Marzena Szmyt
Opatowice, gm. Radziejów, woj.
włocławskie, St. 36, AZP 48-13/187
Informator Archeologiczny : badania 24, 23
lą fo r m a la r A r c h e o lo g ic z n y 23
czych w ram a ch dwóch, ściśle wyodrębniających się, stre f „produkcyjnej" i „mieszkalnej". D ruga z nich reprezentuje pozostałości najpewniej kilku nietrw ałych, krótkotrw ałych obozo wi sk-koczowisk „przywarsztatowych" — miejsc pobytu nielicznych gru p kam ieniarzy KPL z a jm ujących się przetwórstwem lokalnych eratyków (w ram ach w arsztatów zlokalizowanych w strefie „produkcyjnej").
Nie w yklucza eiç m ożliw ości kontynuacji badań stanow iska 16 w Nowym Dworze w roku przyszłym .
U niw ersytet im. A dam a Mickiewicza Zakład Prahistorii Polski w Pozna niu
B adania prowadził doc. d r hab. A leksander Kośko. Finansow ał WKZ we Włocławku. Pierwszy sezon badań. C m entarzysko(?) 1 osiedla k u ltu ry pucharów lejkowatych (KPL). osiedle kultu ry am for kulistych (КАК), cm entarzysko kultu ry ceramiki sznurowej (KCSz), cm entarzysko (?) kultu ry iwleńskiej (KI), ślady osadnictw a kultu ry łużyckiej oraz w czes nośredniowiecznej.
Prace badawcze s ą pierwszym sezonem w ram ach drugiego etap u eksploracji stanow iska. P ie r w s i e tap w yznaczają w ykopaliska ratowniczo-sondaźowe L. Gabalówny, realizowane pod koniec la t 50-tych. Obecne b a d a n ia podjęto w ram ach długofalowego program u działań k o n serw atorskich. jakim i objęto cale „Wzgórze Prokoplaka" w Opatowicach. zbadano łącznie 155
zachow anej —północnej — części stanow iska, rejestrując n a tej powierzchni 34 obiekty: KPL, KCSz, k u ltu ry iwleńskiej oraz prapolskiej. Ponadto w warstwie wystąpiły m ateriały КАК, pojedyncze fragm enty z tzw. horyzontu eplpucharowego oraz KŁ.
Najbardziej liczną grupę wśród źródeł ruchom ych stanow ią m ateriały ceram iczne. Ogółem pozyskano 4868 fragmentów naczyń, wśród których zdecydowanie dom inują ceram ika KPL (4309 fragmentów) i КАК (559 fragmentów). Zarejestrowano nad to 239 krzem ieni oraz 140 kam ieni ze śladam i obróbki. Mniej liczną grupę tworzą źródła z kości (kości po konsum pcyjne i narzędzia) oraz polepa.
Wśród obiektów n a wyróżnienie zasługują obiekty obrzędowe KPU?) (fragm ent budowli megalitycznej), KCSz (grób) oraz kultu ry iwleńskiej (być może grób - dw a .sam otne" naczynia w kopane w .ogon" megalltu). Zwraca uwagę nadto bogaty rejestr układów stratygraficznych pomiędzy obiektam i KPL.
W stępna analiza ceram iki u za sa d n ia wyróżnienie następujących faz zasiedlenia stanow is ka: KPL — faza II-IIIA, KPL — faza IIIC/IVA, KPL — faza V. КАК - faza IMIIa, „horyzont e pi puc harówy", KCSz — faza późna, k u ltu ra Iwleńska, KŁ, k u ltu ra prapolska — faza E-F.
D okum entacja i m ateriały przechowywane są w Zakładzie Prahistorii Polski IP UAM.
Badania będą kontynuowane.
Uniw ersytet Im. A dam a Mickiewicza Zakład Prahistorii Polski w Pozna niu
B adania prowadziła m gr M arzena Szmyt, Finansow ał WKZ we Włocław ku. Trzeci sezon badań. Osiedla ludności kul tury pucharów lejkowatych (KPL) i k ultury am for kulistych (КАК). Ślady osadnictw a z wczesnego i późnego średniowiecza.
Podczas trzeciego ju ż sezonu b ad a ń n a stanow isku eksploracją objęto kolejnych 200 m 2 powierzchni rejestru jąc ok. 5300 fr. ceram iki КАК, 2900 — KPL, 80 fragmentów naczyń wczesnośredniow iecznych (z fazy A-В), niewielką ilość fragmentów ceram iki późnośrednio wiecznej, ponad 400 wytworów i odpadków krzem iennych, a także znaczną ilość polepy oraz kam ieni ze śladam i obróbki. Jak również cenny zbiór kości zwierzęcych. Kontynuow ano eksplorację odsłoniętego wcześniej obiektu m ieszkalnego КАК. Zbadano n adto 44 inne obiekty nieruchom e, wśród nich — poza dołkami posłupowymi — 15 Jam " gospodarczych. 2 wybie- rzyska, 1 palenisko oraz kolejne (po odkryciach z 1989 r.) dwa obiekty obrzędowe. Obydwa posiadają złożoną konstrukcyjnie formę — s ą to głębokie Jamy z b rukam i kam iennym i w s tro pie i cząstkow ym i pochówkami zwierzęcymi n a dnie. Jed n em u z bruków kam iennych towarzy szy „bruk" ceram iczny, drugiem u zaś —palenisko. Om aw iane obiekty łączyć należy, ta k ja k 1 wcześniejszy, z osiedlem КАК,
Wyniki b ad a ń potwierdziły wcześniejsze u stalenia co do chronologii faz zasiedlenia obszaru stanow iska w neolicie (przez ludność KPL z fazy IVA 1 КАК z faz Ilb-Illa), j a k też w początkach wczesnego średniowiecza (faza A-В), ujawniły ponadto ślad osadnictwa późnośredniowiecznego.
D okum entacja i materiały z badań przechowywane są w Zakładzie Prahistorii Polski 1P UAM.
Badania w in ny być kontynuowane. O p a to w ic e, gm , R adziejów woj. w łocław skie
St. 3 6 AZP 4 8 -1 3 /1 S 7 _______ O p a to w ic e, gm . R adziejów w oj. w łocław skie
