View of Hierarchical and Charismatic Gifts in Service of Communion and in the Execution of the Evangelisational Mission of the Church

__________________________________________________________

Tom LXV, zeszyt 5  2018 DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2018.65.5-1

STANISAW T. ZARZYCKI SAC

DARY HIERARCHICZNE I CHARYZMATYCZNE

W SUZ

 BIE KOMUNII

I W REALIZACJI MISJI EWANGELIZACYJNEJ KOS´CIOA

HIERARCHICAL AND CHARISMATIC GIFTS IN SERVICE OF COMMUNION AND IN THE EXECUTION OF THE EVANGELISATIONAL MISSION

OF THE CHURCH

A b s t r a c t. The article raises the issue of hierarchical and charismatic gifts in terms of their theological, ecclesiological, theological-spiritual and pastoral context. Its point of departu-re is the departu-rediscovery of the charism during the Second Vatican Council and in subsequent parts it follows briefly the development of the charism after the Council, not only within consecrated life. Further on, the article recalls its position, including hierarchical gifts in the ecclesiology of communion. In the essential part of the article, the author considers the role of charisms in building up the community of the Church through monks, priests and laymen. He takes into account their relationship with love – the greatest gift of the Spirit - and with its communion function. After explaining the mutual relationship between communio and missio of the Church, he goes on to present the role of charisms in the attainment of the mission of evangelisation through the clergy, monks and laymen. He also presents orienting charisms towards a deeper participation of the faithful in the holy sacraments.

Key words: The Holy Spirit; gift; charisms; Church; community; mission; states of the Church.

Dr hab. STANISAW T. ZARZYCKI SAC, prof. KUL – Katedra Historii Duchowos´ci w Instytucie Teologii Duchowos´ci KUL; adres do korespondencji: Al. Racawickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: zastan@wp.pl

Sobór Watykan´ski II zapocz atkowa przywrócenie pojeciu „charyzmat” jego peniejsze znaczenie1 i uwydatni jego pozytecznos´c´ dla budowania Ko-s´cioa i dla dobra ludzi w s´wiecie (LG 12). Dowartos´ciowanie charyzmatu wyniko z przyjecia przez Sobór bardziej dojrzaej eklezjologii i pneumatolo-gii, wzajemnie powi azanych ze sob a. Eklezjologia ta ma charakter bardziej trynitarny (LG 4) i  w odróznieniu od wczes´niejszej, zbyt jednostronnej, piramidalnej, hierarchicznej eklezjologii – jest eklezjologi a podkres´laj ac a podmiotowos´c´ caego Ludu Bozego i dziaanie w nim Ducha S´wietego2. „Duch S´wiety nie tylko przez sakramenty i posugi us´wieca i prowadzi Lud Bozy oraz cnotami go przyozdabia, ale ‘udzielaj ac kazdemu, jako chce’ (1 Kor 12,11) darów swoich, rozdziela pomiedzy wiernych wszelkiego stanu takze szczególne aski, poprzez które czyni ich zdatnymi i gotowymi do po-dejmowania rozmaitych dzie lub funkcji maj acych na celu odnowe i dalsz a pozyteczn a rozbudowe Kos´cioa, zgodnie ze sowami: ‘Kazdemu dostaje sie objaw Ducha dla ogólnego pozytku’ (1 Kor 12,7)” (LG 12). Charyzmaty s a rozdzielane „pomiedzy wiernych wszystkich stanów”, co wiecej, s a udzielane kazdemu z ochrzczonych. Sobór wzmiankuje o dwojakich darach: hierarchicz-nych i charyzmatyczhierarchicz-nych udzielohierarchicz-nych przez Ducha S´wietego Kos´cioowi, Oblubienicy Chrystusa (por. Ef 4,11-12; 1 Kor 12,4; Ga 5,22) (LG 4). List

Iuvenescit Ecclesia dopowiada, iz jedne i drugie „maj a to samo pochodzenie i ten sam cel”, s a darami Bozymi przeznaczonymi do budowania Kos´cioa3. Wzywa zarazem, aby owych darów nie przeciwstawiac´ sobie oraz nie roz  a-czac´ wymiaru charyzmatycznego i instytucjonalnego. Uwzgledniaj ac te prze-sanke, chcemy zapytac´: w jaki sposób dary hierarchiczne i charyzmatyczne przyczyniaj a sie do budowania communio Kos´cioa i do realizacji jego misji ewangelizacyjnej?

1_{Sowo „charyzmat” (w formie rzeczownikowej i przymiotnikowej) pojawia sie w tekstach}

soborowych 15 razy, innych jego synonimów, okres´len´, zarówno biblijnych (np. dona,

donatio-nes, gratiae), jak i tych póz´niej stosowanych w dokumentach kos´cielnych (vocatiodonatio-nes, munera

itp.) mozna znalez´c´ ponad sto. B. SECONDIN, La libertà carismatica nell’istituzione ecclesiale.

Sintesi teologica, w: Carisma e istituzione. Lo Spirito interroga i religiosi, Editrice Rogate,

Roma 1983, s. 58.

2_{Y. C}

ONGAR, Wierze w Ducha S´wietego. Duch S´wiety w „ekonomii”. Objawienie i

do-s´wiadczenie Ducha, t. 1, tum. A. Paygert, Wydawnictwo Ksiezy Marianów, Warszawa 1997,

s. 231.

3_{KONGREGACJANAUKIWIARY, List „Iuvenescit Ecclesia” do Biskupów Kos´cioa Katolickiego}

na temat relacji miedzy darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla zycia i misji Kos´cioa,

8 (http://www.deon.pl/religia/kosciiol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,26480 (dostep: 20. 12.2017); dalej skrót: IE.

1. CHARYZMAT I JEGO USYTUOWANIE W COMMUNIO KOS´CIOA Termin „charyzmat” pochodzi najprawdopodobniej od s´w. Pawa, który go uzywa w swych listach szesnas´cie razy (Rz 1,11; 5,15.16; 6,23; 11,29; 12,6; 1 Kor 1,7; 7,7; 12,4.9.28.30.31; 2 Kor 1,11; 1 Tm 4,14; 2 Tm 1,6). Jest on udzielonym przez Boga darem nie dla wasnego pozytku, chway (dar jezy-ków w Koryncie – 1Kor 14), lecz dla wypenienia przypadaj acej wiernemu roli w organizmie Kos´cioa, Ciele Chrystusa. Najwiekszym darem Ducha, wyznaczaj acym „doskonalsz a droge” uczestnictwa we wspólnocie i w misji Kos´cioa, jest mios´c´4.

