Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2007

Stawomir Sadowski

Polityka wojskowa Polski

w latach 2005-2007

Transformacja ustrojowaw Polsce po 1989 rokuw różnychdziedzinachżycia realizowana była zmiennymi metodami. Jednym z istotnych czynników zmian było ichtempo,którepozwala naokreślenie ich jako rewolucyjne lub ewolucyjne. Nie­ które ogniwapaństwakomunistycznegozostały natychmiast zlikwidowane, inne

podlegały stopniowej, lecznieuchronnej likwidacji, a jeszcze inneprzekształcone

i dostosowane do wymogówpaństwa demokratycznego. Polityka wojskowa pań­ stwaznalazła się w obszarze zmian ocharakterzeewolucyjnym,któreobejmowa­ ły systemsojuszy polityczno-militarnych,ustanowieniedemokratycznejkontroli nad siłami zbrojnymi, przebudowę struktur społecznychwojskaoraz jego moder­

nizację organizacyjną i techniczną.

Problem pierwszy obejmował kwestię, po pierwsze, wymanewrowania się

zzależności od Związku RadzieckiegoorazwystąpieniezUkładuWarszawskie­ go, cozostało urzeczywistnione stosunkowo szybko, bo w1991 roku. Jednak osią­ gnięcie tego zadaniaotwierało tylko drogę dobudowy nowego systemu bezpie­ czeństwa zewnętrznego, któregoistotą było przystąpienie do zachodnich struktur bezpieczeństwa, zwłaszcza do NATO orazzbudowanie bilateralnychwięzi ze Sta­

nami Zjednoczonymi. Cel ten osiągnięto 14 marca 1999 roku, wraz z przyjęciem Polskido NATO. Stosunkibilateralne zeStanami Zjednoczonymi, choć nieuzy­ skały statusu traktatowego, uważane byłyzabardzo dobre,a Polska uważałasięza

szczególnegopartnera zaoceanicznego mocarstwa.

Siły zbrojnew systemiekomunistycznymstanowiły ważne ogniwo reżimu po­

litycznego, a wPolscekilkakrotnie były używane do zwalczania protestówspo­

210

Partii Robotniczej pełną kontrolępolityczną i merytoryczną nad wojskiem, które w potocznym pojęciu traktowane byłojako„zbrojne ramię partii”1. W okresie prze­ łomu ustrojowego opozycja demokratyczna wydatnie obawiała się reakcji armii na przemiany, łącznie zobawąprzed wojskowym zamachem stanu. W związku

z tymumowa „okrągłostołowa” zakładałapozostawieniekontroli nad siłami zbroj­

nymi gen. Jaruzelskiemuijego funkcjonariuszom, tak by uniemożliwić niekontro­

lowane, antypaństwowe działanie armii. Jednocześnie powoli rozpoczęto wpro­

wadzanie przedstawicieli opozycjiantykomunistycznej do nadzorunad armiąoraz

likwidację fundamentalnych instytucji komunistycznej kontroli, czyli aparatu

partyjno-politycznego i Wojskowej Służby Wewnętrznej (wojskowej policji poli­

tycznej) oraz zwolnienieze służby większości wyższychfunkcjonariuszyaparatu dowodzenia. W efekcie rozpoczęto proces budowy demokratycznejkontroli nad siłami zbrojnymi zgodnej ze standardami zachodnimi. Proces tenzostał przyspie­

szony w związku ze zgłoszeniem przez Polskęchęci akcesji do NATO, w tym

z przystąpieniem do współpracy w ramach „Partnerstwadla Pokoju”. Ostatecznie

wrazzwstąpieniem do NATO w 1999 rokuWojskoPolskie podlegało już demo­

kratycznej kontroli zgodniez modelem zachodnim obowiązującym wśród państw

członkowskich sojuszu2.

1 W Uchwale КС PZPR przyjętej z okazji XXX rocznicy powstania Ludowego Wojska Polskie­ go zamieszczono następujące tezę: „Zarówno w czasie wojny, jak i po jej zakończeniu, Wojsko Polskie stanowiło niezawodny oręż Partii, stało wiernie w obronie władzy ludowej”. Cyt. za W służ­ bie Polski Socjalistycznej. XXX lat ludowego Wojska Polskiego, Warszawa 1975, s. 14.

2 Szerzej S. Sadowski, Ewolucja pozycji sił zbrojnych w systemach politycznych krajów Europy Środkowej i Wschodniej na przełomie XX i XXI w., [w:] Przeobrażenia systemowe w państwach Europu Środkowej i Wschodniej. Stan aktualny i perspektywy, red. Z. Trejnis, B. Jodełka, Siedlce 2004, s. 231 ֊246.

Przebudowa struktury społecznej sił zbrojnych zmierzała do ich przekształce­

nia z armii klasowej w nowoczesną armię narodową państwa demokratycznego.

Procestenjesttrudny do ujęcia wramy czasowe, aczkolwiek ważnymi etapami

było przeprowadzenie w 1992 roku powtórnej przysięgi wojskowej wszystkich

żołnierzy na wierność Rzeczypospolitej Polski,stopniowe zwalnianie ze służby

osób, które zaczynały pracę w wojsku jeszcze w okresiePRL, upowszechnianie

zawodowej służbykobiet, systematycznywzrost uzawodowicnia kadr wojska oraz przywrócenie wielu tradycji patriotycznych, wojskowych i religijnych.

Czwartyaspekt zmian, tzn. modernizacjaorganizacyjnaitechniczna przybrała

najbardziej ewolucyjny charakter. Pierwszy modułw największym zakresieodno­ sił siędo stworzeniawarunków do uzyskaniazdolności do współdziałania z no­ wymi armiami koalicyjnymi, co określono mianem intcroperacyjności. Faktyczną

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2007.

₂₁₁

zdolność do współdziałania cześć SiłZbrojnych RP osiągnęławraz ze wstąpie­ niemdoNATO, lecz pozostałe segmentyuzyskująinteropcracyjność aż do dziś. Jeszczewolniej przebiegał proces modernizacjitechnicznej, co wiązałosię głów­

nie zpoważnymi problemami finansowymi Polskiw okresie transformacji. Głę­ bokie zmianyzaczęłyzachodzić na przełomieXX iXXIwieku,asztandarowymi

osiągnięciami byłyzakupysamolotu wielozadaniowego F-16, kołowego transpor­

tera opancerzonego„Rosomak”,systemów łączności, wyposażenia jednostek przy­ gotowywanych do misji zewnętrznychi inne.

