J.ub też onikryty zailone, niekiedy laminowa-ne, •W dole, ankolitowe (z onkoidami rwłaściJwymi o śrOOtn.icy do l mm i z Liebea) IW górze i mikrylty
la-164
6 ® 7 20km
l''ig. l. Thickness-paleogeographic sketch of the Main Dolomite from northern part
of
the Fore-SudeticMonocline.
l - boreholes, 2 - isopachytes of Main Dolomite, in m, 3 - area of Werra anhydrite banks, 4 - extent of the Older Salt Na 2 over 200 m thick, 5 - area of the
Lu-buska barrier, 6 -deep shelf area, 7 - towns.
Ryc. 2. Pelmikryt. Otwór Gorzów Wlkp, IG l, głębo kość 3054,8 m. Plytka cienka, X 8.
Fig. 2. Pelmicrite. Gorzów Wielkopolski IG l borehole, depth 3054.8 m, thin section, X 8.
minorwane w najwyższej części .profilu, jak np. w otworze Sulęciln 6.
Najmniejszą miąższość dolomitu głÓ'Winego .w
re-jonie Sulęcina stwierdzono w otw.orze Sulęcin 7, gdzie wynosi cna 4 m; jednocześnie anhydryty werry
osiągają w tym profilu maksymalną miąższ-ość dla
tego obszaru (243 on). Dolomit główny jest tutaj r e-prezentowany przez dość zmienną serię mikrytów laminowanych oraz mikrytów z onkoidami,
zawiera-w
Drogot7Ji'n 1 << Międzgrzecz la < <<<
Nowy Tomf}ŚI 1 Wilcze 1
s
5km ,._.,
~DEm
3 4----
---s
-~ 5Ryc. 3. Przekrój przez strefę barierową dolomitu głów
nego na linii Drogomin 1 - . Wilcze 1.
1 - anhydryty, 2 - onkollty, 3 - pelmlkryty, podrzędnie
onkollty, 4 - mlkryty, 5 - mikryty zaUone, 6 - mlkryty warstwowane materiałem terygenlcmym.
Sulęcin J Sul~cin 8 Sulęcin 4
Ryc. 4. Przekrój przez doZomit główny (od strefy ba-rierowej do głębokiego szelfu) w rejonie Sulęcina.
1 - anhydryty, 2 - ankolity, 3 - mll«'yty z częstymi on-kaidami, 4 - mlkryty, 5 - mikryty laminowane
materia-łem terygenlcmym.
Fig. 4. Section through ·the Main DoZomite from the barner zone to the deep shelf in the Sulęcin area.
1 - anhydrites, 2 - onkolltes, 3 - mlcrites with numerous oncolds, 4 - micrltes, 5 - mlcrltes lamlnated wlth
terri-genous materlal.
jącycll okmlmhy miolm-yttów o śn"Eidn:icy do 2 cm świad czące o er074i ś,ródfomnacyljlllej. IPotwierdza to takie
W)'lksetałcende dol-omiltiu głównego w otworze Sułę
cin 5, przyległym do oib&za.l'lu walu al!lhydryttowego
wercy, pcmez obecnOIŚć IZiniennej serii brelooji wYJ)Itę pującej w strqpie; w Sikiladzie ak.rucllów Sitwierdrw-no mikryty, mikryty zailone oraz onkolity dwóch ty-pów (w !Pierwszym prz.ewa·żadą otoczki a&igowe, w
dl"~m - ankoidy właściwe). iPoza obszarem wału
allllhydl"yltow.ego w rejonie Sulęcdna dolomit główny
ma mią2is'zość około l5
an
i wyksaJtak:enie mikryttowe, przy azym w s-trQPie d liliekiedy w spągu występująmilklrylty laminowane maiteriałem terygeniemym (ryc.
4; por. 4).
Na polludlnie od pasa Sulęcin - Międzyrzecz, w rejanie Staropola i Lagowa, występują wapienie o
zawalrttości poni.żeó 5°/o części lllier~zallllych, wy-kszlta«:ooe Jako spa.rytty, w sp~u O.amil!lowane
ma-teriałem terygenicZlllym. lnitet11>retacja Pierwotnego
charałmeru osadu naJPOtY'ka w rtym przypadk.u Zlllacmc
trudności. Z jednej strony w profi·lu Starqp<llla
sltwier-Fig. 3. Section through barrier zone of the Main Do-Zomite along the Drogomin 1 - Wilcze 1 Zine.