List Iuvenescit Ecclesia odróznia charyzmaty od ask podstawowych, tj. od aski us´wiecaj acej i cnót teologalnych, które s a nieodzowne kazdemu chrzes´cijaninowi (IE 4). Juz s´w. Tomasz tumaczy, ze aska us´wiecaj aca „bezpos´rednio uzdalnia czowieka do po aczenia sie z celem ostatecznym” i „czyni go miym Bogu”, aska natomiast darmo dana (gratia gratis data), przez któr a czowiek dopomaga innym w d azeniu do Boga, jak np. uzdrawia-nie, mówienie jezykami, czyli to, co skada sie na charyzmat  jedynie uspo-sabia do przyjecia aski us´wiecaj acej5. Wspomniany dokument Kongregacji Nauki Wiary ujmuje to bardziej pozytywnie: „dary charyzmatyczne pobudzaj a […] wiernych do odpowiedzi na dar zbawienia, w penej wolnos´ci i w sposób dostosowany do czasów, i uczynienia z siebie daru mios´ci dla innych oraz autentycznego s´wiadczenia o Ewangelii wobec wszystkich ludzi” (IE 15). Warto dodac´, ze rózni a sie one takze od talentów, które s a jedynie pewnymi uzdolnieniami zwi azanymi z natur a czowieka.

Wedug K. Rahnera, element charyzmatyczny nie jest czyms´ marginalnym dla Kos´cioa, ale przynalezy do jego istoty, podobnie jak sakramenty i posu-gi. Rózni sie od nich jedynie tym, ze pojawia sie ci agle w nowych formach i wymaga od Kos´cioa zdolnos´ci przyjecia go. Rahner akcentuje waznos´c´ przyjecia charyzmatu w momencie ujawnienia sie go, wraz z jego novum, które przynosi, a które moze byc´ dla niektórych osób niezrozumiae czy nawet budz ace u nich sprzeciw, raz ace z powodu niedostatecznego ich

otwar-4_{B.N. W}

AMBACQ, Le mot „charisme”, NRT 97(1975), 4, s. 345-355. Obok tego najbar-dziej charakterystycznego znaczenia sowa „charyzmat” u s´w. Pawa, moze on oznaczac´ takze „podstawow a aske odkupienia i zycia wiecznego” oraz „szczególne dary Bozej dobroci” udzielone pojedynczej osobie (2 Kor 1,10) albo caemu ludowi – Rz 11,29). F.A. SULLIVAN,

Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna. Studium biblijne i teologiczne, tum. T.M. Micewicz,

Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1986, s. 14.

cia sie na Ducha i na sposób Jego dziaania (J 3,8). Rozeznany i zaakcepto-wany charyzmat zaozyciela winien byc´ w aczony z czasem w ramy instytu-cjonalne Kos´cioa6.

Do tego, co powiedziano wyzej o soborowej eklezjologii, nalezy dodac´, iz w okresie póz´niejszym uzyskaa ona w wiekszym stopniu charakter komunijny. Pojecie communio, wedug dokumentów soborowych, oznacza powoanie czo-wieka do wspólnoty z Bogiem (GS 19), „wspólnoty zycia, mios´ci i prawdy” (LG 9) obejmuj acej wszystkich wiernych, która winna sie ujawnic´ wobec s´wia-ta, aby Kos´ció móg penic´ role „znaku jednos´ci rodzaju ludzkiego” (LG 1). Dopiero jednak Synod Biskupów dotycz acy powoania i misji s´wieckich w Ko-s´ciele (1985 r.) uwydatni owo komunijne znamie eklezjologii. Jej teologiczne sprecyzowanie i usytuowanie w szeroko rozumianej odnowionej eklezjologii przyniós List Kongregacji Nauki Wiary Communionis notio z 1992 r.7 We-dug Jana Pawa II, komunia kos´cielna jest „wielkim darem Ducha S´wietego”, „jednos´ci a «organiczn a», analogiczn a do jednos´ci zywego i sprawnego ciaa” i nie jest ona mozliwa do osi agniecia jedynie wysikiem ludzkim. Oznacza zjednoczenie czowieka z Bogiem przez Jezusa Chrystusa w Duchu S´wietym dokonane na chrzcie s´w. i powoanie go do penego moralnego i duchowego urzeczywistnienia tego zjednoczenia przez modlitwe, zycie sakramentalne i ca-ozyciow a postawe. Oznacza równiez zjednoczenie wszystkich wiernych w ciele Chrystusa, którym jest Kos´ció (1 Kor 10,16 n.)8. W Kos´ciele owa communio „odznacza sie […] wspóistnieniem wielorakich powoan´ i stanów, tajemnic, charyzmatów i zadan´, które, choc´ rózne, s a w stosunku do siebie komplemen-tarne” (ChL 20). Papiez wskazuje na Ducha S´wietego jako „dynamiczn a zasade jednos´ci i róznorodnos´ci Kos´cioa” przejawiaj ac a sie w uposazeniu ochrzczo-nych w rozmaite dary hierarchiczne i charyzmatyczne oraz inspirowaniu kazde-go z nich w budowaniu komunii eklezjalnej oraz spenianiu posannictwa zbaw-czego w s´wiecie (por. ChL 21). W Lis´cie Novo millennio ineunte dodaje, ze komunia (koinonìa) jest „ucieles´nieniem i objawieniem samej istoty tajemnicy Kos´cioa”, czyli mios´ci Boga Ojca wlewanej w serca wiernych przez Ducha

6_{K. RAHNER, L’elemento carismatico della Chiesa, w: Sacramentum Mundi, 11, Brescia}

1970, s. 48.

7 _{KONGREGACJA NAUKI WIARY, List do biskupów Kos´cioa katolickiego o niektórych}

aspektach Kos´cioa pojetego jako komunia „Communionis notio”, w: W trosce o penie wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary (1966-1994), tum. i oprac. Z. Zimowski, J. Królikowski,

Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS, Tarnów 1995, s. 390-401. Dalej skrót: CN.

8_J

ANPAWEII, Posynodalna adhortacja „Christifideles laici” o powoaniu i misji

s´wiec-kich w Kos´ciele i w s´wiecie dwadzies´cia lat po Soborze Watykan´skim II, 19, Pallottinum,

S´wietego (Rz 5,5), wysuzonego temuz Kos´cioowi przez Jezusa Chrystusa w celu uczynienia z niego wspólnoty jednego serca i jednego ducha (por. Dz 4,32)9. Zakadaj ac ow a eklezjologie komunii wzywa wszystkich wiernych do „uczynienia z Kos´cioa domu i szkoy komunii”, tzn. krzewienia duchowos´ci komunii, zwaszcza w zakresie wychowania czowieka i chrzes´cijanina, oraz ksztatowania stosunków spoecznych w duchu sprawiedliwos´ci, mios´ci i mio-sierdzia (por. NMI 43).

