Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii
Miros³aw Rutkowski
1Koniec roku sk³ania do refleksji. Uœwiêconym zwyczajem w mediach po-jawi³y siê artyku³y podsumowuj¹ce wy-darzenia mijaj¹cego roku i prognozuj¹ce rozwój wypadków w nadchodz¹cym. Geo-logia – surowcowa, jak zwykle – poja-wia³a siê w gospodarczej czêœci tych pub-likacji. W krajowej prasie sporo uwagi poœwiêcono wêglowi kamiennemu, w za-granicznej dominowa³y przewidywania dotycz¹ce rynku ropy naftowej. Niestety nawet najbardziej wnikliwe anali-zy nie mog³y licanali-zyæ na eksponowane miejsca w kolejnych wydaniach czasopism, poniewa¿ od po³owy grudnia 2016 r. do po³owy stycznia 2017 r. okupowa³y je doniesie-nia zwi¹zane z akcj¹ protestacyjn¹ opozycji w Sejmie. Widaæ dziennikarze uznali, ¿e tematy polityczne intere-suj¹ spo³eczeñstwo bardziej ni¿ inne. Czytelnicy zdania nie wyrazili, ale amatorskie badania socjologiczne wska-zuj¹, ¿e tego typu wydarzeñ maj¹ powy¿ej uszu.
Przez temat parlamentarny przebi³a siê jednak informa-cja o korzystnej dla Polski decyzji Europejskiego Trybu-na³u Sprawiedliwoœci w Strasburgu, og³oszona 23 grudnia, a dotycz¹ca zawieszenia decyzji Komisji Europejskiej o zwiêkszeniu przepustowoœci ruroci¹gu OPAL – l¹dowej odnogi gazoci¹gu Nord Stream. Zniesienie ograniczeñ dla Gazpromu, skrajnie niebezpieczne dla polskiego projektu Korytarza Norweskiego, oprotestowa³o PGNiG. Prezes koncernu Piotr WoŸniak w rozmowie z dziennikarzem Biz-nesAlertu 28 grudnia podkreœla³, ¿e spodziewa siê ca³ko-witego anulowania postanowieñ KE, jako niezgodnych z prawem unijnym.
Na pocz¹tku stycznia serial parlamentarny zosta³ na krótko wyparty z tytu³owych stron gazet przez znacznie bardziej przyziemne problemy zwi¹zane z jakoœci¹ powie-trza – o zgrozo, ju¿ nie tylko na Œl¹sku i w Krakowie, ale w samej Warszawie. D³ugi okres mroŸnej pogody w po³¹cze-niu z brakiem wiatru spowodowa³ najwiêksze od lat prze-kroczenia zawartoœci py³ów w powietrzu, a sprawa smogu sta³a siê tematem obrad Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.
Pozostawiaj¹c na boku problemy ogólnopolskie, nale¿y odnotowaæ szereg interesuj¹cych doniesieñ natury geo-logicznej, które mo¿na by³o znaleŸæ w mediach lokalnych na prze³omie roku.
Portal Nasze Miasto Kielce informowa³ 4 stycznia o akcji Œwiêtokrzyskiego Klubu Alpinistycznego, którego cz³onkowie ju¿ czwarty rok z rzêdu tworz¹ na stokach kamienio³omu Kadzielnia sztuczny lodospad. Woda z dol-nego jeziorka jest pompowana na szczyt skarpy, sk¹d
sp³ywa swobodnie, a w sprzyjaj¹cych warunkach zamarza, tworz¹c jedyn¹ w Polsce lodow¹ œciankê wspinaczkow¹. Dla mniej zainteresowanych sportami ekstremalnymi lodospad jest dodatkow¹, bardzo malownicz¹ atrakcj¹ Geoparku Kielce.
Co pewien czas kolejne miasto w Polsce odkrywa „Ÿród³a geotermalne” pod swymi gruntami. Tym razem pad³o na Zamoœæ. Lokalna Kronika Tygodnia opubliko-wa³a 10 stycznia informacjê, na wszelki wypadek opa-trzon¹ znakiem zapytania – Zamoœæ na gor¹cych Ÿród³ach? W tekœcie nie znajdziemy wielu konkretów – gazeta po-wo³uje siê na opiniê miejscowego geologa i mgliste obiet-nice powa¿nego, jak twierdzi, inwestora, ale ¿yczymy po-wodzenia urokliwej stolicy dawnej Ordynacji Zamoyskich. Energia geotermalna do tanich nie nale¿y, jednak w miej-scowoœciach o ambicjach turystycznych z ca³¹ pewnoœci¹ jest warta propagowania.
PODSUMOWANIA I PROGNOZY
Jak zgodnie przyznaj¹ analitycy rok 2016 do spokoj-nych nie nale¿a³. Potê¿ne zawirowania geopolityczne bar-dzo silnie wp³ywa³y na rynki i politykê surowcow¹ po-szczególnych pañstw. Sankcje na³o¿one na Rosjê za agre-sjê na Ukrainê, wojna OPEC z producentami ropy i gazu ze z³ó¿ niekonwencjonalnych, s³abn¹ca gospodarka Chin, za-hamowanie programu naftowego Brazylii to najwa¿niejsze czynniki zewnêtrzne oddzia³ywuj¹ce na rynki. Mimo tylu negatywnych przes³anek byliœmy jednak œwiadkami zdu-miewaj¹cego odbicia cen wszystkich surowców, z energe-tycznymi na czele, które powoli zaczê³y osi¹gaæ od lat nie widziane poziomy.
