IJsverslag: Winter 1958-1959 en Winter 1959-1960

.l.l . ~," , -".,'., /." .;

.

,'. ..

~

, ..( , '

..

" ,':"".' .".'.

.

','. /

W,lNTER.

1958-'1'959

:WINTER.

',1959-1960'"

, ,

.

'.. . . " ' ."; .~.' ;.. - - .' " ,;.' - . " .. : . "'. ... ~- - '.!' .

~.

.".. . .,.,'-.' ,,',',....'\

- BEWERKT DOOR1JÉDIRECTIE',

,WATERHUISHÓUDiNG

_.'

EN 'WATERBÈWEGING

" . - . .

,-, HYDROMETRISCHE

AFDELING

'

UITGEGEVEN Dooi

DE RlJKSWATERSTAAT

I'

, , I ~" .-'I',"~,

..,...

,.. ; '.

, "

STAATSDRU KKERIJ - EN UITGEVERIJ BEDRIJF

" 'S-G RAVENHAGE 1962 .:

RIJKS\:\JATEESTAAT "

Dienst.8inncnwateren RIZA , Maerlant 4-6

'8224

AC ' ,Postbus17 8200

AA

Lelystad -. ',',','

,',:

. .~! , •. ,

.: .l. './" .

:'.

;,

Voorwoord "

,

Het-voorliggend ijsverslag geeft een docum~ntatie van de ijsbezetting, voor zover, van belang voord~

•,'scheepvaart en de afvoer van opperwater. Deze documentatie bestaatuit tabellen, grafieken

e~beschrij-vingen, voorzien van toelichtingen, beschouwingen en verklaringen, teneinde

deze .gegevens beter

toegankelijk te maken ten, behoeve van ,scheepvaart; ijsbestrijding en beheer vandeopenbare wateren'

in, toekomstige ijswinters. "

,,'

, ,

,

Het verslag is samengesteld door dé Hydrometrische afdeling ter directie Waterhuishoudingen

Waterbeweging. Daarbij is gebruikg~maakt van gegevens van het Koninklijk Nederlands

Meteorolo-, ~gisch InstituutMeteorolo-, van de ijskaartj~s van de' Nederlandse IJsberichtendi~nst en een groot aantal opgaven

, bètreffcnde de

ijstoestand-op

rivieren en kan~len.,

','

.'.

,

'

, -\.

.' .:

5

HOOFDSTUK

I

ALGEMEEN OVERZICHT VAN DE WINTER 1958'-1959

§ l. '

Het verloop

van de

winter 1) ,

'/

Samenvatting

'De winterwas normaal,: af en toe zacht, weinig sneeuw. Er lI;arelltweevorstpe;iodell, 'll'a~rI'ánéén niet een duur }'an drie weken en ijsbezetting op de kanalen én het_..

Llsselmeer.

-. , "

November.

Deze maand bracht over het algemeen bijzonderrustig weer, ,,' " , ," , Hetfront van een depressie, dat op 9 november met wat regen over ons land trok, bracht een daling van de temperatuur. Het weer werd in de daarop volgende dagen bepaald door eengebiedvan hoge druk, waarvan het centrum ten iuidwestenvan Ierland lag. Na

10

november viel overhet algemeen ' " maar wejnig regen. Op tal van plaatsen werd ten gevolge van ,mist enige neerslag gemeten. In de avond van 10 november vroor het op vele plaatsenvoorde eerste maal in het seizoen. Het gebied van hoge druk bij-de Azoren breidde zich op14 november uit naar West- en Midden-Europa, waardoor de bewolking afnam-en het hier-en daar's nachts, wat vroor. Op 16 november passeerde het centraledeel van het gebiedvan hoge drukons land: Tot 20 november bleef dit centrumin de omgevirig van de Oostzee, maar op 22 november kwam het opnieuw in de buurt van .ons land te liggen. Op 27 november viel hierendaar wat regen of motregen; op 28 november daalde de temperàtuurweer,maar het bleef somber.

pp

de laatste dagdermaandkwam het tot enkele opklaringen, maar ook viel plàatselijkwat regen. "

, Deafwijkingen van de gemiddeldetemperatuur overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld over de màand en de drie decaden: Maand: :---:0.1,-oo4,+0.3°C; I: +0.9,+0.8, +1.4°C; 11:-004,:....:-0.2, -0.8°C; lIl: -0.8,'-1.8, +O.3°C. De hoogste temperatuur was ,13.9°C te Poortugaal bij Rotterdam op 3 november; de laagste

-3.2°C te Eelde op 16 november. " , ,

I,'

December. 'Een gebiedvanhoge druk, dat zich eind1november bijSehotland had ontwikkeld, bracht de wind in de noordhoek. Vrijwel iedere nacht kwam het ergens in het land tot lichte vorst, op 7 en

'8 december vroor het in Noord-Brabant en Limburg plaatselijk meer dan SoC. , ' ' _

Depressie-activiteit deed de temperatuurevenwel weer stijgen. Gedurende vrijwel het gehele verdere verloop van de maarid bleef het zacht; vooral op 19; 20 en 21 december heerste bijzonder zacht weer: - Toen de wind op 22, december afnam, daalde .de temperatuur en kwam het hier en daar tot wat lichte vorst, waarbij.mist.ontstond. Op 23 december kwam boven de Britse eilanden en de Golf van Biscaje een rug van hoge druk tot ontwikkeling en verplaatste zich een depressie naar Italië waardoor de wind naar het noordoosten draaide, hetgeen een stijging van de temperatuur met zich bracht. Tot het einde van het jaar hield hetzachte, sombere.weeraan, waarbij het herhaaldelijk regende:'

-Deafwijking~nvande gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse maximum en minimum bedroegen voor het gehele land 'gemiddeld over de maand en de drie decaden :

Maand: +2.3, +2.2, +2SC;I: +0.2, +O.6,'---'O.1°C;II: +3.6; +3.1, +3.7°C; III: +3.0, +2.8,

+3SC.-

De hoogste temperatuur was 13.6"C te Oudenbosen te Kapellebrug (Z) op 20 december; de -laagste -7.1 °C opvliegveld Zuid-Limburg op 8-december.

') Meteorologische gegevens zijn ontleend aan d~ "Maandelijkse Ovcrzichten't publikatic 94a van pct K.N.M.L .

- , /

,_-,

-6

Januari:

Het nieuwe jaar begon met grote activiteiten van depressies.

Vorstperiode A. Een kleine depressie, die op

9

januari over ons land trok, bracht reel sneeuw.vooral

inde noordelijke provincies. Tijdens opklaringen daalde de temperatuur in de ochtend van 10 januari daar

tot lagere waarden dan elders, plaatselijk tot meer dan /O'C onder nul. Aan de kust was het erenwel

belangrijk minder koud. Zowel in de ochtenclvan 15 als in dievan 16januari vroor het ijl het 'noord-oosten

plaatselijkopnieull'

meer dan

/00e.

Daarna werd het zachter. Een belangrijke stijgingvan de

tem-peratuur liet eerst nog op zich wachten, maar op

19

en 20 januari kon de dooi doorzetten.

De vrij diepe depressie, die op 22 januari in noordoostelijke richting over de Britse eilanden trok, 'maakte een einde' aan het zachte weer. Lucht van polaire oorsprong drong ons land weer binnen en het kwam opnieuw tot sneeuw- en hagelbuien, die evenwel van weinig betekenis waren. Op 26 januari bereikte een gebied van hoge druk ons land, waardoor zich mist kon vormen; Deze was vooral op 29 en 30januari plaatse-lijk bijzonder dicht; urenlang bleef het zicht minder dan 20 meter. In de nacht van 31 januari werd de mist echter verdrevendoor een stroming, waarmede drogere, polaire lucht werd aangevoerd:

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die vim het gemiddelde dagelijkse maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld over de maand ende drie decáden: Maand: +0.1,+0.1, +0.2°C; I: -0.2, -0.1, +0.3°C; Il :-1.0, -1.6, -'-1.3°C; lIl: + 1.3, +2.0, + 1.3°C. De hoogste temperatuur was 12.8°C te Venlo op 20 januari en te Gemert, Venlo en Buchten

op 22 januari; de laagste.,-14.3°Cte Spijk (Gr)op 16januari. , .'

Februari. Vorstperiode B. De polaire lucht, die opde laatste dag vanjanuari ons land wàs

binnengedron-gen, bleef gedurende de eerste rijf dagen vanfebruari zonnig weer brengen; 's nachts koelde het sterk af,

, maar de mist, die 'daarbij ontstond, loste overdag op. Nadien nam dewind af en loste de mist op de meeste

plaatsen niet op. Van 5 februari' s avonds tot 15februari' s middags bleef de temperatuur daarbij reelal

onder het vriespunt, zodat zich een dikke laai rijp kon vormen, die op 15 februari zeersnel verdween:

" . - ' I. . - - , "..."