2. CHARYZMATY W SUZ BIE BUDOWANIA KOMUNII WE WSPÓLNOCIE EKLEZJALNEJ I W KOS´CIELE

Duch S´wiety, bed ac „dusz a” ciaa eklezjalnego (LG 7), jednoczy kapa-nów, zakonników i wiernych s´wieckich w jednej wspólnocie (communione) (LG 4) i misji. Ta jednos´c´ jest nie tylko darem, ale zarazem wezwaniem do wspódziaania z ask a Boz a i z innymi wiernymi oraz wykorzystania wszyst-kich posug, urzedów i charyzmatów w pogebianiu tej komunii. W jaki spo-sób dokonuje sie to przez czonków poszczególnych stanów?

W wymiar charyzmatyczny Kos´cioa wpisuje sie bardzo geboko zycie zakonne10. Sobór okres´li jego charyzmat w paszczyz´nie „rad ewangelicz-nych” praktykowanych w zyciu zakonnym jako odrebnym stylu zycia w Ko-s´ciele (LG 43) i róznych darów (dona, donationes) udzielanych np. zaozycie-lom, czyli róznych form, jakie charyzmat przybiera w poszczególnych instytu-tach zycia zakonnego (PC 1; 8)11. Dokument Mutuae relationes (1978) okre-s´li charyzmat zaozyciela jako „dos´wiadczenie Ducha, przekazane wasnym uczniom, aby by przez nich przezywany, strzezony, pogebiany, stale rozwi-jany w harmonii z Ciaem Chrystusa dla ci agego jego wzrostu” (11). Charyz-mat nie jest ide a ani rzecz a „zamkniet a” w Konstytucjach, ale jest czyms´ zywym. Jego istote wyraza pojecie „daru”, „daru Ducha”, „dos´wiadczenia Ducha”, a blizsze zrozumienie jego natury jest mozliwe na podstawie skut-ków, jakie powoduje on w osobie, która go otrzymaa i w tych, którym go

9_J

ANPAWEII, List apostolski „Novo millennio ineunte” na zakon´czenie Wielkiego

Jubi-leuszu Roku 2000, 42, Pallottinum, Poznan´ 2001, s. 59. Dalej skrót: NMI.

10_K

ONGREGACJA D.S. ZAKONÓW IINSTYTUTÓWS´WIECKICH, KONGREGACJA DS. BISKUPÓW,

Wytyczne „Mutuae relationes”, n. 19, 34, AAS 70(1978), 485-486, 493.

11 _{J.M. LOZANO, Carisma e istituzione nelle comunità create dallo Spirito, w: Carisma}

przekazaa, oraz celu  ku któremu jest skierowany12. Charyzmat zaozycie-la jest okres´zaozycie-lany ponadto we was´ciwych mu odniesieniach, jak cel, misja, powoanie, duchowos´c´ instytutu. Jako dary Boze (1 Kor 12,4-6; 12,28; Ef 4,11), charyzmaty wpisuj a sie w ekonomie komunii, dlatego tez nie po-winny byc´ przez nikogo traktowane jako mozliwe do „sprywatyzowania”.

Jan Pawe II oczekiwa od osób konsekrowanych, by byy „mistrzami komunii”; by duchowos´c´ komunii tak ksztatowaa sposób ich mys´lenia, mó-wienia i dziaania, aby Kos´ció móg „rozrastac´ sie w g ab i wszerz”13. Ko-s´ció rozrasta sie „w g ab”, gdy zakonnicy pogebiaj a sw a communio cum Deo przez wspólne trwanie na modlitwie, rozwazanie sowa Bozego i „amanie chleba”, na podobien´stwo wspólnoty jerozolimskiej, wspólnoty „jednego ducha i jednego serca” (Dz 4,32). Czerpi ac impuls z komunii z Bogiem, owa komunia moze „rozrastac´ sie wszerz” w taki sposób, ze zakonnicy wycho-dz ac od sowa Bozego, rozpoznaj a „znaki czasu”, znaki obecnos´ci i dziaania Boga w s´wiecie i przyczyniaj a sie do realizacji planów Bozych w historii (PC 5). To zadanie jest ci agle aktualne14. Jes´li jakas´ wspólnota zakonna sw a modlitw a i stylem zycia odzwierciedla komunie trynitarn a, staje sie „prze-strzeni a teologaln a”, w której czonkowie miuj a sie wzajemnie na podobien´-stwo Chrystusa (por. J 13,34). Taka wspólnota uzdalnia swych czonków do przyjmowania bliz´nich, uczy umiejetnos´ci przebaczania i suzby ofiarnej.

Kazda wspólnota zakonna winna byc´ otwarta na nowe dary Ducha, za-równo te wyj atkowe, jak np. dar uzdrawiania, proroctwa, mówienia jezykami oraz te zwyczajne, jak nauczanie, suzba, dobroczynnos´c´ i powinna przyjmo-wac´ je z wdziecznos´ci a i z poczuciem zobowi azania do was´ciwego korzysta-nia z nich. W ten sposób moze uzyskac´ coraz bardziej charyzmatyczny cha-rakter15. Dary Ducha rodz a sie i rozkwitaj a nie w indywidualnie przezywa-nym chrzes´cijan´stwie, ale we wspólnocie (IE 10) i maj a na celu uczynienie zycia danej wspólnoty i Kos´cioa bardziej intensywnym (IE 13).

Takze dary hierarchiczne sytuuj a sie w komunii Kos´cioa i jej suz a. „Eklezjologia komunii staje sie podstawowym kryterium okres´lenia tozsamos´ci

12_{M. GERMINARIO, I nuovi termini della vita religiosa, Editrice Rogate, Roma 1983, s. 45.} 13_J

AN PAWE II, Posynodalna adhortacja apostolska „Vita consecrata” o zyciu

konsekro-wanym i jego misji w Kos´ciele i w s´wiecie, 46, Apostolicum, Z abki 1996, s. 75. Dalej skrót: VC.

14 _K

ONGREGACJA DS. INSTYTUTÓW ZYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEN´ ZYCIA APOSTOLSKIEGO, Rozpoznawajcie. Do osób konsekrowanych pod azaj acych szlakiem znaków Bozych, 7, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2014, s. 42-43. Dalej skrót: R.

