kwas moczowy
Pytania z biochemii, kreatynina, kwas moczowy.
1/ Najważniejsze wskaźniki służące do oceny funkcji nerek to
1) stężenie kreatyniny, cystatyny C, mocznika i kwasu moczowego w surowicy krwi; 2) wydalanie białka z moczem
2/ ilość syntetyzowanej kreatyniny u mężczyzn
20-22mg/kg mc/d
3/ ilość syntetyzowanej kreatyniny u kobiet
18-20mg/kg mc/d
4/ 15% kreatyniny jest wydalane w mechanizmie...
aktywnego transportu w cewkach nerkowych – tzw. sekrecja cewkowa kreatyniny
5/ czynniki zwiększające syntezę kreatyniny
1) duża masa mięśniowa 2) dieta bogatobiałkowa 3) bycie Afroamerykaninem
6/ czynniki zmniejszające syntezę kreatyniny
1) starszy wiek 2) płeć żeńska 3) dieta ubogobiałkowa 4) niedożywienie
7/ Stężenie kreatyniny w surowicy krwi zależy głównie od
filtracji w kłębuszku nerkowym
8/ Stężenie kreatyniny w surowicy krwi wynosi
53-115µmol/l (0,6-1,3mg/dl)
9/ wzrost stężenia kreatyniny powyżej normy obserwuje się dopiero przy ubytku czynnych nefronów powyżej
50%
10/ Na zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi mogą wpływać m.in. leki hamujące sekrecję cewkową kreatyniny. Zmniejszają klirens kreatyniny bez zmian w filtracji kłębuszkowej. Są to:
antybiotyki aminoglikozydowe i cefalosporyny, flucytozyna, cisplatyna, cymetydyna, trimetoprim.
11/ Najczęściej stosowaną metodą oznaczania stężenia kreatyniny w surowicy krwi jest metoda
Jaffego
12/ Zasada metody Jaffego:
wykrywana jest zmiana koloru będąca efektem reakcji kwasu pikrynowego z kreatyniną w środowisku zasadowym
białko, glukoza (w wysokim stężeniu), kwas moczowy, kwas askorbinowy i ketokwasy
14/ Czynniki fałszywie zawyżające wynik kreatyniny w metodach enzymatycznych
próbka zhemolizowana, duże stężenie HbF, przeciwciała monoklonalne IgG
15/ Czynniki fałszywie zaniżające wynik kreatyniny w metodach enzymatycznych
hiperbilirubinemia
16/ Do wyliczania eGFR za pomocą wzorów MDRD oraz CKDEPI zaleca się używać stężenia kreatyniny w surowicy krwi zmierzonego metodami
wystandaryzowanymi wobec IMDS (spektrometrii mas rozcieńczenia izotopowego)
17/ GFR - rozwiń skrót po polsku
wskaźnik przesączania kłębuszkowego
18/ GFR - definicja
objętość osocza krwi, która jest oczyszczona z substancji przez nerki w jednostce czasu.
19/ Co i czemu jest Idealnym wskaźnikiem służącym do pomiaru GFR?
inulina - jest całkowicie przesączana w kłębuszku nerkowym, nie jest reabsorbowana, metabolizowana ani wydzielana przez nerki, nie ma także wpływu na ich funkcję.
20/ Klirens może być precyzyjnie zmierzony z wykorzystaniem...
endogennej kreatyniny przez pomiar ilości wydalonej kreatyniny w DZM
21/ Wzór na klirens kreatyniny
C(Cr) = U(Cr)*V/P(Cr) ||| C - klirens, U - stężenie w moczu, P - stężenie w surowicy, V - diureza w ml/min
22/ Co to jest eGFR i jak się o oznacza?
szacowany GFR, jest odwrotnie proporcjonalny do stężenia kreatyniny w surowicy krwi, dokonuje się na podstawie pomiaru stężenia kreatyniny w surowicy po czynników (wiek, płeć, rasa oraz powierzchnia ciała)
23/ Do obliczania eGFR u dzieci stosuje się wzory...
Schwartza oraz Counahan-Barratta
24/ prawidłowa wartość GFR u większośći dorosłej populacji wynosi
co najmniej 90ml/min/1.73m2
25/ U osób starszych, a także u dzieci, GFR może wynosić
60-89ml/min/1.73m2 przy prawidłowym funkcjonowaniu nerek
26/ Wczesne stadium choroby nerek poznajemy po:
GFR 60-89ml/min/1.73m2 oraz obecność innych nieprawidłowości, takich jak białkomocz
27/ Kiedy rozpoznajemy przewlekłą chorobę nerek?