W sumiew latach1989-2005 Wojsko Polskie zostało poddane głębokiej prze­

budowie, w kierunkudostosowaniach go do wymogów nowej politykiwojskowej wynikającej zzapisów Konstytucji RPz 1997 roku, ustaw oraz nowych układów koalicyjnych.Ukoronowaniem zmian zarówno ustrojowych, jak ikoalicyjnych oraz

nowych wymogów wojny było przyjęcie w 2003roku Strategii Bezpieczeństwa RP3.

3 Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, Warszawa 2003.

4 Program PiS 2005 - IV Rzeczpospolita - Sprawiedliwość dla wszystkich, http://www.pis. org.pl/dokumenty.php.

Te głębokie zmiany nie znalazły jednak pełnej akceptacji wśród wszystkich środowisk politycznych kraju. Zwłaszcza Prawo i Sprawiedliwośćdostrzegałowiele

niedoskonałości polityki wojskowej państwa, które wynikałyz odmiennego po­

strzegania polityki zagraniczneji bezpieczeństwa Polski oraz widzenia niektórych segmentów sił zbrojnychjako ostatnich bastionów komunizmu lub teżmocnych

okowów postkomunizmu.

Jako partia opozycyjna PiS swój pogląd na zakres zmianw tym obszarze za­

warło wprogramiewyborczym „Program PiS 2005 - IV Rzeczpospolita- Spra­ wiedliwość dla wszystkich”4, którypo zwycięstwiewwyborach 2005 roku stał się podstawąpolityki obronnej kraju. Podobniejak w wielu innychobszarach życia

społecznegopartia ta uważała, żepolityka prowadzona przez inne ugrupowania polityczne jestnie do końca zgodna z interesemnarodowym, a działanianiektó­ rych partii uważano wręcz za sprzeczne z tym interesem. Tym samym za priorytet polityki obronnej kraju uznanoprzywrócenie interesunarodowego. Tradycyjnie za przyczynę takiego stanu rzeczyuważano zbyt silny emocjonalny(i byćmoże materialny) związekrządzącychz dawnymi komunistycznymi instytucjami ikształ­

tującymi się na tej bazie ogniwami postkomunizmu. Według PiSw obszarze poli­

tykiobronnej skutkowało to wykształceniem się specyficznejkultury budowania

strategii obronnej państwa, polegającej na nadmiernym zaufaniu do międzynaro­ dowych struktur bezpieczeństwa, azaniedbywaniuwłasnych prac nad potęgowa­ niem siłyobronnejkraju.

212

Podobnie jak inne ugrupowania, PiS uważało NATO za podstawowy sojusz militarny Polski, jednak sądziło, że jest to niewystarczająca gwarancja bezpie­

czeństwa, dlatego teżw „Programie” zawarto tezę okonieczności ustanowienia

bilateralnego,formalnego sojuszuwojskowegozeStanami Zjednoczonymi,na wzór stosunków, jakieten kraj posiada ze swymi niektórymi specjalnymi sojusznika­ mi5. Sprawną współpracę z sojusznikami zamierzanoosiągnąćpoprzez tworzenie

nowoczesnych sił operacyjnych zdolnych do pełnego spektrum misji ekspedycyj­

nych u boku naszych sojuszników, co zapewniłoby Polsce odpowiedniwpływ na politykęsojuszniczą.

5 Ibidem.

6 Cyt. za ibidem; „Popieramy również zwiększenie zdolności do działań obronnych, antykryzyso- wych, a szczególnie antyterrorystycznych w ramach Unii Europejskiej. Uważamy jednak za zbędne działania, które dublowałyby zdolności i cele z powodzeniem realizowane w ramach NATO”.

7 Ibidem.

Z międzynarodowych czynników bezpieczeństwa Polski PiS dosyć oględnie odnosił się doeuropejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony, aprobując niektóre działaniaUnii Europejskiej w tym zakresie, odrzucającjednakdziałania na rzecz

zwiększenia militarnych zdolności UE, które mogłyby być konkurencyjne dla NATO6.W „Programie PiS” brak jestodniesieńdo ideizbiorowego bezpieczeń­ stwaeuropejskiego, cojak się wydaje wynikało zbrakuzaufania,co do skuteczno­

ścifunkcjonowania takiego mechanizmu.

PiS prezentowało przywiązanie do tradycyjnego modelu budowania bezpie­ czeństwa państwa opartego nasiłachzbrojnych. Tym samym budowa armii zdol­

nej do skutecznejobrony Polski miała być jednym z priorytetówpaństwa. Mimo

głębokich zmianw europejskim systemiebezpieczeństwa - wedługPiS - Polska

jako„państwo frontowe” NATO powinna dysponować choćby minimalną koniecz­

nązdolnością dorekonstrukcji sił na wypadekklasycznej agresji zbrojnej (czyli jak się wydajezdolnością mobilizacyjną)7. Wceluutrzymaniapowyższej zdolno­

ści PiS uznało za niecelową pełnąprofesjonalizację armii, a tylko daleko idącą

modyfikacjępowszechnego obowiązku wojskowego, poprzez dążenie do maksy­ malnego skrócenia czasu trwania obowiązkowej służby wojskowej, tak aby ogra­ niczyć go jedynie do procesu szkolenia poborowego. Powszechnemu obowiązko­

wiwojskowemu winni byćpoddani najlepsi poborowi,podnosząc poziom rezerw i tworząc odpowiedniewzorcepostaw społecznych. Ponadto planowano budowę atrakcyjnego programu szkolenia wojskowego studentówiprogramuklaswojsko­ wych wszkołach średnich,razem zodpowiednim systemem zachęt.

Interesującątezą, wpewnymstopniu prawdziwą, jest twierdzenie o zapaści mo­ ralnej WojskaPolskiego,w którym występuje wiele nagannych zjawisk, zwłaszcza

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2007

213

klikowość, nepotyzm, korupcjai „fala”8. WkonsekwencjiPiS proponował nową

polityką proobronną i propatriotyczną sił zbrojnych, której stan przed 2005rokiem

określanojako groteskę9. W tymobszarze dostrzeganorównież konieczność zmia­ ny polityki kadrowej w odniesieniu do żołnierzy zawodowych oraz wyraźnego zmodyfikowania cywilnej kontroli nad siłami zbrojnymi. Według PiS polityka kadrowa w siłach zbrojnych musi zostać poddanajasnym i czytelnym zasadom. Winno dążyć się do odnowieniaetosu służby wojskowej,w tym zwłaszcza etosu

oficera zawodowego, biorąc za przykładwzorceIIRP. W obszarzecywilnej kon­ troli nad silamizbrojnymi zakładanoumacnianie kompetentnego korpusuurzęd­

nikówcywilnych wramach MON,gdyżnie do zaakceptowaniabyła sytuacja, aby rolętę pełniliżołnierze zawodowi po przejściu do rezerwy, co w resorcie stałosię normą, a costoi w sprzeczności z ideącywilnej kontrolinad siłamizbrojnymi.