15 _K

ONGREGACJA DS. INSTYTUTÓW ZYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEN´ ZYCIA APOSTOLSKIEGO, Zycie braterskie we wspólnocie „Congregavit nos in unum Christi amor”,

kapana”, gdyz bez odniesienia do Trójcy S´wietej i Kos´cioa, jako znaku i na-rzedzia zjednoczenia z Bogiem caego rodzaju ludzkiego (LG 1), nie mozna zrozumiec´ jego godnos´ci, powoania i misji16. Ws´ród darów, jakimi Duch S´wiety obdarzy Kos´ció „góruje aska Apostoów” (1 Kor 14) (por. LG 7). Zostali oni ubogaceni „specjalnym wylaniem Ducha S´wietego” (Dz 1,8; 2,4; J 20,22-23) i ów „dar duchowy”, poprzez gest naozenia r ak, przekazali swoim nastepcom, a ci innym, dzieki czemu konsekracja biskupia w Kos´ciele katolic-kim udziela peni sakramentu S´wiecen´ (por. LG 27). Przez namaszczenie Ducha S´wietego „prezbiterzy zostaj a naznaczeni szczególnym znamieniem i tak upo-dabniaj a sie do Chrystusa Kapana, aby mogli dziaac´ w zastepstwie Chrystusa Gowy” (PO 2). Wchodz a w osobow a komunie z Duchem S´wietym, który udziela im swej mocy, aby mogli wypenic´ sw a posuge z mios´ci a pastersk a gotow a do daru z siebie dla zbawienia braci i sióstr17.

Czym jest communio pomiedzy biskupami i kapanami, i jak sie urzeczy-wistnia? Wspólnota ta realizuje sie w Kos´ciele powszechnym jako communio

hierarchica biskupów wraz z papiezem (por. LG 22; CD 4) oraz w Kos´ciele

lokalnym jako communio hierarchia prezbiterów z biskupem (por. LG 28; CD 7). Wedug Ratzingera, jest ona „specjalnym rodzajem braterstwa” maj  a-cym podstawe nie tylko we chrzcie s´w., ale „w jednym urzedzie, którego suzba umozliwiona jest przez jeden, jedyny dar Ducha i do której jest sie powoywanym przez jeden jedyny sakrament”18. Raz otrzymany dar Ducha nie zwalania kapana z codziennej modlitwy o inne Jego dary czyni ace go ulegym wobec natchnien´ Bozych i usposabiaj ace go do upodobnienia sie do Chrystusa, az do zozenia daru z siebie.

Kapan buduje Kos´ció-komunie nie tylko wtedy, gdy jest dla ludzi paste-rzem i nauczycielem, ale takze ojcem, a nawet bratem pochylaj acym sie nad nimi ze wspóczuciem, uczestnicz ac w ich cierpieniach wynikaj acych z róz-nych postaci ubóstwa duchowego i materialnego (por. DPZ K 30). Do tego rodzaju communio affectiva z ubogimi w dziaaniach duszpasterskich wzywa papiez Franciszek, gdy np. pisze: „Ta Boza preferencja [na rzecz ubogich] ma konsekwencje w zyciu wiary wszystkich chrzes´cijan wezwanych do tego, aby

16_J

ANPAWE II, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores dabo vobis” o formacji

kapanów we wspóczesnym s´wiecie, 12, Wydawnictwo Wrocawskiej Ksiegarni

Archidiecezjal-nej, Wrocaw 1992, s. 32. Dalej skrót: PDV.

17 _{KONGREGACJA DS. DUCHOWIEN´ STWA, Dyrektorium o posudze i zyciu kapanów, 8,}

Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 1994, s. 12. Dalej skrót: DPZ K.

18 _{Kard. P.J. C}

ORDES, Dlaczego kapan? Poszukiwanie odpowiedzi z Benedyktem XVI, Wydawnictwo JEDNOS´C´ , Kielce 2009, s. 90.

miec´ te same uczucia co Jezus (por. Flp 2,5) […] Nowa ewangelizacja jest zaproszeniem do uznania zbawczej mocy ich egzystencji i do postawienia ich w centrum drogi Kos´cioa. Jestes´my wezwani do odkrycia w nich Chrystusa, do uzyczenia im wasnego gosu w ich sprawach, ale takze do bycia ich przyjaciómi, suchania ich, zrozumienia ich i przyjecia tajemniczej m adros´ci, któr a Bóg chce nam przekazac´ przez nich”19. Znizenie sie kapana czy innego wiernego do ubogich w dzisiejszym spoeczen´stwie, niewrazliwym na ich los i wczucie sie w ich sytuacje, winno skutkowac´ tym, by stac´ sie ich „gosem”, tzn. bronic´ ich spraw i pomagac´ im powrócic´ do wspólnoty z innymi w spoe-czen´stwie i w Kos´ciele. Communio affectiva z biednymi powinna wiec prowa-dzic´ do communio effectiva  nowej jakos´ci wspólnoty braterskiej, duchowej. W realizacji tego zadania bardzo pomocne byy i s a specjalne charyzmaty uzdalniaj ace do szczególnego zaangazowania sie w suzbie ubogim.

Biskupi i kapani mog a dos´wiadczyc´ komunii z zakonnikami i wiernymi s´wieckimi uczestnicz ac np. we wspólnocie prowadzonej przez jakiegos´ cha-ryzmatycznego zakonnika czy s´wieckiego i znajduj ac w niej moc Ducha do peniejszego przezywania wasnej duchowos´ci oraz lepszej realizacji swej posugi (IE 22b). Wówczas mog a sobie atwiej us´wiadomic´, ze na mocy chrztu s a „brac´mi pos´ród braci” (Mt 23,8) (por. PO 9).

Takze wierni s´wieccy s a nie tylko przedmiotem communio Kos´cioa, ale jako penoprawni jego czonkowie maj a budowac´ jego komunie. Juz Sobór zwróci uwage na niektóre charyzmaty udzielane s´wieckim, jak np. charyzmat mazonków chrzes´cijan´skich (LG 11), modlitwy (1 Tes 5,17; LG 11), charyz-mat miosierdzia skaniaj acy do suzby ubogim (Rz 12,8; AA 8) itp.

Po Soborze, w latach siedemdziesi atych, upowszechnia sie w Europie Odnowa Charyzmatyczna, która od strony doktrynalnej i praktycznej dowar-tos´ciowaa charyzmatyczny wymiar Kos´cioa. Wedug Suenensa, nie domagaa sie ona nigdy uznania siebie za depozytariusza Ducha i Jego charyzmatów, ale uznawaa je za przynalez ace do Kos´cioa w jego peni20. Za z´ródo ob-darowania charyzmatami uznawano w niej od pocz atku „wylanie Ducha”, zwane tez „chrztem w Duchu S´wietym”. Wysoko cenionym charyzmatem w Odnowie jest dar uzdrawiania udzielany niektórym osobom dla dobra in-nych, rózni acy sie od modlitwy o uzdrowienie w mocy Ducha, w której moze

19_{FRANCISZEK, Kos´ció miosierdzia, opr. G. Vigini, Edycja S´wietego Pawa, Czestochowa}

2014, s. 40.