Van deze datum afsteeg de temperatuur; vooral toen het gebied van hoge druk zich verplaatste naar de golf van Biscaje en een diepe depressie van IJsland naar Noord-Scandinavië trok, hetgeen de wind op . 20 februari sterk. deed toenemen; het gevolg ,hiervan was, dat de temperatuur steeg. Na nog enkele dagen met plaatselijk natte

sneeuw-en

hier en daar mist drong in de avond van 25 februari drogere lucht tot ons land door. Het was op de volgende dagen over het algemeen zonnig en bijzonder zacht weer; waarbij op tal van plaatsen dchoogste temperatuur, tot dusver in deze eeuw in februari gemeten,

werd opgetekend. . .

De afwijkingenvan de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die' van het gemiddelde dagelijkse maximum en minimum, bedroegen voor. het gehele land gemiddeld over de maand en de drie decaden: • Maand: -1.2, -1:5, -0.9"C; I :--':4~0, -4.5, -3.2°C; 11: ----:2.2,-2.8, -I.7°C;

111:

+3.3, +4.0, +3.0°C.Dehoogste temperatuur was 18.9°C 'te Maastricht op 28 februari;de'laagste\ -9.4°C op het vliegveld Twente op

8

februari en te, Witteveen

op

13 februari.

. '.

Maart.

De maand begon met bijzonder zonnig en zachtweer. Tot 5 rnaart waren de.hoeveelheden regen niet groot;

op

de avond van deze dag trok een aantal onweersbuien over het land, die plaatselijk' . vrij veel regen, soms' ook hagel, brachten. Een koudere stroming drong op 9 maart tot over ons land 'door, zonder veel regen echter. Het front, dat op l2 maart over ons land trok, bracht behalve op de meeste plaatsen wat regen, ook een' aanzienlijkedaling van de temperatuur;

's

nachts vroor het Jicht. Na het overtrekken van een kleine depressie op 16 maart, trok een nieuw gebied van hoge druk over Ierland naar het noordoosten, waardoor ons land opnieuw binnen het bereik vaneen tamelijk koude stroming kon komen. Daarna wisselden depressies en hoge-druk-gebieden elkaar af. Het op22maart passeren van het front van een bij IJsland gelegen depressie veroorzaakte een stijging van de fèmpcratuur: vooral op 24 maart was het in het zuiden en midden van het land bijzonder zacht, hetgeen door onweer:

werd gevolgd. Op de laatste dag van de maand was het opnieuw zonnig en zachter. . .

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld overde maand en de drie decaden: Maand: +2.0,'+2.1, _. '+2.3°C; I: +4.3, -1-4.6,-

+3SC;

11: 0.0,---0.7,. " -I-0.8°C; lIl: +1.8,- ,

+1.5,

7

+2.5'C.

De hoogste temperatuur was

20.8'e

te Buchten op

24

maart; de laagste

--4.I'e

te Witteveen en Gemert op 14 maart.

Een overzicht van de winter geeft figuur 1, waarin is opgenomen een grafische voorstelling van de

voornaamste meteorologische gegevens (luchtdruk, temperatuur, neerslag en windsnelheid) te De Bilt.

Opkruiend ijs aan de Iriese kust

Gemiddeld was de temperatuur van de maanden november 1958 en januari 1959 normaal en die van de maanden december 1958 en maart 1959 hoger dan normaal; de gemiddelde temperatuur van februari

~ DECEMBER 1958 1959 JANUARI.,

L

0,,' ::> E§ ~ 5 la 15 20 25 30 5 19 'IS 20 25 30· 5 : ~ LUCHTDRUK • L.

15

1030 I :-I _ IL ' _ 1030 ~ ,ow ~ .~ ~N _

~

Eb

1010 1010

s;

;?; ... ,I _ I _ I • ~ 9 990 'I I '990 o'il W V I i;;" ~ g. ~970 I, 1 970 ~ 20 4 ~

~ UI I ,. - TEMPERÀTUUR DER LUCHT • , -.. I I - I _ -MAX

~,

ffi

la I ' • II-.j I I I I .•

i'?

!-. ~

I

'..r,

'

:::

~

. ;f4,

a; • '. . .:;, . H<r,'.:r

.,f [],-

I . ;,:., '. i: : -;

,ld.

. .

;

.";h -GEM,

0' - I··, _ ' . ,I' ; " ,.1 .:J 1· ; L -MIN,

15

-

I I . . _, I . . ,',' '_ ._ ~ -10 I • B -10 '" I

IT

Cl - ---20 I 11 -20 UI 25 I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I III I 1IIIIlT1TlTIlTTTTI

.rrrn

I I I I I1 11111I 1I II I 1 I I I 1 I I

::i

20 I I NEERSLAG EN SNEEUW I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I1 I I I I I 1I I I I I1 I

ti

15 I I II i I1I1I111111111 I i I I1111 I11 I1111111111 I11 1II 1I1

~ la J I

:l

5 11' I

~ 0

I

Ik!

r '. .

r •

I rrt

111

rtttrtt

Ittttlttni1:tt1

Ittfî'l111ffiRll;ll-l "

I XI X I I SNEEUW, I I I I IxxX;XÎ>,X,)O(;X,X:X :O( 1:.4< I ';'< . I I" ","',,"

FEBRUARI la MAART\ ~9~~..,..,4 i,i,5,I,,19__ '15~9' 2.5 30 \5

'"

_~

I

~

f

00 25 20 15 10 5 o

~

t:::l

'"

t:o

~

NI I T' WINDRICHTING IN I N o : II . I I "':I"l _ 0 z I I ' I l I ,I:~ , _ rl z w I~. I I -" I II ]w N I I, I ~J, II I I

N

lil 15 I I I WfNDSN~~,thEID I 15 .:::.. 10 I I I ~ 1I1I111 1I11111I I la

E 5 I I I ,I ti'\! '1' 'j,

r~

I I I I I L .1 Lfi: I I I -\<1 •IJS

o ,..:..l") ·1 ,- 'l' - ;F . 'lll-IU'11"lITrJ.1I: I; ..! i

1;

0 ' 5 la "IS 20 25 30 5 la 15 20 25 36 5 la 15· 20 25· 5 la 15 ao 25 . 30 Cl z i=

i5

~

.-.,,"

-

....,."

·1

9 _:.J

.'

,'

Een' overzicht van de maandelijkse afwijkingen van de, over een tijdvak van 30 jaren, berekende normale waarden geeft onderstaand staatje: '

1 Den HcIde~I, :' Eelde,

'maand De Bilt

'I

Vlissingen

'I

Vliegveld

I

land-',

Zuid-Limburg ,gemiddelde , -0.3 "+2.1 +0.2 ,;";'1.7

+1.7

":"0.2 "+2.3 0.0 -1.2 :+-2.0, november ,'december januari' februari ' , maart .1958 1958 1959 Î959. 1959 -0.1 +2;2 , +0.7 -0.7 +2.0 0.0 +2.4 -0.5 ~1.0 ' +1.9 -0.4 -:+2.3 -0.2 --'-1.6 +2.1 ,,,'

.Afwijkingin graden Celsius I'Onde gemiddelde maandelifksetemperatuur

Een gedetailleerd overzicht van het aantal vorst- en ijsdagen voor de vijf hoofdstations geeft

onder-staand staatje:' - - , ' , , november,

I

december

I

januari

I

februari

I:,

rnaart

_I

totaal

1958 ' 1958 1959 1~59 1959

weerstation

" /',

"

VOlst-I 'ijs·'

I'~~~~

I

d~~~nl~~~~~1 d~:~n

I

vorst-

r

ijs- '

I

vorst-

I

ijs-

'I

vorst-I' ijs-,'

, ,

,dagen' dagen dagen dagen dagen dagen dagen dagen.

Den Helder I 1 10 12 5

.,

23 5

I

-

-

-

-

..

-

'-Eelde 5

-

5, - 19 4 17 9 7

-

53 13 De Bilt 5

-,

6

_-

18 2 19 9 3

-

51 11 Vlissingen ..

J

-

~ ",

-

-

9

-

17 4

-

-

26 '4 Vliegveld -Zuid-Limburg I

_-

6

--

18 1 20 6 2

-

47 7 , ':. , " ,

Ol'er:icht van het aantal vorst- en ijsdagen ' {vorstdag: minimum temperatuur onder O'C) ,(ijsdag: 'maximulII temperatuur onder O'C)

'. ./

§ 2." Overzicht van de ijsbezettingeri de scheepvaartmogelijkheden

In

figuur 2 is het globale verloop van de winter aangegeven d~or de kromme van de gemiddelde tem- ' 'pcraturcn en de kromme van de dagelijkse minimumtemperaturen voorDe Bilt, ontleend aan figuur L

20 10

o

H+i++:f++1rttlttl++i++I++++++++++++***t+i-':+i-i:-i+l-IO -20

10

Kanalen.