8 S. Sadowski, Slabi, źli, sfrustrowani, „Gazeta Wyborcza” 2002, nr 196, s. 14-15. 9 Program PiS, op.cit.

10 Ibidem.

Ostatnim problemempodejmowanym w programie PiS była propozycjawzro­ stu wydatków na obronność, a jednocześnieichrestrukturyzacja,tak by zapewnić

efektywniejsze funkcjonowaniearmii. Zakładano przemyślaną i długofalową stra­ tegię zakupów uzbrojenia z wykorzystaniem potencjału przemysłu krajowego.

Wdziedzinie organizacji siłzbrojnych planowano: „Wyrugowanie wszelkich prze­

jawów peerelowskiej kulturyorganizacyjnej, z przerostem strukturdowódczych, które za nic tak naprawdę nie odpowiadają. Zmniejszeniu powinna ulec rola Sztabu Generalnego, który w ostatnich latach przejmował kompetencje cywilnego

kierownictwa resortu, nic ponosząc odpowiedzialności za swe decyzje, promując jednocześniekoteryjne postawy w kierownictwie sił zbrojnych. Sztab Generalny

powinien stać się jedynie organem planistycznympracującymnapotrzeby MON.

Należy zlikwidować dowództwa korpusów i odrębne dowództwarodzajów sił

zbrojnych. Dowodzenieoperacyjnepowinno przejąć Dowództwo Operacji Połą­

czonych. Resztazadań, w tym zwłaszcza szkolenie, logistyka i administracja po­ winnaspocząćnaDowództwu Wsparcia”10.

Warto zauważyć, żew „Programie PiS”brakbyłoszerszychodniesień do likwi­

dacji wojskowych służb informacyjnych, któryto problem pojawi sięjuż wtrakcie

sprawowania władzy przez rząd PiS ipóźniejrządkoalicji PiS-LPR-Samoobro­ na RP. Faktycznie jednak istota zmianw obszarzeobronności wynikała z progra­ mu pierwszej ztych partii, ponieważ kwestiękierowania częścią resortów zatrzy­

214

Główne zadania polityki obronnej państwa określił, w exposé sejmowym przed głosowaniem nadwotum zaufania dlaswojegorządu,premierRP Kazimierz Mar­ cinkiewicz. Jego rząd zamierzał skoncentrować się nanastępującychproblemach: • aktywizowaniudziałań w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego ieuropej­

skich struktur obronnych;

• zapewnienie najważniejszym instytucjom MON możliwościdziałania zgod­

nieze standardamibezpieczeństwa obowiązującymi w NATO;

• doprowadzeniu do pełnego sukcesu misji wojskowejw Iraku poprzezwy­

szkolenie jednostek irackichdo gotowości przejęciaodpowiedzialności za bezpieczeństwo swojego kraju;wtym zakładano możliwość pozostawienia wIraku ograniczonej polskiejmisji szkoleniowej;

• poprzez wykorzystanie doświadczeń i ludziz operacji irackiejzorganizowa­

nie -do końcabieżącej kadencjiSejmu - brygadyekspedycyjnej zdolnej do

działania za granicą;

• przejęcie dowództwa operacji NATO w Afganistanie w 2007 rokuzgodnie zustaleniami sojuszniczymi, pod warunkiem uzyskania odpowiedniej po­ mocy logistycznej;

• likwidacjazbędnychstrukturdowódczych iadministracyjnychwojska;

• centralizacja przetargówi otwarcie systemuzaopatrywania na większą kon­

kurencyjność w celuuzyskaniewiększych środkina uzbrojenie i ćwiczenia

armii;

• przekazanie do IPN archiwówdotyczących Sił Zbrojnych PRLorazbyłego Układu Warszawskiego;

• przekazanie sądownictwawojskowego czasu pokoju do struktur Minister­ stwa Sprawiedliwości - żołnierze popełniający przestępstwa pospolitemie­ liby zanicodpowiadaćtak jakinniobywatele;

• modernizacja Wojska Polskiego,tak bymogło współpracować z sojusznika­

minanajwyższympoziomie technologicznym".

W sumie,według partii rządzącej, za najważniejsze zadaniapolityki wojsko­ wej państwarealizowanej w latach 2005-2007 należy uznać: realizacjęnowej kon­

cepcji polityki wojskowej Polski w skali międzynarodowej,likwidacjępozostało­

ści komunizmuipostkomunizmu w wojsku oraz zmiany struktury organizacyjnej siłzbrojnychi ich modernizację techniczną.

Nowa koncepcja udziałuPolski w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego opierała się na założeniu pogłębieniawspółpracy dwustronnej ze StanamiZjed- *

" Expose Kazimierza Marcinkiewicza przed głosowaniem w Sejmie nad wotum zaufania dla rządu, http://www.pi5. org.pl/article.php?id=671 &st=4.

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2(^07

215

noczonym nawet kosztem osłabienia relacji sojuszniczych w ramach wielostron­ nej współpracywNATO. Pogłębienie współpracy miało zaowocować zwiększe­

niem amerykańskich gwarancji dla bezpieczeństwa Polski na podstawie umowy bilateralnej. Budowanieszczególnego partnerstwa amerykańsko-polskiegoreali­ zowano poprzez zwiększanie uczestnictwaPolski w amerykańskiej polityce woj­

skowej, zwłaszcza przez włączenie się do amerykańskiego programu budowy systemu obrony antyrakietowcj orazposzerzanie polskiegouczestnictwa w opera­ cjach wojskowychwIrakuiAfganistanie.