l - anhydrltes, 2 - onkolltes, 3 - pelmlcrltes and, so-metlmes, onkolltes, 4 - mlcrltes, 5 - clayey mlcrltes, 6
-mlcrites stratlfled wlth terrlgenous materlal.
d:wno dolomilkiryt llamillloW3111Y malteriałem teryge-nicznym, co sugerowałoby pierlwlatnie mik.rytowe wy-kształcenie dolom91tu gł~o, rma111e z Jinyoh częś
ci równi płytkiego szelfu (patrz niżej), z drugiej zaś wśród sparytów Lagowa stwierdzono w górnej częś
ci pl'1ofilu W}'ll'8Źne relilkty foMl onlroidowych, co s·
u-gerował.otby on.koldltową genezę
gómed
częścipro-fiłu.
Na ~cll6d od st.refy onkoLitowed Nowy Tomyśl
- Wiłcze w.ystępuje strefa podw.y.żsrronyc.h miąższości
dolomi<t:u głównego (.por. 3). Jak stwierdz011o wcz.eś
niej (10), domillludą
rb\lltad
m~rytl;y .i spa.ryty,ndekie-dy laminowane materialam terygenicznym. ~Y czym
loltaln.ie w spągu ®Ot;ylk:a się ;iaWraklasty
o
średndcydo 4 cm. Z kolei na 'W$Ohód od Sitrefy Nowy
To-myśl - Wilcze występuje dość szerOka strefa (okolo
40 km) o sto&mlk:owo małych waha.n•iac.h mią.żsulśei
(por. ryc. l) i charcW!terystycZlllym wyk:sztalcen:iu
mi'krofacjaiLnym. W profiLu dormnoują lturtaj dolornMy mikrY'towe o ozawart<J6ci IPOililżeó l 0/o części
nderorz:-pusZJCZaiLnych, w spągu zwydcle silLnie laminowane
(zawartość części nierozpuszczalinycil do 27ł/e, zwykle
około 3ł/o), a:arwierające n.ielciedy otwornice i
małż9-rac:zllci, sporadycZlllie a.:aś - łll$Zy.wioły (ll"yc. 7).
Neo-mom:mn
agra.dac)"jny .i .ka&lcyrtyrLaC!ja powodują, że wspąg.u wy&t~ą rwapienie sparytt.owe, l"UUdko są to s.pa.ry·ty poonikoliltowe (l!liP. w otwoTZe Kościan 1).
Dla mterpretaCiji środow.iskowej tEigo obszaru
du-że 7dlacz.ende :miały badania milkrofacjalne otwOil'U Udam l, w lktóryoh qprócz autora I\1Cze$t.niczyt mgr
T. s. PiątikowSiki. stwierdirono lbul;ad masowe wys.tę
powame niestrornartdM!tawych alg sialicowych,
któ-rych włóklila lUkładalą się zgodnie z wa.rs.twOW84liem
skały (ryc. 8). Nalleży podkreślić, że nawet stOSUII:l-kowo słabe procesy neoanGl"ficme zacierają obecność
tych • i cała Sikaia wydaje eię być
bezstl1lllkltural-nym mikrYttern ·{pojęcie midm"ylt ,używane jest wtaj dla ska~. w lktórych rtiaa-na rw~ów madą śred.nicę mnieószą lndż 0,03.1 mm - por. 10).
WSC!hodll:li
skirad
pólinoonej części llllOlloklin.yprz.ed-sudec:kiej, na wsc·hód od ~illlii Rokiebndca l - Klę
ka la, ceclbuge się obecnością dOlomiltiU głÓ'WII:lego o
małej miąiJSzości, z :reguły poni.Ud J.O m Gl"H duią zmiennością anitk.rofaqjaLną. W otworze Rokiebnica l
występudą 'Wa(pienioe, mieóscaani. wapienie dolomi!tycz-ne,
o
~ZaWartości części n.ierozpuszczalll!lyoh około 5°/o, wykształcone jako S~PUY,tyw
s.pągu, wyżed - pel-mikryty ,z dużą Hością otwo.mic jednoseryjnyoh, aw sttrqpie wystQPuoą sparrytty :z.aUooe d warstwowane
Jnafteriałem lterygenimmym, zawierające liliekiedy re-litkrty :pelmilklrytl;ów. Zlblilżooe wybztalx:enie
mtkrofa-Ryc. S. Onkolit z dolomitu głównego re;onu Sulęcina.
Otwór Sulęcin 8, głębokość 2926,3 m. Płytka cienka, X 7.