De eerste ijsmeldingen kwamen binnen op 10 januari 1959 (vorstperiode A). Op deze

daturn kwam op de kanalen in de provincies Friesland en Drenthe licht ijs voor.· Op 13januari had het

. ijs zich uitgebreid tot de kanalen in de provincie Groningen en het Apeldoornskanaal.

De ijsvorming

'nam daarna langzaam toe en op 16 januari 'kwam ook op de kanalen in de provincies Overijsselen

Noord-Holland ijs voor, zodat het ijs zich nu manifesteerde ten noorden van de lijn IJmuiden-Doesburg.

Op de kleine kanalen, vooral in het oosten van tiet land, ondervond de scheepvaart vrij veel hinder of

was vaart onmogelijk. Op 22 januari was het ijs op de kanalen weer verdwenen en was er een einde

ge-komen aan de eerste ijsperiode van deze winter.

De tweedé ijsperiode viel in op 29 januari 1959 (vorstperiode B), op welke datum weer ijs optrad

op enige kleine kanalen in het oosten van het land. Vanaf 2 februari breidde het ijs zich langzaam uit,'

aanvankelijk in het noorden en oosten van het Iand.rnaar vanaf 6 februari ook in het zuiden. Op 9 fcbru- .

ari kwam. op"alle kanalen in het land ijs voor, waarvan de scheepvaart hinder ondervond. De kleine "

kanalen in het noorden en oosten van het land waren onbevaarbaar. Deze toestand handhaafde zich.

tot 17 februari. Vanaf deze datum nam het ijs langzaam af en op 23 februari was het ijs op de kanalen

nagenoeg verdwenen.

.

.

/

IJsselmeer.

Op 12 januari trad in de haven van Harderwijk lichte ijsvorming op (vorstperiode A),

waarmede voor deze winterde eerste ijsperiode op het IJsselmeer was: begonnen. Op 15 ianuari kwam'

vooral aan de zuidelijke en westelijke oever van het IJsselmeer licht ijs voor. Het Veluwemeer was

op dezedatu~

reeds moeilijk bevaarbaar.

Het ijs nam spoedig weer .af en op 22 januari was het

, verdwenen.

In

de periode van 12 tot en met 22 januari leverde het ijs op het IJsselmeer weinig of geen

hinder op voor de scheepvaart, in tegenstelling met het Veluwcmccr, waar de scheepvaart veel hinder

ondervond.

Op 29 januari vertoonde zich wegerom ijs op het Veluwemeer (vorstperiode

B).

Op het IJssclm'eer

kwam nog geen ijs voor.ibehalve hier en daar enig zeer licht drijfijs. Op 3 februari vormde zich langs de

zuidelijke oever licht ijs. Terwijl op öfcbruari het Veluwemeér moeilijkbevaarbaar.was,

ondervond de

scheepvaart op het IJsselmeer nog geen hinder. Vanaf? februari nam het ijs op' het IJsselmeer echter tee,

voornamelijk aan de zuidelijke oever en voor Amsterdam. Op 10 februari was de ijstoestand op het

IJsselmeer/zodanig, dat de vaart veel hinder ondervond. Dit duurde tot 18februari, op welke datum er

weer enige vaart. op het Ilsselmccr begon te komen. Daarna nam het ijs vrij. snel weer af en was op

23 februari vrijwel van het IJsselmeer verdwenen, behalvevoor

Lemmer, waar door de heersende

, : windrichting het ijs werd bijeengeschoven en veel hinder voor de scheepvaart veroorzaakte. Op 28

februari kon worden gemeld, dat ook voor Lemmer het ijs geenrol meer speelde.

.

Een gedetailleerd overzicht van de ijsbezetting en. de scheepvaartmogelijkheden

op de kanalen is

dag voor dag aangegeven in:

. figuur 3: ijsbezetting en scheepvaartmogelijkhcid

ol? de kanalen in Groningen, Friesland, Drenthe

en Overijssel;.

figuur 4: .idem in Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland;

figuur 5: idem in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.

. In figuur 6 is een gedetailleerd overzicht gegeven van de ijstoestand dag voor dag voor een aantal

Ilsselmecrstations.

Op de grote rivieren, zeearmen, Waddenzee en Noordzee is geen ijs voorgekomen.

!

I

,I

ï

,

('

I

" t -, i' II )' ( -(

HOOFDSTUK

n

WERKING IJSBERICHTENDIENST § 3. IJsberichiendienst Nederla~d

De berichtgeving voor de ijsberichtendienst IS In werking geweest voor de vorstperiode A van

10 tot en met 22 januari en voor de vorstperiode B van 29 januari tot en met 28 februari.

In deze perioden werden 23 ijskaartjes uitgegeven, ni. vanaf 13toten met 2ljanuari ~n vanaf 2 tot en met 23 februari. (Op zaterdagen en zondagen werden geen ijskaartjes uitgegeven. Wel werden 'de op deze dagen binnenkomende meldingen verwerkt op een ijskaart voor intern gebruik en ten behoeve , van het verstrekken van inlichtingen).

; Dagelijks werden 510 ijskaartjes verzonden waarvan: 125 aan abonnees;

219 aan publikatie-adressen en 166 aan dienstinstanties.

§ 4. IJsberiehtgeving per radio en pers

, Ingaande 10 januari (vorstperiodeA) werden ijsberichten verstrekt' aan de Radio-nieuwsdienst; dit' duurde tot en met 21 januari. Van 2 tot en met 28 februari (vorstperiode B) werden wederom ijsberichten aan de Radio-nieuwsdienst verstrekt. De berichten werden omgeroepen bij het nieuws van '18.00 uur

(op zon- en feestdagen te 17.50 uur). '

Aan de pers werden (via het A.N.P.) vanaf 13 tot en met 21 januari (vorstperiode A) en vanaf 2 tot en met 28 februari (vorstperiode B) ijsberichten verstrekt.

§ 5. IJsberiehten!lienst grote rivieren

.. . .

Op de grote rivieren is gedurende deze winter geen ijs voorgekomen; zodat daarvoor de berichten-dienst niet in werking is geweest.

§ 6. Internationale ijsberichtgeving zeevaart

Van 16 tot en met 19 januari (vorstperiode A) is voor het station Zaandam (Voorzaan) dagelijks een ijsbericht uitgegeven,' dat werd uitgezonden via' Scheveningen-Radio.

Op 16 en 17 januari werd gemeld, dat nieuw ijs werd gevormd; dat de ijstoestand slechter werd en ,

dat: de scheepvaart niet werdbelemmerd. ' '

Op 18 januari werd gemeld, dat verspreid drijfijs voorkwam; dat hoogstens

5/S

van de wateropper-' vlakte bedekt was met ijsschotsen; dat de cntwikkeJing van het ijs zodanig was, dat er verbetering in

de ijstoestand begon op te treden en dat de scheepvaart niet werd belemmerd. ' "

Op 19 januari werd gemeld, dat het ijs verdwenen was. \

:/

.:

WINTER

1958-1959 IJsbezetting en scbeepvaartmogelijkheid januari februari 0'11112'13 1415 1617 18 9 °f1222930 3111 2 3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 141

rs

pbrio~e

IA

1

I

r I~e iode

IJ

vc v I. Kanalec

A. Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel

a. Grote kanalen 11

I. Eemskanaal B D B BO BB B B eB

2. Van Starkenborghkanaal. BB D1i;

F-

F F DD A DD D

~1~~~

3. Vaarweg Groningen-Lemmer. BB BtB

OF' F

ji

FO

ob

~

B B B F F F

4. Vaarweg Groningen-Staveren BB B B

OF -F F F i:i DO

BBBaa a a a ai

5. Van Harinxmakanaal . BB AB

äîi i5 -0 -0

jj Ö -- _{DD D} DDr 6. Houkesloot B,B AB BD DD DD 0 B B B F F F

_{!'J. !'_}

7. Meppelerdiep B BB A C B C B FFF' 8. Zwarte Water

_.!l.~

I

9. willerusvaart . 10. Twentekanalen . B B A BB A BeCC

F

~-~~

1-

- -

- .

b. Overige kanalen CC CC ca 00 GG BO _I[BCB CC BB B BC G

P

G

k;

Ga Gi

- --

-

-

--

~.

f-

11-

--I-J' n el be ek ban 1 er n

WINTER

1958-1959. januari februari 1011 1213 415 617 18 19 20212 ~9 30 31 J 2 3 4 5 6 7 8 910 1112 1314

Noord-Holland, Zuid-Holland,

V"

r t e ;i'd

,

v

rslPr'

B.