20_{I. Dokument z Malines. Odnowa Charyzmatyczna. Wskazania teologiczne i}

brac´ udzia kazdy chrzes´cijanin21. W ramach Odnowy przyjmuje sie, iz „kaz-dy chrzes´cijanin posiada jeden lub wiecej charyzmatów, podlegaj acych przepi-som i urzedowi Kos´cioa” […] „stanowi acych integraln a czes´c´ zycia kos´ciel-nego” i zacheca, by je praktykowac´ w perspektywie mios´ci Boga i bliz´niego (por. 1 Kor 13)”, gdyz ona „nadaje wartos´c´ kazdej posudze”, a „bez niej charyzmaty byyby puste”22.

Christifideles laici (1988) mówi juz o „rozkwicie” charyzmatów u ludzi

s´wieckich i uwydatnia te, które staj a sie podstaw a dla ruchów, nowych wspólnot i zrzeszen´ kos´cielnych. U z´róda zrzeszenia jest zazwyczaj charyz-mat udzielony przez Ducha S´wietego zaozycielowi, w którym uczestnicz a inne osoby i pozostaj a z nim i pomiedzy sob a w pewnym „pokrewien´stwie duchowym” (por. ChL 24), a wiec w komunii. Przejs´cie charyzmatu oryginal-nego na wspólnote (ruch) dokonuje sie dzieki „tajemniczemu poci aganiu”, jakie zaozyciel wywiera na kazdego z tych, którzy pozwalaj a sie mu poci  ag-n ac´ jego dos´wiadczeniem duchowym. Wszystkie tego typu wspólnoty i zrze-szenia ubogacaj a charyzmatyczny wymiar Kos´cioa i  wedug Jana Pawa II  s a „opatrznos´ciow a odpowiedzi a” Ducha S´wietego na wspóczesny sekula-ryzm, liberalizm, konsumpcjonizm i wielkie potrzeby duchowe. Iuvenescit

Ecclesia widzi cel darów charyzmatycznych Ludu Bozego w tym, ze aska

sakramentalna moze przynosic´ owoce w zyciu chrzes´cijan´skim i ze wierni mog a gebiej realizowac´ swoje kapan´stwo chrzcielne (por. IE15; 22a).

3. DARY HIERARCHICZNE I CHARYZMATY W REALIZACJI MISJI EWANGELIZACYJNEJ KOS´CIOA

Na mocy sakramentów inicjacji chrzes´cijan´skiej kazdy chrzes´cijanin jest wezwany do czynnego zaangazowania sie nie tylko w zycie, ale i w misje ewangelizacyjn a Kos´cioa, w now a ewangelizacje. Misja ewangelizacyjna  wedug Jana Pawa II  implikuje sie wzajemnie z komuni a tak, iz „komunia jest misyjna, misja zas´ suzy komunii” (ChL 32). Te wzajemn a implikacje tumaczy papiez nastepuj aco: „misja jest owocem i logiczn a konsekwencj a komunii. Sprzyjamy dynamizmowi komunii, jes´li otwieramy sie na horyzonty i pilne potrzeby misji, gwarantuj ac zawsze s´wiadectwo jednos´ci, aby s´wiat

21_{KOMISJADOKTRYNALNA. MIE DZYNARODOWESUZ BYKATOLICKIEJODNOWYCHARYZ}

-MATYCZNEJ, Wskazówki do posugi modlitw a o uzdrowienie, tum. K. Tomczak, Os´rodek

Odno-wy w Duchu S´wietym, ódz´ 2008, s. 28.

uwierzy, oraz zwiekszaj ac przestrzen´ mios´ci, aby wszyscy osi agneli komunie trynitarn a, z której wyszli i do której s a przeznaczeni”23.

Misja staje sie owocem i konsekwencj a komunii, jes´li komunia pos´ród wiernych uzyskuje charakter ekstensywny, otwieraj acy sie na innych, aby uczynic´ ich uczestnikami tej samej wspólnoty wiary. Taka „komunia misyjna” pragnie zagwarantowac´ „s´wiadectwo jednos´ci”, poci agaj ace innych do wiary w Chrystusa, pragnie tez „zwiekszyc´ przestrzen´ mios´ci”, aby innych w ni a wprowadzic´ i pozwolic´ im dos´wiadczyc´ czegos´ z „komunii trynitarnej”. Do-strzegamy tu wartos´c´ ewangelizacji opartej na „Janowym mandacie misyj-nym”, podkres´laj acym s´cis a  acznos´c´ pomiedzy wiar a a jednos´ci a wynikaj ac a z mios´ci wzajemnej we wspólnocie chrzes´cijan´skiej (por. J 17,21)24. Zada-niem Kos´cioa jest dawac´ s´wiadectwo takiej mios´ci, bed acej realizacj a nowe-go przykazania mios´ci otwieraj ac sie na zycie Chrystusa w sowie Bozym i w sakramentach, przyjmuj ac Jego mios´c´25. Jes´li tak pojeta misja ewange-lizacyjna suzy uwierzeniu innych w Chrystusa i ich zjednoczeniu w Nim, suzy komunii.

Gównymi podmiotami ewangelizacji, prowadzonej przez Kos´ció, s a bi-skupi wspierani przez prezbiterów (PO, 4). Zasadne jest wiec mówienie o da-rach hierarchicznych otrzymanych w s´wieceniach i uwzglednienie nie tylko istniej acej z ustanowienia Bozego prawnej struktury hierarchicznej, ale takze charyzmatów udzielanych biskupom i kapanom, „charyzmatycznego przejawu instytucji” (Benedykt XVI, IE 10). Mówi ac o apostolacie hierarchicznym, Sobór wymieni charyzmat nieomylnos´ci papieza (LG 25), charyzmat prawdy w nauczaniu biskupów (DV 8) i charyzmat kaznodziejów (PO 4). Posuga kapan´ska jest darem duchowym i misj a penion a w Kos´ciele i w s´wiecie w imie Chrystusa Gowy i Pasterza. Wyraza sie ona w goszeniu sowa Boze-go, sprawowaniu sakramentów s´w. i w suzbie mios´ci bed acych realizacj a

23_J

ANPAWEII, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores gregis” o biskupie sudze

Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei s´wiata, 22, Wydawnictwo M, Kraków 2003, s. 54.

Dalej skrót: PG.

24_{Zdaniem J.M.R. Tillard’a, wczes´niej od tego modelu ewangelizacji akcentowano model}

oparty na Mateuszowym mandacie misyjnym, w którym akcent pada na samo goszenie ore-dzia ewangelicznego (Mt 28,19-20), F. CIARDI, Koinonia. Itinerario teologio-spirituale della

communità religiosa, Città Nuova Editrice, Roma 1996, s. 253. Redemptoris missio Jana

Paw-a II przytacza wszystkie formy mandatu misyjnego, 23 (TENZ E, Dziea zebrane, t. 1, Encykliki, Wydawnictwo M, Kraków 2007, s. 347-348. Dalej skrót: RM). Naszym zdaniem, oba te mode-le s a wzgledem siebie komplementarne i winny byc´ aktualnie stosowane.