Fig. S. Onkolite from the Main Dolomite from the
Sulęcin area. Sulęcin 8 borehole, depth 2926.3 m, thin section; X 7.
cjaJane mają prof.ile otworów Siekieriki Wdelkie l i
Siekiertki 3, PNY czym różnią się one zawartością
części nierozpusu:zailinyoh (mndej nirż; 1°/o w
Siekier-kaCib Wdelkich l i od 8 do 350/o w Siek.iei~kach 3).
Profi·l otworu !Ka-lede l jest ·r.ea>rezento.wany przez
zaiilone wapienae millm"ytow.e, miejscami W&".stwowa-ne materiałem terygeniCIZillym, przy C·zym w S((>ągu występują dOlomny pelmikry;towe z otwornicami
jed-nooerY!invmi. . .
Dalej na połud!niowy woohód rw T.ejonie Wrześni.
abserw.lJije s:ię dwa podstawowe typy wy.ksaJtałeenia
dol.arniJtu głÓWillego. &rwsz,y ,typ, spatikany rw
otlwo-racll Czesozewo IG [ oraz Gru.ndy Górne IG l,
ce-chlJije ~ię dboon<lŚICią ,bioliltY'1/>'W a].g.cłwych (o miąż
s:oości 30 om w cn.e;zewU.e liG J. d 4,0 m rw G;r,UIIldach
Gó.mycll JG ·l) w s.pągu oraz milkJ'y!tów z
przewar-stwiendami biomiiklryltów i onkolLtów rw górnej części
profilu. Zawa.r:tość IC:Zęści nier074PU5z.cza1nych
wyno-si ~ 40fo w :bi<lllity,tach i zazwyozaa przes-zło 20'/o
w mi.k:ry,tach z wy.j~em ich stropOIWej części,
za-wierającej - podobnie jalk IPr.zewamtwiEI!llia
ondtol.i-tów - około
70/o
części niero~uszczałn.ycll. Drugi typwyikutakenia d<lilomitlll głównEgo w .rejonie •Wm.e!śni,
S/trwierdzolly w Soku l oraz we W.rrześcni IG l (przy.
czym w otworze tym rozeń poohodzi. wyłącznie ze
spągu dolamiitu głÓ'Will~o), cechuje dbeoność wyłącz :nie mdJkrYtów oraz milkTylt.ów lamil!lowanydl
materia-łem terygenicznym.
UWAGI PALEOGEOGRAFICZNE
Biorąc pod lll!Wagę WY'kis~łcenie dol()I!Ililtu głów
nego .i u'W7®lędniając późniejsrz.ą, przypadającą na
dklras sedymentacji wyżs'Zych ,poa:iomów stass:Wrtu,
ewOO.ucję IZbiomilka na obszarze przedsudeokirn, w półllloonej części mondlddiny przedsudeckiej wy.różnić
rno2Jna dwie ~ednos!tki pall.eogeoera.ficrzlne; ply;tki szelf
i gł~l;loki sz.e!Jf (rY'C. 1). Na Obszalrz.e płyttkietgo szelfu można wy.różn.ić, podobnie . dalk w illllnych częściach
7Jbicmndlka d<lilomilt.u głów,~rego (Jpor. 3), ki.JJka stref:
. barierową, !IJil'TLediballierową, il.a@unową oraz równi płyt
kiEtgo SQ:el;fu. Zasady wydzieleń oraz ogóllną
oha.ra'k-·terystyikę podano
w
ilnlnej pracy (3), dilaltego teżpro-blem ten nie !będzie
ltA.itad
omawiany. Podanez<>-9tal!lą IOOitomiast pewne cechy ·właściwe ,tyl:ko
oma-w.ialllemu obs.zarowi.
P.rzelbieg bardery •liubuskiej wytka:z;uJe dość ścisły
związek z wałem ain!hydry;torwym werry, jednakże
pozycja tej lbadery jest baii'Ci.z.o sTJCze,g~na. O Ue
Ryc. 6. Mikryt laminowany materiałem terygenicz-nym z dolomitu głównego re;onu Sulęcina. Otwór
Su-lęcin 8, głębokość 291S,S m. Płytka cienka, X 6.
