S. Jakobielski,K. Michałowski,L.
Krzyżaniak,M. Rodziewicz,W.
Godlewski,H. Brandys,R.
Sobolewski,W. Jerke,T.
Dzierżykray-Rogalski,E. Promińska
Stara Dongola (Sudan). Prowincja
Północna. Stanowisko 2, 3
Informator Archeologiczny : badania 7, 308
• 308
-STARA DONGOLA / S u d a n / P ro w in c ja p ó łn o cn a
S ta n o w isk o 2 ,3
Polska Stacja Archeologii śródziem nom orskiej Uniwersytetu W arszawskiego w K airze B a d an ia p ro w a d z ił d r S te fa n J a k o b le ls k l z a s tę p u ją c p r o f . d r K a z im ie r z a M ic h ało w s k ie g o . W e k s p e d y c ji w z ię li u d z ia ł p o n ad to d r L e c h K r z y ż a n ia k , d r M ie c z y s ła w R o d z ie w ic z , m g r W ło d z im ie rz G o d le w s k i,m g r H e n ry k B r a n d y s , m g r ln
1
. R y s z a r d S o b o le w s k i,f o to g r a f - W a l d e m a r J e r k e . B a d a n ia a n a tr o p o lb g ic z n e p ro w a d zi l i p r o f . d r T a d e u s z D z ie r ż y k r a y - R o g a ls k l i d r b a b . E lż b ie ta P r o m l ń s k a . F in a n s o w a ła S ta c ja A rc h e o lo g ii ś r ó d z ie m n o m o r s k ie j UW w K a i r z e . D z ie w ią ty s e z o n w y k o p alisk o w y .S ta n o w is k o o s a d n ic z e o d o k r e s u n e o lity c z n e g o do a r a b s k i e g o / s z c z e g ó ln ie w ażny p k r e s c h r z e ś c ij a ń s k i od VI do XIV w . / K a m p a n ia m ia ła n a c e lu p r z e b a d a n ie tz w . K o ś c io ła o p o s a d z c e k a m ie n n e j, n a k tó ry m po u p rz e d n im z n iw e lo w a n iu ,w z n ie s io n o t z w ." B u d o w lę n a p la n ie K r z y ż a Ż . O d s ło n ię to p o łu d n io w o -w sc h o d n ią c z ę ś ć k o ś c ia fc , s p s y d ę i w s c h o d n ią c z ę ś ć h a ik a lu .P o d o b n ie j a k
1
" B udow la n a p la n ie k r z y ż a " b y ł on w z n ie s io n y c a łk o w ic ie z c eg ły w y p a lo n ej o p la n ie 5 -c io n a w o w e j b a z y lik i. S p o só b k o n s tr u k c ji św ia d c z y o d o jr z a ło ś c i fo rm y a r c h ite k to n ic z n e j. M im o w c z e s n e g o o k r e s u p o w s ta n ia ta j b udow li w k ońcu VII w . , p o s ia d a o n a ju ż z e s p ó ł c e c h c h a r a k te r y s ty c z n y c h d la n u b ijs k ie g o p la n u k o ś c io ła z p r z e j ś c ie m z a a p s y d ą i try b u n ą w s a n k tu a r iu m .N a s z c z e g ó ln ą u w a g ę z a s łu g u je o d k r y c ie podw ójnych k r y p t g ro b o w y ch z n a jd u ją c y c h s i ę pod s a n k tu a r iu m k o ś c io łi i d o stę p n y c h z k o r y t a r z a ma a p s y d ą , k tó ry c h p ó ź n ie js z e w y k o rz y s ta n ie s ta n o w iło pow ód w z n ie s ie n ia "B u d o w li n a p la n ie k r z y ż a*1
z w łą c z e n io m ic h ja k o n a ti s t o t n ie l - s z e g o e le m e n tu j e j z a ło ż e n ia w f o r m ie m a u z o e le u m j^ & rty m uw agi r e lik te m j e s t ta k ż eb a s e n c n r z c ie in y o ow aln y m k s z t a ł c i e , k tó re g o w n ę tr z e p o k ry w a ła m a l a r s k a d e k o r a c ja im itu ją c a w y k ła d z in ę z ży łk o w ateg o m a r m u r u , a ta k ż e m o z a ik a S d ro b n y c h o to czak ó w w p o d ło d ze p r e z b ite r iu m p o ło żo n a w c z a s i e je d n e j z p rz e b u d ó w k o ś c io ła w VIII w . i s ta n o w ią c a u n ik aln y ja k d o ty c h c z a s p rz y k ła d teg o typu d e k o r a c ji w bu d o w lach n u b ijs k ic h .
K ontynuow ano ró w n ie ż b a d a n ia na t e r e n ie tz w . M e c z e tu . C h o d z iło g łó w n ie o wy J a ś n ie n ie p ie rw o tn e g o p r z e z n a c z e n ia b u d o w li, k tó r a n a m e c z e t z o s ta ła z a m ie n io n a d o p ie ro w 1317 r . B udow la d o ty c h c z a s u w a ż a n a b łę d n ie z a k o ś c ió ł b y ła z a ło ż e n ie m o c h a r a k te r z e r e p r e z e n t a c y j n y m .J e j g ó rn ą p a r ti ę sta n o w ił r o d z a j s a l i a u d ie n c y jn e j, k tó r e j Aclany p o k ry w a ła d e k o r a c ja m a l a r s k a .
P rz e p ro w a d z o n o ta k ż e b a d a n ia a n tr o p o lo g ic z n e n a d p o c h ó w k am i o d k ry ty m i »we w s p o m n ia n y ch w y żej k ry p ta c h w " K o ś c ie le o p o s a d z c e k a m ie n n e j" , a ta k ż e w g r o b a c h z n a jd u ją c y c h s i ę w okół *' B udow li o p la n ie k r z y ż a " .
Z e z n a le z io n y c h zab y tk ó w n a uw ag ę z a s łu g u je fra g m e n t k a m ie n n e g o w c z e s n o c h r z e ś c ija ń s k ie g o s a r k o f a g u , k tó r e g o d e k o r a c ję sta n o w ił r e l i e f w f o r m ie k r z y ż a m a lta ń s k ie g o w p isa n e g o w kolo*