Jeżeli GFR wynosi <60ml/min/1.73m2 i stan ten utrzymuje się przez co najmniej 3 miesiące
28/ Przeciwwskazania do szacowania GFR (9)?
1) diagnostyka kandydata na dawcę nerki; 2) terapia lekami o znacznej toksyczności wydalanymi przez nerki (np. metotreksat); 3) nietypowy „rozmiar” ciała 4) znaczne niedożywienie lub otyłość 5) choroby mięśni szkieletowych 6) porażenie połowiczne lub czterokończynowe 7) stosowanie diety wegetariańskiej 8) nagłe zmiany funkcji nerek 9) ciąża
29/ Postępowanie przy przeciwwskazaniach do eGFR?
30/ Cystatyna C jest syntezowana przez
wszystkie komórki jądrzaste
31/ Co dzieje się z cystatyną C w nerce?
jest przesączana w kłębuszku nerkowym, a następnie reabsorbowana i katabolizowana w komórkach nabłonka cewek nerkowych
32/ Czynnik zwiększające stężenie cystatyny C
wysokie CRP, nadczynność tarczycy, wysokie BMI, stosowanie glikokortykosteroidów
33/ Metody oznaczania cystatyny C
immunonefelometryczne oraz immunoturbidymetryczne
34/ Prawidłowe stężenie cystatyny C
0,53-0,95mg/l
35/ Prawidłowe stężenie mocznika we krwi (także BUN)?
2,0-6,7mmol/l (15-40mg/dl; przy wyrażeniu jako azot mocznika – BUN – norma wynosi 5,0-13,4mmol/l = 7,0-18,8mg/dl)
36/ Czemu klirens mocznika jest gorszym wskaźnikiem GFR niż kreatyniny?
ze względu na wydzielanie go przez cewki nerkowe w znacznych ilościach, a w zaawansowanych stadiach chorób nerek mocznik jest w większym stopniu reabsorbowany, w efekcie klirens mocznika jest niższy od rzeczywistego GFR
37/ Kiedy najczęściej stosowane jest oznaczenie klirensu mocznika?
do oceny czynności nerek u chorych dializowanych, zwykle w postaci tygodniowego klirensu mocznika
38/ Zinterpretuj przyczynę AKI, jeśli współczynnik mocznik/kreatynina wynosi poniżej 40:1
przyczyna nerkowa
39/ Zinterpretuj przyczynę AKI, jeśli współczynnik mocznik/kreatynina wynosi 40-100:1
przyczyna zanerkowa
40/ Zinterpretuj przyczynę AKI, jeśli współczynnik mocznik/kreatynina wynosi ponad100:1
przyczyna przednerkowa
41/ Jak oznacza się mocznik?
metodą enzymatyczną z ureazą i dehydrogenazą glutaminianową w automatycznych analizatorach
42/ Co to jest RBF?
Przepływ krwi przez nerki
43/ Jaka musi być substancja używana do oceny RBF?
musi ulegać filtracji w kłębuszku nerkowym oraz nie być reabsorbowana przez nerki
44/ Co stosuje się do pomiaru RBF?
pomiar klirensu kwasu paraaminohipurowego (PAH). Kwas paraaminohipurowy jest substancją ulegającą filtracji w kłębuszku, nie jest reabsorbowany i ulega aktywnemu wydzielaniu w cewkach bliższych do światła kanalika.
45/ Norma dla RBF?
800-1400ml/min/1,73m2
46/ Ile wynosi norma dla wydalania białka z moczem?
47/ Kiedy białkomocz nazywamy "nerczycowym"?
gdy utrata białka z moczem wynosi powyżej 3-3,5g/dobę lub gdy wskaźnik albumina/kreatynina jest większy, niż 2200mg/g
48/ Kiedy dochodzi do białkomoczu przednerkowego?
w przypadku wystąpienia białkomoczu nadmiarowego, gdy w moczu pojawia się mioglobina, hemoglobina, łańcuchy lekkie lub ciężkie immunoglobulin,
49/ Kiedy dochodzi do białkomoczu nerkowego?
jeżeli przyczyną jest uszkodzenie strukturalne lub czynnościowe kłębuszków lub cewek nerkowych
50/ Kiedy dochodzi do białkomoczu zanerkowego?
w przypadku stanów zapalnych dróg moczowych lub wydzielania białka Tamma-Horsfalla przez komórki cewek nerkowych dalszych
51/ Badanie przesiewowe pod kątem albuminurii umiarkowanie zwiększonej
testy paskowe immunochemiczne wykorzystujące przeciwciała przeciwko albuminie (WAŻNE PRZECHOWYWANIE!)