U trecbt, Gelderland a. Grote kanalen

I. Noordzeekanaal

2. zaan

·

BB 0 BB B B Bl

3. Noordhollands Kanaal B BIB B B 11

4. Balgzandkanaal.

çç ç

clc

5. Noorderbuitenspaame en zijkanaal C

I

6a. Vaarweg Amsterdam-Rotterdam via

Gouda: Amstel-Drechtkanaal,

Aar-kanaal, Gouwe en Hollandse Llssel . B B B B B 11

6b. Vaarweg Amsterdam-Rotterdam via

Leidsendam. Schinkel, Ringvaart v.d.

Haarlemmermeerpolder, Zijl, Rijn-Schiekanaal, Delftse Schie en Delftse

Vliet CC CC

çç;

7. Amsterdam-Rijnkanaal

8. Merwedekanaal.

_·

CC CB BB B IJl 9. Kanaal door Voome.

BJ 10. Hartelkanaal .

11. Afgedamde Maas. BB BA

12. Kanaal vanSint-Audries

13. Maas-Waalkanaal CC BB BO

b. Overigekanalen

_·

C C CC

-_.

CC

_~~

CG GG MG GC Cc:

- -

--~ee 1tt r :>etk ot bi n ~ ter

,

WINTER 1958-1959 ~ ;,""H --Ie b r u as 1 2 3 4 5 6 7 _{8 9 1O,1111211~~} 12131415 16 17118'19120~2j22~130 31 v)rsip!rlOde B,

C. Zeeland, Noord-Brabant, Limburg vorstperiode A

I

a. Grote kanalen

I. Kanaal door Walcheren.

I

2. Kanaal door Zuid-Bevelend

3. Kanaal Gent-Terneuzen 4. Axelse Sassing 5. Donge. I BB B B B B BB BB 6. Markkanaal . B B CC B BB B BIB,

ili

-

-

.!!.

7. Wilhelmînakanaal.

_{~ ~~}

_!!..

_{!! ~!L}

8. Zuid-willemsvaart: Engelen-Helmond

_I!!

ri

C E D

lf

D DDi Helmond- Maastricht Tl" 13

_~

_~

f"- f" 9. Kanaal Wessem-Nederweert .

cf

C

_IJ!.

~

10. Julianakanaal b. Overige kalla/en ICCC A C

~,~

CD DB B C CG GG G F De

r

--

_{-- Geen}

Je êr

bdte banf

-

-

--I

en ater -'-IJsbezetting en sebeepvaartmogelijkbeid

----~---WINTER 1958-1959 IJstoestaod januari f'ebr u a Waarnemingspunten 1213 1415 1617 1819 2021 22,29 3031 I 2 3 4 5 6 7 8 9 IC 1I I~I I~I:

Il. IJsselmeer 0 _{s P} r 0 e A Iers tpier 0 e

I. Lemmer. BCB B B B CG BA BeG 2. Staveren . B B B B eCE 3. Komwerderzand BO CC CC GG GM MI 4. Den Oever. CC DG G GG 5. Medemblik B B CG GG MM Ml 6. Enkhuizen. BD GG GG GGG 7. Hoorn. C CC BA e C C CG GG GG· 8. Amsterdam , CC CA CC G G G K M MM M~. hve b te ) 9. Harderwijk E F DE CC CEE B 0) CG GG GG MM M M~ 10. Ketelmeer . CB CBO I1 BC CC C CG GG GG

Figuur 3 1611 1819120 2122 23 "' 'B

~

:P.:

BB BO ~ F F

_P

B BB BO j- - --"~~ C

ç-

BB B 0 "B 0

,fj;-if

D B B B B 0

[--

-lef(

!~

~

B A " G GC BB 0

"r

f-

--Figuur 4 11161718 1920 2122 23 a

11,

_E

r

j

, B BB

~

BB 0

J

~

~

Lç

0

l-2-nn B F F B B B

- -

-Verklaring van de lettercode: A blank water

B licht drijfijs C licht vast ijs

D middelzwaar verspreid drijfijs E middelzwaar opeengepakt drijfijs F middelzwaar drijfijs in geul of slop G middelzwaar vast ijs

H zwaar verspreid drijfijs K zwaar opeengepakt drijfijs

L zwaar drijfijs in geul of slop M zwaar vast ijs

N ijsdam of kruiend ijs

o

verdwijnend ijs, niet meer hinderlijk

--- = goed bevaarbaar

- - - ~ = vrij goed bevaarbaar

_ - - - - __ - - =

moeilijk bevaarbaar

Figuur 5

I

I

:.Q :.Q '0 B B B 0 BB B 0

I

I

, -

-I

-Figuur 6

~l71I~

1~2d 212~2 2 25121272

~

DG DD KKK E E DB E E EA GD IoDA C B BA ~MCCA GG DBA ",CCCA ;;,;"..1 BB A :--û GGE E E B

<i

D BB A

"'-8

Verklaring van de lettercode:

A blank water B licht drijfijs C licht vast ijs

D middelzwaar verspreid drijfijs

E middelzwaar opeengepakt drijfijs

F middelzwaar drijfijs in geul of slop

G middelzwaar vast ijs

H zwaar verspreid drijfijs K zwaar opeengepakt drijfijs

L zwaar drijfijs Î::Igeul of slop M zwaar vast ijs

N ijsdam of kruiend ijs

o

verdwijnend ijs, niet meer hinderlijk

B

_____ =goed bevaarbaar

____ - - - - =vrij goed bevaarbaar

- - - - =moeilijk bevaarbaar

16

HOOFDSTUK' I

-. . . ,

. - ":' ..- "; " . -_.,'-. "

ALGEMEEN OVERZlCHT VAN DE WINTER 1959-1960

§

1. Het verloopvan de winter

i)

Samenvatting

De winter 1959-1960 was.aande warme kant met veelal somber lI'eer. Er kwamen vier vorstperioden voor, waarvan

vooral

die in januari hinder voor de

scheepvaart

heeft opgeleverd. ' .

... , November.Óîse

maand begon met een t~mper~tuur, die wat onder liet 'normale niveaulag, met reeds "' de eerste nachtlichte.vorst. Depressie-activiteit bracht daarna regen. Vanaf 5 november volgd~n enkele I

dagen rustig weer met .veelalts nachts vorst, vooral op

8

november. HetJront vim eendicpcdcprcssic. bij IJsland trok op 10 november over ons land, op9 en Iûnovcmbcr voorafgegaandoor een langdurige - regen.Dedepressie, die in de nacht van 12 op 13 november Ierlandbereikteen waarvan het front in oe . avond van 13 november over ons land trok, bracht enige regen; vervolgens steeg dè temperatuur en in de nu volgende dagen was hetbetrekkelijk zacht, vooral van.lf tot 21 november, behalve in hetnoorden, waar het op de 17e kouder was dan elders

in

het land. Toen het weer op 21 november onder invloed van gebieden van hoge druk begon te komen, daalde de temperatuur.waarbij

zich

mistveldenvormden, In de vroege ochtend van 26 november vroor het overal. In de avond van deze dag bereikte de regen-zone, behorende bij liet front van een inmiddels ten westen van Noorwegen aangekomen depressie, ons land; daarna vielen nog enkele buien. De zich achter het front bevindende vrij wanne lucht drong vervolgens ook totonze streken door, zodat de temperatuur van de laatste vierdagen van demaand

boven normaal was;,.' '" . .'.. . . .

De afwijkingen' van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse , '. maximum en minimum.bedroegen voor het gehele land gemiddeld over de maand en de drie dècaden:

Maand:-O.l, +0.3, -OSC; 1:-1.7, -1.J,-2.3°C; 11: +0.7, +0.7, +0.6°C; 111: +0.9, +1.3, '

-t-0AoC. De hoogste temperatuur was 18.0°C te Epen (L) op 21 november; de laagste -'-6Aoe eveneens

te Epenop26 povember. .

. , . 'f:

·1'

..

1( ..

December ~' De eerste vijf dagen van de maand bleef de temperatuur boven

normaal;

door

depressie-. invloed was het weerdepressie-.somber met af én toe wat regendepressie-. '. I

. Vorstperiode A. Door het steeds meer in betekenis toenemen van een gebied van hoge druk boven Scan-dinavlë eJl Noord-Rrisland werd over de Oostzee zeer koude ludI!' naar 'het

westen.

'gevoerd.

·lil.

de vroege ochtend van rdecember bereiktehet front; dat ~levoorzijde van deze stroming begrensde, het noordoosten van-het land, maar eerst drie dagen-later .kwamen ook de zuidelijke provincies in de koude lucht, De tegenstellingen tllssen1zei noorden en het zuiden van het land waren in die dagen dan ook bijzonder groot.