Fig. 6. Micrite laminated with terrigenous material from the Main Dolomite from the Sulęcin area. Sulę
cin 8 borehole, depth 291S.S m, thin section, X 6.
j~ skrzydło zaclh.odnie (w rejonie Ryfbak6w) oddlz.iela
lagunę od obwartego morza, etwiet1d'Z<ll!1ego na NE
od Klroona OdrzańsGri~o (oten 019tatni rejon z.ootał
nieelaWillo mylnie z.ialterpretowany Jalko lagunowy
-por. 14), o tyle ~ obu st.ron wschodniego skrzydła
baoriery lubUSikdej -wyst~uJe otwaa1ty zbiornik
mor-ski. W re7Jlllltacie rola &rodorwisokowa ted cz.ęści
barie-ry Wbuskiej
de<
~lJII)e.Łnie odmienna od .iJnnycih barierdolomitu głóWine,go. Była to borwiem niewąlłpliwde
ba·riera morfologiczna, alle nie ograniczała ona iadnej
prz.ylletg'łlej części a.abiOl'IIlilka. IZ !tego lteż wz.ględu jes-t to .właściwie ~legła ;płycima w obrębie płytkiego
szeliflu, orómiąca się rtyi]lko wiele w.ięklsz.ymi
rozmiara-mi cd dość Uc7J!lych IPłY'Ci7J!l !WystęP'lldących w obrębie
równi płytkiego szelfu (np. w rejonie otworów
By-tyń 2, iP.nierwy l czy Ohmypsko 1), IPOindewatż lednak
wschodnie skrzydło bwriery lu'buskied stanowi
kon-tynuację sikrz.ydła zadhodlnieg<l, 'WYb2'lllliącego
typo-we cechy bardery, .w n·iniejszej ;pracy uznaino g-r:z.biet
onlkoliitowy iOrog<Jmin-iNowy Tomyśl--1Whlcz.e 'Za
ba-rierę.
Bariera llllbus•ka Otacza a: ltrzooh Slbran abl;za.r,
kit61ry w czasie sedymentacji utwo.rów dol.omLtu głów
nego ułegał siilinej wlbsydencji, co niewąt.pliwie mia-ło 21Wią'lledt taikJże a: :tek!tonilką. Należy zaznaczyć że
tendenC'ja do si!llnej sulbsydenojoi tego dbszar.u
zam.a-cz.yła się j,utż w Czet"Wonym spągowcu (po.r. 13). W
środkowej części omarwianego obszaru, w rejooie
Ośna-Swietbodzil!la ,(3), sulbsyd~a nie była
kom-pensowana przez sedymenltaoję, naitomiaslt blisko
bariery sedym'ertitacda k~sorwała su.bsydencję
prawie cał!kOIWicie (1rejon BabLmoot.\1 i Ka.r<gorwej) ~ub
częściowo (a:ejoo. Sta·rqpdla !i. Lagowa),
Baor.iera !luibuslka iku półnoonemu rwsohod·OWi .i
pól-nocy łagodnie prz.echodziła w równię pły!tkie,go szelfu,
za,pa4a~ącą pod niewie!Gdm lk~ w kier.lll!liku
cen-trum l'lJbiornika. Równia ita ~~e .równ.i.eż po
w1sohod.niej .&trocie · bariery, p.rz.y czym przejście od
bardery do a:ówni jest tuta-j dosyć szy:b~ie. Równia
pły;t'kiego ~u g.rarucząca od wschodu ;z: bJU"ierą łu bu&ką ciągn.ie się od samego lbr.z.egu Zbimmika dol<~
miltu głÓWillego.
SRODOWISKO SEDYMENTACJI
Wyik:s:lJtaroenie dolomitu głównego rw sitrefie płyt
kiego szelmu wl9ka7ll.l!je na sedymentację w środc
wisku
o
ipodwyaszanym zasolen<Lu (10). To podwyżSIPrzyda-.rierowa d-olomitu glówtnego w Polsce zachQd:niej. Na&, 1973, vol. 29, nr 4.
10. P eł1 y t T. M. - Cha.ra.k.terystyka mikrofacjalna
cechsztyńskich osadaw węglano.wych cyddoternu
piet'lwsz.etgo i &.ugiego na obsZM".z.e mortokliny przedsudeckiej. stud. ge(}}, pol., 1978, vo'l. 54.
11. B
o
nc
e 1t J. - Facies car.bonarties d'aniere re-cif dans l'Eodevonien du Nord-Est du Massif ar-moricai.n (Conltenitiln). &11. BRGM 1976, ser. 2,seat. l, nr l.
12. Richter-Bel'lnbu·rg G. - Ueber sailinue
Sedimentation. Z. dewls(:h. geol. Ges., 1955, vo.l.