Budowa systemubalistycznej obrony antyrakietowcj jest od kilkudziesięciulat istotnym czynnikiem bezpieczeństwanarodowego Stanów Zjednoczonych. Jednak

wzwiązkuz proliferacją broni masowego rażeniaprzez krajeokreślane, jako„ban­

dyckie” szereg państw podjęło pracenad budową podobnych systemów, takiepla­ ny posiada także NATO. Europejscypartnerzy starali się wciągnąćAmerykanów

do budowy tarczy w ramachNATO, krytycznie podchodząc do koncepcji narodo­

wego(amerykańskiego) systemu obrony przeciwrakietowej. Jednakprace nad sys­

temem w ramach Sojuszu są niezwykle trudne ze względu na brak zgodności

w percepcji zagrożeńrakietowych oraz konieczność wypracowania mechanizmu

podejmowania decyzjio użyciu systemu w gronie 26państw. Amerykanie sąprzy­

chylni rozwojowi „tarczy antyrakictowej” wramachNATO, aleczas niezbędny

do wynegocjowania warunków rozmieszczeniasystemu jest tak długi, że zniecier­

pliwionyWaszyngtoncoraz częściej optował zawspółpracą dwustronną12.

12 Ibidem, s. 42.

13 NATO Missile Defence Feasibility study results delivered, http://www.nato.int/docu/pr/2006/ p06-048e.htm.

Ostatecznie koncepcjabilateralna zwyciężyła po szczycie NATO w Rydze, kiedy to po razkolejny ograniczono się do deklaracji okonieczności prac nad pełnowy­

miarowym systememantyrakietowym. W maju 2006 roku podpisano „Studium wykonalnościsystemu obrony przeciwrakietowej NATO”13. Było to ukoronowa­

nierozpoczętychw 2002 roku na szczycie NATO wPradzeprac nad realnością systemu antyrakietowego zdolnego do obrony terytorium państw Paktu, jegolud­

ności i innych ważnych obiektów. Z technicznego punktu widzenia „Studium wykonalności...” było dużym sukcesem, gdyżdawało nadzieję na podjęcie budo­ wy koalicyjnego systemuantyrakietowego. Amerykanie spodziewali się,że decy­

zja takazapadnie na szczycie NATOwRydze. Jednakdecyzja ryska była dla nich rozczarowującai ograniczyłasię do stwierdzania, że„Studium wykonalności...”

216

określenia dalszych prac nad politycznymi i militarnymi implikacjami obrony ra­ kietowej dlaPrzymierza, wliczając w to aktualizację zagrożeńrakietowych14.

14 Riga Summit Declaration. Issued by the Heads of State and Government participating in the meeting of the North Atlantic Council in Riga on 29 November 2006, http://www.nato.int/docu/pr/ 2006/p06-150e.htm.

15 Tarcza antyrakietowa od 2011 roku?, http://www.polskieradio.pl/iar/wiadomosci/.

16 J. Kaczyński, M. Topolanek, Polak, Czech - dwa bratanki, „Rzeczpospolita”, „Mlada Fronta Dnes”zdn. 19.02.2007.

Nie czekając dłużej, na początku 2007 roku Stany Zjednoczone złożyły Repu­

blice Czeskiej i Polsce propozycję rozmieszczenia na ich terytorium elementów amerykańskiegosystemuantyrakietowego15.Obydwarządysprawiały wrażenie,

że pozytywnądecyzjęjuż podjęły, problemy zaś tkwią wszczegółach ewentualnej

umowy.20 lutego 2007 roku premierzy Czech iPolski MirosławTopolaneki Ja­ rosław Kaczyńskina spotkaniu w Warszawiewyraziliwspólne poparcie dla pro­

jektu. Wprzededniu spotkania premierzy opublikowali kumulatywny artykuł, w którym stwierdzonom.in.: „mając na względzie bezpieczeństwo nietylkona­ szych państw, alerównież całej Europy, rządyPolskii Republiki Czeskiej poważ­

nie rozważają złożoną przez Stany Zjednoczone propozycję umieszczenia wnaszych krajach elementówsystemu obrony przeciwrakietowej. Podkreślamy jednocześnie,żeewentualneprzyłączeniesię naszychpaństw do programuMissile Defense masłużyć, jako środek pasywnej obrony przeciwko tym, którzy powzięli­

by plan zaatakowania któregokolwiek państwa będącego członkiem wspólnoty

euroatlantyckiej”16.

Sprawa wydawała sięprostaa efekt negocjacji jednoznaczny, jednak premie­ rzy obu państw zostali niemile zaskoczeni gwałtownąnegatywnąreakcją Rosji,

ostrożnym zdziwieniem sojuszników europejskich i, a może przede wszystkim, niechętnym stosunkiem do „tarczy” własnych społeczeństw. Mimo tych proble­

mów przywódcy bylizdecydowani zakończyć rokowania pomyśliAmerykanów.

Jednak to dosyć bezwarunkowe stanowiskoniebyłojedynym w polskim rzą­

dzie.Inną wizję rozmieszczenia „tarczy”w Polsce promowałminister ObronyNa­ rodowej Radosław Sikorski, który uważał,żePolskaw zamian za pozytywną reak­ cję powinna uzyskać znaczącą rekompensatę od Stanów Zjednoczonych.Już we

wrześniu 2006 roku powiedział: „W interesie Europy jest, by systemy antyrakieto- we byłyrozwijane. Sąróżne opcje:amerykańska, natowska, unijna. Decyzjebędą

zależałyod konkretów[...]. Aby przekonać opinię publicznąiSejm - bo w tejspra­

wie konieczna będzie ustawa -potrzebne będą mocne argumenty. Będą one zale­ żeć od tego, jaki pakiet będzie towarzyszył ewentualnej decyzjipolskiego rządu po

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2p07

217

bezpieczeństwo naszego krajumusiałoby wzrosnąć,zwłaszczaw zakresie obrony

przeciwlotniczej”17. Odmiennśćzdania ministra ON od poglądu Prezydenta RP i Prezesa RadyMinistrów było prawdopodobnie jedną z przyczyn jego dymisji na

początku 2007 roku.

17 K. Świętoń, Sikorski: tarcza rakietowa musi się opłacać, 9.09.2006, http://www.e-polityka.pl/ a.3815.d..html.

18 T. Zalewski, Sprawa tarczy antyrakietowej w Polsce praktycznie przesądzona, „pb.pl Portal Biznesowy”, http://www.pulsbiznesu.com.pl/Default2.aspx? ArticleID=5da9f9a5-4262-4134-9e49- 768c 17005766#continue.

'9P. Gillert, Pierwsza misja szefa MON w Ameryce, „rp.pl-wiadomości” 13.01.2008, http://www. rp.pl/artykul/83462.html.