Een diepe depressiedie

in

de nacht van 140p 15decemberlángs IJsland trok, nadat zij boven dc ' oceaan

zware-stormen

had veroorzaakt, vonndc de inleiding tot een verandering van weer. Zachtere lucht stroomde

in'

de

richting

van Europa. Op 16 december kwam deze lu'cht ons land binnen, hetgeen met regen en motregen gepaard

ging.

De temperatuur bleef gedurende vrijwel het gehele etmaal stijgen; dit vormdehet begin van een tijdvak met bijionder zacht weer, dat aan het einde van de maarid nóg voortduurde. Van bijzonder zacht wecr kon op 20 en 26 december. worden gesproken.

Ook tijdens de laatste twee dagen van de maand was het zeer zacht. .

~)Mct~~rologisehe icgcvcns zij~ ontleend aan de "Maandelijkse overzichten", publikatie 94a van het K.N.M.l.

".~ -'":,,. :).

~~

.·..:1;

.~ i' .

...

..

,-,'" .-)

/.

I

17

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmededie van het gemiddelde dagelijkse ,"maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld over de maand en de drie decaden:

Maand: +1.6,+1.2, +2.1°C; I: -0.3, '-0.8, +0.6°C;I1:

+1.1,

+0.6, +0.9°C;III: +3.9, +3.6,'

'+4.2°C. De hoogste temperatuur was 14.6°C te Sint-Jansteen op 20 december; de laagste -6.6°C te

Spijk (Gr) op 9 december. - ,

,

'

, "

Jamiari.Het zachte~veer,waarmede de maand december 1959\~as geëindigd, duurde'inde maand

',' januari voorttot de 8e. ,

, Vorstperiode B. Vanaf 6januariwerd de temperatuur minderhoog door de ontwikkeling van eengebied van hoge druk boven de Britse

eilanden;

waardoor de wind uitrichtingentussen noord en

west

ging waaien. / Dit gebied kreeg op 7januari verbinding met een nieuw gebied vanhoge druk, dat zich vml de Poolzee naar

Scandinavië

verplaatste, waardoor boven de Oostzee een sterke noordoostelijke stroming ontstond, waar-mede zeer koude lucht uit Noord-Rusland naar West-Europa werd overgebracht en reeds op 9 januari in .alle prol'incies was doorgedrongen. Op la januari verplaatste zich een depressie OlW'de BotnischeGolf

en de Oostzee naar Polen: Als gevolg'hiervan draaide de wind in ons land naarrichtingen tussen noorden ,ll'est, lI~ardoor het in het

noordwesten

begon te dooien en in het zuidoosten

.de

vorst verminderde, het-" geen met regen en sneeuw gepaard ging. Op 11 januari drong de koude lucht opnieuw binnen: In

denu.vol-gende nachten kwant het plaatselijk tot 10 à 15° vorst. Op 14 januarisneeuwde het vrijwel de gehele dag-in het gehele ,Imld. Depressie-activiteitboven S~andillal'ië en de Oostzee deed de wind op

15, 16

en

17

januari , naar dewesthoek draaien met als gel'ólg dooi; het duurde' echter tot de nacht van I? op 18januari,all'orens

de temperatuur ook in Zuid-Limburg boven liet vriespunt kwam.'

Op 23 en 24januari was het bijzonder' zacht. Het zachte weer duurde voort tot 29 januari, waarna koudere lucht uit .Scandlnaviëbinncnstroomde. Aan het einde van demaand was het verschil in tem pc-ratuurtussen het noorden en het zuiden, waar de warme lucht zich handhaafde,vrij groot., , , ' De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse

maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld over demaanden de drie decaden:

Maand: +1.0, +0.9, +1.0°C; I: +2.1, +2.3, +2.4°C; II:-3.7,

-3.6,-4SC;

11I: +3.9, +3.6,

-t-4.6°C: De hoogste temperatuur was '13.9°C te Maastricht, en, Buchtcn (L) op 24 januari; de laagste

-:-14.7°C op het vliegveld Zuid-Li~burg op 15 januari: ' ,

I'

Februari. Een gebied van hoge druk, dat zich van Scandinavië tot over de Balkan uitbreidde, was in het begin van de maand de oorzaak van een belangrijke stijging van de temperatuur. Vooral op Jen 4

februariwas het zacht. , ' "

, Vorstperiode C. Na S'[ebruari brak een tijdrak

mei

droog weer aan; er ontstond een oostelijke stroming, ,"<doordat de luchtdruk bovenZuid-Scandinavië en de Britse eilanden hoger. werd, waarmede koude lucht l'an

'Ruslalld naar West-Europa werd overgebracht-Het koufront raileen diepe depressie, die over het uiterste noordelI ran ScalldillGl:iënaar Rusland trok, bereikte in de middag ran de 10e 'ons land metvrijll'el ol'eral regelt In de nu rolgelide dag;n bleef detemperatûur Ol'er het algemeen een ll'einig onder normaal; her-haaldelijk kwam het 's nachts tot rorst en l'ieler neerslag, soms in de rorm ran sneellll'. Inde lIacht rail ,i5februari drollgllet koufrollt, dat de roorzijdemn polaire lucht begreIlsde, ons lalld billi,ell.

Deze lucht werd op 19 februari door minder koude luc'ht vervangen. Toen de depressie, die de oorzaak wasvan het minder koude weer, na enige dagen boven de Britse eilanden' te hebben gelegen, naar Scandinavië was weggetrokken, ,kwam het weer in ons lan<!,:op 22 februari ,gclèidelijk onder invloed van een nieU\ve depressie boven de Golfvan Biscaje; een deel ervan trok in de nacht van 23 febru~

ari over ons land naar het oosten. Dit had overal regen tot gevolg. ..

Nadat een rug van hoge druk was gepasseerd, breidde zich op 25 februari een gebied van lage druk vande oeeuan in de richting van Europa uit. Afzonderlijke centra van lage druk bewogen zich in de nu volgende dagen langs of over ons land naai het noordoosten, \vaardoor de zeer koude lucht boven

.-1

"

18

'.

~

Noord-Europa werd verhinderd naar het zuiden door te dringen. Boven een grooi deel van West-Europa.

ontwikkeldezich een zuidelijke stroming, waarmede lucht uit de subtropen werd aangevoerd. Vooral op

28 en 29 februari was het zacht; regen is op deze beide dagen nauwelijks meer gevallen.

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur, overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse

maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld overde maand en de drie decaden:

Maand: +1.0,

+0.6;' +0.9°C;

I: +0.3, +0.2,

+O.loC; 11: -0.6,7-0,8,

-0.3°C;

I1I:.+3.1,

+2.7,

+3.1 "C, De hoogste temperatuur was 19.soC te Epen (L) op 28 februari; de laagste _9.3° C

te

Ermelo '

op 8 februari.

'

r

Maart.

Gedurende de eerste drie dagen viel regen. In de avond van 3 maart vielen inde noordelijke

provincies zelfs vrij grote hoeveelheden regen, gepaard gaande met onweer en veel wind.Dè

oorzaak

, hiervan was een depressie, cliemet grote snelheid over de Britse eilanden en de Noordzee was getrokken.

Vorstperiode D.

Deze depressie werd-gevolgd door een rug van hoge luchtdruk, die zich verenigde

met een uitgestrekt gebied

rail

hoge druk boren Rusland en Scandinavië. De wind draalde dientengevolge

naar het oosten en de koude, uit' Rusland afkomstige lucht deed de temperatuur dan,ook aanzienlijk dalen.

Op

8

maart vroor het bi de oostelijke provincies

2

tot SoC.

,

'

Hoewel het gebied van hoge druk zich handhaafde, steeg ,de temperatuur in de nu volgende dagen

geleidelijk, doordat zachtere lucht om een boven de Golf van, Biscajegelegen depressie heen ons land

kon bereiken. Het front tussen de koude, droge continentale en de vrij wanne,

vochtigemaritiemé

lucht bleef enige tijd boven, ons 'land liggen, waardoor de verschillen in temperatuur tussenhet uiterste

noorden en het overige' deel van het 'land op 10,

11

en ,12 maart, groot waren. Op '12 maart won. de '

',warri1~ lucht verder terrein. De nu volgende dagen brachten overal zacht weer; Doordat zich op

15 maart een depressie over Fránkrijk naar het oosten verplaatste, draaide de wind opnieuw

naarrich-, tingen tussen oost en noord en werd opnieuw koudere lucht aangevoerd. Van 15 maart af viel geen

regen meer tot op 24 maart eendepressie boven Frankrijk de bewolking deed toenemen én in de

avond-uren in d~ zuidelijke provincies de eerste regen deed vallen. Nadat 23 en 24 rnaart zacht weer hadden

gebracht, werd het opnieuw kouder. Gedurende de laatste week was het weer somber en vooral inde

noordelijke provincies koud, maar tot regen is het vrijwel niet gekomen.