104, n'l' 4.
13. Sokołowski J. - Oharak.teryostyka geologicz-na i strukt.ura·lna abszar.u iPrz.eds.udedkiego. Geol. sudetk:a, 1967, vol. 3.
14. SolkołoW:skd J., D.eozikowsiki Z . - ~mi.aaly
SUMMARY
'l'he paper \Pl'esetl:łs results of studies 0111 the microfacdes af !the Maial Dolom:ilte and lthe main features of pa!leogeo®raphy and sedimeruta.ry
enviroo-menit of nOXIbbern pail'•ts of tthe Fore-Sudetix: Mono-cline It aweaa-ed poss.i.ble to ltra.ce lhere two ·main paloogeogra.phic .units ~Y differ.IDg ifu'oan 0111e
aJno-ther :in mi.crofa.cioes deved~, i"e. lthose of deep
and shallO'W shelf. The farmer lis C'huamerized by
the !Pl'esence of tr~essive sedi.menltary cycle
whi.ch, nmder !the conditions of ~eaJted lack of
compenswon of sUibsidence by sedimenltation ·resul!ted in a marked ·illlm'ease in d~ of iŁhe .reservoir d'W1ing sedimentation of Malin Dalomi.te d~ts. Tlhe &hal-low Slhelf is characoterized •by a-egressive cycle of sedimEntatioo, especially welł-develqped. dn the
area
of lthe Lubuska iba.l'll'ier which, in lturn, .r.esulllted in the onset of s•upraliifltoral cooditions alt lthe end of seddmenlta.tion of Main Dol<mit-e deposits. Atltention shoold be padd to lthe exis.tence of tnWd .banks ~a
bilized by non-stromatolite blue-green algae in shal-low shelf plains stretchin.g ea&t of :the Lubuska ba.m'ier.
!układów stru4tturallnych główtnych fonma.c.ji
per-SI()ektyrwtnyoh Oil::lsza:ru przedsudeckiego Jako za-sadniczy czynnik decydujący o migxa.c,ji .i ak.u-mulaoji w~owodoraw. Nal!ta, 1977, vol. 33, II:U' 6.
15. Surmiak W., 2ołnieT-ceuk T., 2urawik
J. - O prawidlow<lŚciach rozmi.es.zcz.enia złóż
ga-.zu ziemn~o d r-apy 111~ w doLarnicie głów nym w pobudndowo-zachadniej IPolsce. [In:] Kde-runlki i metody I()OSz.ulkiwań lbitulmiinów w
Qbwo-raeh permu na Niżu Polsikim. iZdelona Góra, 1977. 16. Z i e g enbatl'ld.t •W. - Charaikiter IUII:Id Genese
VOI!l ErdOVErdgas-~agerstlitten im
Stassrulit-karibooat (!Zec-hstein 2). Z. a.ngew. Geal., 1974, vol. 20, n:r 12.
17. Z i e g e n 'h a r. d t :W. - Eialige geolog.ische ~
kte wr Kohlerl~Wa5'Sel'Stoff-Frillhbiildung in Kar-bonaten. Z. angew. Gool., 1975, vol. 21, lllll' 11.
PE310ME
Ilpe~CTaBJieHbl pe3yJibTaTbi MHKPO<I>a~HaJibHbiX
HC-CJie~OBaHJdł OCHOBHOrO ~OJIOMHTa B CeBepHOJ\ł 'łaCTH npe~Cy~eTCKOA MOHOKJIHHaJIH, a TaK:tKe rJiaBHbie
na-JJeoreorpa<I>H'łeCKHe H. ce~HMeHTa~HOHHbie ąep'l'bi 9TOro
paAoHa. Onpe~eneHo HaXO:lK~eHHe ~Byx 6onbwHx
naneoreorpa<t>H'łeCKHX e~HHH~ c pa3HbiM
MHKpo<t>a-~HaJibHbiM npe~cTaBJieHHeM: rny6oKHA wen~><t> H
MeJI-KiłA wen~><t>. rny6oKHA wen~><t> xapaKTepH3HpyeTCSl
npHCyTCTBHeM TpaHCrpeCCHBHOrO ~HKJia ce~HMeHTa~HH,
'łTO CTaJIO OpH'łHHOJ\ł 3Ha'łHTeJibHOrO yrny6neHH$1 6ac-ceAHa BO BpeM$1 HaKOnJieHH$1 OCa~KOB OCHOBHOrO
~0-JIOMHTa. MenKiłA wen~><P xapaKrepH.3HpyeTCH perpec-CHBHbiM ~HKJIOM ce~HMeHTa~HH, 'łTO B~HO OC06eHH0 xopowo Ha TeppHTOpHH mo6ycKoro 6apbepa. 3TO cTaJio
npH'łHHOJił BbiCTYOJieHH$1 cynpaJIHTepaJibHbiX yCJIOBJdł
B caMOJił BepxHeA 'łaCTH ce~HMeHTal.\mf OCHOBHOrO
~OJIOMHTa. 06pall:leHO BHHMaHHe Ha npHCyTCTBHe HJIO-BbiX XOJIMOE CTa6HJIH3Mp0BaHHbiX neCTpoMaTOJIHTOBbl-MH BO~OpoCJIHMH Ha TeppHTOPHM paBHHH MeJIKOrO WeJib<l>e. Ha BOCTOK OT JIJ06yCKOrO 6apbepa.