20 USA pomogą w modernizacji polskiej armii, „wprost24” (1.02.2008), http://www.wprost.pl/ ar/122810/USA-pomoga-w-modemizacji-polskiej-armii/.

Jednakpolskie oficjalne czynniki od początku 2007 roku prowadziły dosyć jednostronną politykę szybkiego zakończenia negocjacji. W trakcie lipcowej (2007)

wizyty w StanachZjednoczonych prezydent LechKaczyński powiedziałna konfe­ rencji prasowej, że sprawa umieszczeniaw Polsce bazy amerykańskiej tarczy an-

tyrakietowejjest już praktycznie przesądzona, ale problemów do omówieniajest

bardzo dużo. Wiceministersprawzagranicznych WitoldWaszczykowski stwier­ dził, że prowadzone są jednak jeszcze negocjacje z administracją prezydenta

Busha, lecz przewiduje ich zakończenie we wrześniu 2007 roku. Jakoproblemy

do dyskusji polscy negocjatorzy wymieniali głównie techniczne szczegóły roz­ mieszczenia „tarczy”, m.in.kwestie rozmiarów planowanejbazy amerykańskiej,

status jejpersonelu, jegostosunki zpolskimwojskiem itd.18

Jednak te optymistyczne zapowiedzi dosyć szybko się zdezaktualizowały w związku ze zmianą koalicji rządzącej w Polsce.Nowa ekipapod kierunkiem

premiera Donalda Tuska, z udziałem ministra Spraw Zagranicznych Radosława

Sikorskiego, postanowiła powrócić do twardszego stanowiska i uwarunkowaćzgodę

na rozmieszczenie „tarczy” w Polscewiększymzaangażowaniemsię Stanów Zjed­ noczonych wzapewnieniebezpieczeństwaPolski oraz włączeniem się wmoder­

nizacjęWojska Polskiego19.Twardsza postawa rządupolskiego dosyć niespodzie­ wanie zaowocowała zmianą stanowiska amerykańskiego, które zaznaczyło się

w trakciewizyty wStanachZjednoczonych Radosława Sikorskiego 1 lutego 2008

roku. W rozmowach z polskim ministrem C. Ricezadeklarowała, dosyć ogólniko­ wo, wzrost zaangażowaniaStanówZjednoczonych w rozbudowę polskiej obrony

powietrznej20.

Drugim czynnikiempogłębianiapolsko-amerykańskiej współpracy wojskowej

218

nie. Cały problem pojawił się jeszczezarządów Marka Belki,który toprzyjął do

wiadomości23 sierpnia 2005 rokuinformację ministra Obrony Narodowej Jerzego Szmajdzińskiegooplanowanymzamiarze użycia dowództwa

polsko-niemiecko--duńskiego Korpusu„Północ-Wschód” do dowodzenia opcracjąNATOw Afga­ nistanie w latach 2007-2008 przez pół roku. Do Afganistanu pojechaćmiało

dowództwo, jednostki zabezpieczenia, grupa interwencyjna - według Sztabu

Generalnego w ilości nie większej niż 700 żołnierzy. Polska miała otrzymaćod

sojusznikówpomoc w transporcie lotniczym, arealizacjatego zadania związana była z zakończeniem misji w Iraku zkońcem2005 roku21.

21 Wystąpienie J. Szmajdzińskiego na 25 posiedzeniu Sejmu 5 kadencji 21.09.2006, http://ks. sejm.gov.pl:8009/kad5/025/50252068.htm.

22 Rada Ministrów wystąpiła do prezydenta RP o przedłużenie misji wojskowej w Iraku. Polski Kontyngent Wojskowy w składzie do 1500 żołnierzy i pracowników wojska będzie kontynuował swą misję do 31 grudnia 2006 r. Decyzja RM z 27.12.2005 r., http://www.kprm.gov.pl/archiwum/ 2130_15260.htm.

23 Prezydent zgadza się na wycofanie wojsk z Iraku, „Gazeta.pl.wiadomości”, 21.12.2007, http:// wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,4785865.html.

24 Wystąpienie ministra Obrony Narodowej R. Sikorskiego 25 posiedzeniu Sejmu 5 kadencji 21.09.2006, http://ks. sejm.gov.pl:8009/kad5/025/50252063.htm.

Koncepcja udziału Polski w misjachw Iraku i Afganistaniepo przejęciu wła­ dzy przez PiS uległa głębokiejtransformacji. Po pierwsze, rządzdecydowało kon­ tynuacji misjiw Irakuw nieco okrojonym kształcie i ze zmienionymi zadaniami22.

Decyzjata będzie powielana w 2006 roku i wywoła spór z nowymrządem PO-PSL

w 2007 roku, kiedyto PrezydentLech Kaczyński niechętnie zaaprobował decyzję

rządu o zakończeniu misji w Iraku do 31 października 2008 roku23. Zmieniła się

także istota uczestnictwa Polski w siłach ISAF w Afganistanie. W związku ze zmianą koncepcji dowodzenia siłami ISAF nie będzie dowodziło dowództwo

Wielonarodowego Korpusu „Północ-Wschód”, a strona polska zdecydowała się

na wysłanie doAfganistanu jednostek bojowych ispecjalnych, a więc włączyła się

do militarnego segmentu operacji stabilizacyjnej. Według pierwszego ministra

ObronyNarodowej w rządzie PiS,Radosława Sikorskiego zwiększenieliczebności

polskiego kontyngentu w Afganistanie jest potwierdzeniem jedynie politycznej woli prezydenta RPi prezesa Rady Ministrówohonorowaniuprzez Polskę zobo­

wiązań podjętych przez Radę Ministrów poprzedniej kadencji. Według niego zwiększenie udziału Polski w misji afganistańskiej było kwestią wiarygodności

wobecsojuszu,który jestopoką, na której budujemy bezpieczeństwo Polski24.Po­ większenie misji w Afganistanie było jednocześnie wyraźnym ukłonem wobec

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-^007

219

jonyszczególnego zagrożenia, przy jednoczesnym nieograniczaniu formdziałań bojowych. Polska jako jedyny kraj nie wprowadziła ograniczeńformdziałań dla

swoich formacji.

Wsumiepowyższe kroki miały służyćkształtowaniuszczególnych relacji pol­

sko-amerykańskich i w perspektywie wspierać możliwość zawarcia bilateralnego

układu polityczno-wojskowego.W praktyce jednakdo końca 2007 roku nie udało

sięrozpocząćdziałań na rzeczpodpisaniatakiejumowy.