' ,

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het gemiddelde dagelijkse

maximum en minimum, bedroegen voor het gehele land gemiddeld o~erde maand en "de drie decaden:

Maand: +0.5,+0.3,

+1.2°C;I:

+1.1,

+0:5, +2.0°C;

11: +0.5, +0.6, +0.7°C;III:-0.1,

-0.5,

+0.6°C. De hoogste temperatuur, was 18.0°C te Wageningen op 14 maart ;de laagste -5.2°C

te Eelde

op 8 maart.

'

,

Een overzicht van de winter geeft figuur.Lwaarin

is opgenomen een grafische voorstelling van de"

voornaamste meteorologische' gegevens (luchtdruk, temperatuur, neerslag en windsnelheid) te De

Bilt ..

Gemiddeld waren de maanden december 1959,januari, februari en maart 1960 warmer dan normaal;"

de gemiddelde temperatuur van nove~berl959

was daarcntcgcnictsIagerdan

normaal.

Een overzicht van de maandelijkse afwijkingen. van de over een tijdvakvan

30jaren (1921-1950)

berekende normale waarden geeft onderstaand staatje: '

'

I

Den Helder

I

Eelde , D"c ,B' l'lt

I

VI' .issingen

I' .

Zuid-LimburgVliegveld',

'I

.gemiddèldc land-maand november 1959 -:'0.5 -0.5 -0.5 -0.1

-

+0.4 ' -0.2 december 1959 +0.6 +1.5 , +2.0 +1.7 " +2.5 +1.7 januari 1960 +1.1 +1.1 +0.9 +0.8, +0.4 +0.8 februari 1960 +0.7 ' +0.4 +0.8 +1.0 +1.4 +0.9 maart 1960 0.0 +0.4 +0.7 +0.5 +1.2 +0.5

\,

"

DECEMBER 1959 1960 JANUARI

I

FEBRUARI MAART

::> 5 _ 10 15_,:20 _ .:25 30_ 5 10 15 :20 :25~~<2. _5 19 15 ?9 25 5 10 15 29 25 30

« 105~m~m-ll

rr

f

'ln

llTïf

--

11 I I1 1 i i]LUCHTDRUKIffi ' I

i:

f 11 - I

JTT

-mi

HJTI

rrrttl~mJ1050

~ 'I

wl

1 //

II I

r

II Ii I II I I ~~

rrtrr

I ·1 1 I 1I1 1 i

-m

I

-mt

!+lll

ut

-tl-U-1

~ r030Jf-

Il.ll.

hU

T

11 I Lil 1 I 1I1 I 1I

:\.+-

rn,1 I I 11 11 I lilt

-f--l-l

-;-r-:-

tl-_--::__'

~~ --

1030

:;l!j

"J.lL

1 I Ij

"Y:",L('

I 11111;[ -1-'

m

11111'1111

TI

fi"J"

,

I

~ e '0'0

it

,m# ~,J$,

I " l ,

nrtiT

H'

ei" ,,,,, ., "" I

,,,'fÏti\~~nT' ,'" ,"

'W,

'1:'lm

thm+lTltltN<l-l+itffi,o,o

zg!t:U; \1

Li'ilUl.h1

I I N I11I1 1 I, 1 .nl 11

~u

IIffilU 11 1111~ Ii\fJJ_ I1111\

~LI.lUU-'

I V;--:!II:

~e

99orJ.W1Y~ I ITIIJfl~.

It-

IH-IIII i I lï I I 111.1

Jl~rt

ttl't~-1'-!/di71T:\J

rtrr

illl-IT

J±tlli

l.al

r

-W-w+'1 11111990

~ . 11 1 1 I1 I 1 I1 I ,

Ir

I 1 I 1 1 1 1 I I1 I 1

111

II I I I I

11

rrn

II I III I I I I I I

ï

nTrr

1I

I I' I I I i I I I I I I I

ffi 970 I I I 'I 1 11 11 1 I I I I 1 1 1 1 1 I 1 1 I I I 1 I I 1 I I 'I - I 1 1 I I I 1 1 1 I1 iJl I ,I II I I:.. iI I I I -

TI·

II/ II 1 I1 11970

x - .

. '"

=

aor; . __ 1- I

tili- -

It'-

~

w' :

'--

ItTEjMPERATUUR D~~ ïfl,.U~--\:!;t1:Ti

I

- -

[-HL

.i

Iri

-t-mt'-'

}:-ll i I I IEffi. -

'-1:1-jjjj~' ..

20 .

10 . I I 'tr t r t. I JI I

Hfl '

Rml I 11I

t

rr

W

cr

J I I I I I

l:i:t!hHpJ

I, +tB' ..

'"

++.

.

_.

=-r- . -. -. -.. .. - - ., - ~",!". ':':18: ;,r ,

t:.,...~...~.

_.~;

-MAX." '=:

üJ·

.. .w

I :~-: .. ';~'" I I,",

:h.:_."

-I::

.ll~

,

.1' ..

L 1!"Q'l.u,:·.n,

.,

,,'1-":,7 ~'-GEM.·ll:l

u - 0

m:.-

_ti:,fij

p: ..,

'illl

t

f

Ir-t-. I'~

.qJ1ft~

-iJ

rt:~

.;oot

.:1'H:J;~' "

f.j I1

T

14ilJ.t...

.r11

,"ft:'ttt.:rH1

At1

M

-MIN .. ~

~ ..• - I1

lil :

Tt.

±

11 1111_ 11 I,

~:J:

,

I 11 11,

r-:-'

111- I',"P ,I

_jJ.~.

1.J.l::"~ II~II

_p

-111.l.Ll..~1

o -10 Ii

mil

ittt

f:[ .tf-' - I 1I I I , .. It I :Trb' - I .

tffiU+JJ

'1t

J

T.1-10

~ . I I I I 8' I I1 I, I II1 , II 1 1 I 1 1 I

"I

1

.1

Cl -20: - I

-IH+

-T ..

..,...-t-t++:

.'

111. I I! -.1 lil! .. 1_, 11I ,,11 I

,q+H-

11.

-r _

-l---tttJ_20

, .

'" 25 ,

1- - -

-

tt ---

I'

-I

11.111III

II]TIJJJJTIITI-m+-I~r

:fl'

-I-f:~

1I I I

+Jt±~·

n·uw

25

a: ,I NEERSLAG EN SNEEUW. .

TI·.·.

.

I

>.

~:L .~.'.,:,

.:..•:".. .

'ni

ffi[:L'I(~~~~'

1~

,t

~.+- ~

~ , . ...,.,. ""He.·...

,0:

"it....

.

~

.±1

1

;.-d:R.:

-/i

1--

·ttr-Rl·r~:-IJ

J.

-1-r~HI4tt

J

-~~tJI-ff!-ITTl-

t~T:

ii'

.I}!~

5 ::0 0 .. '.I" oh· ,.

11".,

I ..

"Ia

j rilL --<

H{li ..'

Jill,,,, ..

'1

..i1Jh,T .. H

H /1+

tr .",.Jh

I 0

..

Uil

I ISNEEUW1II L . I I :,)01.\ y ";X'1°::':II1I I I'Y) /1 I 11I ·'II;;ï;I':'.~L1(''tlll 1I 1 JJJJ.l1111111 II1 11·':' II UW.L

Cl N

Ir

'YJ-lJJ~LJ:HI~r-ll-

mHpI

tj' -

J

11111,-lftH- -

\Z!I~~gÇ.HI1~~TI~,E~:l+1

-

U.JJII

-ltJ .jJ-j-l.HUtRJJJ,lITIRTf,!II1jj

N

~-~."~.lm:11_\~J~1.:lln{fIIl:tJftm.'

~-:t.~YiiTIf

Jr

"i.'

lt..

';R~mWlv~1

~.'

i:~

o

_{~~~1dl~t..'I!IJ'ÎJt}

~00tt1jfRt

{ufuC(l-HHT

1b:

Kl·".·u·

_.••.

_{,' •.}

.

'ff·

J.:i~.~,~~N,~I·f·"lilliL'~~11'01~1:~.

:MflM

1 .lVi r! flftJi

1~~IJJJ

l.LD.:

:! ..

1.t}?1''1'

dlwrrN:ri

0

5 10 15 20· .25 30.' 5 10 \5 .. 20 25 30 . 5 ..10 15 20 25 S 10 \5 20. 25 30 . , . ~, / . 0\

-\

'.":.' " ~ ~

.~

~ -= <:: ~ ~

..

"'"

..~ " ~ <::l

"'"

.~

'-' ~ ~ ~

..::

..,.

...:. ~ ~

i .