MAŁGORZATA POLOŃSKA
Instytut Geologiczny
WYKSZTAI:.CENIE I SRODOWISKO DEPOZYCJI OOIDóW
KARBOŃSKICHW REJONIE KOSZALINA
Utwory Ikarbonu na abszall'ze Pomo~ Zachodnie-go nawiercono lila początku lat sześćdziesiątych, ale dQPiero w 11.976 ·r. M. Muszyńsld przedstawił ich charatkteryos tykę mi.neralogiczno-petrografic.zną, na podstaiWie kltórej !USta:li.ł, że utwory te w przewarżatją
cej .większości powstały w plytkim epikoottynental-nym z'bioruniku mol"Stkim (6).
Skały węg.lanowe karbonu ~tego redOI!ltu nie zostały
jednak szczegółowo opracowane. Podobnie nie poz.na-no dokladnie d'OŚć częstego dch skla.dnika - ooidów.
Wy:jaś.ni.en.ie rzagadnienia wykształcenia i dEl!P()Zycji tych fonn może mieć pewne maczenie w rekonsbr.u:k-cji paleo.geograficz:nej. Do niniejszego artyk.ułu WY-zyskal!l(} dane z wierceń Kourowo l i Bobolice l,
.\.IISy-tuowanych na SE od Koszalina (ryc. 1). Qt<wTory
te
WYkonałO !PPN w PUe, a iPI'(!Iparaty do badańpetro-grafiemych !Przekazał autorce dr A. 2elichows:ki. CHARAKTERYSTYKA OOIDOW
W wierceniu KurO'Wo
i
osady karobońskie wy~pu ją na głębokości 2186-2728 m i są ·reprezentowane przez piaskowce, iłowce z pr.zewa.rntwienia.mi wapie-nia, wa;pienie oo.litO'We .(ryc. 2). K. Karejwo i L. Teller168
UKD 552.544:551.735:552.142/.143 :551.351(28.02)( 438.17-192.2) (1970, arch. opr.) we wstępnym o.rzeczeniu
stwierdza-ją, Iże osady lt.e od strqpu do glębak.ości 2395 m
na-leżą do namol.lll'u, a poo.irbej ;tej głębokości .do ka.rbonu dol!nego. IPod niani SjpOOZywają osady doe,wOOIU (3).
W wierceniu Bobolice l karl>o.n Jest prawdopodob-n-ie rER>rezEmttowany przez narnur (A. 2:eliohoWSiki, areh. <~~Pr.). Gómą granicę ustalłono na glęboikośd
2742 m, a S(l)ąg - lila 3005,3 m. P.rofdl lten charak-teryrzuje s·ię wyStępowaniem dolomi1bw, Wajpieni
mu-łowcowych, margli (ryc. 2). Ka.robon nie został tu przebity.
Badania mi~opowe wykazały d.uże podobień
stwa składu petrogra!icmego omawianych skał, za-równo deśli chodzi o slkladaldJkd ziarniste,
aak
i&po-iwo. W tUtworach tych obeclne są zia·rna kwarcu, s· ka-leni, ok.ruehy .skalne, ooidy, bioklasty, i.ntt>raklasty
oraz peloidy - wszystkie wymieszane ze sobą w
zmiennych proporcjach (tab. 1).
Ooidy spOityka się w różnych skałach. Poza ooli-tami, w których stanowią ,podstawOWY s-kaldnik,
wy-stępują :również w mulowcach ma.rgli.stych i dolo-mitach. ZawaTtość ooidów w skałach BOibalie waha