25 _{JAN PAWE II, S´wiadectwo mios´ci w Kos´ciele – wspólnocie prorockiej, w: TENZ E,}

udziau w potrójnej funkcji Chrystusa: prorockiej, kapan´skiej i pasterskiej (PDV 26). Przepowiadanie sowa Bozego jest „miejscem” ujawnienia sie w posudze kapana charyzmatów, darów i ask, poprzez które Duch S´wiety pobudza serca wiernych do kultu Boga w Duchu i prawdzie Chrystusowej (J 4,24) i do skadania ofiar duchowych (Rz 12,1). Sprawowanie Eucharystii dokonuje sie dzieki epiklezie, czyli modlitwie przyzywaj acej Ducha S´wietego, aby zst api i dokona dziaania zbawczego, które jest was´ciwe dla tego sakra-mentu. Równiez anamneza domaga sie od kapana zdania sie na dziaanie Ducha Bozego, aby „przypominana Bogu” w zgromadzeniu liturgicznym zbawcza przeszos´c´ staa sie teraz´niejszos´ci a. Goszenie homilii i sprawowanie sakramentów domaga sie od kapana ulegos´ci Duchowi S´wietemu i utozsa-mienia sie z Chrystusem. Ow a ulegos´c´ Redemptoris missio uznaje za waru-nek otrzymania daru mestwa i umiejetnos´ci rozrózniania  darów niezbednych do dawania odwaznego s´wiadectwa i skutecznego przepowiadania misyjnego (RM 87). Jes´li misja pasterska kapana jest peniona w duchu mios´ci paster-skiej, nadaje ona posudze kapan´skiej charakter officium amoris, staje sie miowaniem wiernych na podobien´stwo Chrystusa i oddaniem sprawie ich zbawienia.

To samo kapan´stwo peni kapan zakonny, przezywaj acy dodatkowo swoje powoanie zakonne na mocy konsekracji zozonej w konkretnym instytucie i praktykowanych rad ewangelicznych, staj ac sie znakiem pierwszen´stwa Boga i ewangelicznych wartos´ci oraz przeznaczenia czowieka do zjednoczenia z Bogiem. Zadaniem biskupów jest rozeznawac´ róznorodne charyzmaty s´wiec-kich, zarówno mae jak wielkie, uznawac´ je i z trosk a popierac´ (PO 9). W tym zadaniu potrzebny jest im niew atpliwie charyzmat rozeznawania (1 Kor 12,10).

Charyzmat, jako pewien dynamizm wewnetrzny wzbudzony przez Ducha, zmierza do ujawnienia sie w okres´lonym typie zadania, realizacji misji. Jak a role peni a charyzmaty w misji osób konsekrowanych? Misja ta jest zawsze uczestnictwem w „misji zbawczej Kos´cioa” (KK 33), gdyz „kazdy instytut rodzi sie w Kos´ciele i jest zobowi azany do ubogacania go wasnym charak-terem” (MR 14).

Misja wspólnot zakonnych róznicuje sie w zaleznos´ci od typu wspólnoty, wszystkie one jednak s a wezwane do „ukazywania Chrystusa  b adz´ to odda-j acego sie kontemplacji na górze, b adz´ zwiastuj acego rzeszom Królestwo Boze”, b adz´ peni acego dziea mios´ci i miosierdzia wzgledem potrzebuj  a-cych (LG 46). Z racji konsekracji i wewnetrznej przynaleznos´ci do Chrystusa „najwazniejszym przejawem misji [konsekrowanych] nie s a zewnetrzne dzie-a, ale przede wszystkim uobecnianie w s´wiecie samego Chrystusa przez

osobiste s´wiadectwo” (VC 72). Od tego stanu zycia w Kos´ciele oczekuje sie zwaszcza „prorockiego s´wiadectwa prymatu Boga i dóbr przyszych” (VC 85). Komunia osób konsekrowanych staje sie bardziej misyjna, gdy pogebiaj ac jednos´c´ we wasnej wspólnocie poszerzaj a one wiez´ duchow a z innymi wspólnotami konsekrowanymi i z czonkami ruchów kos´cielnych, ubogacaj ac sie wzajemnie wasnymi charyzmatami i bed ac zaczynem ewange-licznego braterstwa i jednos´ci w s´wiecie. Zwien´czeniem historii czowieka jest urzeczywistnienie wizji komunii (VC 46).

Charyzmat wspólnot typu monastycznego, cakowicie oddanych kontem-placji, winien byc´ przezywany jako znak „wy acznego zespolenia Kos´cioa-Oblubienicy ze swoim Panem, umiowanym ponad wszystko” (VC 59) i uka-zywac´ wyraz´nie cel, ku któremu zmierza caa wspólnota kos´cielna. Winien us´wiadamiac´ innym, ze teraz´niejszos´c´ i wiecznos´c´ w Bogu s a ze sob a powi  a-zane26. Mniszki klauzurowe peni a swoj a misje w Kos´ciele „poprzez nie-ustann a modlitwe, wyrzeczenie sie siebie i skadanie ofiary pochwalnej”27.

Takze zakonne wspólnoty apostolskie wezwane s a do kontemplacji, ale takiej, któr a  acz a z dziaalnos´ci a apostolsk a. Dzieki asce kontemplacji osoby Bogu pos´wiecone mog a „widziec´” oczyma wiary – Boga, nie tylko w sowie Bozym i w sakramentach s´w., ale i „w s´wiecie i czynic´ te obecnos´c´ w pe-wien sposób odczuwaln a” (VC 68).

Jedne z nich pielegnuj a bardziej relacje wspólnotowe i z tego wzgledu ich zycie staje sie bardziej apostolskie, im bardziej przepojone zostaje duchem braterstwa (VC 72). Jes´li wspólnota pozwala sie prowadzic´ Duchowi S´wiete-mu i otrzyS´wiete-muje dar jednomys´lnos´ci, dar dzielenia sie tym, co posiada, otrzy-muje takze zapa do podjecia ewangelizacji i dary z ni a zwi azane, jak np. charyzmat proroctwa w celu ujawniania tajemnic Bozych (Ef 3,5) i podnosze-nia innych na duchu (1 Kor 11,5), dar interpretacji jezyków (1 Kor 14,13) itp. Czonkowie wspólnoty winni pragn ac´ tych charyzmatów, zwaszcza pro-roctwa, aby mogli ich uzywac´ w tym celu, w jakim s a udzielane przez Du-cha. W otrzymaniu ich pomocna jest bardzo modlitwa charyzmatyczna, pod-czas której wzywa sie czesto Ducha S´wietego, uwielbia Jezusa Chrystusa jako zmartwychwstaego Pana i baga Go o Ducha oraz Jego dary i charyzmaty.