, 20

Een gedetailleerd overzicht van het aantal vorst- en ijsdagen voor de vijf hoofdstations geeft

onder-staand staatje:

november

I

december

I

januari

I

februari

I

maart

I

~

1959 1959 1960 1960 1960 totaal , weerstation ,~

vorst-I ijs-

I

_{yorst-I ijs-}

I

_{vorst-I ijs-}

I

_{vorst-\ ijs-}

I

vOl~t-1 ijs-

I

vorst-I ijs-dagen dagen dagen dagen dagen där,en dagen dagen dagen dagen dagen dagen

Den Helder I

-

8 2 11 3 10

-I

3

--

33 5 Eclde 9

--

I1 ' 4 12 6 18 2 9 - 59 12 De Bilt 7

-

8 I 12 6 14

_-

7

-

48 7 Vlissingen

_-

2

--

9 5 4

--I

5 - 20 5 Vliegveld:

-8 Zuid-Limburg 3

-I

7

-

10 8

I

I1

-

6

-

37

Overzicht van het aantalvorst- ('/1ijsdogen

(vorstdag: minimunt temperatuur onder D'C) (ljsdag: maximum temperatuur onder D'C)

§

2.

Overzicht van de ijsbezetting en de scheepvaartmogelijkheden

In figuur 2 is het globale verloop van de winter aangegeven door de kromme van de gemiddelde

temperaturen

en de kromme van de dagelijkse minimumtemperaturen

voor De Bilt, ontleend aan

figuur

I.

Figuur Z, Het verloop 1'(//1d~ winter 1959'-1960

Kanalen. De eerste ijsmelding voorde

kanalen kwam binnen op 9 december (vorstperiode A) en

wel van de kleine kanalen in het zuidoosten van de provincie Groningen. Op la december had het ijs zich

uitgebreid tot alle kanalen in de drie noordelijke

provincies. Deze toestand

handhaafde zich tot

17 december, waarna het ijs hier praktisch weer was verdwenen.

'

In deze vorstperiode leverde het ijs slechts hier en daar geringe hinder op voor de scheepvaart.

Op I I januari trad op de kanalen voor de tweede maal in deze winter ijsvorming op (vorstperiode B),

eerst in het noordoosten van het land, maar reeds op 13 januari op praktisch alle kanalen in het land.

_ De kleine kanalen waren spoedig moeilijk bevaarbaar, zo niet onbevaarbaar. Ook op de grote kanalen,

vooral in het noorden van het land, werd door de scheepvaart veel hinder van het ijs ondervonden.

Op 18 januari begon het ijs op de kanalen weer af te nemen, eerst in het westen en vanaf 20 januari

ook in'het zuiden van het land. In de nu volgendedagen nam het ijs ook op de kanalen in de rest van

het land snel

af

en op 25 januari was het ijs weer verdwenen.

21

. Vanaf 8 tot en met 10 februari (vorstperiode C) trad op de kleine kan atlen in de provincie Drenthe

en in het zuidoosten van de provincie Groningen enig ijs op. Dit was van geringe betekenis en heeft geen hinder voor de vaart veroorzaakt.

IJsselmeer en Veluwemeer. Op hel IJsselmeer kwam op II en 12 december (vorstperiode A) langs de zuidelijke oever enig licht drijfijs voor.

Van de omgeving van de Kadoelersluis tot Schokkerhaven werd van 10 tot en met 17 december (vorstperiode

Al

licht ijs gemeld. Van het Veluwemeer werd op 10 december (vorstperiode

Al

licht vast ijs gemeld, dat spoedig toenam, waarvan de vaart met kleine vrachtschepen hinder oudervond. Op

17 december was hier het ijs weer verdwenen.

De tweede ijsvorming op het IJsselmeer begon op II januari (vorstperiode B), op welke datum licht ijs werd gemeld in de omgeving van Muiden, Het ijs nam geleidelijk toe en op 12januari kwam in de zuidelijke kom van het IJsselmeer licht ijs voor; in de nu volgende dagen ook in het midden en noorde-lijke gedeelte. Op 17januari was de ijstoestand op het IJsselmeer voor deze winter op zijn hoogtepunt, nl. beneden de lijn Marken-Lelystad was het overdekt met vast ijs en boven deze lijn met licht tot middelzwaar ijs. Daarna nam het ijs langzaam af. Op 21 januari kwam alleen nog langs de Knardijk

en in de omgeving van Lemmer en Nijkerk middelzwaar ijs voor. Dit handhaafde zich tot 2S januari,

waarna ook hier het ijs was verdwenen.

(

j,

, \

22

'B'ehalve voor de Oranjesluizen en Lemmer heeft de scheepvaart in het algemeen niet veel hinder van

-het

ijs ondervonden. Voor de kleine vrachtschepen is de vaart bij de Oranjesluizen vanaf IS toten met 19 januari gestremd geweest. Voor Lemmer werd weer veel hinder ondervonden van bijeengeschoven

ijs, vooral vanaf 21 toten met 25janl;lari. De klein~ schepen maakten in dit tijdvak gebruik van de '

.vaárroute via deNoordoostpolder. , ,,;' . ' ,

Het Vcluwcmeerwasopl Ijanua~i (vorstperiode B) reeds overdekt met middelzwaar drijfijs en opde 13e met vast ijs: Dit handhaafde zich tot en met 21 januari, waarna het ijs snel afnam en' op 23 januari was het ook hier verdwenen. De vaart op hei Veluwemeer isgcstremd geweest vanaf IJ tot en met

22 januari. , ' " ",

Hoewel op het Ketelmeer en het Zwarte Meer in de periode van 13 toten met 19januari (vorstperiode' B) van: lichttot middelzwaar vast ijsisvoorgekomen, zijn hier voor de scheepvaart geen stremmingen

, , opgetreden. . / ' ,

In het tijdvak van 8 tot en met II februari (vorstperiode C) trad langs de zuidelijke oever van het ' IJsselmeer wederom enig ijs op, hetgeen van weinig betekenis was. '

Het Veluwemeer was 'vanaf 8tot en met 14 februari (vorstperiode C) wederom overdekt met

middel-zwaar ijs. • I,

Dit \vas' hi~r ook het geval op gen Jo maart (vorstperiode D). Op 9 maart kwam in het zuidelijke gedeelte van het Veluwemeer een vast ijsdekvoorvan ongeveer 4 km lengte.'

, ,,', ' \ ", ,

.. ' "'. " I. . ,. i . .. ' .... ',

Een gedetailleerd overzicht van de ijsbezetting en de scheepvaartmogelijkheden op de kanalen is,

, dag voor dag aangegeven in: " , '

figuur 3 :ijsbezetting en scheepvaartmogelijkheid op de kanalen in Groningen,Friesland, Drenthe en Overijssel ;

figuur 4: idem in Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland;

figuur 5: idem in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. '

In figuur 6 is een gedetailleerd over;dcht gegeven van de ijstoestand dag voor dag voor een aantal Ilsselmeer- en Waddenzee-stations.

. ' .

-,Op de grote rivieren in Nederland is geen ijs voorgekomen. OP. de zijrivieren van de Rijn in Duits- " land kwam van IS tot en met 22 januari ijs voor, dat vrij veel hinder voor de scheepvaart heéft

opgele-verd.' "

De Rijn (in Duitsland) bleef ijsvrij, behoudens enig drijfijs, afkomstig van de zijrivieren.

_.

. ' .

.

\

, ,

Op de Noordzee en de zeearmen is in deze winter geen ijs voorgekomen.

I,

. " ' i

/

''''':

23

HOOFDSTUK

11

WERKING IJSBERICHTENDIENST -§

3:

IJsberichtendienstbinnenvaart

in Nederland

, .'

De berichtgeving voor

dè

ijsberichtendienst ten behoeve .van de binnenvaart in Nederland is in

werking gcwcest.

.

van 9 toten met 17 december

. van II tot en met 25 januari

van.8

tot

enmet 15 februari

van 9 tot en

mèt

10 maart

(vorstperiode

A);

(vorstperiode

B);-(vorstperiode

C)

en

(vorstpèriode D). '

.Er \verden in totaal 15ijskaartjes uitgegeven en wel de nrs. I tot en met 6 in de periode van.I 0 tot en met,

17 december (vórstpèriodeA)

_{. ".,"}

eri

_{,- ,}denrs.v?

toten

_,',.

met 15inde

_-

periode van 12 tot en met 22jánuari

_{" " " , 'I}

-(vorstperiode B), (op zaterdagen en zondagen werden geen ijskaartjes uitgegeven. Wel werden de, op

deze dagen binnenkomende meldingen verwerkt opeen

ijskaart voor intern' gebruik en ten behoeve,

van het verstrekken van inlichtingen).

. - . ..