Prognozy na 2017 r. s¹ ostro¿ne. Dorota Sierakow-ska, analityk surowcowy Domu Maklerskiego Banku Ochrony Œrodowiska, w swoim komentarzu dla Biznes Alert z 10 stycznia napisa³a, ¿e wahania cenowe na rynku ropy w rozpoczynaj¹cym siê roku nie powinny byæ tak dy-namiczne jak w ubieg³ym. Doda³a, ¿e s¹ mo¿liwe krótko-terminowe wzrosty do poziomu 65 USD, jednak ca³y rok powinien byæ w miarê neutralny. Agencja Bloomberg ze-stawi³a prognozy cenowe ropy WTI na 2017 r., z których wynika, ¿e œrednia cena surowca powinna wynieœæ ok. 57 USD za bary³kê. To optymistyczny wariant z punktu widzenia geologów, poniewa¿ gwarantuje utrzymanie w miarê przyzwoitego poziomu prac poszukiwawczych i roz-poznawczych.
Niezwykle wa¿ne dla Polski s¹ przewidywania do-tycz¹ce wêgla kamiennego. Specjaliœci z katowickiego od-dzia³u Agencji Rozwoju Przemys³u (ARP) uwa¿aj¹, ¿e
69
Przegl¹d Geologiczny, vol. 65, nr 2, 2017
CO W PRASIE PISZCZY
1
dynamika rynku bêdzie w du¿ej mierze pochodn¹ sytuacji gospodarczej Chin – konsumenta po³owy œwiatowej pro-dukcji. W ostatnim raporcie, opublikowanym 10 stycznia, ARP przywo³uje prognozê Miêdzynarodowej Agencji Energii, wg której globalny popyt na wêgiel pozostanie na sta³ym poziomie przez najbli¿sze 5 lat, a spadek zu¿ycia w Europie i Ameryce P³n. zostanie zrekompensowany przez wzrost zapotrzebowania w Indiach i Azji Po³udniowo--Wschodniej. Oznacza to d³ugookresow¹ stabilizacjê cen na obecnym poziomie. Dodajmy – umiarkowanie korzyst-nym dla polskiego górnictwa.
W licznych artyku³ach podsumowuj¹cych rozwój wy-darzeñ w polskim górnictwie wêglowym w 2016 r. obok korzystnej, czasami wrêcz entuzjastycznej, oceny dokonañ rz¹du pobrzmiewa ton niepokoju. Uratowanie sektora wê-glowego przed bankructwem to jedno – uwa¿aj¹ publicyœci – ale sprawienie, ¿eby górnictwo sta³o siê dochodow¹ ga-³êzi¹ gospodarki to drugie, znacznie trudniejsze zadanie. A zagro¿eñ i problemów jest mnóstwo. G³ówny definiowa³ prof. Konrad Œwirski w tekœcie „Energetyczne podsumo-wanie 2016 r., czyli Polska sama w k¹cie” opublikowanym 29 grudnia na portalu wnp.pl. – To polityka klimatyczna UE, kszta³towana przez agresywny lobbing na rzecz dekar-bonizacji, uprawiany przez pañstwa, dla których model energetyki z du¿ym udzia³em OZE jest gospodarczo ko-rzystny. Polska ze swym miksem energetycznym opartym na w³asnych zasobach mo¿e zostaæ osamotniona w bojach, które bêd¹ siê toczyæ w 2017 r. na forach ró¿nych instytucji unijnych – nieweso³o konstatuje K. Œwirski, podkreœlaj¹c, ¿e jedynym rozwi¹zaniem jest konsekwentna restruktury-zacja sektora wêglowego, modernirestruktury-zacja energetyki i byæ mo¿e pewne ustêpstwa na rzecz producentów energii odnawialnej, które jednak mog¹ zostaæ uznane za niewy-starczaj¹ce.
SMOG W WARSZAWIE
Temat, któremu poœwiêci³em nieco uwagi w poprzed-nim odcinku przegl¹du prasy, w styczniu 2017 r. zyska³ znacznie na wadze. D³ugotrwa³e mrozy spowodowa³y wzrost zapotrzebowania na ciep³o komunalne. W powiet-rzu pojawi³y siê py³y i gazy spalinowe, a ich stê¿enie b³yskawicznie ros³o z powodu braku wiatru. Normy jakoœ-ci powietrza zosta³y szybko przekroczone, praktycznie na wszystkich stacjach pomiarowych w kraju. Prasa uderzy³a na alarm. – To nie mg³a. To rekordowy smog w Warszawie – g³osi³ tytu³ w Gazecie Wyborczej z 8 stycznia. Dalej czy-tamy, ¿e na stacji przy ul. Wokalnej na Ursynowie, gdzie zazwyczaj wyniki pomiarów s¹ najlepsze, o godz. 9 po-ziom py³u PM10 siêga³ 165,1 µg/m3, co oznacza ponad trzykrotne przekroczenie normy. Rakotwórczy py³ PM2,5 utrzymywa³ siê na poziomie 148,8 µg/m3. Przepisy mówi¹ tylko o normie rocznej, która wynosi 25 µg.
