Jan Zieliński
"Powieść polityczna i jej wyróżniki",
Arkadiusz Myszkowski, "Miesięcznik
Literacki" nr 10 (1976) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 20/1 (63), 203
(li) MYSZKOWSKI Arkadiusz: Pow ieść polityczna i jej wyróżniki. "M iesięcznik L ite ra ck i" 1976, n r 10, s . 5 9 - 6 6 . '
Artykuł jest krytycznym przeglądem dotychczasowych prób w yznacze nia definicji powieści politycznej, podejmowanych p rzez powojennych k ry tyków głównie z punktu widzenia tr e ś c i utworów. Autor podważa zasadność mówienia o powieści politycznej tak, jak się mówi o innych "pow ieściach z przymiotnikiem" (np. obyczajowej, podróżniczej). Proponuje kryterium komentarza do określonej sytuacji politycznej, jakim dana pow ieść je st — lub nie - w momencie swego powstania i w oczach odbiorców.
B P /6 3 / 4 3
(Ii) OKOPIEN“SŁAWlŃSKA A leksandra: Hipoteza jedności. (Glosa do in terp retacji "Kosm osu"). "T eksty" 1976, n r 3 , s . 1 0 2 -1 1 8 .
Inwencja słowotwórcza Gombrowicza została tu potraktowana jako r o dzaj sygnałów szczególnie pomocnych p rzy interp retacji pow ieści. Klu czem procedur eksplikacyjnych je st słowo "berg" i jego trzy d zieści jeden odmian; odznacza się ono wielu szczególnymi cecham i: pozbawione stałej w arto ści semantycznej, o ogromnym potencjale słowotwórczym, je st ta jemnicze i dobitne dźwiękowo. Form otwórcza energia podmiotu przejawia się na w szystkich poziomach tekstu: od słowotwórstwa po wizję Kosmosu. Bujność języka sugeruje wizję świata ekspansywnego. Bergowanie — z asa da wszelkich działań - je st dwuznaczne i pełne przeciw ieństw . Berg identyfikuje się z religijn ością i ma ch arak ter " sakralno-bezbożny" . Wciąga każdego, obiecując intensywne p rzeżycia i poczucie władzy, p ro wadzi też ku bluźnierstwu. Może sta ć się jednak szansą dla niedoskona łości - je st umiejętnością jej spożytkowania.
K .D .