Drugi kierunek strategicznypolityki wojskowej Polskizmierzał do likwidacji

pozostałości przeszłości komunistycznej sił zbrojnych oraz przejawów postkomu- nizmu. Za pierwszoplanowe zadanie w procesielikwidacjizłej przeszłości wojska uznano rozformowanie WojskowychSłużb Informacyjnych, które postrzegano jako instytucję szkodzącą Polsce ijej obywatelom, pozbawioną kontroli, a wkon­

sekwencji prowadzącą działania przestępcze w kraju i poza jego granicami25. WedługPiSraport zlikwidacjisłużb ukazał obraz głębokopatologicznychzwiąz­

ków pomiędzy WSI a gospodarkąiszereg naruszeń prawa26. Jednak jest tojedno­

stronna opina, gdyż zarówno raport, jak i samalikwidacjaWSI wzbudziłaostre sporypolityczne,zrodziła głębokie poczucie krzywdy wśródwielu oficerów i współ­

pracowników tajnych służb, a także osłabiła zdolność działań wywiadowczych i kontrwywiadowczych, zwłaszczaw warunkach rozwijania operacji w Afgani­

stanie.

25 Państwo sprawne, przyjazne, dbające o obywateli. Materiał informacyjny PiS, 02-018 Warsza­ wa, ul. Nowogrodzka 84/86, s. 15-16; http://www.pis. org.pl/dokumenty.php?s=partia&iddoc=144. 26 Raport o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyj­ nych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipea 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych w zakresie określo­ nym w art. 67. ust. 1 pkt. 1-10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. „Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego” oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbroj­ nych Rzeczypospolitej Polskiej, http://www.wsi.emulelinki.com/.

27 Zarządzenie nr 130 z 8.11.2007 r. Prezesa Rady Ministrów w sprawie terminu zakończenia działalności Komisji Weryfikacyjnej, http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html.

Proces likwidacji WSI pozorniezostał dokonany bardzo sprawnie, jednak fundamentalne przedsięwzięcie tego procesu, a więcweryfikacja oficerów służby,

realizowane jest wsposób urągający wszelkim procedurom;zwłaszcza tempo we­ ryfikacji, którazgodniez Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrówmasię zakoń­ czyć do 30 czerwca 2008 roku27. Będzie więc trwała prawie 1,5 roku i w tym

220

w staniebraku stabilizacji zawodowej. Stantaki absolutnie niesprzyja efektywnej pracy oficerów tajnych służb.

Wedługinformacji PiS w miejsce niereformowalnych WSIpowołano do życia SłużbęWywiadu Wojskowego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego - profesjo­ nalne służby oparte na nowych, wykwalifikowanych kadrach, służące Polsce28. Ta niezmiernie pochlebna opinia nieznajdujepotwierdzeniaw nieoficjalnych infor­ macjach. W raporcie o stanie wojskowych tajnych służb zamieszczono informacje

otrybie rekrutacji i szkoleniu oficerów i podoficerów do SłużbyKontrwywiadu

Wojskowego, które wskazująwręcz na rewolucyjny charakter zmian29. Dążenie

do pozbycia się starszych oficerówkontrwywiadu skutkowało obniżeniem się ja­

kości całej służby. Mimo zmian układu politycznego w Polsce u schyłku 2007

roku proces stabilizacji wojskowychsłużb specjalnych nie został zakończony.

28 Państwo sprawne, przyjazne, dbające o obywateli...

29 Harcerz zostawał agentem w 17 dni; „Dziennik.pl” 19.02.2008, http://www.dziennik.pl/polity- ka/articlel 26358/Harcerz_zostawal_agentem_w_l 7_dni.html. „Według raportu, służbę przygotowaw­ czą dla oficerów skrócono z trzech lat do jednego miesiąca. Przez 17 dni chodzili na kurs i dostawali pierwszy stopień oficerski. Jeszcze prościej było zostać podoficerem. Do egzaminu na pierwszy stopień podoficerski podchodzili ludzie, którzy nie przechodzili żadnych szkoleń. A zdawał każdy, wystarczyło przejść test sprawnościowy i zaliczyć strzelanie. Nie było jednak ważne, czy ktoś ma dobrą kondycję ani czy do tarczy trafił, czy nie, bo decydująca była rozmowa kwalifikacyjna. Poziom nauczania był tak niski, że zaliczenia kursów, i to na ocenę bardzo dobrą, dostawali wszyscy, nawet ci, którzy w nich nie brali udziału”.

Trzeci obszar zmianpolityki wojskowej Polski w latach2005-2007 odnosił siędo szerokiej reorganizacji struktur i mechanizmów funkcjonowania resortu, zmian strukturalnychw siłach zbrojnych oraz działańnarzecz modernizacji armii.

Szerokiwachlarzdziałań podjętych wewnątrz resortu miał doprowadzić do ukształ­ towania nowoczesnego, sprawnie funkcjonującego ministerstwa obrony. Wpro­

wadzana w 2006 rokunowa, bardziej przejrzysta struktura MON oznaczała nie

tylko gruntowną reformę służb specjalnychi głębokie przekształceniajednostek

organizacyjnych,ale również likwidacjęzbędnych stanowisk. Analiza efektywności funkcjonowania struktury resortu obrony narodowej zastanej przezPiSjednoznacz­

nie - według nich-wskazałanapotrzebę głębokiej reorganizacji. Konstrukcja resortu nie gwarantowała odpowiedniego poziomu realizacji zadańzwiązanych zbezpieczeństwem narodowym i współpracą sojuszniczą. Nowa, funkcjonalna

strukturaresortu weszła w życie 1 stycznia 2007 roku. Nowy Statut MON po­

rządkuje dotychczasowekomórki resortu pod względem organizacyjnymi kom­ petencyjnym oraz wprowadza komórki stanowiące nowąjakość. Nowopowołany

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2007

221

matyzacji resortu, Departament Transformacji będzie dokonywał ciągłej oceny

sprawności struktur resortu i samychsił zbrojnych pod kątem doskonalenia ich efektywnościiekonomiczności30.