'

'

, . "

-Dagelijks werden 526 ijskaartjes verzonden, .waarvan:

-134 aan abonnees;

223 aan publikatie-adressenen

169 aan dienstinstanties .

....

,§

4.

IJsberichtendienst grote rivieren in Nederland en van de Rijn in Duitsland

met

de zijrivieren,

Omdat op de grote rivieren in Nederland in deze winter geen ijs is voorgekomen, is hiervoor de

be-richtendienst niet in werking geweest. Ten behoeve van de ijsberichtgeving van de Rijn in Duitsland

" met de zijrivieren is de berichtendienst in werking geweest van 15 tot en met 22 januari. Hiervoor zijn' ,

over deze periode ijskaartjes uitgegeven, genummerd 1 tot en met 6 (op zaterdagen en zondagen niet) .

. Deze ijskaartjes worden verzonden aan dezelfde adressen als die, waaraan deijskaartjesten

behoeve

van de binnenvaart word~n toegezonden; ook deaantalle

ll

zijn dezelfde.

'

, c§

5.

IJsberichtgevirig per radio en pers

• • r •

Op de volgende data-werden aan de Radio-nieuwsdienst ijsberichtenverstrekt:

17 deeember (vorstperiode A) en van

12 toten met 26 januari (vorstperiode B).

-:,

, De' berichten werden omgeroepen bij het nieuws van 18.00 uur (op zon- en feestdagen 17:Sp uur).

" '

Aandepers

werden (viahet

A.N.P.) ijsberichten verstrekt van 10 toten

met ITdecèmber

(vorst-perio,deA) en van 12 toten met 22 januari (vorstperiode B).

§

6.

Internationale ijsberichtgeving

WINTER 1959-1960

IJsbezelting en scheepv•• rlmogelijkheid

Figuur 3

december januari

,

februari

9

Id

I I

dl

15 I1 I I

dl

1I I I I I I 2 2 2 2 2425 8 9 I

I

I. Kanalen V( rstp er'0 _{e P ors p r} 0 e B

!.

v rs pe

A. Groningen, Friesland, Drenthe,

I

r~d Overijssel a. Grotekanalen

I

I. Eemskanaal I 2. Van Starkenborghkanaal. B

_{.l! ~}

~~ B B B B~ h

Jl J!.

~

3. Vaarweg Groningen-Lemmer.

R

_EX

_.IJ

_.t

_.1;.

lp.

IJl.

_.!LJ~.L~

.Q

~

1:

R 0IC

4. Vaarweg Groningen-Staveren

_.EX

_.I':

_{.E J.:.Q P.P}

_1'-

GG GG G

Jo

N Nil;

5. Van Harinxrnakanaal:

Leeuwarden-Fonejacht DE EE E B BB _I.!!D

I;

EE E D D

_,J!

I

-B

I-ri

..

IR

BIR

IR

Ä

IJl

Harlingen-Leeuwarden BB B B 'R

C--6. Houkesloot

_QQ

_.12

_.l)

_..!!

_~

_H.JL!~

EG

_{JU': IJ!}

~

,

7. Meppelerdiep

~~ Q.Q

:RIR

·I:I.g

8. Zwarte Water BB B B B BA F F

_f:..F.

_f.rS

E E

_P·I.!!

_t.!!

9. Willemsvaart .

10. TwentekanaJen .

I1 B C BJ!

f,

P

.f

B BB A

I

b. Overige kanalen

IJ!

~ '.1; BB BB B B, B C G GG GG G G

s ~

IJ!

t.!!

_[I!!...!!

~

<{fe? let! r et ke t ~I

r

k w te

WINTER 1959-1960

IJsbezelling en scheepv•• rlmogelijkheid

Figuur 4 januari 1213 1415 16 17 18 I 2021 2223 vor sI e i d

~

B. No;ord-Hoiland, Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland a. Grote kanalen J. Noordzeekanaal 2. Zaan BB B B BB 0 3. Noordhollands Kanaal 4. Balgzandkanaal. CC C C C

_Q.

5. Noorderbuitenspaame en zijkanaal C 6a. Vaarweg Amsterdam-Rotterdam via Gouda: Amstel-Drechtkanaal, Aar-kanaal, Gouwe en Hollandse lJssel

I~ ~B B BB BB 0

6b. Vaarweg Amsterdam-Rotterdam via Leidsendam : Schinkel, Ringvaart v.d.

Haarlemmermeerpelder. Zijl, Rijn-Scbiekanaal, Delftse Schie en Delftse Vliet

I~BB B B B BA

7. Amsterdam-RijnkanaaJ

8. Merwedekanaal. B B BC BA

9. Kanaal door Voorne .

10. Hartelkanaal .

11. Afgedamde Maas.

_I!!.

_~

12. Kanaal van Sint-Artdries

13. Maas-WaaJkanaal B B BA

b. Overige kanalen G-C _~~G GG CC CCB

Cp:~ lepe b te en ban • "at r

Verklaring van de lettercode: . A blank water

B lichtdrijfijs

C licht vas! ijs

D middelzwaarverspreid drijfijs E middelzwaar opeengepakt drijfijs F middelzwaar drUfijs in geul of slop G middelzwaar vast ijs

H zwaar verspreid drijfijs

K zwaar opeengepakt drijfijs

L zwaar drijfijs in geu.l of slop M zwaar vast ijs

N ijsdam ofkruiend ijs

o

verdwijnend ijs, niet meerhinderlijk goed bevaarbaar

- - - =vrij goed bevaarbaar

- _- - - =

moeilijk bevaarbaar onbevaarbaar

december

_I

januar i februari Waarnemingspunten 7' I _9~ob 9 0 I 2 J 4 5 6 2' J 4 5 6 7 8 2 J 4 5 7 8 9 10

,

o s P rijo e A o s P rilo e B

:t

p

-n.

l.lsselmeer rl e cr: J. Lemmer.

.

~~~~g

A N E

iE

_iE

E 2. Staveren .

_I>.

J. Komwerderzand

p p

el>.~A 4. Den Oever.

-

.

~~~g~

5. Medemblik

\B

A 6. Enkhuizen. ~~~~~~ 7. Hoorn. ~

~r'~

I' 8. Amsterdam ~

li

~~~

~

1<

_{iE iE}

9. Harderwijk .l!

iB

iB~

A 10. Ketelmeer .

IB IB

P

I

lil. Waddenzee J. Rottumeroog

b lil

iB

B

b

~~%liB'

1l\B \B

2. Nieuwe Statenzijl .

t

F B J. Delfzijl

...

I' 4. Zoutkamp (Friesesluis)

~A

p

D ~ ~ ~

lil

I>.

5. Nieuwe Zijlen

_iB

F B

I

iB

6. Oostmahom .

I"-7. Nieuw-Bildt

a"

I

h

!I

8. Harlingen _I' 9. Komwerderzand 10. Den Oever

In

A 11. Westerland.

_B

~

1Ii"

12. Den Helder (Nieuwe Diep)

_B

IJ. Oude Schild

14. Vieland .

_I

\5. Terschelling 16. Ameland

--

.

~

r

ett Uk~nt bpn 17. Schiermonnikoog .

I

IJe

,

,n at r WINTER 1959·1960 Figuur 5 IJsbezetting en scheepvaartmogelijkheid januari

C. Zeeland, Noord-Brabant, Limburg a Grote kanalen

vor,[periOde B

J. Kanaal door Walcheren .

I

I

2. Kanaal door Zuid-Bevelend

J. Kanaal Gent-Terneuzen

~

4. Axelse Sassing

5. Donge.

:u:

_{!'. !!....!!.}

6. Markkanaal

.

Bl! B F

_!'

_ç.

F

_~.

_I!!.

7. Wilhelminakanaal.

_{,1!. 11.}

G DG

_S.

!O.

I!!-8. Zuid- Willemsvaart:

Engelen-Helmond

lil B

l!E E

_IQ.~

Helmond-Maastricht ~ ~ B eED _I~~ 9. Kanaal Wessem-Nederweert . ~ ~D eee

I!!.

tO. Juliariakanaal

:-I~-b. Overige kanalen

s

BeF pGG BiD

---H~

p'

n et~r lark a er WINTER 1959·1960 IJstoestand

•

Verklaring van de lettercode:

A blank water

B licht drijfijs C licht vast ijs

D middelzwaar verspreid drijfijs E middelzwaar opeengepakt drijfijs F middelzwaar drijfijs in geul of slop G middelzwaar vast ijs

H zwaar verspreid drijfijs K zwaaropeengepakt drijfijs L zwaar drijfijs in geul of slop M zwaar vast ijs

N ijsdam of kruiend ijs

o

verdwijnend ijs, niet meer hinderlijk

=goed bevaarbaar

________ =vrij goed bevaarbaar

_________=moeilijk bevaarbaar

onbevaarbaar