26 _{KONGREGACJA DS. INSTYTUTÓW Z}_{YCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEN}´ ZYCIA APOSTOLSKIEGO, Kontemplujcie. Do osób konsekrowanych o s´ladach Piekna, 65-66, Wydawnic-two Sióstr Loretanek, Warszawa 2016, s. 127-128. Dalej skrót: K.

27_K

ONGREGACJAINSTYTUTÓW ZYCIA KONSEKROWANEGO ISTOWARZYSZEN´ ZYCIA APO -STOLSKIEGO, Verbi Sponsa. Instrukcja o zyciu kontemplacyjnym i klauzurze mniszek, 7, Pallotti-num, Poznan´ 1999, s. 15.

Z otrzymaniem charyzmatów, nawet najmniejszych,  aczy sie prawo i obowi  a-zek posugiwania nimi w Kos´ciele i w s´wiecie (AA 3). Przeszkodami do otrzymania charyzmatów s a najczes´ciej: brak zaufania do Boga, ozieba du-chowos´c´, nieporozumienia we wspólnocie, podziay.

Inne wspólnoty zakonne s a bardziej zorientowane na penienie misji doma-gaj acej sie ofiarnego zaangazowania na rzecz ewangelizacji i promocji czo-wieka, do czego s a potrzebne takie dary Ducha, jak np. charyzmat wiary (1 Kor 12,9), dar apostolstwa skaniaj acy do podejmowania ewangelizacji i zakadania wspólnot (Dz 14,4-14), charyzmat nauczania itp. Na przykad „charyzmat wychowawczy” osób konsekrowanych pracuj acych w szkole jest darem Bozym udzielonym po to, by pomóc modziezy zrozumiec´ w s´wietle wiary jej potrzeby i duchowe pragnienia (gód autentycznos´ci, prawdy, mi-os´ci) i nabyc´ gebsz a tozsamos´c´28. Spenienie tego zadania wymaga od katechetów radykalizmu zycia was´ciwego radom ewangelicznym i odwaznego s´wiadectwa w s´rodowisku szkolnym nie zawsze otwartym na wartos´ci ewan-geliczne.

Kongregacja przypomina, „by charyzmaty zaozycielskie stawiay pytanie o nieprzewidziane wydarzenia z historii, które zobowi azuj a do udzielenia odpowiedzi”, misja bowiem zakonna winna byc´ pojmowana dzis´ jako „prze-strzen´ kreatywnos´ci wytworzonej przez spotkanie charyzmatu z histori a”29. Do takich „wydarzen´” w tocz acej sie historii nalezy niew atpliwe zwiekszaj  a-ca sie liczba ubogich, imigrantów oczekuj acych na przyjecie, osób bezdom-nych, wykluczonych z zycia spoecznego. Dostrzegaj ac te zjawiska Kos´ció potwierdza dzis´ na nowo opcje preferencyjn a na rzecz ubogich30 i zacheca nie tylko osoby konsekrowane do wychodzenia na „peryferie” zycia spoecz-nego. Skaniac´ do tego winna gównie mios´c´ Chrystusa: „tylko mios´c´ zdolna jest wydobyc´ na zewn atrz to, co ukryte – pisze papiez Franciszek i apeluje: mamy starac´ sie o tak a m adros´c´ serca, które nigdy nie oddziela mios´ci Boga od mios´ci ludzi, szczególnie do ubogich, ostatnich ‘Ciaa Chrystusa’, oblicza Pana ukrzyzowanego” (za: K 59). Mios´c´, jako dar Ducha, jest najwiekszym darem (1 Kor 13, zob. takze Ef 4,1-7; Kol 3,12-14), któremu wszystkie inne

28_{KONGREGACJAWYCHOWANIAKATOLICKIEGO, Osoby konsekrowane i ich misja w szkole.}

Refleksje i wskazania, 18; 57, Pallottinum, Poznan´ 2003, s. 9, 26.

29 _K

ONGREGACJA DS. INSTYTUTÓW ZYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEN´ ZYCIA APOSTOLSKIEGO, Gos´cie. Do osób konsekrowanych, s´wiadków Ewangelii ws´ród narodów, 53, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2017, s. 76-77. Dalej skrót: G.

30 _{FRANCISZEK, Adhortacja apostolska „Evangelii Gaudium”. O goszeniu Ewangelii}

dary, jak np. dar proroctwa, winny byc´ podporz adkowane w ewangelizacji motywowanej mios´ci a Chrystusa. Konieczne jest bezpos´rednie uczestnictwo zakonników w odpowiedzi na potrzeby pastoralne Kos´cioa lokalnego, czyli w katechezie, przepowiadaniu, braniu odpowiedzialnos´ci za cos´ waznego do realizacji w diecezji (MR 8).

Wedug Christifideles laici, znaczna czes´c´ odpowiedzialnos´ci za misje ewangelizacyjn a przypada s´wieckim (32), a Redemptoris missio uznaje ruchy i nowe wspólnoty kos´cielne za „prawdziwy dar Bozy dla nowej ewangelizacji i dla aktywnos´ci misyjnej w s´cisym sensie” (72). Jaka jest rola charyzmatów wiernych s´wieckich w ewangelizacji i misji?

Nowe charyzmaty, którymi zostali ubogaceni zaozyciele ruchów eklezjalnych i nowych wspólnot, s a wezwaniem dla nich i dla wszystkich uczestnicz acych w ich duchowos´ci do zaangazowania sie w wielu sektorach aktywnos´ci eklezjal-nej, poniewaz „charyzmaty nie s a zamkniet a w sobie spus´cizn a powierzon a jakiejs´ grupie, aby je strzega”, ale […] darami Ducha [wymagaj acymi] zintegro-wania w ciele Kos´cioa, [s a] skierowane ku centrum, którym jest Chrystus, sk ad sie rozchodz a jako bodziec dla ewangelizacji (EG 130). Wszedzie, gdziekolwiek angazuj a sie s´wieccy, w katechezie, w nauczaniu teologicznym, w liturgii, w od-nowie modlitewnej, w wychowaniu modziezy, w kos´cielnych s´rodkach przeka-zu, w dziaalnos´ci charytatywnej Duch S´wiety poprzez udzielane im dary inspi-ruje i pobudza ich dziaanie. Dzieki temu mog a oni udzielac´ „odpowiedzi na dar zbawienia, w penej wolnos´ci i w sposób dostosowany do czasów i uczynic´ z siebie dar mios´ci dla innych” (IE 15).