52/ Przejściowa albuminuria niezwiązana z uszkodzeniem nerek może pojawić się...
1) w przypadku zanieczyszczenia próbki moczu domieszką krwi menstruacyjnej, 2) zakażenia układu moczowego, 3) wysiłku fizycznego, 4) stresu, 5) długotrwałego przebywania w pozycji stojącej (białkomocz ortostatyczny) 6) stanów chorobowych zwiększających przepuszczalność naczyń
53/ Czym jest PChN?
Przewlekła choroba nerek to utrzymujące się co najmniej 3 miesiące nieprawidłowości budowy lub czynności nerek mające znaczenie dla zdrowia
54/ Do rozpoznania PChN stosuje się oznaczenie...
eGFR (poniżej 60ml/min/1.73m2) oraz stosunek albuminy/kreatyniny w moczu (UACR; ponad 30mg/g; ponad 3mg/mmol)
55/ cechy wskazujące na przewlekły charakter niewydolności nerek to:
1) mała dynamika wzrostu kreatyninemii, 2) zmniejszenie wymiarów nerek, 3) obecność niedokrwistości 4) zmiany w gospodarce wapniowo-fosforanowej: zwiększenie stężenia fosforanów oraz zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej.
56/ najczęstsze przyczyny PChN to:
1) nefropatia cukrzycowa, 2) kłębuszkowe zapalenia nerek, 3) ostre uszkodzenie nerek (AKI), 4) cewkowo-śródmiąższowe choroby nerek, 5) wielotorbielowate zwyrodnienie nerek 6) nefropatia niedokrwienna (miażdżycowa).
57/ Kiedy mówimy o AKI - ostrym uszkodzeniu nerek?
W przypadku dużej dynamiki wzrostu kreatyninemii, braku dodatkowych cech takich jak niedokrwistość oraz małym/średnim nasileniu zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej
58/ KDIGO 2012 definiuje AKI jako:
(1) zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy o ponad 0,3mg/dl w ciągu 48h lub (2) ponad 1,5-krotne zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy w ciągu 7 dni lub (3) diureza poniżej 0,5ml/kg/h przez 6h.
59/ Co nie jest, a co jest przydatne w przypadku AKI?
szacowanie GFR za pomocą wzorów, np. MDRD, CKD-EPI nie jest przydatne, najważniejsza jest ocena dynamiki zmian kreatyninemii oraz diurezy
60/ wskaźniki ostrego uszkodzenia nerek to?
lipokalina neutrofilowa połączona z żelatynazą (NGAL), IL-6 i 18 oraz cząsteczki-1 uszkodzenia nerek (KIM-1) oraz dzięki zmniejszenie stężenia białka Klotho
61/ Kwas moczowy jest końcowym produktem metabolizmu
puryn endo- i egzogennych
62/ Pulę puryn zewnętrznych najbardziej zwiększa?
pokarm zwierzęcy
63/ Endogenna synteza puryn odbywa się głównie w
wątrobie, jelitach, mięśniach, nerkach oraz śródbłonku naczyń
64/ Synteza i katabolizm puryn utrzymują się na poziomie
300-400mg/d
65/ W fizjoloicznym pH kwas moczowy występuje w postaci
moczanów, jest słabym kwasem
66/ Ile wynosi próg rozpuszczalności kwasu moczowego (właściwie to chyba moczanu sodu)?
6,8 mg%
67/ W co i czemu organizm ludzki nie jest w stanie przekształcić kwasu moczowego?
W alantoinę, bo nie ma enzymu urykazy (bo zmutował i stał się pseudogenem)
68/ Jak jest wydalany kwas moczowy?
Przez nerki (2/3) i przewód pokarmowy (1/3)
69/ Ile powinno wynosić wydalanie kwasu moczowego?
700-800 mg/d
70/ Gdzie i w jakim stopniu jest resorbowany kwas moczowy?
w cekwach bliższych, 90%
71/ Materiały do badania stężenia kwasu moczowego?
surowica, osocze oraz mocz
72/ Metody i warunki oznaczania kwasu moczowego?
metoda z kwasem fosforowolframowym (PTA), z urykazą, oraz HPLC. Niezbędna może być alkalizacja moczu, bo kwas moczowy krystalizuje przy pH niższym niż 5,75.