G³os zabra³ te¿ warszawski ratusz. Wiceprezydent Micha³ Olszewski podczas konferencji prasowej 10 stycz-nia wyjaœstycz-nia³, ¿e sytuacja w dwóch ostatnich dstycz-nia by³a nietypowa i niespotykana w Warszawie od 10 lat. Przypo-mnia³ te¿, ¿e od 12 stycznia miasto bêdzie
dofinansowy-waæ wymianê starych pieców wêglowych na nowoczesne Ÿród³a ciep³a opalane gazem.
Nale¿y dodaæ, ¿e problem Warszawy blednie w porów-naniu do sytuacji na po³udniu Polski. 9 stycznia stacja w centrum Warszawy zarejestrowa³a 166,7 µg/m3, a w Rybni-ku a¿ 860 µg/m3, co spowodowa³o koniecznoœæ zawiesze-nia zajêæ w szko³ach i przedszkolach.
Polski Alarm Smogowy wystosowa³ 10 stycznia list otwarty do premier Beaty Szyd³o, w którym postuluje, ¿eby spraw¹ pilnie zaj¹³ siê rz¹d. W dokumencie opubli-kowanym na portalu Biznes Alert organizacja definiuje podstawowe problemy – brak norm na wêgiel u¿ywany w instalacjach domowych, brak jednolitego systemu atesta-cji kot³ów c.o. oraz niedostateczne finansowanie wymia-ny pieców na mniej szkodliwe. W specjalwymia-nym wyst¹-pieniu premier Szyd³o obieca³a zaj¹æ siê tematem, a wkrótce potem wicepremier Morawiecki og³osi³, ¿e normy na wêgiel opa³owy i kot³y c.o. zostan¹ niebawem opracowane.
Lepiej póŸno ni¿ wcale – mo¿na dodaæ. A przecie¿ od dawna by³o wiadomo, ¿e w Polsce mamy najgorsze powie-trze w ca³ej Europie. Forsuj¹c wbrew europejskim trendom program gospodarki opartej na wêglu, powinniœmy wczeœ-niej zadbaæ o wytr¹cenie przeciwnikom argumentu, któ-rym chêtnie siê pos³ugiwali: Polska ma brudne powietrze, bo upiera siê przy stosowaniu brudnego paliwa. Mo¿e to niezbyt merytoryczne uogólnienie, ale przecie¿ w Parla-mencie Europejskim nie zasiadaj¹ naukowcy. Politycznie argument jest bardzo skuteczny.
OGROMNE Z£O¯E BURSZTYNU
Informacja prasowa ma³o znanej spó³ki Discovery, nale¿¹cej do grupy EFE, przes³ana do PAP 21 grudnia 2016 r. zelektryzowa³a media. O odkryciu z³ó¿ bursz-tynów w okolicach S³upska mo¿na by³o przeczytaæ w porta-lach internetowych, prasie lokalnej, a nawet w niektórych mediach g³ównego nurtu. Szefowie firmy zdradzali ambit-ne plany inwestycyjambit-ne, podkreœlaj¹c udzia³ kapita³u chiñ-skiego w swym przedsiêwziêciu oraz otwarcie na rynek izraelski. Bursztyny odkryte na dzia³ce w Mo¿d¿anowie maj¹ siê cechowaæ mlecznymi barwami, bardzo cenionymi na rynkach azjatyckich. Produkcja ma byæ uruchomiona w I kwartale 2017 r. Pewne zdziwienie w krêgach spe-cjalistów mo¿e budziæ okreœlenie w komunikacie przewi-dywanej wielkoœci zasobów mianem „ogromne”. Chodzi bowiem o 20 t, co w porównaniu do zasobów z³o¿a Górka Lubartowska, ocenianych na 1088 t jest wynikiem raczej œrednim. Nale¿y jednak zaznaczyæ, ¿e geolodzy nie znaj¹ siê na marketingu, a w³aœciciele spó³ki i owszem. Niezale¿-nie jednak od ostatecznych wyników rozpoczynaj¹cych siê dopiero prac geologicznych – zezwolenie opiewa na wyko-nanie 39 otworów – nale¿y ¿yczyæ firmie powodzenia i pogratulowaæ za chêæ uruchomienia legalnej kopalni. Jak swego czasu informowa³ Pomorski Urz¹d Wojewódzki na 100 wydanych w 2015 r. zezwoleñ na prace geologiczne w celu rozpoznania z³ó¿ bursztynów w ¿adnym przypadku nie podjêto wydobycia. Wieœæ gminna niesie, ¿e poszuki-wacze zadowolili siê tym, co wynios³a im woda z otworów g³êbionych w majestacie prawa. Ot, taki lokalny patent na p³ukanie bursztynu.
70