*

Dzieki uczestnictwu w charyzmacie i jego realizacji we wspólnocie ekle-zjalnej chrzes´cijanie mog a peniej dostrzec „nowos´c´” aski chrzcielnej i na ni a odpowiedziec´ swym zyciem. Charyzmaty ujawniaj a sw a eklezjaln a nature przez to, ze rodz a sie w dos´wiadczeniu duchowym wspólnoty eklezjalnej, a rozpoznane przez ni a i uznane przez pasterzy Kos´cioa, wraz z darami hierarchicznymi, suz a budowaniu jednej komunii i realizacji tej samej misji ewangelizacyjnej. Charyzmaty urzedowe, jako dary Chrystusa i Jego Ducha, suz a zachowaniu w Kos´ciele charyzmatycznego porz adku i lepszego powi  aza-nia go z wymiarem sakramentalnym i instytucjonalnym. Obok owej zewnetrz-nej zasady porz adkuj acej, dla dobrego posugiwania sie darami hierarchiczny-mi i charyzmatahierarchiczny-mi istotna jest wynikaj aca z wiary mios´c´ braterska, bed aca takze odpowiedzi a na mios´c´ Boz a. Jej to winny byc´ podporz adkowane wszystkie

charyzmaty, gdyz tylko w niej mozliwe jest budowanie prawdziwej communio w Kos´ciele i w s´wiecie oraz ofiarne zaangazowanie dla zbawienia bliz´nich.

BIBLIOGRAFIA

CIARDI F., Koinonia. Itinerario teologio-spirituale della communità religiosa, Città Nuova Editrice, Roma 1996.

CONGARY., Wierze w Ducha S´wietego. Duch S´wiety w „ekonomii”. Objawienie i dos´wiadcze-nie Ducha, t. 1, tum. A. Paygert, Wydawnictwo Ksiezy Marianów, Warszawa 1997. CORDES P.J., Dlaczego kapan? Poszukiwanie odpowiedzi z Benedyktem XVI, Wydawnictwo

JEDNOS´C´ , Kielce 2009.

FRANCISZEK, Kos´ció miosierdzia, oprac. G. Vigini, Edycja S´wietego Pawa, Czestochowa 2014.

GERMINARIOM., I nuovi termini della vita religiosa, Editrice Rogate, Roma 1983. JANPAWE II, Dziea zebrane, t. 7, Katechezy, czes´c´ 2, Wydawnictwo M, Kraków 2007. JAN PAWE II, List apostolski Novo millennio ineunte na zakon´czenie Wielkiego Jubileuszu

Roku 2000, 42, Pallottinum, Poznan´ 2001.

JAN PAWE II, Posynodalna adhortacja Christifideles laici o powoaniu i misji s´wieckich w Kos´ciele i w s´wiecie dwadzies´cia lat po Soborze Watykan´skim II, 36-44, Pallottinum, Poznan´ 1988.

JANPAWEII, Posynodalna adhortacja apostolska Pastores dabo vobis o formacji kapanów we wspóczesnym s´wiecie, Wydawnictwo Wrocawskiej Ksiegarni Archidiecezjalnej, Wrocaw 1992.

JANPAWEII, Posynodalna adhortacja apostolska Pastores gregis o biskupie sudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei s´wiata, Wydawnictwo M, Kraków 2003.

JAN PAWE II, Posynodalna adhortacja apostolska Vita consecrata o zyciu konsekrowanym i jego misji w Kos´ciele i w s´wiecie, Apostolicum, Z abki 1996.

KONGREGACJA DS. DUCHOWIEN´ STWA, Dyrektorium o posudze i zyciu kapanów, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 1994.

KONGREGACJA DS. INSTYTUTÓWZYCIAKONSEKROWANEGO ISTOWARZYSZEN´ ZYCIAAPOSTOL -SKIEGO, Z ycie braterskie we wspólnocie, Congregavit nos in unum Christi amor, Aposto-licum, Z abki 1994.

KONGREGACJA DS. ZAKONÓW IINSTYTUTÓW S´WIECKICH, KONGREGACJA DS. BISKUPÓW, Wy-tyczne Mutuae relationes, AAS 70(1978), 485-486.

KONGREGACJANAUKIWIARY, List do biskupów Kos´cioa katolickiego o niektórych aspektach Kos´cioa pojetego jako komunia Communionis notio, w: W trosce o penie wiary. Doku-menty Kongregacji Nauki Wiary (1966-1994), tum. i oprac. Z. Zimowski, J. Królikowski, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS, Tarnów 1995, s. 390-401.

KONGREGACJANAUKIWIARY, List Iuvenescit Ecclesia do Biskupów Kos´cioa Katolickiego na temat relacji miedzy darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla zycia i misji Kos´cio-a, (http://www.deon.pl/religia/kosciiol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,26480).

LOZANOJ.M., Carisma e istituzione nelle comunità create dallo Spirito, w: Carisma e istiuzio-ne. Lo Spirito interroga i religiosi, Editrice Rogate, Roma 1983, s. 125-161.

RAHNERK., L’elemento carismatico della Chiesa, w: Sacramentum Mundi, Brescia 1970. s. 36-53. SECONDIN B., La libertà carismatica nell’istituzione ecclesiale. Sintesi teologica, w: Carisma

e istituzione. Lo Spirito interroga i religiosi, Editrice Rogate, Roma 1983, s. 41-79. SULLIVANF.A., Charyzmaty i Odnowa Charyzmatyczna. Studium biblijne i teologiczne, tum.

T.M. Micewicz, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1986. WAMBACQB.N., Le mot „charisme”, NRT 97(1975), 4, s. 345-355.

TOMASZ Z AKWINU, STh, I-II, q. 11. a 5.

DARY HIERARCHICZNE I CHARYZMATYCZNE W SUZ BIE KOMUNII I W REALIZACJI MISJI EWANGELIZACYJNEJ KOS´CIOA

S t r e s z c z e n i e

Artyku podejmuje zagadnienie darów hierarchicznych i charyzmatycznych od strony teolo-gicznej, eklezjoloteolo-gicznej, teologiczno-duchowej i duszpasterskiej. Wychodzi od ponownego odkrycia charyzmatu podczas Soboru Watykan´skiego II i s´ledzi pokrótce rozwój jego teologii po Soborze, nie tylko w nurcie zycia konsekrowanego. Nastepnie przypomina jego usytuowanie w eklezjologii komunijnej. W zasadniczej czes´ci swego artykuu autor rozpatruje role charyz-matów w budowaniu wspólnoty Kos´cioa przez zakonników, kapanów i s´wieckich. Uwzglednia ich zwi azek z mios´ci a – najwiekszym darem Ducha. Po wyjas´nieniu wzajemnej relacji pomie-dzy communio i missio Kos´cioa, przechodzi do ukazania roli charyzmatów w urzeczywistnie-niu misji ewangelizacyjnej przez duchownych, zakonników i s´wieckich. Ukazuje tez ukierunko-wanie charyzmatów na gebszy udzia wiernych w sakramentach s´wietych.