30 Z dniem 1 stycznia 2007 roku weszło w życie Zarządzenie Nr 160 Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 października 2006 roku w sprawie nadania statutu Ministerstwu Obrony Narodowej (M. P. Nr 76, poz. 768 z 2006 r.). Statut stanowi załącznik do zarządzenia. Jednocześnie utraciło moc zarządzenie nr 2 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 stycznia 2002 roku w sprawie nadania statutu Ministerstwu Obrony Narodowej (M. P. Nr 1, poz. 29 z 2004 r. Nr 11, poz. 177 oraz z 2005 r. Nr 60, poz. 800). http://www.biuletyn.mon.gov.pl/?idstrona=8.

31 Ibidem.

32 W celu informowania społeczeństwa o działaniach wojska na rzecz wychowania patriotyczne­ go powołano do życia czasopismo: „Wojsko w Społeczeństwie. Informator Departamentu Wycho­ wania i Promocji Obronności MON”.

33 Rozmowa z Radosławem Sikorskim, „Rzeczpospolita” z dn. 11.07.2006.

Nowa struktura ministerstwakorzystnie zmieniła proporcje stanowiskcywil­

nych i wojskowych, przyjęto bowiem zasadę zdecydowanego ograniczania tych

ostatnich. Likwidacjazbędnych stanowisk żołnierzyzawodowych zwiększyła funk­ cjonalność resortu iwpływa na lepsze jego dostosowanie do aktualnychwyzwań. W resorcie utworzonotakże Biuro do spraw Procedur Antykorupcyjnych, którego zadaniem jest identyfikowanie i zwalczanie korupcji w wojsku.Nadzoruje ono też zakupy uzbrojenia isprzętuwojskowego31.

Istotnezmiany nastąpiły w sferze polityki informacyjnej ipromocjiobronności.

Jeszcze za czasów kierowania resortem przez Radosława Sikorskiego,a potem

AleksandraSzczygło,podjętodziałania na rzeczwzmocnienia działań wychowaw­ czych orazpromowania w społeczeństwiepostawpatriotycznych, czego wyrazem było,m.in. podjęcie decyzji o budowie MuzeumWojskaPolskiego na terenieCy­

tadeliWarszawskiej oraz Muzeum MarynarkiWojennej w Gdyni, a także przepro­ wadzenie przez wojskoszeregu imprez okolicznościowych. Baczniejszą niżdo­ tychczas uwagęzwrócono na programyedukacyjne kierowane do żołnierzy oraz otoczenia społecznego wojska.Przeprowadzonokampanie„Tradycja zobowiązu­

je” i„Żołnierska Pamięć”, których celembyło upowszechnieniehistorii i tradycji. Dla upowszechnieniaprogramówwychowawczych i edukacyjnych w jednostkach

wojskowych i przeciwdziałania patologiom powołano korpus oficerów wycho­

wawczych32.

W procesie kształtowania patriotycznych postaw dokonano również poważ­

nych zmian merytorycznych, czego wyrazem było izolowanie od wojska wielu organizacjikombatanckich, zwłaszcza kojarzonych z tradycjami LWPorazorga­

222

Zmianom w Ministerstwie Obrony Narodowej towarzyszyły przeobrażenia

strukturalnearmii służące przede wszystkimpodniesieniu jej potencjałui lepsze­

mu dostosowaniu dorealiów międzynarodowych.Powołano nowy rodzaj sił zbroj­ nychw postaci WojskSpecjalnych oraz rozbudowano Dowództwo Operacyjne. Kontynuowano reorganizację strukturzabezpieczającychpotrzeby sił zbrojnych,

zmierzającado oddzielenia funkcji operacyjnych i szkoleniowychod logistycz­ nych i gospodarczych. Jednocześnie likwidowano jednostki nieperspektywiczne,

których dalsze funkcjonowanie obciążałoby jedynie budżet, nie wpływając na

poprawę zdolnościobronnych państwa34.

14 Serwis Informacyjny Sztabu Generalnego WP, http://www.sgwp.wp.mil.pl/aktualnosc.php7idak- tualnosc=58.

35 A. Kryże, Główne założenia reformy sądownictwa, Warszawa 2005, http://www.adwokatu- ra.pl/oba/linki/glowne_zalozenia_reformy_sadownictwa.htm.

36 Ustawa z 22 września2006 r. o zmianie ustawy ֊ Prawo o ustroju sądów wojskowych oraz ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, http://orka.sejm.gov.pl/proc5.nsf/ustawy/ 487_u.htm.

37 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości (projekt) z dnia 2007 r.; Regulamin wewnętrznego urzędowania wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury, http://www.ms. gov.pl/projekty/ projekty .php.

38 Informacja dotycząca działalności Ministerstwa Obrony Narodowej od listopada 2005 r. do grudnia 2006 r., http://www.wp.mil.pl/pl/artykul/2635.

W celu zwiększenia zdolności wsparcia jednostekoperacyjnych oraz uprosz­

czeniasystemu zabezpieczenia logistycznego utworzono InspektoratWsparcia SZ orazInspektorat WojskowejSłużby Zdrowia. Rozpoczęto proces rozdzielania funk- cji operacyjno-szkoleniowychdowódców od funkcji gospodarczych, coumożliwi

imskupienie się na zasadniczych zadaniach.

Zapowiadanaw Programie PiS likwidacja sądówwojskowych nie powiodła się zewzględu na brakwiększości konstytucyjnej wparlamencie, a realizacja tego zadania wymagała zmiany przepisu art. 175 Konstytucji RP35 oraz niektórych ustaw36. Podobniew odniesieniudo prokuraturwojskowych można mówić jedy­

nie o kosmetycznych zmianach37, choć głębokie przeobrażenie usytuowania tego

organu wsystemie władzy niewymagałozmianykonstytucji. Jak się wydaje, rząd Prawa iSprawiedliwościniebył skłonnydopozbawienia siębezpośredniego wpły­

wu na organyprokuratury,takżewojskowej.

Według R. Sikorskiego,zapoczątkowano proces racjonalizacji strukturorgani­

zacyjnych armii, dzięki czemu zwiększyła się liczba jednostek wysoko rozwinię­ tych, uzawodowionych, dobrze uzbrojonych i wyszkolonych, gotowych doużycia woperacjach38. W praktyce była to kontynuacjaprocesówrozpoczętych przez

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2007

₂₂₃

֊2007 należy wymienić połączenie brygad wojsk operacyjnych39 ilikwidacjędo­ wództw KorpusówObrony Powietrznejjako zbędnego szczebla dowodzenia.

