168 Recenzje
przykłady lum inarzy życia naukow ego, rekrutujących się z dołów społecznych, którzy pojaw iali się za spraw ą opieki akadem ików nad m łodzieżą najzdolniejszą i poszukiw ania talentów w śród różnych warstw społecznych. W reszcie dokum en tuje w sposób rzetelny pojaw ianie się now ych szkół w różnych ośrodkach.
A n toni K rawczyk (Lublin)
P r z e g l ą d c z a s o p i s m
„Izw iestija Instituía nasledija B ronisław a P iłsudskogo” 1999 z. 2 s. 152; 1999 z. 3 s. 238.
Już pierw szy num er tego czasopism a, w ydaw anego przez Instytut D ziedzictw a N aukow ego B ronisław a Piłsudskiego w Jużno-Sachalińsku zapow iadał ważne w ydarzenie edytorskie i naukow e. Tę zapow iedź potw ierdza dalsza działalność zespołu redakcyjnego, staraniem którego ukazał się kolejny num er pism a. Zeszyt ten w całości pośw ięcony jest kolekcji zabytków archeologicznych i etnograficz nych będącej w posiadaniu P rzym orskiego P aństw ow ego Z espolonego M uzeum im. W .K . A rseniew a we W ładyw ostoku. Zaw iera on bow iem opracow anie autor stwa W iery W . Kobko Katalog kollekcij B.O. Piłsudskogo w Prim orskom Gosu- darstw iennom O bedinennom Muz.ieje im. W.K. A rsen iew a , przy czym w w iększoś ci jest to fotograficzna prezentacja tej kolekcji, na którą składają się d w a kam ienne topory datow ane na 1 tysiąclecie naszej ery, należące do tzw. kultury ochockiej. Ich pochodzenie (odkrycie) wiąże się z prow adzeniem prac budow lanych we wsi M auka na terenie południow ego Sachalinu w 1902 r. Opis tych zabytków nie w yjaśnia w jakich okolicznościach B. Piłsudski w szedł w ich posiadanie! Z asad niczą część kolekcji stanow ią zabytki o charakterze etnograficznym , przy czym opracow any katalog zaw iera zagadnienia: gospodarka, zajęcia dom ow e, środki transportu, pom ieszczenia m ieszkalne i gospodarcze, pożyw ienie, przedm ioty gospodarstw a dom ow ego, palenie tytoniu, odzież, ozdoby, w ychow anie, tradycyj na m edycyna, instrum enty m uzyczne, kulty i w ierzenia. W takim ujęciu przedsta w ione one zostały w odniesieniu do czterech grup etnicznych, tj. Ajnów, N iw chów , N anajców i O roczonów . Łącznie kolekcja ta liczy 346 zabytków , zaprezentow a nych na fotografiach w części katalogu noszącej tytuł: K ollekcjiB .O . Piłsudskogo p o etnografii narodow Sachalina i niżnego A m u ra ' (s. 12-124). Pod każdym ze zdjęć je st podany krótki opis zabytku, data jeg o pozyskania, krótka nazw a i opis, wymiary. Ten ilustracyjny katalog poprzedza krótki wstęp, w którym przedstawiono
Recenzje 169
historię m uzeum im. W.K. A rseniew a we W ładyw ostoku i początki jeg o etno gra ficznej kolekcji. W spom niano, że ju ż w 1899 r. pozyskało ono pierw sze egzem p la rz e z a b y tk ó w teg o ro d z a ju od B. P iłs u d s k ie g o , n a o n c z a s z e s ła ń c a , przebyw ającego na D alekim W schodzie (Sachalin, W ładyw ostok). P od koniec wieku X IX zbiory te w chodziły do zespołu m uzealnego istniejącego przy T o w a rzystw ie B adania Kraju Am urskiego. A utorka w spom ina też o tym , że około 200 przedm iotów z etnograficznej kolekcji dotyczącej N iw chów , zgrom adzonej przez B. Piłsudskiego prezentow ano na M iędzynarodow ej W ystaw ie w Paryżu (1900), po zakończeniu której zostały one sprzedane. W stęp do katalogu zaw iera także w iele innych ciekaw ych inform acji zw iązanych z tą kolekcją, które w pew nym stopniu pokryw ają się z tekstem publikow anym przed laty na łam ach czasopism a etnograficznego „L ud” 1991 z . 71 s. 127-141, autorstw a W. P ro k o fiew ai W . Kob- ko. Prezentow any zbiór jest zaledw ie cząstką bogatej kolekcji zgrom adzonej przez B . Piłsudskiego, z czasem uległa ona rozproszeniu i znajduje się w innych p laców kach m uzealnych Rosji. Katalog dopełniają 3 załączniki będące spisem przed m io tów przekazanych przez B. Piłsudskiego T ow arzystw u B adania K raju A m urskiego w roku 1899, 1903, 1904 i 1905 dotyczących katalogu kulturow ego A jnów , N anajców i N iw chów . Katalog sporządzony został z dużą starannością dokum en tacyjną, m im o to zabrakło w nim inform acji, że część tej kolekcji prezentow ana była w Polsce w roku 1991 na w ystaw ie zorganizow anej przez M uzeum Azji i P a cyfiku w W arszaw ie.
A ntoni K uczyński (W rocław )
N o t y r e c e n z y j n e
L[eonid] V [asil’ević] A l e k s e e v , W [katerina] V [ladim irovna] K a l e s - n i k : Iwan N ikolaevic G orożankin ( 1848-1904 ), M oskva 1998 N auka, 208 s. R ossijska A kadem ija Nauk. Serija: N aućno-B iografićeskaja L iteratu ra.
K siążka jest pośw ięcona życiu i pracy naukow ej w ybitnego rosyjskiego b o ta nika końca X IX w., profesora U niw ersytetu M oskiew skiego - Ivana N ikolaevica G orożankina. W książce, oprócz biografii G orożankina, om ów iono także jeg o w ażniejsze prace oraz zasługi tego uczonego jak o tw órcy znanej szkoły botaników , która dała nauce rosyjskiej takich wybitnych uczonych, jak: V.M . A rnoldi, A.P. A rtari, V .l. B eljaev, M.I. G olenkin, L.M . K recetovic, L.I. K ursanov, K.I. M ejer,