73/ Czym jest hiperurykemia?
zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi powyżej normy (u kobiet powyżej 6mg/dl, u mężczyzn powyżej 7mg/dl)
74/ Powód hiperurykemii pierwotnej
genetycznie uwarunkowane wady enzymów uczestniczących w przemianie puryn np. defekt syntazy pirofosforanu fosforybozylu, zespół Lescha-Nyhana (całkowity lub częściowy brak aktywności HGPRT), choroba von Gierkego
75/ Czego niedobór występuje w zespole Lescha-Nyhana?
fosforybozylotransferazy hipoksantynowo-guaninowej (HGPRT)
76/ Czego niedobór w chorobie von Gierkego?
glukozo-6-fosfatazy, który skutkuje wzmożoną generacją rybozo-5-fosforanu – prekursora PRPP
77/ Przyczyny hiperurykemii wtórnej:
(1) upośledzenie wydalania KWM przez nerki, (2) zwiększone wytwarzaniem KWM, (3) dieta bogata w pokarmy bogatopurynowe i fruktozę, (4) ekspozycją na ołów.
78/ Czym skutkuje hiperurykemia?
odkładaniem kryształów KWM w stawach i nerkach, co prowadzi do rozwoju dny moczanowej, a także dysfunkcji nerek, nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii, cukrzycy i otyłości
79/ Lek I rzutu w hiperurykemii i mechanizm jego działania?
allopurinol – inhibitor oksydazy ksantynowej
80/ Czym jest dna moczanowa?
zapalenie stawów spowodowane krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, fagocytozą kryształów i powstawaniem ich złogów w stawach, tkankach okołostawowych, a także w nerkach, w małżowin usznych oraz w innych narządach
81/ Kiedy mówimy o podagrze?
Kiedy dna moczanowa dotyczy stawu śródstopno-paliczkowego I
82/ Przyczyny wywołujące napad dny moczanowej?
(1) spożycie alkoholu lub (2) dużej ilości pokarmów zawierających puryny (mięso, owoce morza, soki owocowe), (3) wysiłek fizyczny, (4) zabieg operacyjny, (5) zakażenie, (6) leki (m.in. diuretyki tiazydy, diuretyki pętlowe, aspiryna, cyklosporyny).
83/ Co to jest hipourykemia?
zmniejszenie stężenia kwasu moczowego we krwi, z towarzyszącym zwiększeniem wydalania hipoksantyny i ksantyny
84/ Czym może skutkować hipourykemia?
ksantynurią i kamicą ksantynową
85/ Leki mogące powodować hipourykemię
allopurinol, febuksostat (inhibitory oksydazy ksantynowej)
86/ Przyczyny hipourykemii
(1) leki (allopurinol) (2) wrodzony niedobór oksydazy ksantynowej (3) ciąża (4) SIADH (5) akromegalia (6) tubulopatie
87/ NORMY: kreatynina - stężenie w surowicy
0,6-1,3 mg%
88/ NORMY: kreatynina - wydalanie (DZM)
15-25mg/kg mc/d
89/ NORMY: kreatynina - klirens
60ml/min/m2
90/ NORMY: cystatyna C - stężenie w surowicy
0,53-0,93mg/l (NA LITR!)
91/ NORMY: kwas moczowy - stężenie w surowicy
3-7mg% (mężczyźni, bo u kobiet hiperurykemia zaczyna się od 6mg%)
92/ NORMY: kwas moczowy - wydalanie (DZM)
700-800mg/d
93/ NORMY - eGFR
90 ml/min/1,73m2
800-1400 ml/min/1,73m2
95/ Czym jest azot pozabiałkowy osocza?
suma azotu zawartego w moczniku, kreatyninie, kwasie moczowym, amoniaku i w aminokwasach.
96/ Jak powstaje kreatynina?
w wyniku rozpadu fosfokreatyny
97/ Zalety oznaczania cystatyny C
(1) wysoka czułość (2) stężenie zależne tylko od eGFR (3) tylko jedna próbka krwi
98/ Od czego zależy stężenie kreatyniny we krwi?
(1) szybkości wydalania kreatyniny z moczem, (2) szybkości jej wytwarzania z fosfokreatyny i kreatyny głównie mięśni szkieletowych, (3) całkowitej objętości wody ustrojowej
99/ Z czego powstaje kwas moczowy, i z czego powstaje to z czego on powstaje? (XD)
Z ksantyny, która powstaje m. in. z hipoksantyny lub guaniny
100/ Wzory służące do liczenia eGFR?