39 Do najważniejszych przekształceń należy zaliczyć łączenie 17.BZz 15.WBKPancoraz 12.BZ z б.ВКРапс.

Rozpoczęto realizację zawartejwprogramie PiS koncepcji służby wojskowej,

która zakładała, że od 1 stycznia2010 rokusłużba wojskowa będzieprofesjonalna

i ochotnicza, a jej podstawową formęstanowićbędziezawodowasłużbawojsko­

wa. Na potrzeby reagowania kryzysowegooraz wzmocnienia jednostek operacyj­

nychplanowanoutworzenie Narodowych Sił Rezerwowych.

Zasadniczym długofalowym zadaniem resortu była transformacjai moderniza­ cja sił zbrojnych. Głównymcelemtego procesu było dostosowanieSił Zbrojnych

RP dostandardów NATO poprzez unowocześnienie i zwiększenie zdolności do

udziałuw operacjach sojuszniczych. Proces tenumacnia zarazem rzeczywiste moż­ liwości realizacji zadańzzakresubezpieczeństwa narodowego. W 2006 roku na­ kłady na modernizację po raz pierwszy przekroczyły 20% budżetu obronnego.

Planowanyrealnywzrost budżetu w kolejnychlatach(przyjęcie NATO-wskiego standardu 2% PKB na obronę narodową) pozwoliło na umocnienie tej tendencji. Resort obrony narodowej po raz pierwszyopracował pełen zestaw wymagań ope­

racyjnych dla całości Sił Zbrojnych RP, stanowiący niezbędny instrumentopty­ malnego wykorzystania środków przeznaczanych na nowe programyw dziedzinie sprzętu i uzbrojeniawojskowego. Co oczywiścienie było zasługą ekipyrządzącej

w latach 2005-2007, lecz kontynuacjąprocesów zapoczątkowanych wcześniej. Wramach modernizacji technicznej Sił ZbrojnychRP prowadzono kilkadziesiąt

prac rozwojowych i wdrożeniowych, ukierunkowanych główniena zwiększenie zdolności bojowych. Z najważniejszych modernizacji należy wymienić zadania

przyjęte na początku XXI wieku, w tym zwłaszcza: modernizacyjne programy stra­

tegicznedotyczącewyposażeniaSiłZbrojnych w samolot wielozadaniowy F-16,

kołowy transporter opancerzony ROSOMAK, korwetę wielozadaniową, bezpilo-towe samoloty rozpoznawcze,przeciwpancerne pociskikierowane (typu SPIKE).

Prowadzone sąpracenad koncepcją robotyzacji pola walki, która zakłada optyma­

lizacjędowodzenia ikierowania systemamiw procesie działań sieciocentrycznych.

Podsumowując, można stwierdzić, żew latach 2005-2007 rząd polski podjął

cały szereg interesujących działań na rzecz zmiany polityki wojskowejpaństwa.

Odnosiły się one zarównodo działań na arenie międzynarodowej, krajowej, jak i wewnątrz sił zbrojnych. Działania na arenie międzynarodowej zmierzały do wzmocnienia bezpieczeństwakrajupoprzez pogłębienie współpracy sojuszniczej

224

nymi. Ichwyrazem było podjęcie rokowań w sprawie rozmieszczenia na terenie

Polski amerykańskiej „tarczy antyrakietowej” oraz wzmocnienia udziałuPolski

wzewnętrznych operacjach sojuszniczych i koalicyjnych. Skutki takiej polityki

byłyambiwalentne. Z jednej strony pojawiły się nadziejena wzmocnienie zdolności obronnych krajupoprzez poszerzenie amerykańskich programównarzeczmoder­ nizacji polskich sił zbrojnych. Z drugiej zaśgniewnareakcjaRosji na amerykań­ skie planyrozwojuswoich systemów w Europie Środkowej spowodowała pogor­

szenie się atmosfery bezpieczeństwaw tym regionie.

W działaniach wewnątrz krajunależy zjednej strony podkreślić skuteczne i inte­

resujące działania narzecz promocji polityki obronnej w społeczeństwie, wtym

podkreślanie tradycji wojskowychi wojennych.Zdrugiejstrony sposób likwida­

cji Wojskowych Służb Informacyjnych, wtym ujawnienie w raporcie z likwidacji służb wielu prawdziwych lub rzekomych współpracowników służb, wywołałgłę­ bokie konfliktypolityczne, a także obawy o bezpieczeństwo żołnierzy polskich

w misjach zagranicznych. Dodatkowopersonalne spory pomiędzyRadosławem Sikorskim oraz lideramiPrawa i Sprawiedliwości powodowały przenoszeniedys­

kusji nad problemamiobronnymipaństwa na forumpubliczne, sugerując istnie­

nie dwóch rozbieżnych polityk wojskowych państwa.

Najmniej kontrowersyjne były procesy modernizacyjne i restrukturyzacyjne w ramach sił zbrojnych. Jednak jak sięwydaje ekipa rządzącaw latach 2005-2007

usiłowała zawłaszczyćcały dorobek w tymzakresie, który w istocie genezą sięgał

1999 roku, a więc przystąpienia Polskido Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Summary

Political coalition (party: „Law and Justice”, Polish Family League and par- ty„Self-defence”) governed in Poland beetwen 2005-2007 years calledhitherto

exsisting polish military politics. It used to nosafeguard this politics security of

theState. Therefore coalition definedfew directions of changes, the most impor­

tant it:

• building bilateralpolitical and military alliance with USA as additional sa­ feguard polish security,

• liquidation organizational and mental relics of communist army in Polish Army,

• organizational andtechnicalmodernizationthe armed forces.

Aspiration for consolidation relation with USA caused controversialnegotia­ tions about distributionAmerican elements of Ballistic Missile Defense System in Poland andbigger polish partiepation in war NATO, and USA operations. The

Polityka wojskowa Polski w latach 2005-2007

225

efect this politics wasambivalent. Polish government perceived chances moderni­ zation the armed forces in polish-american colaboration. This planscaused angry raction of Russia andchange for the worse security atmosphere in CentralEurope.

Promotionofdefensive politics for polish society, military andwar traditions

generalized ware very important and successfuldirect works ofpolish govern­ ment. But changes of organic structureof Polish Army, especially polish military secret service liquidation caused deep political conflicts inPoland andpolish mis­ sions in Iraqi andAfghanistanreductionofsafety.

Polish government realized importantproblems for securitystate between

2005--2007 years, but inefficientlyoftenactivityof Government changed for theworse polishposition on the Worldand polish army weakened.